Tíminn - 03.11.1923, Page 3

T 1 M I N N
147
Þýskalandi muni ætla aö nota
vandræðin og glundroðann sem þar
er til þess að hefja byltingu. Muni
Rússar þá ætla að koma þeim til
hjálpar.
— Gengi þýska marksins er orð-
ið lægra en rúblunnar rússnesku.
— Á árunum síðustu fyrir
styrjöldina unnu venjulega um 90
þús. verkamenn í hinum miklu
skipasmíðastöðvum á Skotlandi.
Nú vinna þar ekki nema 27 þús.
menn. Mikill fjöldi þessara verka-
manna hefir flutt til Canada og
Bandaríkjanna. Eru Englendingar
áhyggjufullir út af því að missa
svo marga fagmenn á þessu sviði.
— Áætlað er að á næsta ári muni
enski flotinn þurfa 400 þús. smá-
lestir af kolum. Fyrir fáum árum
var árseyðslan nálægt l1/} milj.
smálestir. Svo mjög notar flotinn
nú olíu í stað kola.
— Á Rússlandi hefir tímatalinu
nú loks verið breytt svo það verð-
ur hið sama og í öðrum löndum
Norðurálfunnar. Næsti dagur eftir
30. sept. síðastliðinn var talinn 14.
október.
— Skipstjóri á ameríkönsku
skipi, sem lá í höfninni í Yokohama
þegar jarðskjálftinn kom, lýsir
viðburðunum meðal annars á þessa
leið: Klukkan 11,55 mín. fyrir há-
degi fór skipið alt í einu að hrist-
ast afskaplega. Leyndi sér ekki, þá
er litið var til lands, að jarðskjálfti
var kominn. Húsin hrundu hvert af
öðru og eftir fáar mínútur varð
ekkert séð á landi, því að þykt ryk-
ský huldi alt. þegar rykið fór að
hverfa, var kominn upp eldur á
mörgum stöðum og að hálfum tíma
liðnum stóð öll borgin í björtu báli.
pá kom töluvei’ður vindur af landi
og varð alveg óvært á höfninni
fyrir reyk og afskaplegum hita.
Öll skip sem lágu á höfninni leituðu
nú út á rúmsjó og var mesta mildi
að ekki varð tjón að, því að hvað
eftir annað lá við að hin stóru skip
rækjust á. Kl. 5 eftir hádegi hætti
skipið sér aftur nær landi og gat
þá bjargað 250 manns, mörgum
mjög særðum. Eldurinn geysaði
alla nóttina og morguninn eftir
gat ekkert skip farið inn á höfn-
ina, því að logandi olía flaut um
hana alla.
——o------
Dr. Jón JJorkelsson þjóðskjala-
vörður er nú á góðum batavegi.
T
Kosningaúrslitin.
Úrslit kosninganna eru nú orðin
kunn í langflestum kjördæmum.
Um eitt eru kosningarnar mjög
merkilegar. Aldrei fyr hafa þær
verið svo vel sóttar. Góða veðrið á
kosningadaginn veldur þar miklu
um. En auk þess var víða hið
mesta kapp á ferðum.
í Reykjavík fékk B-listinn 4944
atkvæði, en A-listinn 2492 atkvæði.
Ógild voru 26 atkvæði, en 15 seðlar
voru auðir. Hafa þannig 7477 sótt
kjörfund í Reykjavík. Allir gömlu
þingmennirnir vom endurkosnir.
Af B-lista: Jón þorláksson verk-
fræðingur, Jakob Möller ritstjóri
og Magnús Jónsson dósent. En af
A-lista: Jón Baldvinsson forstjóri.
— Jón þorláksson er r Morgun-
blaðsflokknum og Jón Baldvinsson
jafnaðai-maður. En hinir tveir
hafa undanfarið talist í Sjálfstæð-
isflokknum.
I Gullbringu-Kjósarsýslu voru
kosnir: August Flygenring kaup-
maður í Hafnarfirði með 1457
atkv. og Bjöni Kristjánsson með
1369 atkv. Sigurjón Ólafsson af-
greiðslumaður fékk 708 atkv. og
Felix Guðmundsson kirkjugarðs-
vörður 566 atkv. — Báðir hinir
kjömu þingmenn verða hiklaust
taldir í Morgunblaðsliðinu. Aug.
Flygenring hefir áður átt sæti á
þingi, fyrir nokkrum árum, og var
þá konungkjörinn.
í Snæfellsnessýslu var Halldór
Steinsson læknir endurkosinn með
666 atkv. Guðmundur Jónsson frá
Narfeyri fékk 214 atkv. og Jón
bóndi Sigurðsson í Hofgörðum 24
atkv. Mesti fjöldi kjósenda hefir
setið heima í þessari sýslu. Brást
það á síðustu stundu að Framsókn-
armenn hefðu þar fulltrúa í kjöri.
— Halldór Steinsson er í Morgun-
blaðsflokknum.
1 Dalasýslu var Bjarni Jónsson
frá Vogi endurkosinn með 420
atkv. Theódór Arnbjarnarson
ráðunautur fékk 314 atkv. — Hef-
ir Bjarni hingað til lengst af talist
í Sjálfstæðisflokknum, hvað sem
verður. Telur Morgunblaðið sig
eiga hann með húð og hári.
I Vestur-ísaf jarðarsýslu var Ás-
geir Ásgeirsson kennari kosinn
með 620 atkv. Guðjón Guðlaugsson
frá Ljúfustöðum fékk 341 atkv. —
Ásgeir er Framsóknarflokks-
maður.
Kaupið
íslenskar vörur!
Mreini Blautsápa
Mreinf. Stangasápa
Mreini Handsápur
Hreini K e rti
Hreini Skósverta
Hreini Gólfáburður
Reinn
Styðjið íslenskan
iðnaðl
1 ísafjarðarkaupstað var kosinn
Sigurjón Jónsson útgerðarmaður
með 440 atkv. Haraldur Guð-
mundsson frá Gufudal fékk 439
atkv. Morgunblaðið telur Sigurjón
Jónsson í sínum flokki.
í Strandasýslu var kosinn
Tryggvi þórhallsson ritstjóri með
377 atkv. Magnús Pétursson bæj-
arlæknir fékk 281 atkv. Kosningin
var með afbrigðum vel sótt. Kusu
um 90%. í einum hreppi kusu all-
ir sem á kjörskrá voru nema einn
einasti.
í Vestur-Húnavatnssýslu var
pórarinn Jónsson kosinn með 262
atkv. Jakob bóndi Líndal á Lækja-
móti fékk 235 atkv. þórarinn var
áður 2. þm. Húnvetninga, er sýsl-
an var óskift. Hann er í 4Morgun-
blaðsliðinu.
f Austur-Húnavatnssýslu var
kosinn Guðmundur Ólafsson bóndi
í Ási með 394 atkv. Sigurður bóndi
Baldvinsson á Kornsá fékk 314
atkv. Guðmundur var áður 1. þm.
Húnvetninga. Hann er Framsókn-
arflokksmaður.
f Skagaf jarðaisýslu voru gömlu
þingmennirnir endurkosnir: Magn-
ús Guðmundsson málafærslumað-
ur með 901 atkv. og Jón Sigurðs-
son bóndi á Reynistað með 839
atkv. Jósep Björnsson kennari á
Iíólum fékk 495 atkv. og Pétur
Jónsson bóndi á Frostastöðum 423
atkv. Magnús og Jón eru báðir í
Morgunblaðsliðinu.
Á Akureyri hlaut kosningu
Björn Líndal lögfræðingur á Sval-
barði með 656 atkv. Magnús Krist-
jánsson landsverslunarforstjóri
fékk 613 atkv. — Morgunblaðið
telur Björn Líndal í sínu liði.
í Suður-þingeyjai-sýslu var Ing-
ólfur Bjarnason bóndi í Fjósa-
tungu endurkosinn með 877 atkv.
Sigurður bóndi Jónsson á Arnar-
vatni fékk 377 atkv. —- Ingólfur er
Framsóknarflokksmaður.
Á Seyðisfirði var endurkosinn
Jóhannes Jóhannesson bæjarfó-
geti í Reykjavík með 197 atkv.
Karl Finnbogason skólastjóri fékk
178 atkv. — Jóhannes er í Morgun-
blaðsflokknum.
í Austur-Skaftafellssýslu var
þorleifur Jónsson frá Hólum end-
urkosinn. Er ekki frétt um at-
kvæðatölu, en 124 atkv. meiri hluta
hafði hann haft fram yfir Sigurð
Sigusðsson frá Kálfafelli. — þor-
leifur er Framsóknarflokksmaður.
I Vestur-Skaftafellssýslu var
kosinn Jón Kjartansson lögfræð-
ingur með 455 atkv. Lárus bóndi
Helgason í Kirkjubæjarklaustri
fékk 316 atkv. — Morgunblaðið
telur Jón í sínu liði.
í Rangárvallasýslu voru kosnir:
síra Eggert Pálsson á Breiðabóls-
stað 1 Fljótshlíð með 692 atkv. og
Klemens Jónsson atvinnumáláráð-
herra með 651 atkv. Einar Jónsson
á Geldingalæk fékk 641 atkv., Gunn
ar Sigurðsson lögfræðingur 623
atkv. og Helgi Skúlason á Herríðar-
hóli 62 atkv. — Hinn fyrnefndi
hinna kjörnu þingmanna er í
Morgunblaðsliðinu, hinn síðar-
nefndi • í Framsóknarflokknum.
Báðir eiga langa þingsögu að baki.
í Vestmannaeyjum var kosinn
Jóhann p. Jósefsson útgei’ðarmað-
ur með 652 atkv. Karl Einarsson
sýslumaður fékk 354 atkv. —
Moi’gunblaðið telur Jóhann í sínum
flokki.
I Árnessýslu voru kosnir: Magn-
ús Torfason sýslumaður með 769
atkv. og Jörundur Brynjólfsson
bóndi í Skálholti með 766 atkv.
þorleifur bóndi Guðmundsson í
þorlákshöfn fékk 587 atkv., Ingi-
mar prestur Jónsson á Mosfelli
537 atkv., Sigurður ráðunautur
Sigurðsson 489 atkv., síra Gísli
Skúlason á Stóra-Hrauni 207 atkv.
og Páll bóndi Stefánsson á Ásólfs-
stöðum 155 atkv. -— Báðir hinir ný-
kjönxu þingmenn hafa áður setið
á þingi, Magnús Torfason mun
standa Framsóknai’flokknum mjög
næri’i í skoðunum. Jönindur Bryn-
jólfsson er Framsóknai’flokksmað-
ur.
Eins og áður er sagt urðu þrír
þingmenn sjálfkjöi’nir: Pétur
þórðarson bóndi í Hjörsey fyrir
Mýrasýslu. Hefir hann lýst því yf-
ir að hann sé Framsóknarflokks-
maður. Benedikt Sveinsson fjo-ir
Norður-þingeyjarsýslu. Hann hef-
ir verið í Sjálfstæðisflokknum, og
Pétur Ottesen fyrir Borgarfjarð-
arsýslu. Hann er í Morgunblaðs-
liðinu.
----o-----
„Borgaraflokkur“. Morgunblaðið
kallar nú flokk sinn „Borgara-
flokk“ og telur í honum nálega
alla hina nýkosnu þingmenn, sem
eru andstæðingar Framsóknar-
flokksins. Nafnið er vel valið að
því leyti að venjulega var kaup-
maðurinn nefndur „borgari“ í
gamla daga og víða enn. — Boi’g-
araflokkur þýðir því sama og
kaupmannaflokkur. — 1 gær segir
Morgunblaðið frá því hvei’jir séu í
stjórn hlutafélagsins sem gefur út
Moi’gunblaðið og Lögréttu. það
eni þeir: John Fenger stórkaup-
maður, Carl Proppé stórkaupmað-
ur og Garðar Gíslason stórkaup-
maður. — Borgaraflokksnafnið er
réttnefni.
Látinn er 31. f. m. síi’a Björn
Björnsson prestur í Laufási í
Höfðahverfi, bróðir Hjörleifs
bónda á Hofsstöðum í Miklaholts-
hreppi og Erlends bónda á Breiða-
bólsstað á Álftanesi. Kvæntur var
síra Björn Ingibjörgu dóttur síra
Magnúsar Jónssonar í Laufási,
systur Jóns Magnússonar fyrrum
forsætisi’áðherra, og eiga þau
mörg börn á lífi. Hann var nálægt
hálfsextugu, fjörmaður og vel
látinn.
Móse. Samkvæmt því ætti sá ekki
að vera sekur við sjötta boðorðið,
sem lítur konu gimdarauga, ef
meira er ekki að gert, og þó ein-
hver hati bróður sinn, er honum
það syndlaust, ef hann gætir sín
að drepa hann ekki. Kröfum síra
Jóh. er fullnægt.
Ekki dettur mér í hug, að
nokkrum manni takist að fram-
fylgja til fulls hinum háleitu boð-
um Krists, en því ofar sem stefnt
er yfir ána, því ofar verður lent
hinu megin við bakkann, enda þótt
straumurinn beri alt af nokkuð úr
leið. þess vegna tek eg boðorð
Krists framar boðorðum Móse, og
mun kenna börnum mínum þau
fyrst, hvað sem sr. Jóhannes seg-
ir og gerir.
Kristur benti eitt sinn lögvitr-
ingi nokkrum á, hvert væri æðsta
og helsta boðorð lögmálsins, það
boðorðið, sem hin öll væru í raun-
inni innifalin í, en það var elska
guð af öllu hjarta og náungann
eins og sjálfan sig. þetta boðorð er
ekki tekið með í hinum alkunnu
tíu boðorðum Móse. Hinsvegar er
eitt boðorðið klofið í tvent, þar sem
er 9. og 10. boðoi’ðið. Allir geta
skilið, að þar er enginn efnismun-
ur. Hvers vegna er þá látið svo
heita, sem þetta séu tvö boðorð?
Gæti ekki sr. Jóh. og „fylgismenn
hans, ef nokkrir eru“, að minsta
loosti sætt sig við að öðru hvoru
þeirra yrði slept úr nýja kverinu,
en kærleiksboðorðið sett í staðinn
sem 10. boðorðið ?
Sr. Jóh. skilur ekki, hvað eg á
við með „fræðum Lúters“, og
fjargviðrast mikið yfir því, ef þar
sé átt við trúarjátninguna, faðir-
vorið, skímar- og altarissakra-
mentið. En eg bjóst við, að í þessu
þyi’fti hann engrar uppfræðslu við.
Eg gerði ráð fyrir, að hann vissi,
að Lúter hefir ekki samið hina svo-
kölluðu postullegu trúai’j átningu
og því síður faðii'vorið eða innsetn-
ingarorð skírnar- og altarissakra-
mentisins, og tel því rangt að kalla
þetta hans fræði, þótt svo sé gert,
en skýringar við þetta hefir hann
samið, og það eru því réttnefnd
Lútersfræði. Elgurinn, sem sr. J.
veður út af þessu, verður því sem
flest annað í grein hans marklaust
hjal. i
Sr. Jóh. virðist vera mér sam-
mála í því, að sleppa megi að skað-
lausu úr kverinu skýringum Lút-
ers, en tekur sig þó á aftur og vill
af ræktarsemi við hinn gamla
kirkjuföður láta læra þær. Annars
er ekki gott að átta sig á, hvað
greinarhöf. á þarna við, og getur
verið að eg misskilji hann.
þegar eg átti tal um það á kenn-
araþinginu, að sleppa bæri skýr-
ingum Lúters við fræðin, benti eg
sérstaklega á skýringu hans á hin-
um einföldu boðum Ki’ists um að
skíra allar þjóðir. Eins og kuhnugt
er, nægja Lúter ekki hin óbrotnu
orð Krists um að skíra til nafns
föður, sonar og heilags anda, held-
ur vefur þau inn í torskilda orða-
flækju, svo sem það, að skírnin sé
„ekki algengt vatn eingöngu, held-
ur vatnið guðs boði umvafið og
guðs orði samtengt“. Svo á hún að
„valda fyrirgefning syndanna,
frelsa frá dauðanum og djöflinum
og gefa eilífa sáluhjálp“ o. s. frv.
þá kemur spurningin um, hvernig
vatn fái gert slíka hluti, og því
svarað viðstöðulaust, „að vatn geri
það sannarlega eigi, heldur guðs
orð, sem er með og hjá vatninu og
trúin sem treystir slíku guðs orði
í vatninu, því án guðs orðs er vatn-
ið algengt vatn og engin skírn, en
með guðs orði er það skírn, náðai’-
ríkt lífsins vatn og laug hinnar
nýju fæðingar í heilögum anda“.
Svo síðast klausan um hinn gamla
Adam, sem á að drekkjast og deyja
með öllurn syndum og gimdum o.
s. frv.*)
Eg get ekki skilið, að kirkja
Kx-ists bíði stórt tjón við að slíkt
væri felt niður úr barnalærdómn-
um, en börnunum sagt í þess stað,
að þegar kirkjan skírir ungbömin,
þá sé verið að framkvæma sömu at-
höfn og mæðurnar gei’ðu forðum,
þegar þær komu með bömin sín
til Jesú til þess að hann blessaði
þau. Ef kii’kjan hefði haldið fram
*) Annars væri nauðsynlegt, að
prestar gæfu heimilunum og kennur-
unum í hverri sveit bendingu um i
byrjun skólaársins, hverju þeir vilja
láta sleppa úr kverinu og hvað þeir
leggja einkum áherslu á að sé lært.
Með því móti gætu Helgakver og
Klavenesskver verið nothæf, en þeirra
tel eg hið siðartalda talsvert betra,
einkum vegna tilvitnana. *inna í gúð-
spjöllin.
þeirri einu skýringu á skírnarat-
höfninni, hefðu sennilega aldrei
neinir foreldrar skorast undan að
færa börn sín til skírnar, eins og
því miður á sér nú stundum stað.
Ungbarnaskíi’nin getur aldrei,
hvað sem öllum hártoganaskýring-
um líðui’, átt neitt skylt við iðrun-
ar- og afturhvarfsskírnina. Og sé
hún skýrð og skilin rétt, er hún hin
fegursta og sjálfsagðasta athöfn.
Kemur það hér fram sem oftar,
sem síra Kjartan í Hmna mintist
á í ágætri sýnodusx-æðu, að menn
hafa í góðri trú en af gi’átlegum
misskilningi með trúfræðikerfum
og „skýringum“ skygt svo á Krist,
að hann er horfinn fjöldanum.
Sama vandræða-„skýringin“ hjá
Lúter er á innsetningaroi’ðum alt-
arissakramentisins, og veit enginn,
hve mörgum sú skýring hefir
bægt frá guðs boi’ði.
það er stórfreistandi að fara
miklu meir út í þessa sálma, en
hér verður að nema staðar. En ef
til vill fæ eg síðar tækifæri til
þess.
Vonandi fer síra Jóhannes líka
aftur á stað, eða einhver skoðana-
bræðra hans, honum ekki ósnjall-
ari, en þá þyrfti hann samt að
vera betur „uppfræddur“. Sr. Jóh.
til maklegs heiðurs skal þess að
síðustu getið fyrir lesendum „Tím-
ans“, að í lok greinar sinnar biður
hann fyrirgefningar á að hafa
„vitnað um skoðun sína“. Sýnir
þetta best, að þessi heiðui’smaður
hefir þó haft einhverja óljósa hug-
mynd um, að eitthvað væri bogið
við grein hans. þessi fyrirgefning
skal honum nú fúslega veitt. En í
bróðemi vil eg að lokum minna
hann og alla skoðanabræður hans,
bókstafsþjóna og „fræða“-dýrk-
endur, á þá alvarlegu staðreynd,
að nú fer sem flóðalda yfir lönd-
in krafan sú, að skyggja ekki á
Krist. Flóðaldan er komin alla leið
hingað á norðurkjara. Við erum að
sjá það, fyrir guðs náð, fleiri og
fleiri, að við höfum „í góðri trú“
verið „véltir margTÍ blekking“. Nú
krefst eg þess fyrir mitt leyti, að
þið, þessir stóru, skyggið ekki á
Krist fyi’ir mér, en þó þið heyrið
ekki þá kröfu, þá vei’ðið þið að
heyra kröfu barnanna um endi-
langt Island, þegar þau hrópa til
ykkar: Farið þið frá birtunni!
Skyggið ekki á ljósið!
Auðkúlu, 30. ág. 1923.
Bjöi-n Stefánsson.
----o----
Morgunblaðið afneitar harðlega
öllu samneyti við Áma á Höfða-
hólum um útgáfu níðritsins um
Landsbankann. — Náið er nef aug-
um og var ekki nema eðlilegt að
gex-t væri ráð fyrir vitorði blaðsins.
— En hvenær byrjar Árni svo að
rita aftur í Morgunblaðið ?
Sigurður Skagfeldt söngmaður
efndi til söngskemtunar 1 annað
sinn í haust í Bámhúsinu um
miðja vikuna og lauk með góðum
orðstýr sem áður.