Tíminn - 31.10.1925, Qupperneq 4

190
TlMINN
Frh. af 1. síðu
stakt tilefni til þess að beina
þeim aftur til sjómannanna.
Sömu blindu er málgagn þeirra,
Álþýðublaðið, slegið, sem fjár-
málaráðherrann og Ihaldsblöðin.
Alþýðublaðið hefir lagt sig undir
vanga fjármálaráðherrans í geng-
ismálinu, svo að ekki hefir mátt
í milli sjá hvor hefir veitt hinum
meiri ástaratlot.
Nú ætti alvaran að sýna sjó-
mönnum og verkamönnum öllum
inn á hvaða brautir hinn blindi
leiðtogi hefir leitt þá. Nú er fram-
undan atvinnuleysið, kauplækkun-
in og skorturinn.
Tíminn vill ekki trúa því að í
hóp sjómanna og verkamanna
verði það ofan á að fóma hags-
munum atvinnuveganna á altari
flokksagans.
pað hefir verið margrakið
hversu ógurlegan skatt gengis-
hækkunin þegar hefir lagt á
bændastéttina. Nú blasir hitt við
— og þó aðeins byrjunin — á
hverju sjávarútvegurinn á von,
báðir alilar, útgerðarmenn og sjó-
menn.
þjóðarinnar vegna er það óverj-
andi að láta flokksfylgi við J. þ.
og Alþýðublaðið, slegin sameigin-
lega hinni hörmulegustu blindu,
h indra það, að framkvæmdar séu
ráðstafanir sem eru eina leiðin
út úr ógöngunum.
það er ekki eingöngu núverandi
kynslóð íslands sem á alt undir
því að gengismálinu sé nú ráðið
skynsamlega til lykta.
Festing verðgildis krónunnar er
eina örugga ráðið til að koma nú
á sáttum milli útgerðarmanna og
sjómanna, sem líklegt er að dugi
til nokkurrar frambúðar og eina
ráðið til að tryggja að landbún-
aðurinn verði ekki enn á ný og
oft skattlagður svo ógurlega og
ranglátlega sem nú er orðið.
Tíminn vill ekki trúa því að sjáv
arútvegsmenn sýni ekki þann
þroska að hrista af höndum sér
þá landsstjórn og þau blöð, er særa
þá ólífissári — ekki sjálfra þeirra
vegna einungis, ekki hins rétt-
láta málstaðar vegna einungis,
ekki einungis til þess nú í þetta
sinn að hindra stórtöpin af stöðv-
un togaraútgerðarinnar og bölið
af atvinnuleysi sjómannanna —
heldur einnig framtíðarinnai'
vegna, og þjóðarinnar vegna í
heild sinni.
Alþingi næsta sker úr þessu al-
varlega máli. þá ræðst hvoru
megin fulltrúar þjóðarinnar skipa
sér. Og undir öllum kringum-
stæðum stendur sú leið opin, að
láta þjóðina skera úr með nýj-
um kosningum.
Gengishækkunin liggur yfir Iík
atvinnuveganna allra og sjó-
manna.
Festing verðgildis krónunnar
liggur yfir hin pólitisku lík Jóns
þorlákssonar og Alþýðublaðsins.
Hvora leiðina á að fara?
----o----
Síra Bjöm porláksson á Dverga-
steini hefir fengið lausn frá em-
bætti frá næstu fardögum.
Leikfélag Reykjavíkur byrjar að
leika annað kvöld og leikur fyrst
gamanleik eftir þýskan höfund:
Dvölin hjá Schöller.
Nýjar bækur. Guðmundur
Björnsson sýslumaður í Borgar-
nesi gefur út ljóðmæli sín, all-
stóra bók, í vandaðri útgáfu.
Hafa áður birst ýms ljóð hans í
tímaritum. — Sjómannafélag
Reykjavíkur gefur út tíu ára
starfssögu sína, myndarlegt af-
mælisrit, með myndum af mörg-
um forgöngumönnum félagsins.
Pétur G. Guðmundsson hefir sam-
ið ritið.
Taugaveikisfaraldur geysar á
Isafirði. Er kominn í 14 hús. Tal-
ið að veikin hafi borist með mjólk
frá Engidal.
þrjá þýska togara handsamaði
íslands Falk í þessari viku, fyrir
ólöglegar veiðar.
A víð og dreif.
Straumhvöri i Borgarnesi.
Fiam á síðustu missiri haía brask-
arar og þunnir landssjóðslaunamenn
rúðið mestu á fundum i Borgarnesi.
Nú er þessu brugðið. A hverjum
fundinum eftir annan verður Borgar-
nes-íhaldið sér til minkunar. Eins
og sjá má af „merði", snúa afturhalds-
menn einkum reiði sinni að Hervald
skólastjóra Björnssyni. Hann er
Vestur-Húnvetningur að ætt, ágætur
ræðumaður og hefir aila þá hæfileika
sameinaða, sem prýða góðan ræðu-
mann, bæði um rödd, framgöngu,
vald vfir málinu og skarpa hugsun.
Hervald hefir hvað cftir annað rekið
ihaldið í vörðurnar á mannfundum,
og er svo komið og hvorki sýslumað-
urinn né kaupsýslumenn þeir, sem
þar hafa látið mest á sér kræla,
þora að tuka þátt í umr^eðum um
landsiriál, ef þeir eiga einir sér að
fást við Hervald. Móðursjúkur piltur
úr Reykjavík hefir nýlega ráðist á
Hervald í pésa einum. Er auðséð að
Mbl.mönnum þykir verst sú aðferð, er
I-Icrvald iieitir mjög, en það er að
rannsaka nákvsemiega blöð og pésa
íhaldmanna, þingræður þeirra o. s.
frv. og láta sjálfa ilialdsforkólfana
vega hvern að öðrum með mótsögn-
um og gagnstæðum fullyrðingum.
þykir þeim sem standa að Stormi,
Mogga, „merði“ og ísu ekkert verra
en að standa undir sókn ágætra ræðu-
manna, sem bregða upp myndum af
heimsku þeirra og hringli, með þeirra
eigin orðum.
Hrakfarir „Jónanna“.
Sjaldan hefir fruntaskapur réttlát-
iegar komið siikudólgum í koll en
þe.im íhaldsnöfnum, Jónum tveim, í
Borgarnesi á dögunum Byrjunin er
sú að þoir þora ekki að liafa fund-
inn þegar andstæðingai' þeirra héðan
úr bænum gátn farið upp eftir með
venjulegri Suðurlandsferð. peir meina
tveimur mönnum úr Reykjavík, M.
Kr. og Jóni Árnasyni, að koma á fund-
inn til þess að tala þar Mun það þó
fiestra manna mál, að óviða sé svo
vel setinn liekkur ræðumanna á
fundum hér, að þessir tveir menn
rnundu ekki auka við röksemdum er
þroskuðum fundarmönnum þætti bót
að. Ofan á þetta ofbeldi bætist svo að
þeir flytja dreng upp eftir, sem við
urkennir sjálfur að hann hafi hvorki
vit né áhuga á landsmálum. þennan
pilt léta þeir vaða elginn, þótt utan-
sveitar væri, tómt endalaust væmið
skjal) um íhaldið, en hinum færustu
mönnum bægt með ofsa frá fundar-
þátttöku. Næst setur Jón þorl. þau
ósvifnustu fundarsköp, sem heyrst
hafa. Hann og Jón M. mega tala eins
lengi og þeim líst í fundarbyrjun. En
fuiltriiar andstöðuflokkanna fá að
tala hálfan tíma. Galt Jón þ. þar
kauðalega gestrisni þeirra G. O.
og J. J., er þeir leyfðu honum á Svein-
stöðum í vor ll/2 tíma til frumræðu
eins og þeir sjálfir fengu. Auk þess
ætluðu Jónarnir sér með fádæma
frekju að rjúfa röð ræðumanna og
tala hvenær, sem þeim þótti við eiga.
- En hefndin beið ekki lengi. Fund-
armenn kunnu illa þessari frekju.
Og þegar J. þ. hafði lokið ræðu sinni
fögnuðu 4—5 menn, eða um l°/o af
fundarmönnum, honum með lófa-
taki. þótti „skáldinu auma“, sem sat
aftarlega 1 salnum, þetta daufar mót-
möttökur við húsbóndann. Og er Jón-
arnir fundu kaldagust frá fundar-
mönnum, þorðu þeir ekki að nota
sér ofbeldisforréttindin til ræðuhalda
nema að litlu leyti. Bar Jón gamli
þar vit fyrir nafna sínum sem oftar.
Síðan var krept að stjórninni á öllum
sviðum. S. E. sýndi þar fram á hve
staðlaust væri fjármálagort J. þ. Jón
B. sýndi fram á yfirgang stjórnarinn-
ar við efnalitið fólk í bæjunum. ,Pét-
ur þórðarson sannaði hálfieik íhalds-
manna við bændur í kjöttollsmálinu.
Tr. þ. sannaði ailsherjar hirðuleysi
og jafnvel óvináttu stjómarinnar í
garð landbúnaðarins. J. J. sannaði
margfaida snúninga Jóns, skammir
hans um ilialdið fyr, og nú íhaldsfor-
ystan, skuldafordæming Jóns í orði,
f en í verki sífeld skuldasöfnun þar sem
Ný bók!
Ný bók!
Xjjódmæli
eftir Crudm. Björnsson
Verð kr. 7,50 heft og 9,00 í bandi.
Fæst hjá öllum bóksölum. • í aðalútsölu hjá
Prentsm. Acta h.f.
Hinir margeftirspurðu grammófónar
„Sonora“ fyrirliggjandi
Samband ísl. samvinnufélaga.
Hinar ágætu Prjónavélar frá Dresdner
Strickmaschinenfabrik fyrirliggjandi
Samband ísl. samvinnufélaga.
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
eauXBOXXXp ■■■■■
og alt, lil
upphluts
sérl. ódýrt.
Skúfhólkar
úr gulli og silfri.
Sent með póstkröfu út
'Mxaaxc- um land, ef óskað er.
Jón Sigmundáson gullsmiður.
Sími S33. — Laugaveg 8.
Imnn korn nærri. þá krepti Hervald
Jónana i kútinn í steinolíumálinu,
ER pVEGIÐ ÚR PERSIL
VÍÐAR EN Á ÍSLANDI?
Sjó- og bruna-
en Steingrímur á Hvanneyri sakaði
flokkinn fyrir fals og lymsku í sam-
vinnumálunum oð vitnaði þar í pésa
Mbl., Andrés i Síðumúla sótti á stjórn-
ina fyrir bænda hönd í gengismálinu.
Alstaðar varð stjórnin að hörfa
undaii og þagna. Og þegar einn af
þektustu andstæðingum stjórnarinnar
tók til máls, gall við lófaklapp um
allan saiinn. Eftir undirtektum að
dæma var íhaldið ákafiega fylgis-
litið á fundinum. Að lokum var Jón
þorl. orðinn svo hreldur, að hann
játaði í fundariok að unga fólkið
væri Framsöknarmegin. En til að
hugga lið sitt lét Jón þá guðhræddu
von í ijósi, að ungu mennirnir myndu
snúast, þ. e. svíkja æskuhugsjónir
sinar. Eftir heimkomuna vildi Jón
þori. vinna það upp heima í )hald-
inu, sem hann tapaði í skiftum við
andófið. Af þeim toga mun það vera
spunnið hversu Jón M. er lítið getið
i fuiidarskýrslu þess móðursjúka.
Er það þó mála sanhast, að Jón gamli
bjargaði sínum vanþakkláta og lítið
trúa undirmanni út úr verstu ógöng-
unum, með þvi að nota sér ekki
götudrengjaform það, sem „skulda-
kóngurinn" iiafði fundið upp um
stjóm fundarins.
Hvernig sem íhaldið snýr sér í þessu
Borgarnessmáli, er ósigur þess jafn-
glöggur. í vor höfðu þeir enga að
senda og gáfust upp. í haust reyndu
þeir að sigra með hrekkjum og of-
beldi. Niðurstaðan varð allsherjar-
flotti stjórnarmanna í öllum um-
ræðumálum. Að endingu fólskast verri
Jóninn á skárri helmingi spyrðu-
handsins. **
----o----
I „Mentamálum“, blaði kennara,
sem Ásgeir Ásgeirsson alþm. gef-
ur út stendur eftirfarandi smá-
grein: „þórbergur þórðarson, rit-
höfundur, hefir orðið að láta af
íslenskukenslu við Iðnskólann og
Verslunarskólann í Reykjavík.
Sótti hann um kenslustörfin eins
og að undanförnu. En skólanefnd-
irnar réðu aðra í hans stað. Or-
sakirnar eru taldar skrif hans,
Bréf til Láru og Opið bréf til sr.
Árna Sigurðssonar, er birtist í Al-
þýðublaðinu í haust. Mun þór-
bergur hafa reynst góður kennari,
svo að ekki er því um að kenna,
enda er hann ágætlega að sér í
kenslugrein sinni. Skal hér ekki
um rit pórbergs rætt, en hvað
sem þeim líður er það hneyksli,
að menn séu sviftir kenslustörfum
sakir skoðana sinna í trúmálum
eða flokkspólitík. Mun sr. Áma
engin þökk á því, að hans sé hefnt
með þessum hætti. Kunna ókunn-
ugir að, halda, að þórbergur sé
hættulegur maður í umgengni,
fyrst hann er svo hörðu beittur.
En það vita allir kunningjar þór-
bergs, að hann er einkar viðfeld-
inn í allri umgengni, reglusamur
og skyldurækinn. Hann spillir
engum nemanda sínum. — I lýð-
frjálsu landi verða menn að temja
Verksmiðjur Henkel & Co., Diis-
seldorf, sem búa til Persil, nota
til þess 8 potta eða katla. Hvert
þessara íláta tekur 8 járnbrautar-
vagna, en hver vagn tekur 15 tonn,
eða til samans 960 tonn. þetta er
framleitt á hverjum degi af þess-
ari einu vöruegund. það samsvar-
ar 300 förmur í Gullfoss á ári.
Enda er Persil eina þvottaefnið,
sem notað er um allan heim.
Dettur nú nokkrum í hug, að
þetta sé tilviljun ein, eða verk
auglýsinganna, cf varan væri ekki
annað eins ágæti og Persil er.
það er ekki einungis, að Persil
spari tíma og erfiði, heldur spar-
ar það fataslit að miklum mun og
sótthreinsar þvottinn að auki. —
Efnarannsóknarstofur allra ríkia,
þar sem Persil er selt, votta, að
Persil sé algerlega skaðlaust fyrir
tauið.
Ótal eftirlíkingar eru gerðar af
Persil, en þær eru eins og eftir-
líkingar eru vanar að vera, —
umbúðir og nafn er auðvelt að
stæla. Persi er ekki Persil, athug-
ið það.
Notið ekki önnur þvottaefni á
milli og kennið svo Persil um, ef
þvotturinn gulnar eða slitnar.
Persil inniheldur ekkert klór.
Persil er ekki sápuduft og getur
aldrei orðið selt eins ódýrt og þau.
Ef þér viljið þvo úr sápudufti, þá
er „Dixin“ ágætt. En það er ekki
sjálfvinnandi þvottaefni, fremur
en önnur sápuduft, þótt þau séu
seld sem slík.
Notið það besta, það verður alt
af ódýrast.
Á íslandi er notað árlega um
200.000 pakkar af Persil, en það
mun tvöfaldast á næstu árum.
Biðjið um Persil og þér fáið
það rétta, hvar sem þér verslið.
Inc.;
sér að vinna að almennum störf-
um með þeim, sem á annan veg
hugsa. öll kúgun er ill og ósam-
rýmanleg frjálslegu þjóðskipulagi.
I henni er andi einveldis og ein-
okunar, andi þeirra tíma þegar
allir áttu að trúa og breyta eins
og einvaldur konungur vildi vera
láta. Flokkar, hvort sem það eru
trúar- eða stjórnmálaflokkar,
mega ekki setja sér lægri siðferði
en heimtað er í kappleikjum. það
þættu ekki drenglyndir íþrótta-
menn, sem temdu sér að níðast
hver á öðrum er þeir hittast við
hin daglegu störf í þarfir þjóð-
félagsins. Slíkar aðfarir í trúar-
og stjórnmálum hafa hinar verstu
afleiðingar. Geðlitlir menn mundu
tæplega þora að hugsa vegna
hagsmuna sinna. En það er hin
hættulegasta spilling hverju þjóð-
félagi, þegar hver hugsun er sett
í samband við hagsmuni.
Látin er 23. f. m. á Landakots-
spítalanum hér í bænum, Helga
vátrygglngar.
Símar:
Sjótrygging .... 542
Brunatrygging . . . 254
Framkvæmdarstjóri . 309
Vátrygéið
hjá
íslensku
félagi.
Baldvin Einarsson aktýgja-
siniður, Hverfisgötu 56 a.
M ARK.
Fjár- og hrossamark mitt er:
Lögg aftan hægra, sýlt og bitar
tveir framan vinstra.
Guðm. þorsteinsson,
Auðsstöðum. Hálsasveit.
þakkarávarp.
Innilega þakka eg lækninum á
Ilvammstanga og hjúkrunarkon-
unni alla umönnun og alúð er þau
sýndu mér í veikindum mínum í
sumar. Einnig þakka eg af alhug
öllu fólkinu sem kom hingað og
heyjaði fyrir mig án endurgjalds
svo við móður mín þyrftum ekki
að eyða bústofni okkar í haust
vegna vanheilsu minnar.
Eg' bið góðan guð að launa
þessu velgerðafólki mínu kærleiks-
verk þess.
Stórahvarfi í Víðidal u/9. 1925.
Siguriína Jakobsdóttir.
þorvaldsdóttir póstafgreiðslu-
manns Arasonar á Víðimýri í
Skagafirði, eftir langa legu. Hún
var um íertugt, prýðilega ment-
uð og myndarleg.
I símablaðinu nýútkomnu, er
það fullkoinlega látið í ljós að að
því geti rekið að símamannastétt-
in verði leidd „út á þær brautir,
að við með ofstopa yrðum að fá
framgengt réttmætum kröfum
okkar“ — um stórum bætt launa-
kjör á næsta þingi.
Sjávarflóð mikið var í Bolung-
arvík nýlega, braut fiskhús Pét-
urs kaupmanns Oddssonar og tók
út mikið af fiski.
Svar við yfirklóri Kr. A. um
það, er Jón þorláksson varð tví-
saga í gengismálinu, verður að
bíða næsta blaðs.
----o-----
Ritstjóri: Trýggvi þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta.