Tíminn - 15.03.1924, Blaðsíða 4

44
T 1 M I N N
endur sæu ekki ræður hans. Taldi
hann reikning Jóns um 20 þús. kr.
ólíklegan, því að 1922 hefði hin
sama prentun verið áætluð á 15—
16 þús. Hart væri að leggja nú
niður þingtíðindin, sem gefin
hefðu verið út árlega frá 1845—
1874, meðan Danir höfðu fjármál
landsins, allan tímann frá 1874—
1904, meðan Danir gátu synjað
staðfestingar ísl. lögum, jafnvel á
hallæristímanum 1880—90. Og
þessi sparnaðarráðstöfun kæmi
frá manni og flokki, sem hefði
stýrt landinu meðan það sökk í
miljónaskuldir, eytt 600 þús. kr. í
veislufagnað, 20 þús. í krossa á
brjóst sín, 30—40 þús. í eitt
prestssetur í Skagafirði, samið um
40 þús. kr. laun handa einum
manni við íslandsbanka o. m. fl.
Sparnaður gæti það ekki verið.
það væri of mikil ósamkvæmni.
það hlyti að vera ótti við dóm
þjóðarinnar, ótti íhaldsflokksins
að láta kjósendur sjá frammistöðu
þessara fulltrúa. J. M. hélt varn-
arræðu um fjárstjórn sína. Engin
ný rök nema að frumlaun E. Cl.
væru 20 þús. og bankaráðið hefði
samið um dýrtíðaruppbótina. En J.
M. var formaður bankaráðsins og
samdi um þau 20 þús. líka. Taldi
hann nauðsyn að prenta ekki þing-
tíðindin meðan J. J. væri á þingi,
því að ræður hans væru svo leið-
inlegar. Hældi ennfremur Bimi
heitnum Jónssyni í háum tónum. J.
J. svaraði, að þar sem þeir J. M.
væru andstæðingar á leikvelli
stjórnmálanna, væri óhugsandi að
J. M. gengi til umhyggja fyrir
andstæðingi í þessu. Ef ræður J. J.
væru óbærilega leiðinlegar, væri
það best og réttlátust hegning á
ræðunum að þær væru prentaðar
og lesnar út um land. Stjarna J. M.
gæti skinið því skærar við saman-
burðinn, ef sönn væri lýsing íhalds-
forkólfsins. En raunin myndi vera
önnur. J. M. vissi, að ræður hans
og flokksmanna hans spiltu fyrir
íhaldsliðinu út um land. það væri
sá kjarklausi sem bjargaði sér
undan á flótta, en ekki hinn hugaði.
það væri hinn seki sem leitaði í
felur, en ekki hinn saklausi. það
væru krókódílatár, sem heima-
stjómin feldi yfir B. heitnum Jóns-
syni. Meðan hann lifði hefðu and-
stæðingarnir og blöð þeirra ofsótt
hann grimmilega, og jafnvel brot-
ið niður heilsu hans. Undir fundar-
lokin kom Ingibjörg til liðs við
Jón, af sannri góðsemi hjartans.
Sagði hún ýmislegt skringilegt,
sem áheyrendur tóku vel eftir og
muna, en varla kemur í þingtíðind-
unum, hvenær sem þau verða
prentuð. Mintist hún með mikiili
þykkju á vantraust það, sem kon-
ur nyrðra veittu henni, og getið er
um í ársriti norðlenskra kvenna.
Taldi hún J. J. valdan að því, en
hann kvað það ósatt, og bað hana
sanna. En það gerði hún ekki. Lauk
málinu svo, að niðurskurði þing-
tíðinda var vísað til allsherjar-
nefndar. Hefir hún klofnað um
málið. Fullvíst er, að niðurskurð-
urinn gengur gegn um Ed., en
ósýnt að Nd. sé jafnhrædd að líta
í spegilinn og sjá ásýnd sína.
Nokkrar umræður urðu um
rjúpnafriðun Guðm. í Ási. Vildi
hann friða í 3 ár, landbúnaðar-
nefnd í 2 ár, og Einar á Eyrarlandi
og H. St. í 1 ár. þessir tóku til
máls: Guðm. í Ási, Einar Árnason,
Sigurður Jónsson og sr. Eggert.
Samþykt 2 árin. Ingibjörg fylgdi
Jóni enn sem fyr, og taldi eitt ár
nóg.
Neðri deild.
Jakob Möller og Ásgeir Ásgeirs-
son flytja þingsályktunartillögu
um það, að stjórnin reyni með
samningum að fá Sigurð Nordal
prófessor til þess að halda embætti
sínu við háskólann. En það er al-
kunnugt, að Norðmenn hafa boðið
Sigurði prófessorsembætti við há-
skóla sinn í Kristjaníu með miklu
betri launum en hann nýtur hér.
Málinu var vísað til fjárveitinga-
nefndar. — Fullvíst má telja, að
Líftryggingarfél. ANDVAKA h.f.
Kristianiu — Noregi
Allar venjulegar líftryggingar, barnatryggingar
og lífrentur.
íslsiii.c3.sc5Leilc5L±n.
Löggilt af Stjórnarráði Islands í desember 1919.
Ábyrgðarskjölin á íslensku! —Varnarþing í Reykjávík!
Iðgjöldin löcð inn f Landsbankann og íslenska sparisjóði.
Viðskifl öll ábyggileg, hagfeld ðg refjalaus!
Dýrmætasta eignin er starfsþrek þitt og líflð sjálft. Trygðu það!
Gefðu barni þínu líftryggingu! Ef til vill verður það einasti arfurinn!
Líftrygging er fræðsluatriðí, en ekki hrossakaup! Leitaðu þér fræðslu!
Líftrygging er sparisjóður! En sparisjóður er engin líftrygging!
Hygginn maður tryggir líf sitt! Heimskur lætur það vera!
Konur þurfa líftrygging eigi síður en karlar!
Með því tryggja þær sjálfstæði sitt!
10.000 króna líftrygging til sextugsaldurs kostar 25 ára gamlan mann
um 67 aura á dag!
5000 króna líftrygging kostar þrítugan mann tæpa 30 aura á dag.
Forstjórí: Heléi Valtýsson,
Pósthólf 533 — Reykjavík — Ileima: Grundarstíg 15 — Sími 1250
A.Y. Þeir sem panta tryggingar skriflega sendi forstjóra umsókn og
láti getið aldnrs *ins.
Frentsm. Acta.
Þessi tvö orð eru ávalt efst í huga þeirra sem eitthvað þurfa að
láta prenta og sem vilja fá b e s t a fráganginn fyrir 1 æ g s t a verð,
því þótt prentsmiðjan hafi starfað aðeins í rúm þrjú ár, er hún þegar
orðin landsfræg fyrir vinnuvöndun sína og verðlag. Spyrjið þá sem
skifta við oss. Vér vitum liver er dómur alinennings og beygjum oss
með gleði undir hann, því hann er trygging fyrir viðskiftamennina
og besta auglýsingin fyrir oss.
Vörur sendar um alt land gegn eftirkröfu. Skrifið, símið eða komið.
Pósthólf 552. — Símnefni Acta. — Talsími 948.
Reykjavík, Mjóstræti 6.
Preutsmidjan Acta.
frv. um að hætta að lögbjóða
sendiherraembættið í Kaupmanna-,
höfn muni ná fram að ganga í Nd.
Hefir það nýtt gerst í málinu að
Sveinn Björnsson sendiherra hefir
sagt embættinu af sér. Ætti því að
mega telja víst að fjárveitinga-
nefnd leggi til að hætta fjárveit-
ingu til embættisins. — Bemharð
Stefánsson flytur frv. um bygðar-
leyfi. Megi enginn flytja inn í
sveitar- eða bæjarfélag nema með
samþykki sveitar- eða bæjarstjóm-
ar. Má ennfremur, með samþykki
stjórnarráðs, setja nánari skilyrði
fyrir bygðarleyfi. Liggja sektir við
ef út af er brugðið. Vegna hins
stutta sveitfestistíma er frv. þetta
mjög nauðsynlegt. — Halldór
Stefánsson og Pétur þórðarson
bera fram frv. um aðflutnings-
bann á ýmsum vömm. Var það
undirbúið af atvinnumálaráð-
herra og stendur allur Framsókn-
arflokkurinn á bak við frv. þetta.
Helstu vörurnar sem á að banna
eru þessar: Allar brauðtegundir,
smjör, smjörlíki og önnur feiti,
nema til iðnaðar, ostur, saltkjöt,
flesk, pylsur, allar áðrar niður-
suðuvörur nema mjólk, egg og ald-
ini, nema epli og sveskjur, kaffa-
bætir, súkkulaði, síróp, hunang,
brjóstsykur, vindlingar, öl, gos-
drykkir, ávaxtavín, vefnaðarvörur
og tilbúinn fatnaður, nema sárfáar
undantekningar, loðskinn, hanskar,
reiðtýgi, töskur, veski, fjaðrir, fið-
ur, dúnn, skófatnaður úr skinni
nema sjóstígvél, skósverta, kerti,
sápur, ilmvötn, tilbúin stofugögn,
lifandi jurtir og blóm, jólatré,
bréfspj öld, myndabækur, vegg-
myndir, úr, klukkur og hverskonar
gull-, silfur-, plett-, eyr- og nikkel-
vörur.hlj óðfæri, grammófónplötur,
bifreiðar, reiðhjól, glysvarningur
og leikföng hverju nafni sem nefn-
ast og flugeldar. — Ásgeir Ás-
geirsson flytur frv. um að bæta á
sínum tíma við ritsíma og talsíma-
kerfið, línu frá Mýrum að Núpi í
Dýrafirði, línu frá Holti í önund-
arfirði í Valþjófsdal út á Ingjalds-
sand. — Jón Baldvinsson flytur
frv. um einkasölu í’íkisins á út-
fluttum saltfiski og síld. -— Tr. þ.,
P. Ott. og M. Jónsson flytja frv.
með mörgum umbótum á bannlög-
unum, sem eiga að gera fram-
kvæmd eftirlitsins hægari. Tveir
hinir fyrnefndu flytja sömuleiðis
annað frv. um að banna áfengis-
auglýsingar. Eru bæði þessi frv.
flutt af hálfu Stórstúku íslands. —
Fjárveitinganefnd flytur þings-
ályktunartillögu um að skora á
ríkisstjórnina að taka til athugun-
ar að flytja daufdumbraskólann í
sveit og framkvæma það ef fært
þykir. Hefir skólahaldið í Reykja-
vík reynst afardýrt, enda verður
vart um það deilt, að nemendum
skóla þessa væri heppilegra að
læra í sveit. — Magnús Guðmunds-
son flytur frv. um að engin stofn-
un ríkisins sé aukaútsvarsskyld eft
ir efnum og ástæðum. Eigi versl-
unarstofnanir ríkisins að greiða í
bæjarsjóð 5% af nettógróða næst-
liðins árs, þar sem aðalstöð versl-
unarinnar er, en annarsstaðar ekki.
Er tilefnið að Reykjavík hefir
viljað leggja afarhátt útsvar á
landsverslun og áfengisverslun. —
Ásgeir Ásgeirsson o. fl. flytja
þingsályktunartillögu um bann
gegn innflutningi útlendinga í at-
vinnuskyni. — Jakob Möller flytur
frv. um að afnema lögin um einka-
sölu ríkisins á tóbaki.
----o-----
Framsóknarfélagið.
Fyrir skömmu mynduðu Fram-
sóknarmenn í Reykjavík með sér
félagsskap, með fastri stefnu bæði
í lands- og bæjarmálum. Að því er
landsmál snertir vinnur félagið í
samræmi við Framsóknarflokkinn.
Að því er snertir bæjarmálin, læt-
ur félagið einkum til sín taka
ræktun bæjarlandsins, og að sem
flestir geti notið þess með hagfeld-
um kjörum, húsamálið, að leysa
það með samvinnu í húsagerð, og
loks bætta uppeldishætti í bænum
með breyttu skólafyrirkomulagi og
langdvölum kaupstaðarbarna í
sveit á sumrin.
Félagið heldur fundi alloft, eink-
um meðan á þingi stendur. Með
tíð og tíma má gera ráð fyrir, að
félög með svipuðu fyrirkomulagi
verði stofnuð í öðrum kjördæmum.
Verður þá að sjálfsögðu náið sam-
starf milli þeirra. Formaður f élags-
ins er Hallgrímur Hallgrímsson
sagnfræiðngur, ritari Metúsalem
Stefánsson ráðunautur og gjald-
keri Aðalsteinn Kristinsson fram-
kvæmdarstjóri. Félagsmaður.
----o---
Frá útlöndum.
Bretar hafa sent aðalflotadeild
sína til Miðjarðarhafsins. Á hún
að hafa bækistöð sína í Malta fram-
vegis. Italir þykjast ætla að auka
flota sinn að miklum mun.
— Breska stjórnin hefir ákveð-
ið að hætta við byggingu flota-
stöðvar í Singapore. þessi ákvörð-
un hefir vakið mikla gremju í
Ástralíu og öðrum nýlendum Breta
þar syðra. Flotastöðin átti að vera
miðpúnktur í hervömum hins
breska ríkis í suðurhöfum, og var
bersýnilega ætluð til varna gegn
Japönum. En nú er búist við því,
að ekki verði mikið úr herskipa-
smíðum í Japan fyrst um sinn, eft-
ir hörmungar þær, sem dundu yfir
landið á síðasta hausti.
— Mikið uppþot hefir orðið í
löndum Múhameðstrúarmanna út
af því, að Tyrkjastjórn hefir rek-
ið kalífann af landi burt. Kalífinn
er einskonar páfi trúarbræðra
sinna og bæði Egiptar og Indverj-
ar heimta að hann komi til sín og
taki sér þar bústað. Hann flýði til
Sviss og dvelur þar fyrst um sinn.
Talið er líklegt, að Bretar muni
endurreisa vald hans í Austurlönd-
um, og búast má við, að úr þessu
verði fullur fjandskapur milli
Tyrkja og trúarbræðra þeirra í
Asíu og Afríku, sem eru undir
stjórn Breta.
Málshöfðunin gegn Luden-
dorf og félögum hans fyrir upp-
reisnartilraunir hefir orðið skrípa-
leikur einn. Almenningsálitið í
þýskalandi hefir sýknað þá félaga,
og fyrir réttinum hafa þeir hegð-
að séi’, sem þeir væru kærendur
fremur en sakborningar.
— Venizelos forsætisráðherra
Grikklands hefir nú lagt niður völd
sín og dregið sig út úr stjórnmála-
lífinu. Orsökin til þess mun vera
sú, að lýðveldissinnar hafa eflst
mjög á Grikklandi og ráða þar lög-
um og lofum, en Venizelos taldi
konungsstjórn heppilegri.
Venizelos er hinn eiginlegi höf-
undur hins núverandi gríska ríkis,
og hefir hann verið talinn einn af
slyngustu stjórnmálamönnum síð-
ari tíma. Hann kom Krít undir
Grikkland, stofnaði „Balkansam-
bandið“ 1912, sem barði á Tyrkj-
um, og jók ríki Grikkja. Hann átti
síðar þátt í að reka Konstantín
konung úr landi og koma Grikkjum
í stríðið með Bandamönnum. Hann
var fulltrúi Grikkja á friðarþing-
inu og fékk því áorkað, að Grikkir
eignuðust þrakíu, Egeifseyjar og
Smyrna. 1920 var honum hrundið
frá stjórn og Konstantín kom
heim aftur. því fylgdi svo ófriður
við Tyrki og hinar hræðilegu ófar-
ir Grikkja, sundrung og óeirðir
innanlands. þegar alt var komið í
mesta óefni, var Venizelos beðinn
að koma heim aftur og taka við
stjórninni, og svo gerði hann. En
nú var við ramman reip að draga,
því landið var örmagna af langvar-
andi ófriði og þjóðin búin að missa
kjarkinn. þó fékk Venizelos komið
á ró í landinu og samið frið við
Tyrki, en lengi auðnaðist honum
ekki að vinna fyrir fósturjörð sína.
Lýðveldissinnar hófu byltingu
gegn konungsstjórninni, og þessi
bylting hefir líka hrundið Venize-
los úr völdum, hvað sem nú tekur
við á Grikklandi. það er einkenni-
legt að athuga, að í hvert sinn sem
Venizelos hefir komist til valda,
hefir hann aukið veg og völd
Grikklands, en þegar honum hefir
verið hrundið úr völdum, hefir
jafnan einhver ógæfa dunið yfir
landið, og svo hafa menn oftast
orðið sammála um það á eftir, að
alt mundi hafa farið vel, ef ráðum
hans hefði verið hlýtt. En það virð-
ist ekki vera auðvelt að stjóma
Grikkjum, og sjálfsagt hefir
Venizelos fengið marga óvini sök-
um ráðríkis síns, því það hafði
hann til að bera í ríkulegum mæli,
eins og flestir aðrir miklir stjórn-
málamenn.
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
Millnr
og alt til
upphluts
sérl. ódýrt.
Skúfhólkar
úr gulli og silfri.
Sent með póstkröfu út
um land, ef óskað er.
Jón Sigmundsson gullsmiður.
Sími 383. — Laugaveg 8.
Áreiðanlegur ungur maður, sem
hefir bæði bóklega og verklega
þekkingu í búnaði og nokkurra ára
reynslu í að stjórna búskap, óskar
eftir ráðsmannsstöðu á góðu sveita
heimili á næsta sumri.
Svar merkt „ráðsmaður" sendist
— ásamt launatilboði — afgreiðslu
blaðsins fyrir 25. apríl.
— Danastjórn hefir orðið fyrir
ákaflega hörðum árásum í þinginu
vegna afskifta sinna af viðskifta-
málum Dana. Jafnaðarmenn
heimta að gerðar séu ráðstafanir
til að hækka gengi dönsku krón-
unnar og að innflutningur á erlend
um iðnaðarvarningi sé takmarkað-
ur. Kosningar til Ríkisþingsins
eiga að fara fram í maí næstkom-
andi, og er alment búist við því,
að stjórnarflokkarnir muni tapa
nokkrum þingsætum, og er ekki
ósennilegt að jafnaðarmenn myndi
þá stjórn með tilstyrk „radíkala“
flokksins. Einn af hinum gömlu
leiðtogum þeirra „radíkölu“, Ed-
vard Brandes, hefir nýlega skrifað
nokkrar greinar í „Politiken“ móti
samvinnu þeirra við jafnaðai’-
menn, en flokkurinn virðist vera
honum algerlega andvígur í þessu
máli.
— I ríkinu Costa Rica í Mið-
Ameríku hafa nú undanfarið geng-
ið miklir jarðskjálftar, sem hafa
valdið afarmiklu tjóni.
-----o-----
Innflutningshöft. Atvinnumála-
ráðheria hefir í samráði við Al-
þingi gefið út reglugerð sem bann-
ar innflutning á öllum þeim vöru-
tegundum, sem taldar eru upp í
haftafrv. á Alþingi og getið er á
öðrum stað í blaðinu. Gildir bann-
ið frá í gær um allar vörur sem þá
eru ekki komnar áleiðis til lands-
ins. Er þetta gert til þess að
hindra, að hert sé á innflutningi
vara þessara meðan verið er að
ræða málið. Gildir bann þetta á
meðan.
Sendiherrann. Á laugardaginn
var birtist í Morgunblaðinu löng
ritstjórnargr. um sendiherrann. Er
lagst þunglega gegn þeim tilraun-
um sem gerðar eru á þingi til að
fá embættið afnumið á einn eða
annan hátt. þannig er hann þá
„tónninn" í aðalmálgagni Ihalds-
ins.
Embætti. Síra Helgi Árnason á
Kvíabekk hefir fengið lausn frá
embætti. þórhallur læknir Jóhann-
esson á þórshöfn er skipaður
læknir í Önundarfirði og Ámi lækn
ir Helgason í Grenivík er skipaður
læknir á Patreksfirði.
Skipströnd. Frönsk skúta strand-
aði í Öræfum nýlega. Einn skip-
verja dó af meiðslum en hinir
björguðust. — Um miðja þessa
viku strandaði við Stafnestanga
kútter „Sigríður", eign dánarbús
Th. Thorsteinssonar. Menn björg-
uðust allir.
Látinn er 8. þ. m. Guðmundur
þorsteinsson héraðslæknir í Borg-
arfirði eystra. Var hann sonur
þorsteins heitins Guðmundssonar
yfirfiskimatsmanns hér í bænum,
maður á besta aldri.
Ritstjóri: Tryggvi þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta h/f.
CttOGOOOBJOCp