Tíminn - 10.11.1923, Síða 4

1B2
T í M I N N
Tarzan-sög’urnar
eftir Edgar Rice Burroughs, koma út smátt og smátt. Sögumar hafa fengið
óhemjuútbreiðslu í enskumælandi löndum og eru að koma út á fjölda tungu-
mála. A íslensku eru komnar:
„Tarzan“, „Tarzan snýr aftur“ og „Dýr Tarzans“.
Fyrsta útgáfa af „Tarzan" seldist á 2 mánuðum, 2. útgáfa kom í sum-
ar. Hver saga kostar aðeins 3 kr. — eða 4 kr. á betri pappír + 50 aura í burð-
argjald, séu allar keyptar i einu. Séu bækurnar keyptar hver út af fyrir sig,
verður burðargjaldið 80 aurar. — Sent gegn póstkröfu um alt land.
Athugið. Skemtilegri sögur til þess að stytta kvöldvökuna mun erfitt
að fá. — Burðargjaldið fellur alveg burtu séu 5 eða fleiri bækur keyptar i
einu. — Sendið strax pöntun til
Afgreiðslu Alþýðublaðsins, Reykjavík.
Getið þess, í hvaða blaði þið lásuð auglýsinguna.
Smásöluverð á tóbaki
má ekki yera hærra en hór segir:
"V indlax:
Cabinet........... 100 stk. kassi kr. 35.10
Cyclop............ 50 stk. kassi kr. 14.70
Carmen (Schmidts). 50 stk. kassi kr. 14.70
Superb........... 100 stk. kassi kr. 28.75
Chic (Sihmidts)... 25 stk. kassi kr. 6.50
Valido............. 50 stk. kassi kr. 13.25
Utan Reykjavíkur má verðið vera því hærra, sem nemur flutn-
ingsko8tnaði frá Reykjavík til sölustaðar, en þó ekki yfir 2°/0.
HjSLncisvrerslxAxx.
are að það hafi verið mjög rætt
um eitt skeið á Englandi að neyða
Danmörku í stríðið til þess að geta
komið enska flotanum inn í Eystra-
salt. Hafi þá og verið í ráði að nota
flotann til þess að loka alveg að-
flutningum til þýskalands þá leið-
ina og ennfremur að flytja rúss-
neskan her til landgöngu einhvers-
staðar á Norður-þýskalandi.
— Franskt-ameríkanskt félag
hefir ákveðið að stofna til reglu-
bundinna flugferða yfir Atlants-
hafið á næsta vori, í apríl eða maí.
Norðurálfustöðin á að vera í Se-
villa á suður Spáni en Ameríku-
stöðin í Buenos-Aires. Fjögur stór
Zeppelin-loftför eiga að annast
ferðirnar og eiga hvert að geta tek-
ið 30 farþega með farangri. Búist
er við að hver ferð taki venjulega
30 tíma, en minna í hagstæðu
veðri.
— 35 % af gullforða heimsins er
nú geymdur í Bandaríkjunum.
— För Lloyds Georges til Banda-
ríkjanna er orðin hin mesta sigur-
för. Hvarvetna þar sem hann talar
er honum tekið með kostum og
kynjum. Meðal annars heimsótti
hann einn fjölmennasta Indíána-
kynflokkixm — Sioux-Indíánana.
Gerðu þeir hann að heiðursfélaga
kynþáttarins og gáfu honum nafn-
ið: Tveir ernir. Á annar örninn að
merkja ófriðarins Lloyd George en
hinn friðarins. Hann var skreyttur
fjöðrum og fékk að gjöf boga og
örfar. Síðan reykti hann friðar-
pípuna með öldungum kynþáttar-
ins. — En þó að Lloyd George sé
tekið með kostum og kynjum vest-
ur þar, eru litlar líkur taldar á að
hann vinni nokkuð á um aðalerind-
ið sem er, að fá Ameríkumenn til
að skerast í leikinn um að stofna til
friðar í Norðurálfunni og ganga í
Alþ j óðabandalagið.
— Massaryk, forseti tjekkó-
slafneska lýðveldisins, var á ferð á
Frakklandi nýlega. Lét þá Mille-
rand Frakkaforseti stofna til geysi-
lega mikilla heræfinga til þess að
sýna honum herafla Frakklands.
Fyrir augum forsetanna var stofn-
að til stórorustu. Voru notaðar
meðal annars fullkomnustu fall-
byssur sem eru til í heiminum, sem
skjóta 100 kílóa þungum sprengi-
kúlum 23 kílómetra langa vega-
lengd og eru mjög nákvæmar.
Flugvélar og „tankar“ tóku þátt í
orustunni. Hundrað herflugvélar
hófust á loft í einu, skipuðu sér í
sjö fylkingar og vörpuðu sprengi-
kúlum. En 120 „tankar“ biðu reiðu -
búnir í hálfhring til þess að hefja
árásina. Hafði þetta verið afburða
tilkomumikil sjón. Foch marskálk-
ur var förunautur þeirra forset-
anna og skýrði orustuna. — Talað
er um að þetta viti á nánara hern-
aðarsamband milli Frakklands og
Tékkó-Slafa.
— Nefnd hefir verið skipuð á
Englandi til þess að rannsaka
möguleikana fyrir því að koma á
reglubundnum flugferðum milli
Englands og Indlands.
— Nýlega hefir verið grafið upp,
á British Museum í London, hand-
rit, sem nú er talið eitthvert dýr-
asta handrit sem til sé í heimin-
um. Handritið er af leikriti í mörg-
um þáttum og eru á því margar
rithandir. Er það talið fullsannað
að einn þáttur handritsins sé eig-
inhandarrit Shakespeares. þar sem
rithönd Shakespeares er áður
óþekt, nema undirskrift hans und-
ir skjöl, þykja þetta afarmerkileg
tíðindi, enda á í hlut leikritaskáld-
konungur hins enska heims a. m.
k., ef ekki alls heimsins.
— Stórtíðindi berast nú síðustu
dagana frá þýskalandi. Ógurlegar
óeyrðir eru um alt landið vegna
dýrtíðarvandræðanna. Er róið und-
ir bæði af kommúnistum og keis-
arasinnum. Hafa Frakkar haft við
orð að koma á hermenskueftirliti
um alt þýskaland er framkvæmt
væri af liðsforingjum Banda-
manna. Én þýska stjómin mótmæl-
ir því harðlega og hótar að eftir-
litsmennirnir verði óðara teknir
fastir ef þeir komi til þýskalands.
Óeyrðunum er jafnframt mjög
beint gegn Gyðingum og eru eink-
um rændar þær verslanir sem Gyð-
ingar eiga. Ríkisstjómin hefir
dregið saman vopnað lið um alt rík-
ið og heitir á allar stéttir manna
að veita stjórnarvöldunum liðs-
styrk. Hinsvegar er sagt að
franska herforingjaráðið sé undir
það búið að senda franskan her inn
á þýskaland, nái þjóðernissinnarn-
ir völdunum.
---o----
Tuær máUslniiir.
Brynjólfur þórðarson sýndi ný-
lega í K. F. U. M. allmikið af góð-
um myndum. Brynjólfur er að vísu
mjög ungur málari, en þó liggur
eftir hann töluvert, einkum af góð-
um landslagsmyndum. I fyrra-
haust átti hann lítið á listasýning-
unni. Hafði stjórn sýningarinnar
leikið hann eins og Ríkarð Jónsson
nú: Neitað góðum og velgerðum
myndum eftir hann, en tekið 1 j ótar
og ósmekklegar myndir eftir
„þverhandarstrikamálara“. Yfir-
leitt hefir dómnefnd listvinafélags-
ins hin síðustu ár hossað með því
sem lengst er frá heilbrigðri skyn-
semi. Má það heita furðulegt, þar
sem jafn ráðsettir menn og Ás-
grímur Jónsson og þórarinn hafa
þó haft aðstöðu til að ráða nokkru
í þessari nefnd.
En nú hélt Brynjólfur sýningu
sem var góð, og honum til sóma.
Tvær andlitsmyndir voru þar,
önnur af móður málarans, hin af
gömlum manni í bænum. þær
myndir eru báðar ágætar, enda
blátt áfram, gamaldags og sann-
ar. Móðurmyndin hefði vel getað
verið nokkurra alda gömul, eftir
einhvern Hollending, sem málaði
mannsandlitin eins og þau eru. Af
þessum myndum tveimur má gera
sér töluverðar vonir um andlits-
myndir Brynjólfs.
þá hafði Brynjólfur gert tölu-
vert margar, litlar en hugðnæmar
vatnslitamyndir. þær seldust nær
því allar fyrsta daginn sem sýn-
ingin var opin. Yfir þeim var létt-
ur og ljúfur vorblær, eins og æsku-
kvæðum þorst. Erlingssonar.
þá hafði B. þ. nokkrar allstór-
ar landslagsmyndir úr Fljótshlíð
og víðar. Margar þeirra voru vel
gerðar, en á sumum mátti sjá, að
málarinn nálgaðist lítið eitt, en þó
sér til skaða, þverhandarstefnuna.
Litlu síðar sýndi Jón þorleifs-
son frá Hólum í Listvinahúsinu.
Hann dvaldi síðastliðinn vetur í
Kaupmannahöfn og voru nokkrar
af myndum hans þaðan. En flest
af eftirtektarverðustu málverkun-
um voru úr átthögum hans í
Hornafirði.
List Jóns þorleifssonar hefir
breyst nokkuð hin síðustu ár, við
dvöl hans í Frakklandi og Khöfn.
Yfir æskumyndum hans var ein-
hver æfintýrablær. Fölir litir,
draumkendar línur og einskonar
tunglsljóssbirta. Nú er Jón þor-
leifsson orðinn meiri veruleikamál-
ari. Litir hans eni sterkari. Lín-
urnar fastari. En um leið hefir andi
hins nýja tíma snortið hann, og
síst til bóta, fremur en aðra. En
þrátt fyrir þessa ágalla, serri fyrst
og fremst má kenna aldarhættin-
um, hafði Jón þorleifsson svo
mikið til brunns að bera, að mörg
hin dýrari af málverkum hans seld-
ust þegar í stað. En við báða þessa
málara og þá aðra íslenska lista-
menn, sem meir en þeir hafa vikið
frá einfeldni sannrar listar: Varið
ykkur á yfirlæti og ósannindum
þverhandarstefnunnar. Sýnið heim
inn eins og hann er og eins og heil-
brigðir menn sjá hann, en ekki
eins og hann kann að birtast veikl-
uðum og voluðum sálum.
Hafþór.
-----o---- '
Hellismenn. Nálega 30 ár eru lið-
in síðan það leikrit Indriða Einars-
sonar var leikið hér í bænum síð-
ast. Nú hefir Glímufélagið Ármann
byrjað að leika það. Er allur út-
búnaður ágætur. Leiktjöldin af-
bragð, máluð af Eiríki Jónssyni og
búningarnir sömuleiðis. En vitan-
lega er leikurinn ekki nógu full-
kominn hjá einstökum byrjendum,
t. d. heyrðist ekkert til Kalmans-
tungubóndans, og þó eru mikil til-
þrif í. Hellismennirnir eru t. d. yf-
irleitt vel og myndarlega leiknir.
Aðalnlutverkið, Guðmund bónda-
son í Kalmanstungu, leikur dóttur-
sonur og nafni höfundarins, sonur
Jens Waage bankastjóra. Færist
hann mikið í fang í fyrsta sinn.
En líklega er þar á ferðinni mikill
leikari. — Reykvíkingar launa Ár-
menningum áreiðanlega vel fyrir-
höfn þeirra og vandvirkni.
Nauðsynleg bók. Fyrir 10 árum
síðan bauð þjóðráð norskra kvenna
til samkepnis um að rita: Heilsu-
fræði ungra kvenna, og hét til þess
verðlaunum. Verðlaunin hlaut
Kristiane Skjeme. Bókin var gefin
út 1914 og er talin hin merkileg-
asta. Nú hefir bók þessi verið þýdd
á íslensku. Hefir það gert Dýrleif
Árnadóttir cand. phil. frá Skútu-
stöðum og er þýðingin ágæt, en
Steindór Gunnarsson prentsmiðju-
stjóri gefur bókina út og eru i
henni margar ágætar myndir. Bók
þessi á að komast „inn á hvert ein-
asta heimili". Eiga bæði þýðandi og
útgefandi miklar þakkir skyldai-
fyrir bók þessa.
Ekkert orð hefir enn heyrst frá
Templurum út af árásum Gunnars
Egilssonar á marga af merkustu
félagsmönnum Reglunnar, og um-
mælum hans um að veist hafi ver-
ið að Einari Kvaran á fúlmannleg-
an hátt og ritstjóri Tímans hafi
farið á bak við aðra undirskrifend-
ur. ávarpsins um birtinguna.
Hversu lengi á að bíða eftir hljóði
úr horni?
/
Grýlur. Alþýðublaðið getur þess
að það sé vanþekkingu einni að
kenna að Bolchewickanafnið lætur
illa í eyram Islendinga. Seinheppi-
leg er sú yfirlýsing fyrir Alþýðu-
blaðið sjálft. Hefir það nú komið
út í mörg ár og ekki einu sinni
megnað að bæta úr þessari „van-
þekkingu“.
Nýlátin er á Akureyri frú Guð-
rún Runólfsdóttir, ekkj a síra Matt-
híasar Jochumssonar. Hún var á
áttræðisaldri, stórmerk kona.
Kirkjuhljómleikar. Páll Isólfs-
son efndi til hljómleika í dómkirkj-
unni í þessari viku. Lék sjálfur
nokkur lög á orgelið og stýrði söng-
flokki karla og kvenna. Mesta lag-
ið var flutt með meiri viðhöfn en
áður hefir þekst hér, því að auk
þess sem leikið var undir kór-
söngnum á orgelið, léku 8 menn
einnig á strokhljóðfæri. Eru þessir
kirkjuhljómleikar Páls ísólfssonar
einhver mesti viðburður ársins í
listalífi höfuðborgarinnar.
„Borgaraflokkur“. Morgunblaðið
lýsir því nú yfir, að nafnið „Borg-
araflokkur“ sé „ekki annað en
bráðabirgðanafn“. þeim hefir ekki
þó „borgara" == kaupmannsnafn-
ið sigurvænlegt. Leitt er ef ekki
getur einu sinni orðið samkomu-
lag um nafnið. Hvað mun þá um
málin ?
Pétur Ólafsson konsúll er ný-
kominn heim úr markaðsleitarferð
sinni um Eystrasalts- og Mið-Ev-
rópulöndin. Verður fróðlegt að
heyra um árangur ferðar hans.
Einar á Bjólu. þegar sagt var frá
verkfallstilraun hans við Djúpóss-
fyrirhleðsluna hér í blaðinu, var
svo að orði komist, að hann hafi
verið þar verkstjóri, en þetta var
eigi rétt. Verkstjórinn var Sigurð-
ur Ólafsson bóndi í Ilábæ, og þeim
manni var vitanlega takmark fyrir-
hleðslunnar meira virði en fjárhæð
daglaunanna.
Dánarminning. Eyjólfur Dið-
riksson frá Gljúfurárkoti var
fæddur í Vatnsholti í Grímsnesi 1.
apríl 1894, sonur Diðriks sem nú
býr í Bakkarholtsparti í Ölfusi,
Stefánssonar hreppstjóra í Neðra-
dal Stefánssonar sama staðar por-
steinssonar í Dalbæ Stefánssonar
prests í Steinsholti þorsteinssonar
smiðs í Auðsholti Jónssonar og
Ólafar Eyólfsdóttur frá Seli í
Grímsnesi Ólafssonar á Arngeirs-
stöðum í Fljótshlíð Eyjólfssonar
sama staðar Jónssonar. Móðir Ólaf-
ar var Gróa Hjörleifsdóttir aðstoð-
arprests Oddssonar prests á Stóra-
Núpi Sverrissonar. — Eyjólfur sál.
ólst upp og dvaldi hjá foreldrum
sínum í Vatnsholti til þess er hann
vorið 1920 festi kaup á jörðinni
Gljúfurárholti í Ölfusi, sem hann
hélt síðan og yrkti sjálfur upp frá
því, og mundi hafa gert lengur,
hefði honum enst aldur til. — Eg
sem þessar línur rita hafði fyrst
kynni af Eyjólfi sál. +v,';r tveim
árum, og get því sagt með sanni að
hann var maður einkar vel gefinn
til sálar og líkama, mesti dugnaðar
og fjörmaður bæði til sjós og lands,
stakur reglumaður, síglaður og
skemtilegur í viðmóti og kom mjög
vel fram við alla, sem honum kynt-
ust, var allvel skynsamur, en
nokkuð dulur í skapi og lét ekki
altaf í ljós þótt hann kendi sér ein-
hvers meins, en var þrátt fyrir það
sístarfandi meðan heilsa og kraft-
ar leyfðu, þar til nú á síðastliðnu
vori að hann veiktist af brjóst-
Dægradvöl
Gröndals
Enginn bókamaður getur án
hennar verið. Einn ritdómari segir
meðal annars um hana:
„— — Allir þeir, sem elska
hreinskilnislega og djarfa frásögn
og kunna að meta orðsins og
„stílsins" snild, ættu að fá sér
þessa bók, og þeir munu að lestr-
inum loknum komast að raun um
það, að þeir hafi aldrei hlegið jafn
oft og jafn hjartanlega að nokkru
sem þeir hafa lesið, að Heljarslóð-
arorrastu undanskilinni“.
Verð ib. kr. 15,00, skinnb. 17,00.
Hafið þér ekki ráð á að greiða hana
með t. d. 5 krónum á mánuði? Eða
eruð þér ekki meiri bókamaður en
svo, að þér viljið láta hana vanta í
bókahilluna ?
Fæst hjá öllum bóksölum.
í prentun er:
Borgin við sundið (framhald
Nonna) eftir Jón Sveinsson.
Vísnakver Fornólfs.
BÓKAVERSLUN
ÁRSÆLS ÁRNASONAR.
Byrjað er að prenta á Seyðis-
firði 16 ai’ka bindi af hinum ágætu
pjóðsögum Sigíúsar Sigfússonar
frá Eyvindaiá.
Móti pöntun tekur Ben. S. pór-
arinsson, Laugavegi 7, Reykjavík.
himnubólgu, og mun afleiðing
hennar hafa orðið banamein hans.
Hann andaðist að Minniborg í
Grímsnesi þann 16. ágúst þ. á. 29
ára gamall, og var jarðsunginn að
Mosfelli 30. sama mánaðar. Að frá-
falli hans er því afarmikill söknuð-
ur, að verða að sjá á bak svo nýt-
um og góðum efnismanni, sem stóð
í blóma lífsins og leit út fyrir að
verða stoð sveitar sinnar í fram-
tíðinni. O. S.
Símskeyti barst Tímanum um
miðja vikuna frá Sigurði búnaðar-
málastjóra Sigurðssyni. Er hann
staddur á skipi, á leið frá Græn-
landi til Danmerkur. Lætur hann
hið besta yfir ferðinni.
Handritasöfn Landsbókasafns-
ins. þriðja hefti fyrsta bindis er
nýkomið út af Skrá um Handrita-
söfn Landsbókasafnsins. Doktor
Páll E. Ólason semur. Er nú komið
hátt á 17. hundrað með 4to. hand-
ritin.
Mannalát. Sigurður Oddsson
bóndi áður í Gröf í Mosfellssveit
og síðar á Gufunesi er nýlátinn hér
í bænum á níræðisaldri. Hann var
mesti atorku og sæmdarmaður. —
A. V. Carlquist kaupmaður varð
bráðkvaddur hér í bænum fyrir síð-
ustu helgi.
Látinn er hér í bænum Tómas
Jónsson afgreiðslumaður í bókabúð
Guðmundar Gamalíelssonar.
ísfiskssala botnvörpuskipanna
til Englands gengur enn ágætlega.
Ritatjóri: Tryggvi Itórltaflasea.
Pmifetmifije .Aeta h/i*