Tíminn - 22.12.1923, Page 3

T I M I N N
171
Smásöluverð á tóbaki
má ekki yera hærra en hór segir:
"V" indlar:
Flora Danica...... 50 stk. kassi kr. 21.85
Nihil sine labore. 50 stk. kassi kr. 20.15
Figaro............ 50 stk. kassi kr. 17.25
Bonaparte......... 50 stk. kassi kr. 16.10
Hafnia.......... 50 stk. kassi kr. 16.10
Casino.......... 50 stk. kassi kr. 13.80
Utan Reykjavíkur má verðið vera því hærra, sem nemur flutn-
ingskostnaði frá Reykjavík til söluetaðar, en þó ekki yfir 2°/0.
T ianHsvftrslnri
þau hafi ávalt, suður að Hvalfirði,
-fengið „gott og rúmt húspláss og
valið hey“. Sama kvöldið sem hross
in gistu í Miðfirði, talaði eg við
rnerkan bónda þar. Sagði hann þá
ótíð og snjógang svo mikinn, að
víðast væri fé komið á gjöf. Fyrst
fé er komið á gjöf, eru ekki önnur
hús en hesthús til afnota fyrir
markaðshrossin, og séu þau hýst,
verður að skifta þeim niður á
marga bæi, eigi gott húsrúm að
fást, því meðfram póstveginum eru
fáir stórir hrossabændur, og hafa
undantekningarlítið aðeins hús yfir
sín hross. Að þessu athuguðu finn
eg ekki möguleika fyrir jjessu góða
og rúmmikla húsplássi, sem hross-
in eiga að hafa hvílt sig í hjá hr. Ó.
B. þá segir hr. Ó. B. enn fremur,
að hrossin hafi ávalt verið fóðruð
á völdu heyi, sem eg skil svo, að
heyið hafi verið ágætt, en síðar í
greininni segir hann,að hér á þess-
um slóðum séu hey „yfirleitt ekki
góð nú“. Hví segir hann ekki, hvað
þau hafi vanalega etið mikið yfir
nóttina, þessi lítið heyvönu hross ?
Loks meðgengur hann þó, að
tvær síðustu næturnar hafi hross-
in legið úti, og nefnir ekki góða
húsið og valda heyið sem þau
nutu frá því þau fóru frá Fossá í
Hvalfirði, þar til þau fóru á skip.
Hví lýsir hann því ekki líka?
þegar hrossunum var skipað út
í Rvík, sá eg þau. Sýndust mér
vænni tryppin nokkurn veginn
full, en þau rýrari svöng, og þarf
þó nokkuð til, að það sé áberandi
að haustinu, þegar hrossin eru loð-
in og feit, en það var einkennilegt
við þessi innifóðruðu hross, að á fá-
um sást skítur á lærum eða kvið.
þá segir hr. Ó. B., að flestar ár
á leiðinni séu brúaðar. þó eru allar
árnar óbrúaðar frá Vatnsdalsá að
Hrútafjarðarhálsi, og frá Sveina-
tungu að Kollafirði, að frátalinni
Örnólfsdalsá og Hvítá. þetta er því
augljós tilraun að blekkja þá, sem
lesa skrif hans og eru ókunnugir
leiðinni. Kaflanum um velvildarhug
bænda til Garðars, verður síðar
svarað að norðan.
Svo kemur lofið um skipið —
Unó — sem flutti hrossin. þar
stendur: „Var skipið, sem flutti
hestana, valið sem hestaflutninga-
skip, enda gott skip, og hefir áður
verið notað til slíkra flutninga, og
er um 700 smaiestir, r-kki á stcEix
við botnvörpung, eins og hann (þ.
e. eg) segir. Umbúnaður á skipinu
var góður og ekkert sparað til þess
að hestunum liði sem best yfir haf-
ið“. Á fundi í Dýraverndunarfélagi
íslands, sem haldinn var 15. þ. m.,
lýsti formaður félagsins, hr. Jón
þórarinsson fræðslumálastjóri því
föður síns, sem móðirin og þorps-
kennarinn höfðu ekki getað frætt
hann um.
En hann átti þrjá kennara og
hlýddi á þá með ástundun: náttúr-
una, biblíuna og sína eigin sál.
Langmest dvaldist hann undir
berum himni. Síðar meir vandist
hann því að sveipa um sig yfir-
höfninni og leggjast til hvíldar í
grasinu. Heiðblá himinhvelfingin
var sængurhimininn. Er ekki
ósennilegt, að sá hafi löngum ver-
ið vani hans; hæðirnar hafi eigi þá
fyrst orðið hvíla hans, er hann hóf
að starfa opinberlega, þær hafi iðu-
lega áður verið hvílustaður hans.
Kenning hans ber vott um lifnaðar-
háttu hans: hann hefir gefið því
nánar gætur, sem fyrir augu bar og
hugleitt það. — í einni aðalkirkj-
unni í Boston er mynd af Jesú á
barnsaldri. Ilann horfir á spör,
sem liggur dáinn fyrir fótum hans.
Listamaðurinn segir satt: Á unga
aldri lærði Jesús „að ekki fellur
einn spör til jarðar án vilja föður
míns“, að sæðið sem fellur í góða
jörð ber mikinn ávöxt, en fuglarnir
bera sumt burt og þyrnar kæfa
sumt, að bóndinn leggur mikla
rækt við að lífga ávaxtalausa tréð
og heggur það, beri það enn ekki
ávöxt, að liljurnar, sem vaxa á akr-
inum, bera af dýrð Salómós. þess
yfir, að stýrimaðurinn á skipinu
hefði sagt sér, að aldrei fyr hefðu
hestar verið fluttir á því. þarna
segir þá hr. Ó. B. það, sem hann vill
að sé, en ekki það sem er. Svo
djarfur er hann. þá er hr. Ó. B.
svolítið glaður, þegar hann segir,
að skipið hafi verið 700 smálestir
að stærð, en ekki á stærð við botn-
vörpung. Eg sagði skipið lítið
stærra en meðal botnvörpung. Eg
sá einn botnvörpung Kveldúlfsfé-
lagsins liggja hjá Unó daginn sem
hrossunum var skipað út. Var botn-
vörpungurinn næstum eins langur
og breiður, en það tvent, að við-
bættu byggingarlagi og vél, er það
sem ræður gæðum skipsins í sjó-
gangi, og þar stendur botnvörp-
ungurinn síst að baki. Umbúnaðinn
á skipinu sagði fonnaður Dýra-
verndunarfélags Islands skorta
margt, til að uppfylla reglugerð þá,
sem nú er í gildi um útbúnað á
hrossaílutningaskipum, t. d. eng-
in loftræsting fyrir hestana, nema
að hafa „lúurnar“ opnar. þegar
hann talaði um þetta við yfirmenn
skipsins, var svarið, að skipið væri
svo gott í sjó að leggja, að aldrei
kæmi sjór á þiljur. Eg spurðist svo
fyrir um þetta hjá einum af reynd-
ustu skipstjórum þessa bæjar. Lét
hann mér þær upplýsingar góðfús-
lega í té, að skip gæti að sönnu
lengi varist sjó á þiljur, ef því væri
„lagt til“, sem kallað er, en ef það
ætti aðeins að halda áfram, þegai
sjór kæmi ekki á þiljur, gætu á
þessum tíma árs oft komið 10—20
dagar og jafnvel fleiri, sem skipið
gæti ekki haldið áfram ferðinni.
þetta leifir hr. Ó. B. sér að kalla
góðan útbúnað. Ennfremur upp-
lýsti formaður Dýravemdunarfél.,
að engar jötur hefðu verið í hrossa
stíunum og engin drykkjarker, og
spurningunni um, hver hirti hross-
in á skipinu, svaraði skipstjóri
svo, að hann væri dýravinur og
hirti þau jafnvel sjálfur, en þau
voru yfir 150. þannig var gengið
frá að tryggja vellíðan hestanna
yfir Atlantshafið í desembermán-
uði. Að þessu athuguðu þykir mér
lýsing hr. Ó. B. á skipinu alt annað
en trygging fyrir sannleiksgildi
ferðasögu hans að norðan.
þá snýr hr. Ó. B. sér algerlega
að mér, og segir mér til syndanna,
líklega af því, að hann þykist góð-
ur, ef annar finst verri. Segir
hann frá hrossasýningu, sem eg
hafi haldið í síðastl. júnímánuði í
Engihlíðarhreppi í Húnavatns-
sýslu, og hafi hann þá heyrt, en
þorir þó ekki að fullyrða, að ljóm-
andi falleg hryssa hafi orðið
klumsa, og eftir að allar lækninga-
tilraunir reyndust árangurslausar,
sér engan vott, að hann hafi haft
vísindalega þekkingu um það,
hvernig náttúran yrði arðvænleg-
ust, en náttúran varð honum eins
og opin bók, rituð táknletri og
hann lærði að lesa hana með lotn-
ingarfullri athygli.
Trú hans á höfuðlærdómana
tvo: föðureðli Guðs og bróðerni
mannanna sýnir að hann hefir
skilið til fulls anda gamlatesta-
mentisins. Tilvitnanir hans í það
sýna, að hann hefir þekt orðalagið
vel. Sennilega hafa biblíuskýring-
arnar, fyr og síðar, fremur myrkv-
að en skýrt ritningarnar. Jesús
rauf flækjuvef skýringanna sem
fræðimennirnir höfðu spunnið um
hinn einfalda boðskap spámann-
anna. Hann mat að engu erfikenn-
ingar þeirra, sem skygðu á lögmál
Guðs. Á dögum Krists, og raunar
oft síðar, var gamlatestamentið
orðið líkast gömlum „skafningi“.
Dýrmætur frumtexti var áður
skráður á skinnið.. En einhver
skrifari síðari tíma hafði skafið
hann út og ritað í þess stað einkis-
verðar bollaleggingar sínar. Jesús
skóf aftur burt þessar einkisverðu
bollaleggingar. Sjón hans var svo
andlega hvöss, að hann gat lesið
frumtextann.
Og hann átti því að fagna, sem
nútímalífið veitir fæstum — tóm-
hafi orðið að skjóta hana. — Ekki
vantar nú gorhljóðið. — Út frá
þessu kennir hann mér þann lær-
dóm, að slíkt geti hent sig, ef
hryssurnar standi í vondu veðri, og
sé að kenna trassaskap o. s. frv.
þetta segir hann að geti skeð að
sumrinu, en sá galli er við söguna,
þó hr. Ó. B. setji hann ekki fyrir
sig, að hún er ekki sönn. Eg hefi
aldrei haldið hrossasýningu í Engi-
hlíðarhreppi, og svo mikill láns-
maður er eg, að aldrei hefir
klumsað hryssa hjá mér, hvorki á
sýningu eða annarsstaðar, enda er
þess ætíð vandlega gætt á öllum
sýningum, að láta mj ólkandi hryss-
ur vera á beit, nema meðan þær
eru mældar og skoðaðar, en það
tekur aðeins stutta stund. Hlakkið
í hr. Ó. B. yfir hryssu þeirri, sem
á að hafa klumsað á „Búnaðarfé-
lagssýningunni“, er því aðeins það,
sem fyr hefir hent hann, að segja
það sem hann vill að sé, en ekki
það sem er.
Loks kveðst hann hafa heyrt, að
5. nóv. síðastl. hafi, eftir minni
skipun, verið sundlagður hestur, er
eg á, í Hvítá í Borgarfirði, „sveitt-
ur og í talsverðu frosti“, og síðar
stendur, að þetta kalli hann „að
bleyta hræddan hest í klakavatni“.
þarna hittir hr. Ó. B. loks naglann
á höfuðið, því fyrir þessari sögu er
þó sá fótur, að 5. nóv. sundlagði hr.
Bjarni Pétursson á Grund í Skorra-
dal hest, sem eg á, í Hvítá, og gerði
hann það í samráði við mig, en svo
er heldur ekki meira satt í sög-
unni. 3. nóv. kom eg í Borgarnes,
og þurfti að koma öðrum reiðhesti
mínum yfir að Grund, því þar á
hann að fóðrast í vetur. þá var eg
svo heppinn, að Bjarni á Grund
kom til Borgarness. Okkur kom þá
saman um að senda hestinn ekki
upp á Hvítárbrú, því árnar fyrir
sunnan Hvítá myndu illar yfirferð-
ar, en engin hætta að sundleggja
stundum og næði. Fátækt er nálega
ekki til í Austurlöndum og enn síð-
ur hin harða lífsbarátta. þarfirnar
eru ekki aðrar en fæði og klæði.
þessi hæga aðstaða veitir miklar
tómstundir. Arabar nú á dögum
og Gyðingar á fyrtsu öld, vörðu
langri stund á degi hverjum til
íhugunar.Hvort það verður til góðs
eða ills, hvort það lyftir manninum
eða lækkar hann, hvort það leiðir
til dygða eða glæpa, það er undir
því komið, hvernig með er farið.
það hafði ekki farið fram hjá
Jesú, það sem skráð var í forna
sálminum: „Ver hljóður og vit að
eg er Guð“. Á þeim stundum, við
kyrláta og næðissama íhugun,
heyrði hann röddina í sinni eigin
sál, Betri og skýrari var hún en
hið óljósa líkingamál náttúrunnar,
háleitari og guði fyllri var hún en
bergmálið, sem hinar helgu ritn-
ingar vöktu í brjósti hans.
þrent er það, sem mótar skap-
gerð mannsins: arfur, uppeldi og
hinn innri þróttur, sem stundum
hefir verið nefndur „genius“.
„þeir menn einir, sem minna er í
varið“, segir Henry Ward Beech-
er,*) „láta mótast af ytri kring-
*) Frægur prédikari. Kirkja hans í
Brooklyn var um langt skeið mest sótt
allra kirkna í Bandaríkjunum.
hestinn, sem var vel feitur og van-
ur ferðum. Bjarni kvaðst myndi
fara svo hægt með hestinn, að ekki
yrði hann sveittur, er hann kæmi
að Hvítá, láta hann svo inn í hlýtt
hús á Iivítárvöllum, er hann kæmi
úr ánni, þerra hann og teyma hann
svo hratt upp að Grund, því á
Hvítárvöllum átti hann geymdan
reiðhest sinn. Eg þekki Bjarna á
Grund, og veit því, að alt þetta hef-
ir hann efnt. það er ekkert leynd-
armál, þó hr. Ó. B. virðist ekki vita
það, að Bjarni á Grund er valin-
kunnur sæmdannaður og mikill
dýravinur. Er eg því fullviss um,
að það er hr. Ó. B. ofraun, að
sverta Bjarna, þó hann feginn
vildi, enda þótt hr. Ó. B. verði eitt
árið enn leppur fyrir einhvern
kaupmanninn.
þótt eg hafi nú átt í orðaskaki
þessu við hr. Ó. B., þá er það í min-
um augum það sem máli skifíir,
að hrossaverslun og útflutningur
eigi sér ekki stað að vetrarlagi,
hver eða hverjir sem kaupa og
reka, því veðrátta er hér oft van-
stilt og mjög hörð, enginn maður
sem veit hana fyrir og engmn mað-
ur sem ræður sjó eða vindi.
Rvík 19. des. 1923.
Theódór Arnbjörnsson
frá Ósi.
—_o------
Hrossakaup á Norðurlandi.
Skrifari hjá Garðari Gíslasyni
hefir nýlega minst á hrossakaup
húsbónda síns nyrðra í sumar, og
virðist hallast að því, að bændur
hafi þar átt völ hagstæðustu
skifta. En þetta mun stafa af ó-
kunnugleika mannsins. í stuttu
máli virðist saga hrossakaupanna
hafa verið sú, að G. G. byrjar norð-
ur í Skagafirði áður en Sambandið
hóf sín hrossakaup, og fær dálítið
meðan hann er einn um hituna.
umstæðum. Yfirburðamennirnir
mótast af hinum innra krafti sem
í þeim býr“. Við köllum þennan
innra kraft stundum „genius“,
stundum innblástur, stundum guð-
dómseðli. það gildir einu hvað við
köllum hann. það er hann, sem
vinnur og ávextirnir koma í ljós
hið ytra, en ekki ytri áhrifin, sem
verka inn fyrir sig. Mikilleiki Jesú
Krists verður hvorki eignaður arfi
né uppeldi — hvorki forfeðrum né
umhverfi; hann stafar frá hinum
heilaga innra krafti, sem er meiri
öllum arfi og umhverfi, og í honum
lifum, hrærumst og erum við öll.
En — við opnum sálir okkar ekki
fyrir honum, til þess að veita við-
töku áhrifum hans, eða til þess að
beygja vilja okkar og hlýðnast leið-
beiningum hans. Jesús Kristur var
ekki barn sinnar aldar. það er
hann, sem mótað hefir aldirnar
síðan: sterkur af því að hann var
sterkur í anda og af því að hann
varð hlýðinni hinni guðlegu köllun.
„Kjarninn í eðli okkar, leyndar-
dómurinn í okkur, sem kallar sjálf-
an sig „eg“ — við eigum engin orð
til um þetta — er andgustur frá
himni. Hin æðsta vera opinberar
sig í manninum. Við erum krafta-
verkið kraftaverkanna — hinn
mikli órannsakanlegi leyndardóm-
ur um Guð. Við getum ekki skilið
Færir sig þá vestur á bóginn, en
þegar kemur vestur í Húnavatns-
sýslu, eru kaupfélögin þar komin
til skjalanna og eru þá alt að 100
kr. hærri en Garðar. Fær hann þá
lítið og ekkert, sem vonlegt var.
Seinna hækkaði G. G. verðið dálít-
ið, eftir sinni getu, en komst aldrei
það hátt, að hann gæti kept við
kaupfélögin, þegar þau voru að
halda markaði. Aftur náði hann
við og við einhverju af hrossum
þegar hann var einn um hituna.
þetta er sagt til leiðréttingar, en
ekki til að áfella G. G. Hann hefir
áreiðanlega borgað eins hátt verð
og hann gat. En af því að hann er
nýliði í starfinu, hefir hann ekki
jafngóð skilyrði til að ná sér niðri
á hinum útlenda markaði eins og
kaupfélögin. Reynslan síðastliðið
sumar sýndi áþreifanlega yfirburði
félaganna. Nærri má geta, að kaup-
mennirnir hefðu reynt að halda
sínum hlut í „hinni frjálsu sam-
kepni“, ef þeir hefðu getað. N.
----o----
Frá útlöndum.
Á einum fyrsta kosningafund-
inum sem þeir héldu saman Lloyd
George og Asquith, sögðu þeir
meðal annars: Ein aðalástæðan til
þessara kosninga er sú að utanrík-
ispólitík stjórnarinnar hefir farið
hörmulega úr hendi. í heilt ár hef-
ir enginn, hvorki Bandamenn okk-
ar, hinir hlutlausu .eða fyrverandi
fjandmenn, vitað, hvort England
hefði nokkra skoðun eða enga um
hin merkilegu Ruhrmál. Stjórnin
enska neitaði að vísu að taka þátt
í því að hernema Ruhrhéraðið, en
hún fyrirgaf það og horfði þegj-
andi á hvað verða vildi. þá fyrst,
er það kom í ljós, að alt mistókst,
lýsti hún því yfir að þetta væri
gagnstætt Versalafriðnum. 1 níu
mánuði hefir stjórnin hvorki sagt
af né á um tilboð Bandaríkjamanna
um að rannsaka gjaldþol þýska-
lands.
— Gamalt aðalssetur á Englandi
brann nýlega til kaldra kola. þar
fórst í eldinum eitt af frægustu
málverkum Rafaels, sem metið var
mörg hundruð þúsund kr. virði.
— Lloyd George hefir aftur til
fulls náð lýðhylli sinni á Englandi.
Hafa ræður hans sennilega ekki
hvað síst valdið úrslitum ensku
kosninganna.
— Fregnir ganga um það að lík-
ur séu til að fullkomin verslunar-
viðskifti fari að hefjast milli Frakk
lands og Rússlands. Er talið að
það. Við vitum ekki hvernig á að
koma orðum að því. En við getum
fundið það og sannfærst um það
ef við viljum, að sannarlega er því
þannig varið“. — þannig farast
Carlyle orð.
það er þessi sannleikur, sem
verður fyrst fyrir okkur við þessa
ófullkomnu athugun á lífi Jesú
Krists. Hver einasti maður getur
oi'ðið mikill, þó að hann sé af lág-
um stigum, þó að uppeldið sé ófull-
komið, þó að umhverfið sé fátæk-
legt — ekki um það ef til vill að
ná víðtækum áhrifum, miklu valdi
eða bjartri frægð, heldur um hitt,
sem miðar að hreinni skapgerð —
um að þroska hið guðdómlega í lífi
hans. Hann getur orðið mikill mað-
ur með því að taka á móti fræðsl-
unni, beita aðferðum og drekka í
sig anda Jesú Krists.
----o----
Manntjón. Einn hásetanna á tog-
aranum Maí tók nýlega fyrir borð
í óveðri. Hét hann Jóhann Gísla-
son og var héðan úr bænum. —
Bátur fórst frá Hofsós. Voru á hon-
um 4 menn og þrír þeirra bræður.
— Bóndinn í Vík í Flateyjardal
druknaði við að bjarga fé úr flæði-
hættu.
o<"..-