Tíminn - 13.02.1926, Blaðsíða 4

28
TIMINN
Frh. at 1. síðu
um of og- haidið til streitu lengur
en góðu hófi gegnir. J>að er að
vísu, út af fyrir sig, mjög gott
til þess að vita að skuldir ríkis-
sjóðs skuli hafa lækkað svo er raun
er á orðin, en því má ekki gleyma
að þar er ekki um hreina skulda-
greiðslu að raða, heldur er að
nokkru leyti tekið úr einum vasa
þjóðarinnar og látið í hinn —
verðmæti flutt frá gjaldendum
landsins í ríkissjóðinn. Um leið
og skuldir ríkissjóðs minka, hækka
skuldir á einstaklingum og at-
vinnufélögum, meðal annars fyrir
öþyrmilega skatta- og tolla-álögur
síðastliðið ár.
það mátti líka glögt skilja á
seinni hluta af ræðu J. þ., að
hann bjóst við, að gjaldþrot borg-
anna væri nú ofboðið, atvinnu-
vegimir væm lamaðir og horf-
urnar engan veginn glæsilegar. En
það hefði hann betur mátt sjá fyr,
t. d. á þinginu í fyrra, þegar hann
reri lífróður fyrir öllum tollauka-
tillögum, er þyngst koma niður á
almenningi og atvinnurekendum
í heiid sinni — þó hann hins-
vegar vildi iþá stinga peningun-
um í vasa tóbakskaupmanna og
tekjuskattinum í vasa fárra efn-
uðustu atvinnurekenda í Reykja-
I neðri deild stýrði Klemens
Jónsson kosningu forseta og hlaut
Benidikt Sveinsson kosningu með
17 atkv., en Klemens Jónsson fékk
11 atkv. Varaforsetar eru Pétur
Ottesen og Sigurjón Jónsson, en
skrifarar Tryggvi þórhallsson og
Magnús Jónsson.
I efri deild var Halldór Steins-
son kosinn forseti með 8 atkv., en
varaforsetar Eggert Pálsson og
Ingibj. H. Bjarnason. Skrifarar
Einar Ámason og Gunnar ólafs-
son.
Kosning fastanefnda í efri deild
með hlutfallskosningu:
Fjárhagsnefnd: B. Kr„ Jóh.
Jóh., Gunnar Ólafss., Jónas J. og
Ingvar P.
Fjárveitinganefnd: Jóh. Jóh., I.
H. B., Eggert P., Einar Á. og
Guðm. Ólafsson.
Samgöngumálanefnd: Sig. Egg-
erz, Jóh. Jós., B. Kr., Einar Á
og Ágúst Helgason.
Landbúnaðamefnd: Eggert P.,
Gunnar ól., Ágúst Helgas.
Sjávarútvegsnefnd: B. Kr., Jóh.
Jós., Ingvar P.
MentamáJanefnd: Jónas J., Jóh.
Jóh., I. H. B.
Allsherjai'nefnd: Jóh. Jóh.,
Eggei-t P„ Guðm. ól.
Kosning fastanefnda í neðri
deild, hlutfallskosningar vom við-
hafðar, komu stundum fram þrír
listar — frá Ihaldsfl., Framsókn
og Sjálfstæðisfl. — Sjálfstæðisfl.
kom að manni í sjömannanefnd-
irnar; en við fimm manna nefnda-
kosningaraar komu fram 4 seðlar
auðir frá sjálfstæðism., nema við
kosningu allsherjam., þar höfðu
þeir sérstakan lista, sem hlaut 5
atkv., en kom ekki að manni í
nefndina.
Fjárhagsnefnd: J. A. J., Magn.
J., B. Líndal, Kl. J., Ásg'. Ásg.,
Halld. St., Jak. M.
Samgöngumálanefnd: Kl. J., Sv.
ÓJ., Hákon Kr., J. A. J., J. Kj.
Fjárveitinganefnd: þorl. J., Tr.
þ., Ing. B., Magn. T„ þór. J„ Jón
S., P. Ott.
Landbúnaðamefnd: Jör. B.,
Halld. St., Árni J., Hákon Kr., J.
Sig.
Sjávarútvegsnefnd: Sv. ÓI., J.
Bald., ól. Thórs, Sigurj. J., B.
Líndal.
Mentamálanef nd: Ásg. Ásg„
Bemh. St., Sigurj. J., Magn. J„
þór. J.
Allsherjamefnd: Pétur þ., J.
Bald., Árni J., P. Ott., J. Kj.
Stjómarfrumvörpin.
það sem enn er fram komið af
frumvörpum frá stjóminni ber
ekki vott um miklar hugsjónir eða
fjölbreytni í löggjafarstarfinu frá
vík. — Á síðasta þingi gerðu
Framsóknarmenn tilraunir til
þess, að fá verðtollinn lækkað-
an til muna, en fengu því
ekki framgengt. Ennfremur
reyndu þeir í éfri deild að stytta
gengisviðaukanum aldur en það
fór á sömu leið.
Fjármálaráðherra J. þ. hefði
líka mátt vera betur sjáandi síð-
astliðið haust, þegar hann lét sem
elckert væri þó að hin snögga
gengishækkun íslensku krónunn-
ar veitti framleiðendum hér á
landi þá blóðtöku, sem þeim verð-
ur seint eða aldrei bætt. — Toll-
aukagjöldin og gengissveiflan síð-
astliðið haust hafa sameiginlega
reitt blóðpeninga úr höndum út-
gerðarmanna, bænda og verslun-
arfélaga þeirra. það dregur óneit-
anlega mjög úr ánægjunni yfir
lækkun ríkisskuldanna, að skuld-
ir einstaklinga, bænda og útgerð-
armann, hafa aukist til muna síð-
astliðið ár.
það þarf ekki víðtækt fjármála-
vit til þess að innheimta hlífðar-
laust tolla og gjöld í ríkssjóð :
góðu árferði. Og það er enginn
sérstakur kostur á engum fjár-
málaráðherra, þó að hann kunni
að sjá eftir á hinar misjöfnu af-
leiðingar gerða sinna.
hennar hendi. þrír ráðherrar ættu
þó að hafa- tíma og aðra aðstöðu
til þess, að leggja mikilsverð
verkefni í hendur þingsins, og
hlýtur það að teljast aðalþáttur-
inn í starfi þeirra. Hitt getur eng-
um dulist, að nóg eru starfs- og
úrlausnarefnin á sviði þjóðmál-
anna. Á ýmsum sviðum kreppir
skórinn að almenningi og atvinnu-
vegunum. Enn sem komið er verð-
ur þó eigi séð á stjórnarfram-
vörpunum að ráðherrarnir finni
mikið til þess. Mörg frumvörpin
eru uppsuða úr frumvarpaslitr-
um þingmanna frá fyrri þingum
og virðist svo sem Bjami frá Vogi
hafi verið alveg sérstök gullnáma
fyrir stjórnina í því efni, og að
ráðherrarnir hafi lagt lítið fram
sjálfir af hugsun, efni eða vinnu.
Á síðasta þingi lét stjórnin
flokksmenn sína í Efri deild fela
atvinnumálaráðherranum að end-
urskoða sveitarstjómar- og fá-
tækralögin, til þess að spara milli-
þinganefnd til þeirra starfa. Hefir
það ekki reynst ábatavænlegt,
enda bjuggust flestir við því í
fýrra. Tvísýnt þykir að uppsuða
stjórnarinnar. úr hinum gömlu
frumvörpum, muni reynast ríkis-
sjóði ódýrari, heldur en þó að
milliþinganefnd hefði um málin
fjallað, og til slíkrar nefndar var
kostur á fjölbreyttari starfskröft-
um, ,sem gert hefðu frumvörpin
líklegri til samkomulags og sam-
þyktar. Má búast við að sparnað-
annenn í íhaldsflokknum, hafi
með ákvörðun sinni í fyrra stofn-
að til óþarfrar streitu og tíma-
eyðslu um þessi stjómarfrumvörp
nú á þinginu.
Hér verður, samkvæmt venju,
skýrt að miklu leyti frá efni
stjómarfrumvarpanna, ekki af
því að þau þyki þess verð, heldur
til sönnunar því, sem hér er sagt
um þau, og til þess að almenning-
ur geti myndað sér rétta skoðun
á starfshæfileikum Ihaldsstjóm-
arinnar í löggjafarmálefnum.
1. Frv. tiJ fjáraukalaga fyrir
árið 1924. þar er farið fram á að
til viðbótar við gjöld þau, sem tal-
in eru í fjárlögunum 1924, veitist
kr. 748,961,65.
2. Frv. til laga um skipströnd
og vogrek. Gildandi lög um skip-
strönd era orðin 50 ára gömul og
að ýmsu leyti úrelt. Eru eldri lög
um þessi efni endurskoðuð og at-
huguð og safnað í eina heild og
nokkru nýju við bætt, sem skipu-
lagi nútímans hæfir.
3. Frv. um löggilta endurskoð-
endur hefir oft verið flutt á þingi
áður af Bjama frá Vogi, og var
það aðeins samþykt í Neðrí deild

Vandamönnum og vinum tilkynnist að minn ástkæri faðir, þorsteinn þorsteinsson, andaðist að heimili sínu Reykjum á Skeiðum 3. þ. m., 92 ára að aldri. Jai’ðarförin er ákveðin föstudaginn 19. þ. m. Fyrir hönd móður minnar og systkina. Kolbeinn þorsteinsson.

Jörðin Útverk á Skeíðum
ásamt eyðijörðinni Miðbýli fæst til kaups og ábúðar frá n. k. fardög-
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
Áhersla lögð á
ábyggileg viðskifti.
Millur, svuntuspennur
og belti
ávalt fyrirliggjandi.
Sent með póstkröfu
um alt land.
Jón Sigmundsson gullsmiður.
Sími 383. — Laugaveg 8.
ura. Semja ber við eiganda og ábúanda jarðanna Bjarna Jónsson eða
Hannes Björnsson Bragagötu 22, Reykjavík, Sími 1621.
í fyrra, en kemur nú aftur með
litlum breytingum og mun al-
menningi ku-nnugt efni þess. —
Glögt er það, þó að í litlu sé, að
hvað styður annað, Bjarni og
stjómin.
4. Frv. um kynbætur hesta er
sniðið eftir frv. um sama efni, er
Jón á Reynistað og P. Ottesen
fluttu á síðasta þingi, og breyt-
ingum þeim, sem landbúnaðar-
nefnd Nd. gerði þá á því og sam-
þyktar voru við 2. umr. í deild-
inni. Efni þess er einnig áður
kunnugt.
5. Frv. til laga um happadrætti
(lotteri) og hlutaveltur (tomból-
ur). Er það einkum ætlað til að
stemma stigu fyrir verslun hér á
landi með erlend happadrætti. —
Happadrætti má eigi hafa nema
með leyfi dómsmálaráðuneytisins
og ekki hlutaveltur nema með
leyfi lögreglustjóra. Peningahapp-
drætti eða happspil má ekki setja
á stofn án lagaheimildar. það
varðar 500—5000 kr. sektum að
versla hér á landi með hluti fyrir
erlend happadrætti.
6. Frv. til Jaga um veitingasölu,
gistihússhald og fJ. Frumvarp
þetta er með líku sniði gert og
lög um verslunaratvinnu er sett
voru á síðasta þingi. -Samkvæmt
því verður gistihússhald og veit-
ingasala hér eftir bundin við leyfi
eins og gert er um verslun, í
þeim tilgangi að vandaðir menn
og heiðvirðir veljist til þeirrar
atvinnu. í 6. gr. frv. er ákvæði
um, að ef maður hefir verið dæmd
ur þrisvar sekur um brot, e ða
undirgenjgist sektargreiðslu fyrír
brot á fyrirmælum laga eða reglu-
gerða, um góða reglu eða velsæmi
á gistihúsi sínu eða veitingastað,
eða á lögum eða reglugerðum um
áfengi, þá hafi hann fyrirgert
leyfi sínu til atvinnurekstrar.
7. Frv. til laga um heimild fyrir
stjórnina til að ganga inn í við-
bótarsamning við myntsamning
Norðurlanda. Viðbótarsamning
þenna hafa Danmörk, Noregur og
Svíþjóð gert með sér 22. mars
1924 og fylgir hann prentaður
með frumvarpinu. Skiftimynt
Norðurlanda, sem slegin hefir
verið samkvæmt eldri myntsamn-
ingum, hættir að vera Iöglegur
gjaldeyrir á íslandi 6 mánuðum
eftir að auglýst verður fullgild-
ing á inngöngu Islands í áður-
befndan viðbótarsamning.
8. Frv. til laga um viðauka við
lög nr. 68, 1917, um áveitu á Fló-
ann. 1. gr. Landsstjóminni heim-
ilast að láta gera þau mannvirki á
Flóaáveitusvæðinu, auk skurða og
garða, sem nauðsynleg verða að
teljast, til þess að áveitan komi
að fullum notum og greiðist
kostnaður af framkvæmdum þess-
um á þann hátt, sem um siemst
milli landsstjómarinnar og íbúa
áveitusvæðisins.
þó er tilskilið að stjómin skipi
áður nefnd til að gera tillögur um
mannvirki þessi, og einnig heim-
ilast henni að kveðja til þess sér-
fræðinga. — Vegum þeim, sem
lagðir kunna að verða á áveitu-
svæðinu samkvæmt lögum þess-
um, sikal skift í sýsluvegi og
hreppavegi eftir till. vegamála-
stjóra.
I aths. við frv. þetta er gert ráð
fyrir að lokið verði við Flóaáveit-
una á næsta sumri. þar er og
gert ráð fyrir viðbúnaði til þess
að stofna sameiginleg mjólkurbú
á svæðinu eitt eða fleiri. — það
virðist nokkuð athugavert að
stjórni-n skuli vilja halda áfram
þessu dýra landbúnaðarmannvirki
án þess að kveðja Búnaðarfél. Is-
lands að nokkru til þess máls.
9. Frv. til laga um lærða skól-
ann í Reykjavík. Frv. þetta er að
mestu leyti siamhljóða því frv. um
lærða skólann, sem borið var fram
á þingi 1921 og sem Bjami frá
Vogi hefir flutt nokkur undan-
farin ár á hverju þingi; enda er
þess getið í aths. við þetta frv.,
að það sé „endursamið og saman
sett af Bjama háskólakennara
Jónssyni frá Vogi, eða eftir hans
fyrirsögn"! Ýmsar brtt., sem
fram komu við frv. á síðasta
þingi, eru teknai- til greina, þar á
meðal ákvæði um heimavistir við
skólann. Fylgir áætlun frá húsa-
meistara ríkisins um kostnað við
húsbyggingu fyrir heimavistir;
þar sem hann gerir ráð fyrir að
hús með 50 heimavistum muni
kosta nálægt 150 þúsundum kr.
Aðalefni þessa frv. er orðið svo
kunnugt um land alt að óþarft er
að skýra frá því nánar. þar er
gert ráð fyrir 6 ára óskiftum
skóla og sambandsslitum við
gagnfræðaskólann á Akureyri.
Latínan á að verða ein af aðal-
námsgreinum sikólans, sem nem-
endur þurfa lenigstum tíma að
fóma. — Gegnir það mikilli furðu
að skólamenn þeir og þingmenn,
sem komnir eru á efri ár skuli
beita svo blindu kappi og metnaði
til þess að keyra ælsikumennina
enn á ný í gapastokk hinna
dauðu fommála; aðeins af þeirri
yfirborðs-ástæðu að engin önnur
námsgrein reyni eins á gáfur
þeirra og þrótt og latínan. — Með
jafnmiklum rétti mætti skipa
æskumanninum að eyða fjórða-
parti af tíma sínum og orku í 6
ár, til • þess að glíma við sama
steininn, enda þótt hann ætti kost
á möngum lífrænni og hagkvæm-
ari verkefnum til þess að þroska
og æfa líkamskrafta sína á.
-o-
Valtýr Stefánsson hefir í blaði
danskra og íslenskra kaupmanna
þrásinnis fullyrt, en aldrei fært
rök fyrir, að eg og samstarfs-
menn mínir við Samvinnuskólann
reyndum í kenslustundum að inn-
ræta nemendum tilteknar stjórn-
málasikoðanir. þar sem ennfremur
er alkunnugt, að Valtýr skifti
sjálfur um skoðun fyrir peninga,
þykir rétt að gefa honum færi á,
að svala þessari fjárfýsn sinni, ef
ástæður hans leyfa. Eg vil þá hér
með lofa Valtý, að greiða honum
næstu tvo mánuði tuttugu og
fimm krónur í verðlaun fyrir
hvern nemanda úr Samvinnuskól-
anum, bæði núverandi og fyrver-
andi, sem lýsa yfir skriflega og
með sannindum, að einhver af
starfsmönnum við Samvinnuskól-
ann hafi einhverntíma reynt með
fortölum eða bænum að fá nem-
Sjó- og bruna
vátryggíngar.
Símar:
Sjótrygging .... 542
Brunatrygging . . . 254
Framkvæmdarstjóri . 309
Vátryáéið
hjá
íslensku
íélagi.
Sel matvörur allskonar. Kaupi
íslenskar afurðir.
Gunnar Jónsson
Laugaveg 64. (Vöggur).
Sími 1580. Pósthólf 586.
Síðastliðið haust var mér dreg-
in hvít ær. Mark: tvístýft framan
bæði eyru. Brennimark 68. Réttur
eigandi vitji hennar til Helga
Benónýssonar, Iláafelli í Skorra-
dal.
Sportrifflar mod. VIII Kal. 22
og fl. tegundir eru nú aftur fyrir-
liggjandi. Remo 2-skota hagla-
byssur eru að útrýma öllum öðrum
byssum. Skotfæri allskonar. Stór
' verðlækkun á öllu.
Sportvöruhús Reykjavíkur
(Einar Björnsson)
Sími 1053. Box 384.
endurna til að aðhyllast einhverja
ákveðna stjórnmálaskoðun. Eftir
sögusögn Valtýs ætti hann að
geta fengið þessi verðlaun fyrir
heilan hóp nemenda, ár hvert, sem
skólinn hefir starfað.
En geti Valtýr ekki fengið slík
vottorð, þá hefir hann áunnið sér,
í stað peninganna, varanlega nafn-
bót, og mun hennar getið þegai'
þar að kemur.
Jónas Jónsson
frá Hriflu.
---_o----
Nýr gamanleikur. Reykvíkingar
eiga von á nýjum gamanleik ©ftir
helgina. Verður hann fyrst leik-
inn næstkomandi þriðjudag, svo
og miðvikudag og fimtudag. Heit-
ir hann Eldvígslan, opið bréf til
almennings í 4 þáttum, og kemur
víða við. Höfundar eru hinir
sömu og að Efaustrigningum, sem
leiknar voru hér í fyrra við
óvenjulega góða aðsókn. Má óefað
vænta þess, að hér sé góð skemtun
á ferðinni.
Ritstjóri Tryggvi þórhallsson.
Prentsmiðjan Acta.