Tíminn - 14.08.1920, Qupperneq 4

128
TlMINN
IiaitepWtt
Skóverslun. Hafnarstræti 15.
Selur landsins bestu gúmmí-
stígvél, fyrir fullorna og börn,
— ásamt alskonar leðurskó-
fatnaði. Fyrir lægst verð.
Greið og ábyggileg viðskifti.
»Ástin er lík hóstanum í því,
að hvorugt er hægt að fela« sagði
furstafrúin og leit til Rossís.
»þér meinið þó ekki? — —«•
»Uss! ekkerl«.
Rossí gekk að hestinum, sem
honum var ætlaður. Það var stór
fjörtryldur hestur, sem ólmaðist
ákaflega. Margir af gestunum söfn-
uðust saman og horfðu á. En
Rossí snaraöist fimlega á bak hest-
inurn og var á svipstundu kominn
við hlið Rómu.
Lúður gall og hundarnir geltu^
Hestarnir fóru af stað og veiðin
byrjaði.
það lá steingirðing yfir vegiun
og allir hestarnir stukku yfir nema
hestur Rossís. Hann varð staður.
Rossí reyndi að klappa honum,
en það kom fyrir ekki, hann hljóp
lil hliðar. Hann reyndi í þriðja
sinn en árangurslaust.
Veiðimennirnir biðu úrslitanna
með óþreyju. þá er hesturinn nálg-
aðist í fjórða sinn, með tryltum
augum og frísandi nösum, sáu þeir
að annar taumurinn var slitinn.
»Óvíst hvernig honum reiðir af«.
— Hversvegna notar hann ekki
svipuna?«
En Davíð Rossí klappaði hest-
inum, þangað til hann kom þang-
að, sem hann hafði hlaupið til
hliðar. þá laut hann áfram yfir
háls hestinum og sló hann með
flötum lófa á nasirnar. Hesturinn
prjónaöi, frísaði og stökk — og
augnabliki síðar stóð hann rólegur
hinumegin við girðinguna.
Róma sat grafkyr á hesti sínum
og var drifhvít í andlith
»Eg hefi einungis þekt einn mann
sem leysti þessa list af hendi,
Donna Róma«.
»Hver var það, sendiherra?«
»það var páfinn núverandi, þá
er hann var í lífverðinum. — það
er eins og þér hafið setið á hesti
frá barnæsku«, sagði hann við
Rossí.
»Eg heíl i tvö ár verið hesta-
sveinn í New-York, yðar hágöfgk.
Veiðinni var lokið á tveim tím-
um. Tófan var skotin, skál drukk-
in og haldið heim á leið.
Róma og Davíð Rossi riðu hlið
þetta verðfail húsa á afskektustu
og lélegustu jörðunum er því önn-
ur sönnuniu — auk burtflutnings
fólksins úr sveitunum — fyrir því,
að landhúnaðurinn þoli ekki hækk-
un á þeim skattstofnum, sem á
honum hvila nú. Verðfall húsa og
mannvirkja má að minsta kosti
með engu móti vera örara en það,
að þau fái að fyrnast í notkuninni
á eðlilegan hátt, án þess að þau
verði gerð verðlaus með skatt-
álögum.
En landbúnaðurinn þolir verð-
hækkunarskatt, því að gjaldþol
hans er mikið ef til þess næst, en
verðhækkunarskatturinn verður að
sanna sig sjálfur með raunverulegri
verðhækkun.
Sjávarútvegurinn þolir líka hærri
skatta, því að þeir hafa verið niður
við það lágmark, sem leyfilegt hef-
ir verið vegna annara atvinnuvega,
og það er svo langt frá því, að
gjaldþoli hans sé ofboðið, að eng-
inn annar atvinnuvegur landsins
vex eins ört og hann þrátt fyrir
skattana, sem á honum hvíla.
Eg gat þess áður að hámark
skattanna væri það, þegar þeir
nálgast þaö að lama atvinnuvegina.
það hámark gildir þó því að eins,
um sjóinn að hann megi teljast
ótæmandi, en magnist atvinnuveg-
urinn svo, að auðsuppsprettunni
sjáifri sé hælta búio, þá er það
við hlið og furstafrúin rétt á
eftir.
»Róma«, sagði furstafrúin, »hér
mætti spretta úr spori«, og óðara
var Róma þotin af stað.
»Eg er hrædd um, að hún ráði
ekki við hestinn«, sagði fursta-
frúin við Rossi og þá þaut hann
óðara á eftir.
»Friður sé með þeim«, sagði
furstafrúin og brosti. »Okkur mun
óhætt að halda heimleiðis, þau
koma ekki aftur«.
^kírnir.
3. hefti, 94. árg. 1920.
Heftið byrjar með kvæði eftir
Einar Benediktsson: »Sigmundur
Brestisson«, stirðlega rímuð blaða-
grein með »trúarlegu« heimspekis-
gutli. Næst er: Erlendar tungur. Er-
indi flutt á fundi í L’Alliance Fran-
caise eftir ræðismannFrakka, André
Courmount, ritstjórinn hefir þýtt.
Nokkurskonar ástarjátning ræðis-
mannsins til íslenskunnar. En dálít-
ið erskrítilegakomist að orði í þess-
ari setningu » . . . en engin gleði
er meiri né fullkomnun æðri en
sú að sjá beint með annara aug-
um«. það hefir verið talið af flest-
um talið meira varið í það sem
sæist með eigin augnm. Þar næst
kemur smákvæði eftir Þorstein.
Björnsson, lélegt rímrugl. Svo kem-
ur »Skraddarinn frækni«, þýðing
úr æfintýrum Grimms eftir Jón Þ.
Thoroddsen. Óvenjulega hreint,
hreimmikið og gott mál og sýnir
glögt, að Jón Thoroddsen hefir
verið jafnsnjall að þýða erlenda
tungu á ágætt mál, eins og hann
ritaði skáldsögur sínar, Þá ritar
Helgi Jónsson grein um grasa-
fræðina i ferðabók Bjarna Pálsson-
ar og Eggerts Ólafssonar.
»Kapp og mel« heitir stutt rit-
gerð eftir ritsíjórann. Vill hann
láta reyna að glæða áhuga
á vinnu eins og hverri annari í-
þrótt. Er það gott og nauðsynlegt.
Seinast nokkrir ritdómar. Um
ljóð Jóns Thoroddsens hefir Sig.
Guðmundsson ritað. Það er rétt
hjá Sig. Jón var ekki ljóðskáld,
þótt til sé ögn af góðum kvæðum.
Flest er meira og minna leirburð-
ur sem hann yrkir í bundnu máli.
Árni Pálsson ritar um ljóðabók
Davíðs Stefánssonar: Svartar fjaðr-
ir. Árni kom með þá furðu ein-
hvernsstaðar fyrir nokkru, að Sig.
Nordal ælti þakkir skyldar fyrir
það að hann hefði lýst lundarfari
og háttum móðui’sjúkrar konu í
einhverri sögu sinni. Ef það fer
þjóðarnauðsyn, að atvinnuveginum
séu settar skoröur, áður en það er
um seinan, annaðhvort með laga-
hömlum, eða með því að auka
svo skattgjöldin að atvinnuvegur-
inn hætti að vaxa. Dæmi því til
sönnunar eru hvalveiðarnar, sem
hafa kollsiglt sig sjálfar með ut-
rýmingu hvalanna og hver veit
nema spádómur Böðvars Bjarkans
um síldveiðarnar rætist áður en
mörg ár líða. Síldveiðarnar hafa
alt af verið að færast vestur á bóg-
inn eins og hann hefir bent á og
verði síldin upprætt, eyðilegst þessi
arðsami atvinnuvegur af sjálfu sér,
°g löggjafarvaldið getur þó tæpast
horft þegjandi og aðgerðarlaust á
það, að tekjuskattsfrjálsir útlend-
ingar noti verkalýð landsins til
þeirrar iðju. Það mál þyrfti því að
athugast vandlega af þar til hæf-
um mönnum.
Gjaldþolið rennur um landið
eins og hægfara straumur eftir
meira og minna huldum farvegum,
en hvervetna brýst það fram og
kemur í ljós sem uppsprettulindir
í nýbygðinni við sjóinn og verð-
hækkun landsins.
Sköttunum verður að ausa af
uppsprettunum sjálfum og því
verða þeir að elta þær um landið,
hvar sem þær spretta upp.
Þess vegna þyrftu þar til hæfir
menn að taka til rækilcgrar rann-
nú að verða bókmentalegt afreks-
verk að koma með sjúkdómslýs-
ingar í skáldsögum, þá væri nær
að fá þær sem nákvæmlegastar úr
læknabókum um þau efni eða
sjúkdómslýsingar hjá læknum.
Ætli bókmentir vorar sé ekki nógu
lélegar þótt ekki kæmi meira af
því sem er sjúkt.
Þótt Árni verði ekki eins and-
ríkur eða frumlegur þegar hann
ritar um bók Davíðs, þá finst hon-
um að íslendingar ættu að vera
gleðimenn meiri en þeir eru a/ þvi
þeir sé svo lyriskir, en Árni segir
að þeir sé »rænulausar rolur« á
öllum »skemtunum«, nema fullir,
eftir því sem Jón Sigurðsson segi.
Er það leitt að Árni skyldi ekki
rannsaka nánar þetta fyrirbrigði.
En það er sagt, að ýmsar lítið
mentaðar eða alviltar þjóðir »hafi
þessi einkenni«? Grænlendingar,
Negrar, Indíánar.
Árni lofar fremur kvæði Davíðs
en sumt er samt hálfgerðar stæl-
ingar, segir hann. Það er rétt og
þarft hjá Árna að benda á þetta
hræsnis- og vanabull allra leirlos-
ara íslenskra um guð og syndir í
samsetningi þeirra.
Skírnir er annars lélegur. Það
vantar ritgerðir um alþjóðleg efni
og nýungar, sem eru að gerast með
öðrum þjóðum, fræðandi ritgerðir.
Þessi grein Helga Jónssonar hefir
ekkert erindi í Skírnir. Það væri
hægt að gora Skírnir sæmilega úr
garði ef Bókmentafélagið verði ekki
jafnmiklum peningum fyrir and-
lausan skruddukap, er gerir flesta
meðlimi dauðleiða á þessu bóka-
rusli, sem að eins sárfáir virða
svo mikils að skera upp úr. X.

Finnnr Jónsson prófessor hefir
hlotið þá sæmd að vísindafélagið
breska, British Academi, í London
hefir kosið hann bréflegan félaga
sinn. Verður honum haldið sam-
sæti hér i bænum í kvöld, sem læri-
sveinar hans og vinir standa fyrir.
Hann fer utan með »Botniu« í
byrjun næstu viku.
Afleiðingar vetrarins. Lengi
verður hann i minnum hafður sá
langi snjóaveíur síðasti. Má nú
enn tvent nefna til marks um
harðindin. Annað er það, að tófur
hafa orðið hungurmorða a. m. k.
á Snæfellsnesi og mun það sjald-
gæft. Sáust þær um hábjartan dag
niður við bæi á Skógarströnd. í
vor fanst dauð tófa heima við
sóknar nýbygðina í landinu og
verðbreytingar landsins, því að það
eru þeir leiðarsteinar, sem löggjaf-
arvaldið má ekki án vera, ef það
á að geta siglt skipi sínu farsæl-
lega í trygga höfn og komist hjá
að sýna fleiri eða færri þegnum
þjóðfélagsins beina rangsleitni.
Einarsnesi, 22. júli 1920.
Sýslunaanni Dalamanna, Bjarna
Þ. Johnsen, hefir stjórnarráðið vikið
frá embælti um stundarsakir. Þor-
steinn Þorsteinsson lögfræðingur
frá Arnbjargarlæk er settur sýslu-
maður í sýslunni fyrst um sinn.
Smáherðir á viðskiftakreppunni.
Var lengi leyft að senda alt að
500 kr. í póstávísun til útlanda,
því næst 50 kr., en nú eru allar
peningasendingar með póstávísun
bannaðar til útlanda.
„Um áburð“ heitir nýútkomin
bók eftir Sigurð Sigurðsson forseta
Búnaðarfélags fslands. Verður síð-
ar getið.
Lögjafnaðarnefndin hefir lokið
störfum í þetta sinn. Hélt fimm
fundi. Vel borgað starf, 2000 kr.
á mann, fyrir ómakið.
túngarð á Rauðamel og önnur
fanst við fjárhúsvegg á Hofstöðum
í Miklaholtshrepp. Báðar hafa
drepist úr hungri. Hitt sem nefna
má er það, að víða um land sést
nú mjög lítið af rjúpu og halda
menn að hún hafi fallið stórkost-
lega í vetur. Á Skógarströnd er t.
d. vant að vera afarmikið um
rjúpu. Þar hefir ekki sést nema
ein einasta rjúpa i alt vor og sum-
ar. Á ferðalagi sem ritstjóri þessa
blaðs fór norður á Akureyri og
aftur suður og öðru um Borgar-
fjörð og síðan yfir Uxahryggi og
Mosfellsheiði, sá hann ekki eina
einustu rjúpu. Væri fróðlegt að fá
um þetta fréttir víðar af landi. —
Sömuleiðis væri fróðlegt að frélta
um afkomu hreindýra á þessum
vetri, og mælist Tíminn til að fá
fréttir um þaö.
Verksmiðjuhús er Smjörlíkis-
gerðin að reisa niður af Hverfis-
götu.
Um 400 liestar fóru með Gull-
fos§i og búist við því, að nokkur
hundruð fari með Botníu.
Sprcngidufl hefir orðið vart við
fyrir Skálum á Langanesi.
Iðnsýning. Sigurjón Pétursson
hafði opna iðnsýningu í stóra saln-
um í Báruhúsinu nýlega. Sýndi
hann þar þrenskonar iðnaðarvörur:
Dúka og allskonar ullariðnað frá
Álafoss verksmiðjunni, allskonar
net, botnvörpur og síldarnet, frá
netahnýtingar-verksmiðju sinni og
allskonar sáputeguudir frá sápu-
verksmiðjunni »Seros«. — Það var
verulega ánægjulegt að sækja sýn-
inguna. Myndarbragurinn var svo
mikill bæði um fyrirkomulag sýn-
ingarinnar og munirnir sjálfir.
Fataefnin voru ljómandi falleg
og ekki síður prjónlesið, treyjur,
sokkar o. fl. Á einum stað var
prjónavél, rekin af rafmagni og
prjónaði hún sokkinn á fimm
mínútum. Allskonar net voru þar,
botnvörpur í fullri stærð og lítil
eftirmynd af botnvörpu eins og
hún liggur i sjónum. — Sigurjón
Pétursson er manngersemi, fyrir
dugnaðasakir og áhuga. Hann
er orðinn einn af helstu braut-
ryðjendum innlends iðnaðar. —
Sýningin bar þess Ijósan vott hversu
mikið honum hefir þegar áunnist.
Hann á þaö skiiið af almenningi,
að hann sé styrktur með viðskift-
um og samúð.
Ólnfía Jóhannesdóttir er nú
alkomin aftur hingað- til lands,
frá Noregi, eftir 17 ára útivist.
Er hún öllum Iandsmönnum kunn
bæði af skrifum sínum og starfi,
bæði hér á landi og erlendis. Hefir
hún lengst starfað í Kristjaníu
meðal þeirra kvenna sem bágast
eiga og unnið þar hið óumræði-
legasta lcærleiksstarf.
Gestir í bænnm. Margir góöir
gestir dveljast nú hér í bænurn og
grendinni, auk þeirra sem áður
eru nefndir. Má meðal þeirra fyrsta
telja frú Margrethe Löbner Jörgen-
sen frá Askov. Hefir hún dvalisl
þar lengi og haft náin kynni af
þeim íslendingum, sem þar hafa
verið. Hún er hinn mesti íslands-
• vinur og mjög kunnug íslenskum
bókmentum. Hefir þýtt á dönsku
töluvert af hinum yngri skáldrit-
um íslenskum. Með henni er son-
ur hennar 15 vetra. Eru þau nú
á ferðalagi eystra. — Bogi Th.
Melsted sagnfræðingur dvelst hér og
í bænum. — Magnús Jónsson frá
Úlfljótsvatni kom hingað og er eins
og fyr ritari dönsku lögjafnaðar-
nefndarinnar. Kona hans var með
honum og tveir synir. Fer hann
aftur utan til þess að búa sig undir
prófessorsstarfið við háskólann,
en kemur aftur um miðjan vetur
og tekur við embættinu. Lárus H.
Bjarnason hæstaréltardómari gegnir
embættinu á meðan. — Kristinn
Björnsson læknir, sonur Björns
Guðmundssonar múrara og frú
i Björg Þorláksdóttir Blöudal, dvelj-
Hey-hitamæla
selur
Búnaðarféi. Islands,
ast hér um hríð. — Jón Ólafsson
læknir frá Hjarðarholti er kominn
til bæjarins. Var síðastliðið ár
læknir á Spitsbergen við kolanámu
Norðmanna þar.
Nýr botnröi’pungnr hefir bæst
í flotann, smíðaður á Englandi.
Heitir »Kári Sölmundarson« og er
eign Þorsteins Jónssonar frá Seyð-
isfirði og fleiri manna.
Snnnlensku bændunnm sem fóru
norður, liafði gengið ferðin hin
ákjósanlegasta. Fóru Sprengisand
suður úr Þingeyjarsýslu. Voru 49
klukkutíma frá Mýri í Bárðardal
að Galtalæk á Landi.
Af því að vér fólagar frá Ame-
ríku sem fórum upp á Þingvöll hér
um daginn, höfðum heyrt, að allur
greiði þar væri seldur svo háu
verði, að illkaupandi væri, þá kom
okkur óvænt, er þangað kom, og
fengum að vita af eigin reynslu,
að flugufregn þessi var alls ekki
sönn, því veitingar þar voru eltki
dýrari - en hér gerist f Reykjavík,
og ef tekið er tillit til flutnings-
kostnaðar þangað, þá mun vera
óhætt að segja, að sumt sé þar ó-
dýrara. Fólkið sem vann þar að
veitingum kom mjög lipurlega fram.
Herra Jóni veitingamanni .Guð-
mundssyni þökkum við fyrir hans
myndarlegu gestrisni sem hann
sýndi okkar á heimili sínu. Sömu-
leiðis þökkum við herra Guðmundi
Davíðssyni fyrir hans lipurð og
greinilega tilsögn og ldiðbeiningu
sem hann veitti okkur með að
sýna og útskýra alla merkustu og
söguríkustu staði Þingvallar, sem
allaf hljóta að geymast sem helgi-
dómur þjóðarinnar.
Með bestu óskum til allra, sem
vilja vinna að framþróun og við-
haldi hins helga og merka minnis-
varða forfeðranna sem aldrei mun
gleymast um aldir alda.
Staddur í Reykjavík.
G. Jónsson.
Síldveiði. Ágætar aflafréttir ber-
ast að norðan. Er veiðin best á
Siglufirði en minni fyrir vestan.
Lútin er nýlega hér í bænum
frú Marie Kalhrine, ekkja Sigurðar
heitins fangavarðar Jónssonar.
Merk og ágæt kona, háöldruð.
Haraldnr Signrðsson píanóleik-
ari og frú hans fara utan með
Botuíu. Hafa haldið síðustu hljóm-
leika sina í Nýja-Bíó, við ágætan
orðstýr.
Flugvélin er sem hætt að fljúga.
Yantar bensín sem henni hæfir
og er talið vist, að það fáist ekki.
„Beskytteren^, danska varð-
skipið, er farinn austur fyrir land
til rannsókna um tundurdufla-
hættuna.
Iíjötverð. Byrjað er ei-Iítið að
slátra dilkum hér í bænum og pund-
ið selt á 2 kr.
Illar horfnr eru um sölu land-
búnaðarafurða. Mun ekkert eða
sem ekkert selt af ullinni.
Mjólk hækkar í verði npp í
1 kr. líterinn.
ísleysi. Ishúsin hér i bænum
eru að verða íslaus vegna þess
að svo margir botnvörpungarnir
hafa i sumar stundað ísfiski.
Ritstjóri:
Trjggvi Þórhallsscs
Laufási. Simi 91,
Prentsmiðjan Gutenberg.
I