Tíminn - 11.09.1920, Blaðsíða 4

140
TIMINN
Eiiteistafc
Skóverslun. Hafnarstræti 15.
Selur landsins bestu gúmmi-
stígvél, fyrir fullorna og börn,
— ásamt alskonar leðurskó-
fatnaði. Fyrir lægst verð.
Greið og ábyggileg viðskifti.
Topast hefir rauður hestur,
klárgengur, ættaður noröan úr
Skagafirði; mark: tvístýft framan
hægra, tvírifað í stúf vinstra.
Hver sem kynni að finna hest
þennan, er vinsamlega beðinn að
gera undirrituðum aðvart, svo fljótt
sem unt er.
Ásum i Árnessýslu.
Porgeir Jóhannesion.
að þjónustufólkinu er ekki hægt
að treysta, að senda bréf utan
póst3, þess vegna þori eg ekki að
tala skýrar.
Sannleikurinn er sá, að við get-
um ekki haldið áfram að vera
vinir, því að eg elska eina, sem
því miður stendur yður mjög nærri,
en milli okkar eru óyfirkvæmi-
legar hindranir.
Þakka yður fyrir þá yndislegu
tima, sem við nutum saman. Það
er ekki mér að kenna, að eg verð
að láta endurminninguna um þá
hverfa i djúp gleymskunnar. Petta,
Sem eg get ekki talað nánar um,
þarf þó ekki að hindra það, að
við skrifum hvort öðru við tæki-
færi. Hugsið um mig eins og bróð-
ur í fjarlægð, sem þér getið spurt
ráða og kallað á, er eitlhvað ligg-
ur við. Og ef þér kallið skuluð
þér ekki þurfa að bíða svars.
Trúið því, að það er eftir langa
íhugun, sem eg hefi yfirunnið sjálf-
an mig um að segja yður þetta,
sem eg get staðið gegn þeirri
freistingu, að sjá yður og tala við
yður.
Pér ritið um áríðandi mál og
mér kemur það í hug, að þér
hafið heyrt eitthvað um afstöðu
mína til yfirvaldanna. En þá er
maður hefir alla æfi gengið eftir
gjáarbarmi, er hættan runnin manni
í merg og bein. Eg bið yður því
að vera ekki kvíðafull min vegna.
Hvað sem það er, þá er það ekki
nema brot af þeirri hættu, sem æ
Vofir yfir mér. — Verið sælar.
Guð veri með yður.
Yðar — kæra R, —
D.«
III.
Daginn eftir var uppi fótur og
fit í dagstofu Davíðs Rossís. Garí-
baldistinn gamli og kona hans
báru út húsgögnin, en Elena og
Jósef báru inn slóla. Þá er þau
voru búin stóð borð fyrir öðrum
enda stofunnar, en stólar með öll-
um veggjum. Alt var tilbúið um
að taka á móti forstöðunefndinni.
Hún kom um átta leytið. Það
voru um þrjátiu menn, sinn úr
hvoru landi. Það voru einkenni-
legir menn og hverir öðrum ólikir.
Sumir voru velbúnir, aðrir tölru-
lega, sumir virtust vera blaðamenn,
kennarar, lögmenn, aðrir klæð-
skerar eða járnsmiðir.
Brúnó tók á móti gestunum.
Hann fann að um alvöru var að
ræða, en engu síður reyndi hann
að segja fyndni og henda gaman
að öllu.
»Gott kvöld, herrar mínir! Kalt
i veðri! Hr. Rossí kemur óðara.
Er nýbúinn að fá ræðu konungs
og er að leggja út af henni í blað-
ið. Skrifar eins og elding — yður
að segja. Alt í lagi — sá sem ekki
brennur sjálfur, getur ekki kveikt i
öðrum. Honum er raunar aldrei
kalt; hann hefir ekki lagt í ofninn,
er ein.s og munkur í klefa. — Eitt-
hvað verður herforinginn að gera,
því annars ínögla hermennirnir!«
En það kom fyrir ekki að vera
glaðlyndur. Myrk þöguin hvíldi
yfir komumönnum. Þeir litu í
kring um sig og hvorir á aðra
með ólundarlegu augnaráði. Ým-
ist stóðu þeir kyrrir eða hvisluðust
á. Brúnó fann að það lá illa á þeim.
Hann hætti þvi að hlægja og masa
og var farinn að láta sér líða illa.
Þá opnuðust dyrnar inn i svefn-
herbergið og Davíð Rossí kom
inn, rólegur og öruggur. Hann
gekk fram í stofuna, án þess aö
hika og tók í hendurnar á öllum.
Gestirnir svöruðu handtaki hans
með kulda og ólundarsvipurinn
hvarf ekki. Einn eða tveir þeirra
litu á hann móðgunaraugum, en
hinir litu undan. Davið Rossí virt-
ist ekki taka eftir óánægju sam-
komunnar. Hann settist við end-
ann á borðinu og bað menn um
að fá sér sæli.
Það lá fyrst fyrir að lesa upp
skýrslu um það sem gert hafði
verið síðan á síðasta fundi. Skrif-
ari var Luigi Conti, maðurinn sem
lesið hafði ávarpið á hátíðisdegi
páfans. Hann var lágur maður en
samanrekinn, brúnn í andliti og
með skæra rödd. Skýrsla hans
var stutt. Nefndin hafði fallist á
trúarjátning og stefnuskrá for-
manns. Eftirrit höfðu verið send
og félagatalan hafði tífaldast.
»Frá öðru er ekki að segja«,
sagði Luigi, og lokaði minnisbók
sinni. »Og nú« bætti hann við í
ögrandi róm, »bíður nefndin eftir
frekari fyrirraælum. Formaðurinn
er hinn opinberi leiðtogi okkar;
við væntum þess að hann gangi
á undan. Hann lét svo um mælt
síðast, að Lýðveldi mannanna ætti
að verða veruleiki en ekki draum-
ur: að við ættum að gefa gætur
að þinginu, rökræða varúðarráð-
stafanir, verja þá sem ranglega
eru ákærðir, krefjast réttar hinum
kuguðu, og laga hinum veiku og
misþyrmdu! Síðan er mánuður
liðinn — en við höfum ekkert
gert. Ef til vill mundi formaðurinn
vilja gera grein fyrir ástæðum
þessa aðgerðaleysis?«
Skifarinn hrisli höfuðið og selt-
ist. Samkoman klappaði honum lof
í lófa. Ðavið Rossí stóð upp.
»Herrar mínir«, hóf hann máls.
»Það er nauðsyn, áður en lengra
er haldið, að skygnast um og sjá
hvar við erum staddir. Skýrslan
segir okkur að trúarjátningunni og
stjórnarskránni hefir verið tekið
tveim höndum um alla Norðurálfu
og að félagatala hins alþjóðlega
félags okkar hefir tífaldast. Við
verðum að fullvissa okkur um að
þessi árangur stafi ekki af mis-
skilningi um áform okkar. Mér
fyndist það ekki heiðarlegt að
nota nafn og fé nokkurs manns,
geti verið um misskilning að ræða,
þess vegna hefi eg skrifað það sem
á að útiloka alla óvissu og það er
ætlun mín að láta prenta það —
til þess að misskilningur geti ekki
átt sér stað«.
Hann tók nú minnisbók sina og'
hóf að lesa, en áheyrendurnir
hlýddu þögulir:
»Það sem trúarjátning okkar fel-
ur ekki í sér:
»Hún felur það ekki í sér að
núverandi þjóðskipulag sé að öllu
leyti ilt og rangt.
»Hún felur það ekki í sér, að
við ætlum með einhverskonar of-
beldi að afnema konunga, heri,
landamæri, eignarrétt og persónu-
legt ríkidæmi.
»Hún' felur það. ekki í sér að
við ætlum að bylta heiminum,
þannrg að ekki séu framar til
borgir, bækur, blöð, háskólar, herir
og stjórnir.
»Hún felur það ekki í sér að
við ætlum að koma heiminum
aftur í villimenskuástand, til þess
að lækna þær siðferðilegu mein-
semdir sem nú þjá þjóðirnar.
»Hún felur það ekki 'í sér að
þjóðlífið hafi að öllu leyti verið
ilt og spilt í seX þúsund ár.
»Hún felur það ekki í sér, að
það hafi ekki verið Guð sem heim-
inum stjórnaði þennan tíma, heim-
inum til blessunar«. — .
Kyrðin sem ríkt hafði var nú
rofin af óánægjuklið og Davíf
Rossí leit upp úr bókinni.
»Vegna vina okkar, varð 5ið
segja þetta, þvi að eg hefi orðið
þess áskynja að sumir þeirra hafa
haldið að við ætluðum að skapa
nýjan himin yfir nýrri jörð. —
Og nú skulum við segja nokkuð
vegna óvina okkar«.
Hann opnaði bókina aftur og
hélt áfram:
»Stjórnarskrá okkar segir:
»Að Guð er til sem stjórni heim-
inum réttvislega.
»Að lög náttúrunnar stefni æ að
einu: að koma á skipulagi, eining
og friði, úr glundroða, ósamlyndi
og stríði.
»Að alt sem við ber í heiminum
miði að hamÍDgju allra.
»Að mörg hinna núverandi þjóð-
félagsmeina muni hverfa smátt og
smátt vegna laga náttúrunnar.
»Að landamæri muni verða af-
numin.
»Að hernaður mun verða óhugs-
andi.
»Að persónulegur eignarrétlur á
landi verður ómögulegur.
»Að ranglát stjórn mun hverfa.
»Að konungdómur mun hætta
að verða til. ^
»Að allir munu geta unnið fyrir
daglegu brauði.
»Að mennirnir munu lifa inn-
byrðis eins og bræður án tillits til
kyns og þjóðernis.
»Og að alt þelta muni verða
veruleiki í náinni eða fjarlægri
framtíð, vegna náttúrulaganna, af
því að það er viiji Guðs, rétllæti
Guðs, vegna þess að Guð er góð-
ur, vegna þess að Guð er kærleikur«.
Aftur gat að hej'ra óánægjuklið
og Davíð Rossí leit á ný yfir hóp-
inn og var fullkomlega rólegur.
»Þetta varð að segjast vegna ó-
vina okkar, til þess að sýna þeim
að við hugsum ekki um bylting
heldur þróun, sem sé eina ráðið
um að ná sannri farsæld. Og er
ieir segja að félag vort sé einungis
draumur, hugsjón, þá skulum við
sýna þeim að hún hefir og sina
jýðing í daglegu lííl«.
Hann leit aftur á bókina og las:
wllvernig eigum við að koma
lugsjón okkar í framkvæmd?
»Með því að biðja: Faðir vor.
. »Með því að hefja mótmæli er
brotið er gegn hugsjóninni.
»Með því að mótmæla hernaði.
»Með hverskonar mótmælum, þá
er á að þvinga okkur til að ger-
ast hermenn og bera vopn.
»Með því að neita því að vinna
konungum og furstum eiða.
»Með því að hefja mótmæli gegn
öllum lögum sem vernda land-
eigendur.
»Og með því, þá er tækifæri
gefst, að líða, vegna þtstara mót-
mæla«.
Prjár bækur.
Tímanum hafa borist þrjár nýj-
ar bækur, allar gefnar út af Þor-
steini Gíslasyni ritstjóra.
Öllum, eða sem öllum, hefði
farið eins og þeim er þetta ritar,
að grípa fyrst þá bókina, sem flyt-
ur á kápunni mynd höfundar síns,
ekki síst f^'rir þá sök að það er
síðasta bókin sem berst frá þeim
vinsæla höfundi. Bókin heitir:
Samtíningur og hefir inni að halda
fjórtán sögur eftir Jón Trausta o:
Guðmund heitinn Magnússon skáld.
Segir útgefandi í formála bókar-
innar, að í hana sé safnað saman
öllum þeim sögum eftir höf., sem
ekki hafa áður komið út í sér-
stökum bókum, bæði af því sem
hann lét eftir sig í handriti af
þessu tagi, er hann andaðist, svo
og því sem prentað hefir verið í
blöðum og tímaritum, en ekki var
komið inn í eldra sögusafn hans.
Með útgáfu þessarar bókar eru
því öll rit Jóns Trausta komin út
í bókarformi. Telur útgefandi þau
upp í formálanum. Munu þeir
verða margir sem nú hugsa gott
til að eignast þau öll, og er það
góð eign.
Það á ekki við að fara að rít-
dæma þessa síðustu viðbót frá
Fjerde Söíorsikringsselskab
(Stjórnandi: Ahlefeldt Laurvigen greifi)
er eitt hið slærsta og ábyggilegasta sjóvátrjTggingafélag í danska ríkinu.
Sjóvátryggingar á skipum og farmi. — Stríðs-
vátryggingar á skipum, farmi og mönnum.
Spyrjið íslandsbanka um félagið.
Aðalumboðsmaður:
TÞoryaldur Pálsson, Imknir
JBaukastræti ÍO.
hendi hins látna skálds. Nýrri hlið
skáldskapar hans bregður ekki
fyrir, nema ef til vill helst það,
að meira ber á heimsádeilum í
sumum sögunum en venjulega.
Hinir mörgu vinir Jóns Trausta
munu með sérstakri gleði taka á
móti þessari síðustu sendingu. Og
vonir þeirra munu ekki bregðast
um að fá verulega ánægjulega bók
til lesturs. »Samlíningur« stendur
fyllilega jafnframarlega og fyrri tvö
smásögubindin. —
Önnur bókin er Drengurinn,
saga eftir Gunnar Gunnarsson og
hefir útgefandi sjálfur þýtt. Eru
höfundur og þýðandi báðir alkunn-
ir og f annan stað kom sagan
fyrst út í Lögréltu, svo að óþarfi
er að ræða um hana sérstaklega.
Þriðja bókin heitir: Mannasiðir
og er eftir Jón Jacobsson lands-
bókavörð, að nokkru sniðin eftir
erlendri bók um sama efni, en
mörgu viðbætt og breytt.
Bók þessi ber glögg einkenni
höfundar síns, er prýðilega rösk-
lega og skipulega skrifuð og á
góðu máli.
Má segja að síst hafi verið van-
þörf slíkrar bókar okkur íslend-
ingum til handa og að hún eigi
því gott erindi. Um hitt verða æ
deildar skoðanir; hvað er kurteysi
og góðir mannasiðir? Hefir margt
það verið lcurteysi nefnd sem í
rauninni er ekki annað en prjál
og tepruskapur.
Að mestu leyti siglir höf. frarn
hjá þeim skerjum.
Á hverju heimili
ættu eftirfarandi nótur að
vera til:
Alnæs Album for Harmoniurasolo
samtals 150 úrvaldslög 1. og 2. bd. á
4,25 hvert, 3. bd. á 3,25. The liarmo-
nium players recreationsbook, safnt.
198 lög, 3 bindi, á 4,75 livert. Horne-
man — Scyttes Börneklaverskole (skól-
inn sem mest er notaður) allur á 4,80.
Czerny Etyder 1. bd. 4,40, 2 bd. 5.00,
3. bd. 3,75, 4 bd. 4,25. 45 Sonatinen og
Foredragsstykker (stórt safn) 3,50.
Hjemmets Bog for Harmonium 4 bindi
á 2,75 liv. (í hv. bd. 75 til 100 úrvals-
lög). Ruthards Klaverbuch 2 bd. sam-
tals 59 lög eftir norræn og önnur
tónskáld, hv. bd. 2,90. Dur og Moll samt.
50 lög f. piano 2 bd. á 2,50. Balalbum
no. 1 og no. 2, i hverju hefti 10 ný-
ustu danslög (valsar, foxtrot, one step)
5 kr. heftið. 1
Hver Mauds Eje. Nr. 1, 37 pianólög
2,00. Nr. 2, 96 veiþekt sönglög með
teksta 2,65. Nr. 3, 15 pianólög og 21
sönglag 2,65. Nr. 4, 28 fræg pianólög
2,50. Nr. 5, 44 lög á 2,75. Nr. 6, 53
lög úr óperum fyrir fiðlusóló 2,65. Nr.
7, safn af Schubertslögum 3,25. Ung-
dommcns Melodialbum (samt. 194 ljett
lög) 1 hd. 3,25, 2 bd. 3,75. Norges
Melodier samt. 368 norsk lög með
teksta, 3 bd. á 5,00 hv. Danmarks
Melodier samt. 9t)0 lög með teksta 1
hd. 5,00. 2 bd. 480, 3 bd. 3,60.
Ný útgáfa: Sigf. Einarss.: Fjórir
söngvar, ísl. og pýskur teksti 4,50.
Allar þessar nótur sendar gegn eftir-
kröfu um land alt. Burðargaldsfi ítt ef
peningarnir eru sendir fyrirfram og
keypt fyrir minst 10 kr.
Hljóðfærahús Reykjavíkur
Laugaveg 18.
Athugrasemd.
Frá því að póstleiðin vestur um
landið var færð norður fyrir, um
Stað í Hrútafirði hafa verið hin
mestu vanskil á blaðasendingum
hingað í 3 syðstu hreppa Austur-
Barðastrandarsýslu. T. d. koma
núna með seinasta pósti 14. ágúst
blöð frá maímánuði. Eg hygg að
margt valdi þessu, og þar á meðal
ófullnægjandi utanáskrift og hirðu-
leysisleg afgreiðsla. Með því fyrir-
komulagi sem nú er, er að verða
frágangssök að kaupa blöðin. Það
yrði jafn bagalegt fyrir útgefendur
sem kaupendur. Útgefendur blaða
og tímarita og aðrir sendendur
ættu nú að bæta úr skók með
utanáskriftina, svo að þeirra yrði
ekki sökin þó vanskilin héldu
áfram. í Geiradals- Reykhóla- og
Gufudals-hreppa á áritunin auk
nafns og heimilisfangs að vera um
Stað og Króksfjarðarnes. Sé þannig
skrifað utan á sendingarnar berst
sökin fremur yfir á póstmenn ef
vanskilunum ekki linnir.
Króksfjarðarnesi 24. ágúst 1920.
Ólafur Eggcrtsson.
inn mun síðar víkja nánar að ein-
stökum atriðum í þessu sambandi.
Frakkneska spítalann hér í bæn-
um hefir bæjarstjórnin framvegis
fengið á leigu, tímabilið 1. ág. til
1. febr. árlega, og að svo miklu
leyti sem rúm leyfir annan tíma
ársins verður tekið við islenskum
sjúklingum. Er Matthías Einarsson
ráðinn læknir spítalans. Geta 30
sjúklingar legið á spítalanum og
er því að þessu hin besta bót.
Tvær stofur spítalans á að ætla
sérstaklega handa sængurkonum
og var þess afar brýn þörf, vegna
hins afar slæma ástands um hús-
næði í bænum. Gjaldið verður 8 kr.
á dag og í þvi innifalin lyf, um-
búðir og læknishjálp.
Ingólfnr Guðmnndsson hrepp-
stjóri frá Breiðabólsstöðum í Reyk-
holtsdal fer vestur um haf með
Lagarfossi í kynnisför til æltingja
sinna í íslehdingabygðum. Hann
gerir ráð fyrir að koma heim aftur
með vorinu.
Hallgrímur Kristinsson fram-
kvæmdastjóri kom í vikunni, með
Sterling, úr ferðalagi kring um
land.
Fréttix*.
Ávarp Sambandsstjórnarinnar.
Tíminn vill vekja sérstaka alhygli
allra samvinnumanna á þeim al-
vöruorðumv sem Sambandsstjórnin
beinir til þeirra í blaðinu í dag,
og hvetja menn til alvarlegra íhug-
ana og framkvæmda út af þeim.
Munu allir vita að það er ekki að
ástæðulausu sem slíkri opinberri
hvatningu er til þeirra beint. Tíiji-
»Beskytteren« tók fyrir stuttu
íslenska botnvörpunginn »Ara« fyr-
ir utan Patreksfjörð og kærði um
ólöglegar veiðar i landhelgi. Ákær-
an varð ekki sönnuð, og slapp
skipið við sekt, en skipstjóri sætti
áminningu. Tvö norsk skip hafa
verið sektuð fyrir landhelgisbrot
nyrðra.
/
Ritstjóri:
Tryggvl Þórhallsaon
Laufási. Simi 91.
Preatsmiðjan Gutenberg,