Tíminn - 13.10.1923, Page 4

138
T I M 1 N N
Silfur- & Nikkelpeninga
erlenda
kaupi eg hæðsta verði. Símið til mín og semjið um söluverðið, og eg
mun ávalt bjóða yður kest.
Sendið svo peninga í pósti, og biðjið póstmann, samkv. lögum, að
telja þá, því þá er fyrirbygð mistalning.
Guðmundur Guðnason,
gullsmiður, Vallarstræti 4.
Sími 153. Reykjavík.
HAVNEHIOLLEN
Kaupmannahðfn
mælir með sínu alviðurkenda rúgmjöli og hveiti.
Meiri vörugæði ófáanleg.
S.I.S. slkziftir eiiu.g-0in.g-ia. ^r±ö olszlknjoc.
Seljum og mörgum öðrum íslenskum verslunum.
Lifandi fé. — Kælt kjöt.
Samband íslenskra samvinnufé-
laga hefir í haust stofnað til til-
raunar um hvorttveggj a: útflutn-
ing lifandi fjár og útflutning á
kældu kjöti.
Með Villemoes voru sendar út í
byrjun þessa mánaðar 1893 lifandi
kindur frá Húsavík, Kópaskeri,
Vopnafirði og Reyðarfirði. Nokkuð
af þessu fé var veturgamalt en hitt
(1160) sauðir og geldar ær. Féð
var sent til Belgíu og kom til Ant-
verpen 9. þ. m.Fjórar kindur höfðu
farist á leiðinni, en að öðru leyti
hafði alt gengið vel. Féð var í
ágætu lagi þegar suður kom.
þá voru sendir með Gullfossi 21.
september frá Reyðarfirði 618 fjár
skrokkar kældir til Englands. Frá-
gangur af hálfu Kaupfélags Hér-
aðsbúa hafði verið mjög góður og
umhirða af skipstjóra hálfu á skip-
inu sömuleiðis. Enda kom kjötið í
mjög góðu ástandi til Englands og
líkaði vel.
----o----
Davíð Bstlund
svarar fyrir sig.
Eftir að Morgunblaðið hafði þag
að í 4 daga yfir þeim stórtíðind-
um um fisksölumálið, sem „Tím-
inn“ flutti í síðasta tbl., koma eft-
irfarandi ,spumingar‘ í blaðinu 10.
okt.:
„Hr. David Östlund hefir látið þess
getið, að hann hafi fengið tilboð frá
Skotlandi um kaup á öllum íslenskum
saltfiski, svo að nú þurfi ekki framar
að eiga um þau kaup við Spánverja.
þetta hefir verið birt hér í nokkrum
blöðum og út af því hafa Mbl. verið
sendar eftirfarandi fyrirspurnir:
Kaupa þeir tilgreindu Skotar allan
ársafla íslands, sem er ca. 24 þús. tonn
í meðalári?
Hvert verður verð íyrir hvert skip-
pund, og verður íiskmati i nokkru
breytt?
Hvaða trygging verðúr sett fyrir að
þessi kaup haldi áfram i framtíðinni,
þannig að alt sé trygt?
íslendingar geta ávalt komið fiski
sínum út, en nú er verð ekki nógu
hátt og hann liggur. þessvegna er og
verður það, sem alt snýst um:
Hvert er verðið, og verður staðið við
lofað verð? Hverjir gera samningana
milli þessara manna og hinnar ís-
lensku þjóðar? Spurull.“
David Östlund fékk þetta Morg
unblað um borð á skipinu „Suður-
land“, er hann var að fara upp í
Borgarnes. þaðan símaði hann
Morgunblaðinu sama dag og lofaði
svari, er hann kæmi aftur til
Reykjavíkur.
Og rækilegt svar sendi hann |
blaðinu á föstudaginn. Tíminn álít-
ur það þess vert að taka það upp
í blaðið:
Til „Spuruls“ í Morgunblaðinu 10. okt.
1. Skotum þeim, sem um ræðir í fisk-
sölufréttinni, er kunnugt um meðal-
ársafla íslands, en samt taka þeir það
skýrt fram, að þeir geti látið viðskift-
in ná yfir hann allan, sé þess óskað.
2. þeir ætlast til, að sem flestir út-
gerðarmenn og fiskikaupmenn snúi
sér til þeirra viðvikjandi fiskibirgð-
um og skilmálum. Eins og allir vita,
er gangverð fiskjarins breytilegt, og
því auðvitað ekki hægt að auglýsa það
fyrirfram, heldur verður það að mið-
ast við markaðsvcrð í þann og þann
svipinn.
3. Eins og Spánverjar enga trygg-
ingu setja um framtíðarkaup á fislci,
geta auðvitað aðrir heldur ekki gert
það, en heilbrigð viðskifti fela i sér
tryggingu fyrir áframhaldi.
4. Verð fiskjarins skapast við eftir-
spurn frá sem flestum stöðum, og því
ekki ncma lofsvert, að Skotar auka
eftirspurnina.
5. „Verður staðið við lofað verð?“ Eg
svara: þegar hönd selur hendi, er
áhættan minst. Reynslan sýnir best,
hvort viðskiftin séu hagstæð.
Ö. þegar „Spurull" siðast í greininni
spyr: „Hverjir gera samningana milli
þessara manna og hinnar islensku
þjóðar?“, þá kemur liann illa upp um
sig. Heldur hann þá, að hér sé lands-
einokun eða „þjóðnýting“ á fiski?
Landseinokun eða „þjóðnýting“ er nú
á bölvuðu útlendu áfengi, en ekki á
blessuðum íslenska fiskinum. „Spur-
ull“ hefði helst átt að koma fram sem
kommúnisti og þá í öðru málgagni en
Mbl. Samninga við Skotana gera þeir
fiskikaupmenn og útgerðarmenn, sem
(eftir að hafa kynt sér málavexti)
álita hagkvæmt að skifta við þá.
Reykjavik 12. okt. 1923.
Virðingarfylst
David Östlund.
-----o-----
Frá útlöndum.
Svo er nú komið um gengi þýsku
peninganna,að einn Bandaríkjadoll
ar jafngildir 51/2 miljarði marka.
1 raun og veru er þýska ríkið orð-
ið gjaldþrota. Hafa þjóðverjar
stofnað nýjan seðlabanka sem gef-
ur út nýja gulltrygða markaseðla.
Ebert forseti hefir gefið út til-
kynningu um það, að allir skatt-
ar skuli eftirleiðis vera goldnir í
gullmörkum.
— Lloyd George er kominn til
Bandaríkj anna á fyrirlestraferð.
Hann ver Versalafriðarsamning-
ana og hvetur Bandaríkjamenn til
að ganga í alþjóðabandalagið.
— Mjög er um það rætt á Eng-
landi að lögleiða vemdartolla til
þess að verjast innflutningi iðnað-
Prentsm. Acta
Mjóstræti 6 — Reykjavík.
Talsími 948 — Símnefni: Acta — Pósthólf 552.
Prentsmiðjan afgreiðir allskonar prentun á fljótastan og fullkomnastan
hátt. Aðeins ný og óslitin letur og vélar. Fyrsta fl. vinna.
Bókbandsstofan lieftir og bindur bækur í Shirting og skinn. Sendið
oss upplýsingar um stærð og ásigkomulag bókanna og vér send-
um yður tilboð um bæl.
Pappírssalan heflr fyrirliggjandi Ritvéla- og skrifpappír, 35 teg. frá
kr. 5.00 pr. 500 arkir 4to. Umslög 28 teg. Prentpappír 15 teg.
Augl,- og kápupappír, marga liti, karton, nafnspjöld 0. fl. 0. fl.
Pantanir afgr. um hæl og sendar gegn póstkröfu hvert sem óskað er.
Verðið hvergi lægra.
Freutsmiðjan Acta.
Til kaupfélaga!
H.f. Smjöplíkisgerðin í Reykjavíli er stofnuð í
þeim tilgangi, að koma hér á smjörlíkisframleiðslu, sem geti fyllilega
jafnast á við samskonar iðn erlendis, bæði hvað gæði og yerð snertir.
Eflið íslenskan iðnað.
Biðjið um .Nmára'-snijörlíkiö.
arvara frá Frakklandi, Belgíu og
þýskalandi. Er þá búist við því að
stóriðjuhöldarnir frönsku og þýsku
taki söndum saman á móti. Frá
Bandaríkjunum hafa og heyrst
óánægjuraddir út af þessari vernd-
artollastefnu Englendinga.
— Mesti auðmaður og verk-
smiðjueigandi þjóðverja, Hugo
Stinnes, hefir leitað samninga við
franska stallbræður sína. Hafa orð-
ið miklar æsingar út af þessu á
þýskalandi og er Stinnes bnigðið
um landráð.
— Snemma í þessum mánuði
kvað hæstiréttur Dana upp dóm í
hinu nafntogaða Landmands-
bankamáli. H. P. Prior forstjóri
var dæmdur í 120 daga fangelsi við
venjulegan fangakost. Bankastjór-
arnir fyi’verandi í Landmandsbank
anum, Rasmussen, Rothe og Riis
Hansen, formaður bankaráðsins
Rechelieu aðmíráll, varaíormaður
þess Friis 0g Sckack-Eyber banka-
trúnaðarmaður, voni dæmdir í
4000 kr. sekt hver. Harkoff fyr-
veraridi bankastjóri Landmands-
bankans og bankaráðsmennirnir
Collstrup, Heilbuth, Reimer, Step-
hensen og Sonne, voru dæmdir í
2000 kr. sekt hver. Ennfremur
eiga hinir dæmdu menn að greiða
mjög háan málskostnað. Sektirnar
eru allar hámarkssektir samkvæmt
lagagreinum þeim, sem dæmt var
eftir. Sýnir það ljóslega afstöðu
hæstaréttar til málsins. Verslunar-
ráðherrann danski hefir látið í lj ós
að skoðun hæstaréttar sé hin sama
og skoðun ráðuneytisins. Hæsta-
réttardómurinn er miklu strangari
en dómur undirréttar. — Hinir
dæmdu menn eru í tölu hinna allra
kunnustu manna í Danmörku.
Prior t. d., sem langharðastan dóm-
inn fær, var formaður iðnaðarráðs-
ins danska þá er málið var höfðað
gegn honum. Danir hafa með máli
þessu sýnt, að þar í landi hafa
jafnan rétt ríkur sem óríkur. því
miður getum við Islendingar ekki
verið jafnvissir um það sama.
— „Jámsveitin“ tyrkneska hef-
ir hátíðlega haldið innreið sína í
Miklagarði og eru nú Tyrkir aftur
orðnir öllu ráðandi í borginni.
— Samninganefnd Dana og
Norðmanna um Grænlandsmálið er
sest að verki. Heldur fundi til skift-
is í Kaupmannahöfn og Kristjaníu.
Ekkert hefir enn heyrst um sam-
komulagið. En mikið er um málið
rætt af beggja hálfu og er langt í
milli krafanna.
— Mikið tjón varð af óveðri ný-
lega bæði á vesturströnd Dan-
merkur og Noregs. Týndust skip
og sjór gekk á land upp og olli
miklu tjóni.
----0----
Hreinar línur.
Óvíða hefir „gráúlpupólitíkin“,
sem Dagur nefnir, komið ljósar
fram en í Norður-Múlasýslu, þar
sem Björn á Rangá, Jón Sveinsson
og Árni kaupmaður Jónsson hafa
allir reynt að veiða atkvæði í skjóli
afneitana og flokksleysis. En þar
hefir líka komið berar fram en víð-
ast annarsstaðar krafan um
ákveðna dagskrá og glöggar
stefnulínur. Halldór Stefánsson
hefir, eftir því sem bóndi úr Múla-
sýslu skrifar, lýst flokksglundroð-
anum átakanlega á framboðsfundi
þeim, sem bréfritarinn var stadd-
ur á. Halldór sýndi fram á hinn
stöðuga vöxt mannahalds í þjón-
ustu landssjóðs og við verslunina.
Stöðugt fleiri störf og sýslanir,
fleiri verslanir og verslunarfólk,
einkum við óhófsvöruverslunina.
Hvorttveggja væri ávöxtur af
samkepnisstefnunni. Samkepnin
0g hluthafastefnan í íslandsbanka
hefðu fætt braskið og aukið dýrtíð-
ina. þá sannaði ræðumaður, að fátt
væri meir óviðeigandi fyrir fram-
bjóðanda, en að beiðast fylgis á
flokksleysisgrundvelli. Umboð þing
manna væri raunar ótakmarkað,
nema siðferðilega. En reynslan
hefði sýnt, að sú ábyrgð nægði
ekki til að halda opinbera lífinu í
réttum skorðum. Stefnuskrár og
flokkar á grundvelli þeirra væri
eina raunverulega aðhaldið fyrir
fulltrúana og eini leiðarvísirinn
fyrir kjósendur. Að koma og beið-
ast fylgis þeirra á flokksleysis-
grundvelli væri að koma að baki
kjósendum og siðferðilega óleyfi-
legt.
þessi orð hafa átt við þar sem
þau voru toluð. Og kjósendur virð-
ast hafa skilið fyllilega réttmæti
þeirra, því að allar fregnir að aust-
an herma, að Ilalldór Stefánsson
muni eiga kosningu vísa. — En þau
einföldu sannindi, sem koma fram
í þessari ræðu, þarf að endurtaka
og útskýra, þar til öll þjóðin hefir
sannfærst um, að flokksleysisyfir-
lýsingar frambjóðenda eru óleyfi-
leg gríma, og til minkunar bæði
þeim, sem hylur sig bak við hana,
og fyrir þá, sem viljugir láta leiða
sig út í þokuna.
Úr Rangárþingi.
þar eru þegar afstaðnir þrír
þingmálafundir. Lýsa þeir Kl.
Jónsson og Gunnar Sigurðsson yfir
fylgi sínu við Framsóknarflokkinn,
en Einar Jónsson og síra Eggert
Pálsson að þeir séu Morgunblaðs-
menn. Helgi Skúlason telur sig
utan flokka og talar eingöngu um
vatnamál, en almenningur í sýsl-
unni veit, að honum muni ætlað að
seilast eftir atkvæðum, sem undir
engum kringumstæðum mundu
lenda á síra Eggert, og ryfjar
þetta upp hið svokallaða „pólitiska
fjölkvæni“, sem varð prófasti mjög
að álasi við síðustu kosningar.
Annars er frægast af fundum
þessum, að frambjóðendur Morg-
unblaðsins segja það benim orð-
um, að þótt kaupfélögin geti ver-
ið góð, þá vilji þeir leggja niður
Sambands ísl. samvinnufélaga.
þykir héraðsbúum þetta álíka vit-
urlegt og það, ef einhver þingmað-
ur bæri fram þingsályktunartillögu
um að leggja niður rjómabúið í
Fljótshlíð, en hinsvegar áþektholl-
ræði eins og að þeim væri sagt að
starf ræk j a sláturf élagsdeildirnar
heima í sveitunum, en jafna við
jörðu slátrunarhúsið í Reykjavík,
enda mun það svo, að fylgi Fram-
sóknarflokksmannanna hafi mjög
aukist við fundina.
Gamlar lummur. Ýmsum mun í
fersku minni ritdeila sem varð ekki
alls fyrir löngu, milli Tímans og
Guðmundar Friðj ónssonar á Sandi.
Guðmundur reiddist mjög í þeirri
viðureign og orti meðal annars
skammavísu um Tímann, sem end-
aði þannig:
Sá er dregur Tímans taum,
tekur í nöðru hala.
Ennfremur hafði G. F. í heiting-
um um að spilla fyrir Tímanum við
næstu kosningar. — Nú hittist svo
á, að skömmu síðar fór fram auka-
kosning í Suður-þingeyjarsýslu.
Eins og kunnugt er, bauð Ingólfur
Bj arnason sig fram af hálfu Fram-
sóknarflokksins, en Steingrímur
sýslumaður barðist á móti, við ör-
uggan stuðning Bjarnar Líndals
lögmanns á Svalbarði. Var þá að
því komið að G. F. stæði við heit-
ingar sínar. En svo undarlega brá
við, að hann lá alveg niðri og var
jafnvel ekki grunlaust að hann
hefði kosið Ingólf. Kosningin fór
fram á þorraþrælinn og var Ing-
ólfur kosinn með yfirgnæfandi at-
kvæðafjölda, um 800 ^atkvæðum.
Um þessa atburði alla var kveðið
nyrðra.
þrælinn góða margur má
muna og alt hans gaman;
kjósendur þá kjörfund á
komu hópum saman.
Lögmanninn ei leist þeim á
né Líndals fagurgalann,
átta hundruð þrifu þá
þétt um „nöðruhalann".
þú hefir átt við öflgan straum
eða verið kendur,
hafirðu dregið Tímans taum
og tekið í halann Gvendur.
Hagyrðingarnir þingeysku hafa
oftar leikið suma hlálega. Munu
ýmsir t. d. minnast tilefnis og vís-
unnar sem endaði svona:
þeir hafa látið lús á Gvend
líklega að mestu.
Við tækifæri mætti sjálfsagt
rifja upp fleira af samskonar kveð-
skap.
Óeðlileg kjördæmaskipun. Ný-
lega var Morgunblaðið að hlakka
yfir því, að Framsóknarflokkur-
inn hefði enga frambjóðendur í
kjöri í Gullbringu- og Kjósarsýslu
og Borgarfirði. Ástæðan liggur þó
í augum uppi. Gullbringu Kjósar-
sýsla er ekki nema að sáralitlu
leyti bændakjördæmi og Akranes
ræður alveg úrslitum í Borgar-
fjarðarsýslu. Minnir þetta á það,
hve óeðlilegt er, að Kjós og Mos-
fellssveit skuli eiga að kjósa með
Hafnarfirði og Rykjanesi og Akra-
nes heyra til landbúnaðarhéraði
Borgarfjarðar. Virfist liggja mjög
nærri að breyta þessari kjördæma-
skipun. Láta landbúnaðarhéröð
Kjósarsýslu kjósa með Borgarfirði
en leggja Akranes með Gullbringu-
Kjósarsýslu í staðinn. Fengju þá
þeir að kjósa hvorir fyrir sig, sem
sameiginleg áhugamál eiga. Ættu
kjósendur í landbúnaðarhéröðum
Borgarfjarðar og Kjósarsýslu að
athuga þetta og bera fram óskir
sínar fyrir alþingi.
Ritstjóri: Tryggvi þárhaQjona.
Pranisraiðja Aetæ, h/í