Tíminn - 25.10.1919, Blaðsíða 4

336
TIMIN N
Sívenóareyjar
í Sliógarstrandarhreppi fást til kaups og ábúðar í far-
dögum 1920. Nánari upplýsingar um jördina, svo og
um verð og borgunarskilmdla, fást hjá herra
&uóm. c£ cSrai&föré,
blikksmið í lieykjavík.
Sjávarsíðan og samvinnan.
ii.
Harðni á hjá sjávarsíðufólki er
sökinni oftast varpað á sjóinn,
enda hefir hann einatt illa brugðist.
Aflaleysi og gæftaleysi eru alkunn
og illræmd huglök sem vonlegt
er. En hinu er síður gefinn gaum-
ur, að fleiri geta verið orsakir en
þessar til örðugrar afkomu við
sjóinn. Má það æra óstöðugan að
sækja afla í sjó ef annað tveggja
er, að alt sem til útgerðar þarf er
selt svo dýru verði að eigi svarar
kostnaði nema fyrir þá sem al-
hepnastir eru, ellegar svo lítið fæst
fyrir aflann, að mikiu munar frá
sannvirði.
En hvorttveggju ágallarnir, sem
nú voru nefndir, liafa Iengst af elt
alla smærri útgerðarmenn og allan
fjölda þeirra manna, sem beinlínis
og óbeinlínis hafa lifað af sjó.
Þegar gróðinn sem samvinnufé-
lögin hafa fært félögum sinum,
nemur að jafnaði líunda hluta af
vörutegundum þeim, sem mest
samkeppni er um, svo sem á al-
mennum lífsnauðsynjum, þá iná
gera ráð fyrir að hann gæti verið
öllu meiri á þvi sem að útgerð
lýtur, svo sem veiðarfæruin, salti,
olíum o. fl. þar sem samkeppnin
virðist mun minni.
Mundi fljótt sjá á sjávarþorpi,
sem tæki sig til og bindist félags-
skap um að spara sér milliliðs-
gróðann á lífsnauðsynjum og út-
gerðarvörum, og mundi ekki þurfa
mörg árin til að skapa þar vel-
megun með þeim gróða einum.
En nú er það vitanlegt, að þarna
er ekki fólginn nema hálfur skað-
inn. Mestu munar á afurðasölunni.
Er enn áþekk aðstaðan fyrir
sjómönnum i flestum afslcektari
sjávarþorpunum, og hjá sunnlensku
bændunum sem þurftu að reka
kindurnar sinar porl úr porti í
Reykjavík, áður er Sláturfélagið
kom til sögunnar, og gerðu það
loks af miskunsemi við skepnurn-
ar að láta þær fyrir það smánar-
verð sem í þær var boðið.
Kemur það fyrir að verð á fiski
upp úr sjónum er á sama tíma
alt að 50% hærra hér í Reykja-
vík en í verstöðvum t. d. á Snæ-
fellsnesi og Vestfjörðum.
Er jafnan orð á gerl ef menn
tvíhlaða i einhverri verstöð. En
hér fer önnur hleðslan jafnharðan
út úr höndunum á þeim sem eiga.
Og mun þó alla jafna mega
reikna með sænrilegum kaupmanns-
gróðaafReykjavíkur-fiskkaupunum.
Þegar menn gera sér grein fyrir
hvert ólag hér er á, og vila að
þetta ólag er æfagamalt, þá skilst
mönnum væntanlega hvílík þjóðar-
nauðsyn það er, að hér verði
brej'ting á, almenningur við sjó
eignist sjálfur verslunina með beim-
ilisnauðsynjar, útgerðarvörurnar
og afurðirnar.
Mundi þá hvert meðalár verða
að góðæri.
En hér verður að fara hægt af
stað og vanda til forgöngumanna.
Félög sem upp kynnu að rísa af
þessu tagi gengu í allsherjar sain-
band samvinnufélaganna, sem síð-
an mundi annast sölu sjávarafurð-
anna líkt og landbúnaðarafurðirn-
ar hingað til.
Kositlngar á frakklanði
og samvinaaa.
Kaupfélög eru orðin mjög út-
breidd á Frakklandi. Þau hafa
með sér öflugt samband. í sam-
bandinu eru um 2000 félög. Seint
í mánuðinum sem leið hélt sam-
bandið aðalfund. Auk frönsku full-
trúanna komu á fundinn fulltrúar
frá Englandi, Belgíu, Noregi, Sviss-
landi og Rússlandi. Forseti fund-
arins var hinn frægi þjóðmegunar-
fræðingur Charles Gide, prófessor
í lögum við háskólann í Paris.
Meðal annars var rætt uin af-
skifti samvinnumanna af næstu
kosningum á Frakklandi. Það var
allra manna mál, að nauðsyn bæri
til, að afstaða allra þingmanns-
efna til samvinnuhreyfingarinnar
væri sltýr og glögg.
Sambandsstjórniu samdi síðan
spurningabálk, sem leggja skyldi i
fyrir hvern einasta frambjóðanda, j
og var bálkurinn samþyktur. Aðal- !
efni spurninganna er þetta:
Kaupfélögin hafa reynst ágætt
vopn í baráttunni gegn dýrtíðinni,
þar sem þau hafa haldið niðri
vöruverði og stutt að réltlátri út-
hlutun á nanðsynjavöruin. Þetta
álit hefir sljórnin látið í ljósi i
opinberum yfirlýsingum. Eruð þér
sömu skoðunar? Og eruð þér þá
staðráðinn í, að berjast fyrir góðu
gengi kaupfélaganna? Það stendur
lil að stofna í þinginu sérstakan
flokk til eflingar samvinnustefn-
unni. Viljið þér skuldbinda yður
tíl að ganga i hann? Hverskonar
tollar og álögur á nauðsynjavöru
spilla fyrir þvi, að fólk geti fengið
matvörur sinar nær sanngjörnu og
réttlátu verði. Viljið þér skuldbinda
yður til að leilast við að draga
úr öllum álögum á nauðsynjavöru
eins og unt er?
Lögjofnuðurinn,
Mikið vill meira.
Fullyrt er að Einar Arnórsson
hafi í hyggju að koma sér svo
fyrir í náinni framtíð, að landið
komist ekki hjá að greiða honum
árlega sem nemur 6000 krónum
fyrir að vera ekki ráðherra. En
Bjarna frá Vogi geldur það, viðs-
vegar að, um 25,000 kr., sem kunn-
ugt er. Báðir þessir menn urðu
fyrir því hnossi, að komast í hina
svonefndu lögjafnaðarnefnd um
næstu sjö ár. Er nú farið að kvis-
ast, að þeir félagar hafi ehgan frið
í sinum beinum haft eftir að þingi
lauk, fyr en þeir voru búnir að fá
laun sín fyrir hina væntanlegu
Iögjöfnun hækkuð að eigi all-litlum
mun, eða upp í 2000 kr. á ári
auk alls ferðakostnaðar, þegar
»listitúrinn« er farinn. Mun þeim
ekki þykja þetta ónotaleg lögjöfn-
un, ef það er satt sem sagt er, að
»þurfamennirnir« hafi borið það
fyrir sig, að þetta hafi þeim dönsku
verið goldið i fyrra. Því ekki þyrftu
alt af að verða áhöld um það,
hvað hvor þjóðin teldi sig eiga
hinn árlega lögjöfnuð að gjalda.
Tilkynning.
Hr. Þorláki Björnssyni á Hvann-
eyri gefst hér með til vitundar að
tilkynning hans í Tímanuin, mun
eigi rýra álil dugnaðar- og merkis-
bóndans, Ólafs i Kalmarstungu í
auguin þeirra manna er þekkja
hann. — Tilkynning hans að því
leyti vindhögg. — Jafnframt skal
hr. Þorláki bent á það, að ef
kaupkrafa hans er fyllilega rétt-
mæt, þá átti hann aðgang að Ólafi
á annan hátt að lögum. Sú leið
var eigi stráksleg.
Að öðru leyli mun hr. Ólafur í
Kalmanstungu fær um að svara
fyrir sig sjálfur.
fíóndi i HvitársíÓuhreppi.
Eitt af mörgu
ósönnu, sem Morgunblaðið hefir
verið látið útbreiða er það, að
Jónas Jónsson þori(!) ekki að mæta
Bjarna frá Vogi á fundum vestur
líaUlvin Einarsson
aktýgfj asmiður.
Laugaveg 67. Reykjavik. Sími: 648 A.
Bækur og ritföng-
kaupa memi í
Bókaverzlun
Sigfúsar Eymundssonar
í Dölum. Mun Bjarni kunna frá
einhverju öðru að segja, þegar
hann gefur Morgunblaðinu skýrslu
sina um viðureign þeirra þar vestra.
Þegar siðast frétlist, en síðan eru
nokkrir dagar, var afstaðinn einn
af sjö almennum fundum þar i
kjördæminu, og inun Jónas verða
á þeim öllum. Ætti Morgunblaðið
einhverju áliti fyrir að fara hjá al-
menningi, gæti því orðið vafasöm
eftirtekjan af afköstum hins mik-
ilvirka ósannindamanns, sem það
nú hefir fengið í þjónustu sína.
Fréttir.
25 ára hjúskapar-afinæii, áttu
prestshjónin i Önundarfirði, síra
Páll Stephensen og frú Helga Þor-
valdsdóltir, hinn 4. þ. m. Komu
þann dag margir af inætustu
mönnum prestakallsins heim til
brúðhjónanna og hafði Snorri
skólasljóri Sigfússon orð fyrir þeim.
Árnaði hann silfurbrúðhjónunum
allra heilla og blessunar og bar
fram þakkir héraðsmanna með
snjallri ræðu. Að því búnu voru
þeim afhentar myndarlegar gjafir
með áletran.
Hefir »Tíminn« verið beðinn —
og gerir það með ánægju — að
flytja Önfirðingum opinberlega
þakklæti prestshjónanna fyrir vin-
semdina, heiðurinn og gjafirnar.
Kartöfinrækt landssjóðs á Garðs-
skaga gekk mun betur i sumar
en í fyrra sumar. Uppskeran nú
rúmar 300 tunnur. Var sprettan
yfirleitt ágæt undan íslenska út-
sæðinu, en undan útlenda útsæð-
inu kom hálfu minni uppskera en
útsæði. Voru settar niður tæplega
50 tunnur af islensku útsæði, og
uppskera af því um 260 tunnur.
En af útlenda .útsæðinu voru settar
niður um 80 tunnur, en uppskeran
tæpar 50. Hafa nú verið teknar
frá til næsta vors rúmar lOOtunn-
ur af góðu íslensku útsæði. Búið
er að aka í hauga um 2000 hlöss-
um af rotnuðum þara. Má telja
víst, að haldið veröi áfram þessu
fyrirlæki, enda er það i liöndum
hins agætasta manns, Guðrnundar
Jónssonar frá Skeljabrekku i Borg-
arfirði.
Ritstjóri:
'I'ryffgvi Þórhallssoii
Laufási. Sími 91.
Prentsmidjan Gutenberg.