Tíminn - 17.07.1920, Blaðsíða 3

Tíminn - 17.07.1920, Blaðsíða 3
TiMINN 111 sljórnin sér vís. Brá þó svo kyn- lega við, að sýslunefnd synjaði um hvorttveggja, og veit enginn rökin. Tá leilaði stjórnin lil hreppsnefnd- ar Eyrarbakkahrepps, en þaðan er ófengið svar, en líklegt að nefnd sú bregðist vel við, því að hún heíir þegar veitt ríflega lil konungs- móllöku. íþrólla-námsskeið U. M. F. E. heíir slaðið jdir undanfarna daga, 20. júní til 4. júlí, og fór vel fram. Nemendurnir voru lið- ugir 30, karlar og konur, en kenn- a'rinn var Konráð Kristjánsson frá Litlu-Tjörnum í S.-Þing. Reyndist hann ágætlega. 19. júní s. 1. hélt Kvenfélag Stokkseyrar myndarlega samkomu þar á staðnum lil ágóða fyrir Landsspítalann. Var þar til skemt- unar: ræður, söngur, knattspyrna, iðnsýning o. fl. Sýslumaður Ár- nesinga kom til samkomuunar í bifreið. Lofaði hann samkomunni að flytja ræðu á skemtuninni, og var það lilkynt almenningi. En áður en til efnda kæmi, fór sýslu- maður á braut, gangandi og bljóða- laust. í föruneyti hans, er hann kom lil skemtunarinnar, var vinur hans einn, kaupmaður á Eyrar- bakka. Var sá all-mjög ölvaður, og tók að æpa háslöfum: »Lifl djöfullinn!« undir ræðu Eiríks alþm. Einarssonar. Gerðist hann svo hávær, að einn koslur var nauðugur, sá að færa hann á burlu. Var sá grunur ýmsra, að eitthvað hefði verið í kolli fleiri merkis- manna, ónafngreindra, þó að bæri ininna á. l5á má lelja meðal tíðinda komu Halldórs Kolbeins kand. theol. hingað. Hann dvaldi hér nokkra daga, hélt fyrirleslur um bindindis- hugsjónina á Stokkseyri 23. og liér 24. júní. Hér slofnaði hann Good- templarastúku með 43 félögum. Er í þeim félagsskap margt beslu manna úr þorpinu, Má gera sér góðar vonir um störf stúkunnar. Hefir öllum hugsandi mönnum hér blöskrað svo ástand það, er hér var í velur, og eg ræddi um i grein minni í vor, að þeir vilja leggja mikið á sig lil að stj'fla slrauminn þann, er leitar norður og niður. Annars er vert að gcla þcss, að drykkjuskapur hcflr minkað að mikluin mun hér í seinni líð, hvort scm þakka ber það lyfsölu- reglugerðinui nýju eða slraum- hvörfum í hugsunaihælli manna, nema hvortlvcggja sé. Aðalsteinn Sigmundsson. en eftir 5 ár, og þá sýnist jafn- réttinu hefði verið borgið hefði hver sá er vildi leggja það á sig að læra islensku á fyrsla dvalar- ári sínu á íslandi, átt vísan kosn- iugarrélt, og með þessu tvöfalda skilyrði hefði með límanum feng- ist dýrmæt reynsla fyrir því hvorir hefðu orðið betri borgarar, þeir sem málið kunnu og fengu borg- ararétt eflir árið, eða hinir, sem fengju borgararétt eftir 5 ár án þess þeir væru skyldir til að kunna máliö, og ef lil vill lærðu það aldrei, fyrsl það var ekki gert að skilyrði. Og svona lagað ákvæði mundi hafa góð áhrif á innflylj- eudur, þeir fyndu þeir væru vel- komnir, ef þeir vildu verða íslend- ingar, og fyndu, að hér væru þeir komnir til þjóðar, sem sclli móð- unnáiið sitt i hásælið. Eg tel vist, eftir því sem blöð frá Islandi segja, að nauðsyn sé á innflutningi í landið, ef þjóðin á að verða fær til þess, að hag- nýta sér allar auðlindir lands og lagar. Og eg vildi af heilum hug beina þeirri aðvörun til íslendinga, að gæla þess vel, að það gelur hafl illar alleiðingar að flytja fólk inn í landið og setja i lög sín á- kvæði/ og ef til vill sýna í við- búðinni og framkvæmd laganna, að þeir vilji fá fólkið inn í landið, að eius lil að vpra viuuuþrælar, M\ islmshr Törnr! Notið íslensku sápuna frá verksmiðjunni „SEROS“, Rvík. Hún fæst í yflr 20 versl- unum í Reykjavík — o g flest- um kaupfélög’um á landinu— Pór eigið að biðja fyrst um „ S E R O S “ sápuna. Hún er áreiðanleg-a best — fer best með þvottinn og er drýgst og svo er hún ÍSLENSK. Prá Canada. 10. júní 1920. Veluriun var hér óvenjulega langur um 27 vikna innistaða fyrir geldgripi. Heyskortur orðið all- víða einkum í Sask. og Alberta, og á nokkrum stöðum í Manitoba. Olli þvi í Sask. og Alberla, að of- þurkar voru þar fyrra sumar svo ekki spratt gras, svo að hagar voru ekki fyrir gripi, því siður engjar, einkum í suðurhluta fylkjanna. Gripafellir orðið allmikill að sögn blaðanna hér, einum i Alberta. Hey í afarverði, 20—30 dali tonnið i Winnipeg, og í blaði hér stóð sú fregn að tonn af heyi hafi komist upp í 100 dali i Norður Sask. — Vortíðin liefir verið hér þurr og hitalllil. Kýr á heygjöf fram um miðjan maí. Frá byrjun júní hlýrra og nokkuð rignt, svo allvel lítur út með grasvöxt. Kaupgjald afar hátt, og vinnufólksskortur hjá bændum. Sagt, að ekki muni sáð í nærri eins slór svæði og undanfarin ár. Vörur all- ar í búðum óhæfilega dj'rar, og fara hækkandi. Nýr skattur lagður á sem hækkar margar vör- ur. Fylkiskosningar eiga að fara hér fram 29. þ. m. og stendur nú yfir kosningabarátta. Allir flokkar telja sér sigur vísan eins og vant er. En mestar likur eru til að sljórnin sem nú er beri sigur af hólmi, því hún hefir að margra dómi leyst stjórnarslörfin, að mörgu leyti vel af hendi á þessum erviðu tímum, þó ýmislegt megi sjálfsagt að henni íinna. Hvort ríkisstjórn- in í Canada gelur umflúið kosn- ingar er óvísl um. Hún hefir lílið traust mikils hlula þjóðarinnar. En hún hefir enn 26 atkv. meiri hlula í þinginu. í fréttum frá Canada 23 des. sl. sem voru prentaðar í Tímanum, ’ var rangt nafn Liberal-leiðtogans í Canada. Hann heitir Mae Kenzie King. Hann er talinn hæfileika- maður, er á besta aldri, og var áður ráðherra í Lauricrstjórninni. Er flokkur hans blandaður auð- valdsmönnum. tJndarleg ráðbreytui. Salt hefir það reynst sem vikið var að hér í blaðinu fyrir skömmu, að hinn þraulreyndi fulltrúi íslands í Lon- don, Björn Sigurðsson bankastjóri, hefir verið kallaður heim og dvelst nú hér í bænum, og um miðja vikuna sigldi Gunnar Egilsson á- leiðis til Genúa til þess að laka þar við sendiherraembætti. ^orgin eilífa eftir all ®aín«. »Þú hefir fyll sálu inína grcmju«, hrópaði Róma. »Þú liefir kent mér að fyrirlíta föður minn, þú hefir talið mér trú um, að hann hafi verið eigingjarn og hégóma- gjarn maður, sem lcærði sig ekkerl um dóttur sina, en þannig var faðir minn ekki«. »Hvernig hefir þú fengið þessa visku?« »í*að má þér standa á sama. Faðir minn var píslarvottur, dýrð- lingur, mikill maður, og hann elskaði mig af öllu hjarta«. »Jú, sá var nú dálaglegur písl- arvottur, lýðveldissinni, uppreislar- maður, sljórnleysingi. I5að er víst þetta, sem þú ált við?« »Mig varðar ekkert um stjórn- málaskoðanir hans. Hann var faðir minn. Bað er mér nóg, og þú hafð- ir enga heimild til þess að svívirða hann og kenna mér að hata hann«, ltóna var tignarleg er hún sagði þelta. Augun lindruðu og allur hinn yndisfagri líkami hennar lilraði af reiði. Hún gekk út úr herberginu, en gamla konan hróp- aði hamslaus af bræði: »þú drep- ur mig Rómal Natalína, komdu fljólt með eoguack Áður er Róma fór að hálta skrif- aði hún baróninum: »Þér eruð á rangri leið og skul- uð ekki eyða límanum með þvi að senda Minghellí til Lundúna. Falsarinn uppgötvar ekkert. Ef þér viljið spara ríkinu óþarfa útgjöld og sjálfum yður gremju og von- brigði, þá stöðvið liann. Stöðvið hann strax! Til sönnunar því, að spæjar- inn yðar hefir á röngu að standa, skal eg segja yður, að Davíð Rossí sagði okkur í gærkveldi, að hann hefði verið veilingaþjónn á »Grand Hótel«. VI. Davíð Rossí kom snemma morg- uninn eftir. »Nú skulum við laka til óspiltra málanna«, sagði Róma. »Nú held eg að eg vili loksins hveruig mynd- in á að vera«. Það var ekki Jóhannes, læri- sveinninn, sem herrann elskaði mest, heldur Pétur. Hinn hugrakki, slerki, breyski en þó yndislegi Pélur. »Bú ert Pélur og á þeim kletti ælla eg að byggja kirkju mína«. Tér skuluð vera í sömu stöðu og áður. Horfið dálítið betur lil hinnar hliðar. Betta er gotl. Eg cr hrædd um að þér hafið ekki skeml yður vel í gærkveldi?« »í leikhúsinu meinið þér. Jú, cg hafði gaman af því, en það var ekki leikurinn, sem eg tók mesl eftir«. wÞað hafa scnnilega verið áhorf- endurnir?« »Já, það er sall. Ílalía gelur ekki látið sér nægja með að vera lislasafn Evrópu og skóli í| söng og listum. Listin megnar ekki að ráða bót á óreglunni í landinu, þar sem efnaða fólkið skemtir sér, en fátæklingarnir svella. Siðferðistil- finning ftala verður að þroskast og það mun verða, svo framarlega, sem menn eru á jörðinni og einn Guð ríkir á himnum. En eg er nú heldur ekki lislamaður. En segið mér, hvernig slóð á því, að þér urðuð myndhöggvari?« »Eg dvaldi i París, og þar fékk eg löngun til þess að fást við listina«. »En þér eruð fæddar í Lundúu- um?« »Já«. »Hvenær komuð þér lil Róm?« »Eg er ættuð héðan. Og svo heiti eg Róma«. »Eg hef þekt slúlku, sem hét Róma, fyrir löngu síðan. Ilún var dóttir vinar míns, sem eg sagði yður frá um daginn«. »Það er einlcennilegt«, sagði Róma nokkuð skjálfrödduð. »Horfið úl um gluggann. Þér megið eliki snúa við höfðinu«. »Hún var ekki nema sjö ára, þegar eg sá hana siðast«. »Er langl síðan?« »Seytján ár«. »Pá hlýtur hún nú að vera á mínum aldri«. »Fyrsta sinn, er eg sá hana, var hún þriggja ára og í náttkjól og átti að fara að sofa«. Róma brosti, en þorði ekki að lala. Hún var hrædd um að rödd- in myndi koma upp um sig, því hún var í mikilli geðshræringu. »Yður finst þetta lcann ske und- arlegt, en þetta er eiginlega það fyrst, sem eg man eftir«. »Er þella virkilega satt?« »Já, eg heyrði hana biðjast fyrir og lesa Faðirvor með litlu barns- röddinni sinni, og þegar eg var líu árum seinna í Ameriku til þess að leila eftir þeim boðskap, er gæti frelsað heiminn, þá dall mér í hug bænin, sem eg hafði heyrt litlu ltómu hafa yíir. »Tilkomi þilt ríki. Verði þinn vilji, svo á jörðu sein á liimnum«. »Pá hefir það vcrið hún, sem . . . . « »Já, það cr hún, sem ber á- byrgðina á öllu, scm eg fæ fram- en ekki til að samlaga sig, og verða hluti -af íslensku þjóðinni. Eg byggi á reynslunni hér í Can- ada. í*ó margir góðir rnenn hér bæði í sijórn, og ulan stjórnar hafi viljað vinna að því á rétlan hált, að samlaga innflytjendur þjóðinni, þá hefir útlendinga fyrir- litningin, frá vissum hlula þjóðar- innar orðið hér svo mikið sundr- ungarefni, og hafl margar illar afleiðingar, sem ekk'i er séð fyrir endann á enn þá, að eg vildi óska þess, að slíkt ásland skapaðisl ekki á íslandi. Eg sé af blöðum hér, að ýmsir Vestur-íslendingar hyggja á heim- ferð í sumar, þó þeir séu líklega ekki mjög margir, og eg vildi óska þeirra vegna og islensku þjóðar- innar, að viðlökurnar og sambúðin yrðu engum vonbrigði, því eg álíl Vestur-íslendiuga þá heppilegustu innflyljendur, sem ísland getur fengið, því enginn efl er á því, að margir hafa lært hér heppilegri vinnuaðferðir i ýmsu, heldur en tíðkast hafa heima. Eg hef séð það í blöðum hér, að sumir ís- lendiugar liér eru mótfallnir heim- ilulningi, hafa reynt að búa til grýlur um það, hvað svo sem V.-íslendingar hafa heim að gera! Hvort þeir mundu fella sig við að slá með orfi, raka hey á forar- cugi, hiuda votaband og risla lorf, og stunda fiskiveiði eins erfið og hún væri heima. En nú er sú til- finning að vakna heima, að koma þurfi á breyttum og bætluin viunu- aðferðum ekki síst i landbúnaði, ef landbúuaðurinn eigi að taka framförum. Og það er lífsnauðsyn að sú skoðun þroskist og komist í framkvæmd á íslandi, og Vestur- íslendingar mundu þar verða góðir liðsmenn, hvort sem er við plóg- inn, vélarnar eða forkinn, ogýmsir eru hér sem vel kunna að fara með gasolíuvélar. Og einmilt það, að Vestur-íslcndingar gætu ekki felt sig við gömlu lieyskapar- aðferðina, mundi verða til þess, að styrkja þann þjóöaranda, að breyta þyrfti til, ef nokkuð margir V.-íslendingar flyttu heim. Um það hvorl erfiðari eru fiskiveiðar hér eða heirna, er eg ekki bær um að dæma, því eg hef aldrei íiskimað- ur verið. Pað er alt af hægt að tala djarft um heima, i vel hituðu herbergi, að fiskiveiðar hér séu ekki erfiðar. En ekki ætla eg fiski- menn hér telji það neitt leikfang, að standa út á vötnum við fislci- drátl, þegar froslið er 30—40 st. fyrir neðan Zero og norðanvind- urinn blæs um þá stundum all- sterklega, og heyrt hef eg harð- gerðan fiskimann, sem hafði stund- að flskiveiði frá því hann hafði þrek til, segja það, að hauu væri farinn að »láta sig«, svo að hann treysli sér eigi lengur að stunda þá alvinnu, og hann bætli því við að það myndi reynsla íleslra fiskimanna, og var maður- inn þó að eins rúmlega þrítugur og enginn örkvisi. — Auk þess eru margar atvinnugreinar nú heima á íslandi sem unnið mun vera að með sömu áhölduin og hér, t. d. vegabætur húsagerð o. fl., svo eg hygg að þið heima þurfið engan kvíðboða að bera fyrir þvi, að V.-ísl. verði eigi liðlækir við vinnu þegar heim kcmur, ef hyggni þeirra og hagsýni ykkar hjálpasl að til þess að koma þessu á rétta hyllu. Þessar línur eru ekki skrifaðar til þcss að vekja deilur við þá er 5 ára ákvæðinu ollu. Pað er komið sem komið er. Hannes Hafstein kvað um aldamótin: »En er ei vorri framlíð slakkur skorinn«. Svo hygg eg verði um sljórnar- skrána nýju, »ð ekki líði langl um þar til sá slakkur þykir þrengja að þjóðinni á einhverju sviði, og þá væri holt að búið væri að skoða þjóðernisvarnirnar frá sem flestum liliðum, og lil þess vildi eg leggja minn litla skerf — af því eg ann íslensku þjóðerni. — Sú skoðun stakk upp liöfðinu hér í augnabliks flokkshita, fyrir skömmu, að V.-ísl. ættu helsl allir að ilylja heim, og lilið lálið yflr Vellíðan þeirra, einkum í bæjum. Ekki er eg þeirri skoðun sam- þykkur, þó eg teiji rétt, að þeir sem af einhverjum áslæðum liafa ekki orðið rótgrónir hér, ílytji heim. Hér er fjöldi íslendinga svo ról- fastur, að þó þeir beri enn velvild lil gamla landsins, þá skoða þeir sig sem rótfaslan hluta af Canada- þjóðinni og hafa enga löngun til heimflutnings. Fósturlandstilfinn- ingin er hjá þeiin sterkari en föðurlandstilíinningin, þó hún sé ei liorfin. En samt eru nokkuð marg- ir, sem enn þrá ísland, og munthi fremur vilja vera heima, ef þeim gæti liðið þar jafnvel efnalega eins og hér, og það eru þeir menn sem eg til rétt að flytji heim, því það er hvers manns eðli, að yinna trú- legast á þeim blettinum sem hon- um er kærastur. Sú skoðun er róíföst í huga mínum, að skoða Veslur-íslendiuga sem einn hluta íslensku þjóðarinn- ar, sem sé að vinna að sæmd og þroska íslenska þjóðflokksins. Og eins og högum er háttað mundi eg álíla að íslenski þjóðarþroskinn væri að minka cf V.-ísl. væru horfnir úr sögunni. Iilulvcrk hvorra fyrir sig er dálítið ólíkt, þeirra er búa austan hafs og vestan. En hvorttveggja lel eg auka sænul og þroska íslensku þjóðarinnar. Hlut- verk íslendinga heima, er að græða

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.