Tíminn - 11.03.1925, Blaðsíða 4

46
f í M I H H
9. Samskonar skýrsla frá Sláturfjelagi Suðurlands.
Auk þessara skýrsla höfum við átt kost á að athuga
skýrsiur um kjötverð og kostnað við slátrun o. fl. frá
fjölda kaupfjelaga árin 1920—1923.
pegar athuguð er skýrslan um samanburð á verði
Nýja Sjálands kjötsins og íslenska kjötsins sjest að verð-
munurinn er geysimikill. Árin 1904—1914 er verðlag yfir-
leitt stöðugt bæði á kjöti og öðrum vörum. þá valda geng-
isbreytingar heldur ekki þeirri truflun á vöruverðlagi
sem síðar varð.
Á þessum árum er verðmunurinn, eins og við höfum
áætlað hann, 8—29 aurar á kg., en eftir stríðið er hann
þó miklu meiri, þá kemst hann upp í 141 ey. á kg.
Telji menn óvarlegt að taka N. Z. kjötið til saman-
burðar má taka ástralska kjötið í staðinn. Verðmunurinn
er talsvert mikill á þessum tveimur kjöttegundum, en þó
er mjög álitlegur verðmunur á ástralska kjötinu og því
íslenska.
Vitanlega getur orðið ágreiningur um það, hvort við
höfum áætlað kostnaðinn svo nærri rjettu lagi að á
þeirri áætlun verði hægt að byggja úrslitadóm í þessu
máli, en við hyggjum þó að hvergi skakki svo miklu, að
verulegu nemi. Er helst hætt við að frystikostnaðurinn
kunni að vera ónákvæmt áætlaður, því um þann kostnað
vantar almenna reynslu hjer á landi. Með því að leggja
til grundvallar kostnaðinn við írystingu og geymslu á
kjöti í Reykjavík ætti þó að vera nokkurnveginn trygt að
áætlunin sje nógu há, þvi kostnaður við byggingu frysti-
iiúsa og rekstur þeirra, mun ekki reynast hærri annar-
staðar á landinu en í Reykjavík.
þó við ekki ætlum okkur þá dul að fullyrða, hvað
mikið íslendingar hafa tapað á því að hafa ekki átt kost
á að nota sjer breska markaðinn, þá getum við ekki látið
hjá líða að benda á, hvað líklegt er að bændur hefðu bein-
línis hagnast á því, að eiga kost á að senda talsverðan
hluta af dilkakjötinu frosið á breskan markað, í stað þess
að selja það saltað. Skýrsla sú er hjer fer á eftir sýnir
þenna hagnað, eins og við áætlum hann.
(Sjá VIII. Skýrslu).
Hjer er stríðsárunum slept. Væru þau tekin með
myndi heildarupphæðin lækka, því þá var kjötverðið í
VIII. Skýrsla
sem sýnir áætlaðan liagnað við sölu á frosnu kjöti 1904-1914 og
1920 -1923. Gert er ráð fyrir að 2/5 hluta af útfluttu kjöti hefði mátt
flytja út frosið.
Ártöl 2/5 hl. aí útfl. kjöti kg. Verð- munui' pr. kg'. Verðmunur alls kr.
1904 499.120 21 104.815
1905 543.480 29 157.609
1906 551.240 9 49.612
1907 801.980 20 160.396
1908 570.600 29 165.474
1809 813.120 11 89.443
1910 919.880 19 174.777
1911 897.000 16 143.520
1912 962,920 26 250.359
1913 1.291.800 16 206.688
1914 1.240.568 8 99.245
1920 1.213.115 33 400.327
1921 883.785 54 477.244
1922 1.432.880 109 1.561.839
1923 1.174.579 141 1.656.156
Samtals kr. ú.697.504
Bretlandi oft lægra en hjer, enda var þá beitt mjög
ströngum ráðstöfunum af stjórnarvaldanna hálfu til þess
að halda kjötverðinu niðri á Bretlandi. En aftur á móti er
engin ástæða til að ætla, að á þessum árum hefði verið flutt
mikið af frosnu kjöti til Bretlands, þar sem verðið var
lægra þar en saltkjötsverðið hjer. Af þessum ástæðum
sleptum við árunum 1915—1919, en þeir sem telja það
rangt, geta tekið þessi ár með. Kjötútflutningurinn alls
þessi ár var sem hjer segir:
1915 — 2.982.800 kg.
1916 — 1.869.474 —
1917 — 3.168.312 —
1918 — 1.918.160 —
1919 — 5.126.125 —
Gert er ráð fyrir í skýrslunni að 2/5 hlutar kjötsins
hefðu verið sendir út frosnir. Er sú áætlun vitanlega nokk-
uð af handahófi, en miklar líkur mæla með því að a. m. k.
svo mikinn hluta mætti flytja út frosinn, ef ís- og frysti-
hús væru á helstu útflutningshöfnum og kostur væri á
hentugum flutningatækjum.
Auk þess beina hagnaðar, sem telja má líklegan eft-
ir skýrslunni, er engum efa bundið að saltkjötsmarkaður-
inn myndi verða hærri og tryggari, ef hægt væri að senda
talsverðan hluta af kjötinu til útlanda í öðru ástandi og
selja það fyrir betra verð en nú er kostur á að fá
fyrir saltkjötið. Allar líkur benda einnig á, að ekki sje
óhætt að íulltreysta því að Norðmenn, sem kaupa
langsamlega mestan hluta saltkjötsins, ætli til lang-
frama að una við það samkomulag sem varð um
niðurfærslu kjöttollsins síðasthðið ár. Hafa Stórþinginu
nú borist harðorðar áskoranir frá útgerðai'mönnum í
Norður- og Vestur-Noregi, og í aðalmálgagni bændanna
norsku, Nation, 20. febrúar þ. á., þar sem getið er um
þessa áskorun, er þess getið að tolhækkunin hafi verið
bændunum skaðleg og farið hlýlegum orðum um þing-
mann einn (öen), sem lagði á móti niðurfærslu tollsins
við umræður í Stórþinginu síðastliðið.
þar sem svo lítil trygging virðist fyrir því, að sú
skipun, sem fjekst á kjöttollsmálinu í Noregi síðastliðið ár
haldist til langframa, væri það óafsakanlegt kæruleysi af
landsmönnum, ef ekki væri í tíma reynt að tryggja mark-
að annarstaðar, ef norski markaðurinn bregst, jafnvel þó
ekki væri um það að ræða, að afla betri markaðar. þykj-
umst við þó hjer að framan hafa sýnt fram á það með
allgóðum rökum, að hægt sje að fá betra verð en nú er
kostur á, fyrir talsverðan hluta af því kjöti, sem íslend-
ingar verða að flytja út árlega. Virðist aldrei hafa verið
meiri áhugi en nú fyrir aukinni ræktun hjer á landi, en
jafnframt því, að meira fje er varið til ræktunar, verður
að finna ráð til að afla víðtækari markaðs fyrir aðalfram-
leiðsluvöru landbúnaðai'ins, og fyrst um sinn mun kjöt-
framleiðsla verða arðvænlegust hjer á landi. Getur komið
til mála að sú framleiðsla veröi þó þegar fram líða stund-
ir, nokkuð með öðrum hætti en nú er. Er seimilegt að
nautpeningsrækt verði meiri í láglendishjeröðunum og
væri vel athugandi, hvort ekki væru hjer góð skilyrði til
að ala upp nautpening til útflutnings, einkum á Suður-
landsundirlendinu, þar sem sauðfjárrækt borgar.sig lak-
ast. En alt ber að sama brunni. Til þess að slík breyting
geti orðið að nokkru liði fyrir framleiðendur, þarf að
gera þeim kleift að koma kjötinu nýju eða frosnu á er-
lendan markað.
Niðurlag í næsta blaði.
\
Tveir stóx’merkir þjóðskörung-
ar, heimskunnir menn, eru nýlega
látnir og voru báðir úr hóp jafn-
aðai'manna. Annar er Hjalmar
Branting, forsætisráðherra Svía
en hinn er Ebert, forseti lýðveld-
isins þýska. Báðir voru enn menn
a besta aldri, þótt nokkuð væru
orðnir rosknir. Á engum sænskra
stjórnmálamanna hefir jafnmikið
boi’ið hin síðari árin sem Brant-
ing. Er það vafalítið að hinn mikli
vöxtur jaínaðarmannaflokksins
sænska stafar eigi lítið af persónu
legu trausti á Branting, enda var
hann sem hinn ókrýndi konungur
flokksins og nú er hann lést, var
hann í þriðja sinn forsætisráð-
herra í Svíþjóð. Auk starfaima
heima fyrir vann Branting mikið
út á við, einkum að friðaimálun-
um. Enginn maður á Noi’ðurlönd-
um hefir unnið jafn mikið og
merkilegt starf í alþjóðabanda-
laginu sem Branting. — Ebert vai’
forseti lýðveldisins þýska, hinn
fyrsti til þess kjörinn og var enn
er hann lést. Ber öllum saman um
að það starf hafi honum farið
ágætlega úr hendi og hafa þó ekki
erfiðari ár liðið yfir þýskaland en
þau. Var hinn upphaflegi kjör-
t.’mi hans í forsetasæti löngu lið-
inn, en það varð allsherjar sam-
komulag um að hann skipaði
sætið áfram án þess að ný kosn-
ing færi fram. Er af því Ijóst
hversu almenns trausts hann hef-
i>’ notið.
— Um hríð leit svo út, fyrir
stuttu, að til ófriðar mundi dx-aga,
enn einu sinni milli Tyrkja og
Grikkja. Var það tilefnið að Tyrk-
ir reyna af alefli að hrekja úr
löndum sínum þá Grikki sem eru
þar búsettir og kom nú að því
að þeir vísuðu „patríarkinum“
burt úr Miklagarði, yfirbiskupi
allra grískkatólskra maima. Um
alt Grikkland urðu menn æfir yfir
þessu og mörg skeyti fóru stjórn-
anna í milli, og ekki öll friðsam-
leg, en þó lítur nú út svo sem
ekki verði úr styrjöld. En hvar
sem „patríarkinn" hefir farið um
Grikkland, eftir útlegðardóminn,
er honum tekið með kostum og
kynjum, eins og vænta mátti.
— Meiri hneykslismál hafa kom
ið upp á þýskalandi nýlega, en
nokkru sinni áður. Fletta rann-
sóknirnar ofan af afskaplega
margvíslegum fjárdrætti, svikum
cg mútuþágu, sem hefir átt sér
stað í ríkinu, þau árin einkum, er
peningarnir þýsku voru að falla.
Margir hinna æðstu embættis-
manna og kunnustu stjóiiimála-
leiðtoga hafa flækst inn í málin.
Hafa orðið berir að því að hafa
verið í vitorði með fjárdráttar-
mönnum þessum, þegið af þeim
gjafir, veitt þeim hlunnindi o. s.
frv. Sitja þeir nú í langelsi, t.
a. einn fyrverandi kanslari, úr
flokki jafnaðarmannanna.
— Fjármálaráðherra Rússa
lýsti því nýlega yfir í ræðu að
ekki kæmi til mála að viðurkend-
ar yrðu og endurgreiddar skuldir
keisai’astjórnarinnar gömlu, við
Frakkland.
— Fluglistin tekur jafnt og þétt
miklum framförum og altaf fjölg-
ar þeim stöðum er komast í fast
flugvélasamband. En ákaflega
mikið vantar á enn að flugið sé
orðið trygt. það líður varla svo
clagur að ekki verði eitthvert flug-
slys, meira eða minna, einhver-
staðar í Norðurálfunni. Eitt dæm-
ið af mörgum er það, að fyrii’ 4
vikum var flugvélanemi frá Bel-
gíu að fljúga síðasta prófflug sitt.
Hann lenti í kastvindi sem varp-
aði vélinni til jarðar. Kom hún
niður á þak á stórum skála þar
sem teknar eru lifandi myndii’ og
fór í gegn um þakið. Urðu níu
verkamenn undir og létu þar líf
sitt með flugmanninum.
— öldum saman laut Finnland
Svíum, embættismenn allir töluðu
sænsku og frá því stafar það að
enn er því svo varið um allstór
héröð í Finnlandi að þar mælir
fólkið á sænska tungu. Hefir oft
kastast í kekki út af þessum svo-
nefnda sæsk-finska flokki, en nú
er svo komið að hin finska tunga
er orðin algerlega einráð í hinu
opinbera lífi. Nú nýlega, er ný-
kjörið þing kom saman, bar svo
við að kjörinn var forseti þingsins
maður — úr bændaflokki — sem
alls ekki skilur sænsku. Kvarta
hinir sænskumælandi þingmenn
mjög undan þeirri lítilsvirðingu,
sem þeim sé með þessu gerð.
— í ýmsum nágrannalöndum
Grikklands hafa heyrst háværar
raddir um að skerast ætti í leik-
imi út af því að „patríarkinn“
var rekinn burt úr Miklagarði og
jafnvel á þingi Frakka kom þetta
til orða. Út af þessu hefir Tyrk-
neska þingið í Angora lýst þvi
yfir, einróma, að ef nokkur leyfi
sér að blanda sér í þetta mál sé
vopnum að mæta.
— Enn á ný hefir Roald Amund
sen getað aflað sér 125 þúsund
dollara til Norðurheimskautsferð-
arinnar. Er nú fullyrt að hann
ætli að leggja af stað í júní frá
Spitsbergen.
— Árið sem leið fóru 5121 skip
um Súesskurðinn er báru rúmlega
25 milj. smálesta. Hefir umferðin
aldrei fyr orðið svo mikil.
— Frederich Albert Cook, sem
eitt sinn vakti á sér alheimsat-
hygli, er hann fullyrti að hann
hefði komist á norðurheimskaut-
ið, og var þá gerður heiðurs-
doktor við Kaupmannahafnarhá-
skóla, hefii’ nú aftur vakið á sér
eítirtekt. Hann hefir verið dæmd-
ur í 15 ára fangelsi fyrir fjársvik
við stofnun steinolíufélags.
— Miklar tilraunir hafa verið
gerðar undanfarið um að tala með
þráðlausum tækjum milli skipa og
lands á Englandi. Er talið að til-
raunirnar hafi gengið ágætlega
og standi á því einu að fá hæfi-
lega „bylgjulengd" til þess að fyr-
irbyggja áhrif frá öðrum tækjum.
— Fregnir berast af því að
Trotsky ætli ekki orðalaust að
láta Bolchevickana velta sér úr
völdum. Er haft eftir honum að
hann ætli að berjast til þrautar á
allsherjarfundi Kommunista sem
bráðlega á að halda. Hefir stjóm-
in hins vegar gert upptæk öll
einkabréf Trotski’s.
— Á átta mánuðum á árinu
sem leið særðust eða biðu bana
2833 menn á þýskalandi vegna
járnbrautaslysa.
— pó að fullkominn samningur
hafi nú verið gerður milli Japana
og Rússa um hagsmunamál þeirra
í Asíu og ef til vill um gagn-
kvæma hjálp í stríði, þá er það
engan vegin ætlun Japana að
breyta að kenningum Bolshevick-
anna rússnesku. þeim er þvert á
móti mjög umhugað um að engin
slík áhrif berist til sín og hafa
nýlega sett afar ströng lög um
eftirlit með innflutningi útlend-
inga.
— Itölskum flugmanni tókst
r.ýlega að fljúga yfir Etnu með-
an gos stóð yfir. Hafði hann með-
ferðis ljósmyndavél og gat tekið
mjög glöggar lifandi myndir af
gosinu.
— Síðan Ítalíukonungur settist
að í Rómaborg, íyrir rúmum 50
árum, og páfinn þá misti öll ver-
aldleg yfirráð, hefir páfinn talið
sig vera fanga í Vatikan-höllinni
og enginn páfi hefir sig paðan
hreyft. Nú er fullyrt að Musso-
hni vilji stofna til i Ulix b sátta
milli páfa og konungs, en ekki er
kunnugt með hverjum skilmálum
það verði. En að því búnu er gert
ráð fyrir að páfinn fari af stað
í mikinn leiðangur víða um heim.
— Stórkostlegt námuslys varð
nýlega skamt frá borginni Dart-
mund á þýskalandi. Vai’ð spreng-
ing í námunni sem leiddi það af
sér að sum námugöngin hrundu.
Fjölmargir af verkamönnunum
lokuðust iimi í námunni og þar
sem loftrásirnar, sem leiða burt
eitraðar lofttegundir höfðu einnig
eyðilagst. köfnuðu verkamennim-
ír hópum saman. Alis munu um
hálft annað hundrað verkamenn
hafa týnt lífi.
— Nú eru að hefjast fjárhags-
vandræði á ný í Austurríki. Leit
svo út um tíma, undanfarin ár,
sem ríkið mundi rétta við fjár-
hagslega. Nú er aftur orðinn mik-
ill halli á ríkisbúinu.
— Enn hafa Spánverjar beðið
osigur í Marokkó og verða enn að
hörfa undan og sleppa meira
landi.
— Hungursneyð er í stórum
héröðum í Kína. Segja fregnir að
1000 manns hafi dáið úr hungri.
— í ár verða skattarnir í Frakk
iandi svo þungir að 740 frankar
toma á hvern einstakling. I fyrra
voru þeir 624 á hvern einstakan.
— I tyrkneska þinginu lentu
tveir þingmenn nýlega í svo harð-
vítugum áflogum að annai’ særð-
ist svo að hann beið bana af
stuttu síðar. I franska þinginu
komst alt í uppnám uni líkt leyti.
Hófu þingflokkamir að syngja,
hver sinn uppáhaldssöng, og blek-
byttur og stólar og annað sem
lauslegt var, var notað sem skot-
vopn.
— I styrjöldinni miklu misti
fjöldi hei*manna sjónina. Nú hefir
frönskum augnlækni tekist að
gefa mörgum þeirra aftur sjón-
ina. Hefir hann þegar læknað 15
og streyma nú blindu henneim-
Laus staða.
Framkvæmdarstjórastaðan við
Kaupfélag Eskifjarðar er laus til
umsóknar frá deginum í dag að
telja. Umsóknir stílist til stjórnar
félagsins, og skulu þær vera
komnar til hennar eigi síðar en
15. apríl n. k.
Umsækjendur skulu tilgreina
launakjör þau, er þeir vilja hafa,
og láta fylgja einhver skilríki fyr-
ir verslunarþekkingu sinni.
þess skal getið að félagið getur
látið framkvæmdarstjóranum í té -
íbúð í húsum félagsins, ef óskað
er.
Staðan veitist frá 1. júní n. k.
að telja.
Eskifirði 9. janúar 1925.
F. h. stjórnar
Kaupfélags Eskifjarðar.
Jón Valdimarsson.
Frímerkí.
Allskonai1 notuð íslensk frímerki og
þjónustufrímerki keypt hæsta verði.
Sendið þau sem þér hafið eða biöj-
ið um mina nýju innkaupsverðskrá.
Andvirðlð sent um hæl.
S. EISTAD, Sydnesgt. 25.
Bergen (Norge).
irnir á fund hans hundruðum
saman.
— Bauer, kanslari fyrverandi á
þýskalandi, hefir í einu hljóði ver-
ið rekinn úr jafnaðarmannaflokkn
um. Sannaðist að hann hafði ver-
ið riðinn við hin margumtöluðu
fjárglæframál.
— Samningar eru nýlega gerðir
milli Rússa og annara Norðurálfu
þjóða um járnbrautaferðir. Er nú
komið á fast samband milli jám-
brautaferða í Allri Norðurálfu og
austur alla Síberíu til Kyrrahafs.
I'erðin frá Eystrasalti, Riga, til
Kyrrahafs, Vladivostok, tekur 14
daga. Er sú leið 9000 kílómetrar.
— Nýr forseti finska lýðveldis-
ins var kjörinn 16. f. m. Nýi for-
setinn heitir Lauri Kristian Re-
lander. Hann er bændaflokksmað-
ur, rúmlega fertugur. Hefir ekki
látið sérlega að sér kveða í stjóm-
málum.
Ritstjóri: Tryggvi þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta.