Tíminn - 27.03.1926, Side 4

02
TlMINN
Gód jörd til sölu.
Rúmlega »/4 hluti jarðarinnar Hjörsey á Mýrum (6Ö hundruð að
nýju mati,) er til sölu með mjög góðum borgunarskilmálum. — Skifti
á húsi í Reykjavík geta komið til greina.
Allar nánari upplýsingar gefur Niels öuðmundsson Helgafelli
Mosfellssveit. Simstöð Varmá.
■V erðlsn-iri-
Alt að 800,00 kr. verðlaunum heitum vér þeim, sem sent hafa
oss hin bestu form fyrir íslenskum búreikningum, fyrir lok október-
mánaðar n. k., enda séu búreikningaform þessi svo góð, að líkleg séu
til almennrar notkunar, að dómi vorum. Nánari upplýsingar gefur
Búnaðarfélag íslands.
/Ldalfuncliix'
lúnaðarfélags islanda
verður haldinn á Egilsstöðum á Völlum, fimtudaginn 17. júní n. k.
Fundurinn verður settur kl. 12 á hádegi.
Verkefni fundarins er:
1. Skýrt frá störfum, fjárhag og verkefni Búnaðarfólagsins.
2. Haldinn fyrirlestur um búnað Austfirðinga.
3. Rædd ýms búnaðarmál. — Þeir er óska að bera fram
einhver málefni á fundinum, tilkynni það búnaðarihála-
stjóra fyrir fundardag.
4. Kosinn fulltrúi á Búnaðarþing, til næstu 4 ára.
Kosningarrétt hafa félagar Búnaðarfélags íslands.
— Allir velkomnir á fundinn. —
Reykjavík, 19 mars 1926.
S. Sigurdsson, búnaðarmálastjóri.
gerðan samning við Dani um af-
stöðuna til Grænlands.
— I franska þinginu hefir nú
,g«ngið í þófi um að fá samþykt
tekjuaukalög. Hafa fjármálaráð-
herramir lagt fram hvert skatta-
frumvarpið á eftir öðru, en þing-
ið felt þau jafnóðum. Lítur út
fyrir að þar sé ríkjandi einskon-
ar verkfall gagnvart því að bjarga
hag ríkisins, með auknum álögum
á gjaldendur. Hver flokkurinn
hryndir af sér þeim álögum, sem
sérstaklega ná til hans kjósenda,
þó að þjóðin sé auðug neitai' hún
framlögum til ríkisþarfa, og hylli
þingmanna er mest komin undir
því, að þeir spomi við auknum
álögum á kjósendur sína. —
Vinstri menn em á móti auknum
sköttum á smærri bændur, iðn-
rekendur og ' smákaupmenn;
socialistar verja verkamennina og
heimta aukna skatta af háum
tekjum og kaupmannagróða. En
félög kaupmanna og heildsala í
borgunum, spyma á móti, meðal
annars með því, að loka búðum í
heilum borgarhverfum að óvörum,
suma daga.
— Hroðalegt jámbrautarslys
varð nýlega í ríkinu Costa Rica
í Vesturheimi. Fólksflutningalest
var á flugferð yfir brú, og brotn-
aði brúin. þrír vagnamir féllu
niður í fljótið. þrjú hundmð
maima druknuðu. Fjöldi særðist.
Talið stærsta jámbrautarslys,
sem sögur fara af og afskaplega
hryllilegt.
— Einhver stærsti sveitabanki
í Noregi — Nordenfjeldske Kre-
ditbank — hefir neyðst til þess
að stöðva viðskifti og loka.
— Kolanámunefndin, sem skip-
uð var til þess að gera tillögur
um rekstur námanna í Englandi,
hefir afhent stjórninni áiitsskjal
sitt, og er aðalinnihald þess að
ráða fastlega frá því, að námum-
ar verði þjóðnýttar, þó er bent á
að mikilvægar umbætur þurfi að
gera á núverandi skipulagi; nauð-
synlegt sé að hafa sama vinnu-
tíma, en lækka launin dálítið.
— Einstök félög keppast mjög
um að taka lifandi myndir eftir
frægum skáldsöigum. Filmfélag í
Ameríku vildi kaupa útgáfurétt að
sögunni „Den sidste Viking“, eft-
ir Johan Böjer, og bauð höf. mik-
ið fé til þess. En hann óskaði eft-
ir að myndimar væru teknar
heima í Noregi — norður við Lo-
foten; það vildi félagið ekki, svo
að nú hefir Bojer komist að samn-
ingum við félag í Danmörku um
að mynda söguna, samkvæmt
kröfum hans og óskum.
— Stjóminni í Ungverjalandi
í Ámessýslu........ 010
í Rangárvallasýslu .. 551
Samtals 1101
Að meðaltali ætti þá að heyra til
hverju býli um 204 ha. af graslendi
(auk afrétta, mela, sanda, hrauna).
Túnin í sveitunum eru talin árið
1922 í báðum sýslunum alls 4231
ha. það er um i/ö0. hluti af gras-
lendinu. Stærð túnanna að meðaltali
á býli, er þvium 3,9 ha; um 200 ha.
að meðaltali á hvert býli er þá ann-
að graslendi og er mest alt óræktað
eða mikið til.
Sé litið á fjártalið samkv. búnaðar-
skýrslum kemur það í ljós, ef breytt
er öllum fénaði í nautgripi, eítir fóð-
urþörf, að einn nautgripur lifir ó
hverjum 12 ha. þetta sýnir hvað
óhemju mikið landrýmið er op not-
kun landsins skamt á veg komin.
það er engum vafa bundið, að það
er hægt, með aukinni ræktun, að tí-
falda framleiðsluna á þessu iandi.
Á þessu landi ræktuðu gætu mikið
betur lifað 92 þús. manns en nú 92
hundruð. Ræktun þessa mikla og
góða lands hefði afarmikil áhrif á
allan þjóðarhag. Landrýmið og land-
gæðin tíl ræktunar, fossamir 1 ánum
til að lýsa og ylja upp sveitabæina.
Alt þetta býður sig fram til þess að
býlum geti fjölgað, ekki einu »lnni
þótti ráðlegast að senda stjóm-
málaöldunginn Bethlen á fund
þjóðabandalagsins í Genf í þess-
um mánuði. Átti hann af eigin
ramleik að skýra seðlafölsunar-
málið, sem uppvíst varð í Ung-
verjalandi í vetur, og bera fram
fullar tryggingar fyrir því að
stjóm Ungverjal. mundi gera alt
til þess að rannsaka málið til rót-
ar. Jafnframt skyldi hann leiða
athygli fundarins að því að seðla-
fölsunarmálið hefði ekki sérstök
áhrif á fjárhag né lánstraust
landsins.
— þjóðabandalagið bauð Rúss-
um að eiga hlutdeild 1 undirbún-
ingi afvopnunarmálanna. En
Tschitscherin svaraði því boði
þannig, að Sovjetstjómin hefði að
vísu ekkert á móti því að taka
þátt í samkomum Bandalagsins,
en að hún gæti ekki gengið inn á
tillögur þess í þeim efnum, og
mundi því hafna boðinu. Með því
að ákveða fundarstað í Genf
væru Rússar útilokaðir, því að
þeir gætu ekki sent fulltrúa til
Sviss, og þess vegna bæri þjóða-
bandalagið ábyrgð á því að Rúss-
ar tækju ekki þátt i þessu þingi;
annars vonaði hann að þeir erfið-
leikar mundu brátt hverfa úr sög-
unni.
__ Briand stjórnarformaður
Frakka sagði af sér snemma í
þessum mánuði út af þvi, að felt
var fyrir honum í þinginu frv.
um verslunarskatt, með litlum
meirihluta. En samkvæmt skeyt-
um, sem hingað hafa borist ný-
lega, er sagt að honum hafi aftur
tekist að bræða sig við þingmeiri-
hlutann og halda sætinu. Annars
var búist við þingrofi og nýjum
kosningum. Ríkisskuldir Frakka
aukast mánaðarlega um miljónir
franika.
----o----
Eldhúsdagurínn.
Framh. 1. umr. fjárl. fór fram
í Nd. í fyrradag. Stóðu eldhúsum-
ræðumar skemur en venja er til
eða fullar 3 kl.st. Tr. þórh. tók
fyrstur tii máls af hálfu Fram-
sóknarflokksins og reifaði sakir
á hendur stjóminni; kvaðst hann
í þetta sinn leggja áherslu á að
inna eina sök og fara um það að
dæmi Sturlu þórðarsonar, er inti
aðeins eina sök á hendur mót-
stöðumönnum sínum — víg Snorra
Sturlusonar fiænda síns — þó að
æmar væru aðrar sakir. þá sök
kvað hann öllum öðrum meiri. Á
sama hátt vildi ræðumaður krefja
stjómina ábyrgðar á einu verki
eða tvisvar sinnum, heldur 10 sinn-
um, frá því sem nú er. Jafnframt
myndu bæimir sem fyrir eru veröa
vistlegri. Og auövitað margfaldast
framleiðslan við þessa breytingu.
En alt þetta er óhugsandi og ómögu-
legt nema öruggar samgöngur fáist
Við Reykjavík. Og þær samgöngur eru
jámbraut og ekkert annað. þau ein
flutningatækin geta gengið sumar og
vetur hér á milli, svo að örugt megi
telja.
Eg vil ekki eyða tíma tii að minn-
ast á önnur samgöngutæki. pau full-
nægja alls ekki, og það væri dauða-
synd að leggja t. d. bílve^r austur en
ekki járnbraut.
Framfaramöguleikamir í héruðun-
um eystra og Reykjavík, og enda
Hafnarfirði, ef jámbraut er lögð
milli þessara staða, eru nær óþrjót-
andi.
Frá Reykjavik og Hafnarfirði er
nú rekin stórútgerð í allstómm stýl,
með fullkomnustu nútímatækjum. Við
höfum einhver bestu fiskimið i hcimi.
Ef landbúnaðurinn austur í sveitum
á að keppa við stórútgerðina í þeirri
einangrun, sem hann er í nú, er hon-
um það ómögulcgt. Hann mun þá
smátt og smátt kulna út og deyja.
Fengi landbúnaðurinn eystra hins-
vegar þá samgöngubót, að fólkið gæti
komist á milli hvenær sem er, á ó-
dýran hátt, og hann komlð alnni
Xiesið.
Alt efni til gúmmíviðgerðar, svo
sem gúmmílím og gúmmí- og
svartur áburður o. fl., ávalt fyrir-
liggjandi og sent hvert á land
eem er gegn póstkröfu.
Gúmmívinnustofa Reykjavíkur
Laugaveg 76.
pór. Kjartansson.
— gengishækkun krónunnar síð-
astliðið haust; það eitt mundi
nægja henni til dómsáfellis. það
væri eitt hið stærsta fjármála-
brot, er væri þess valdandi, að
menn stæðu sem á glóðum út af
verkföllum og fjártöpum atvinnu-
veganna og kreppu í bönkunum,
þeir þyrftu stuðnings við og leit-
uðu til þingsins um ábyrgð. Stj.
hefði breytt góðæri í skuldasöfn-
unar- og tapár fyrir einstaklinga
og atvinnuvegi. Landsstjóm væri
skipuð til þess að bæta úr sökum.
Núverandi stjóm hefði gert hið
gagnstæða, þess vegna væri hún
ógæfusamasta stjóm í þessu
landi. Ábyrgðinni á hinni snöggu
framleiðslu frá sér og aflað sér sinna
nauðsynja, með góðu móti, myndi alt
annað verða upp á teningnum.
Margir þeirra er bygðu nýbýli, og
þeir yrðu margir, myndu fyrst í stað,
á meðan þeir væru að koma fótum
fyrir sig í sveitunum, stunda atvinnu,
að einhverju leyti í Reykjavík eða
Hafnarfirði bæði á sjó og i landi. En
það mó þvi aðeins verða, að þeir
þurfi ekki að kosta mjög miklu ti’.
sinna ferðalaga og flutninga, og kom-
ist fljótlega á milli, hvenær sem er.
þannig gæti sjórinn að nokkru leyti
hiálpað til að byggja landið og teldi
eg það mjög vel til fallið.
Eg hefi áður drepið á hverja þýð-
ingu þessi samgöngubót myndi hafa
fyrir kauptúnin, og að þvi er lika
lítilsháttar vilcið í greinargerðinni, og
!æt eg það nægja.
Eg hefi þá held eg leitt rök að því,
að þetta mál snertir ekki litið alþjóð-
arhag hvemig sem afgreiðsla þess
fer. það er sannfæring mín, að eftir
að jámbraut væri lögð austur yfir
fja.ll, liði ekki á löngu þar til hún
yrði lögð upp í Borgarfjörð, og svo
myndi hún smáfikra sig áfram alla
leið norður í land. Og því fyr spm
við leggjum fyrsta spottann, því fyr
verður það að hún kemur þangað.
Hvemig menn snúast við þessu þýð-
ingarmikla máli, held eg sýni betur
«n nokkuð annað, nvaða trú og
PETERS-skotfæri eru nú aftur
fyrirliggjandi í stóru úrvali.
Reynslan hefjr sýnt að PETERS-
skot eru mjög ábyggileg. Bf þér
hafið ekki reynt PETERS-skot þá
gjörið það nú.
Pantanir afgreiddar gegn póstkr.
Sportvöruhús Reykjavíkur.
(Einar Bjömsson)
Bankastr. 11. Box 384.
gengishækkun og blóðtöku at-
vinnuveganna lýsti hann á hend-
ur allri stjóminni. Nú væri sann-
að að meiri hluti þingsns hefði
ekki mátt treysta henni til ann-
ars en að framfylgja settum lög-
um. Taldi hann síðan atburði
gengismálsins lið fyrir lið. og
rakti öll mistökin í því máli til
fjármálaráðh. Sagði hann meðal
annai-s, að form. gengisnefndar-
innar hefði oft lýst því yfir í
nefndinni, að hann greiddi atkv.
með hækkun krómmnar, vegna
umbjóðanda síns — fjármálaráð-
herrans. Sjálfur hefði hann séð
betur hvert stefndi. Bjóst ræðum.
við að Alþingi lýsti ekki blessun
traust menn hafa á landinu og niöj-
um þess.
Eg ber það traust til háttvirtra
þingmanna, að þeir snúist ekki gegn
þessu máli, þótt þessi héruð, sem
brautin liggur um, fái með þessu
móti betri samgöngubót en nokkurt
annað hérað á þessu landi. Og þó að
framkvæmd verksins kosti óneitan-
lega mikið fé, þá vona eg að eftir
sem áður verði hægt að halda áfram
umbótum í öðrum héruðum. pað fé,
sem til þessá gengur, kemur þá líka
til nota nærri i/8 hluta þjóðarinnar,
og það þeim þegnum landsins, sem
elíki leggja hvað minst fé til nauð-
synja þess.
Eg fer ekki að minnast á einstakar
greinar fmmvarpsins. Eg býst við að
tækifæri verði til þess síðar. Hér er
lagt til að fara þá leið er líklegust
er til framkvæmda. En vel má vera,
að einstakir menn vildu leggja fé
fram til þessarar framkvæmdar, og
gæti það þá komið til athugunar í
nefndinni, sem fær málið til meðferð-
ar. —
Vona eg að háttv. deild taki þessu
máli vel, og láti ekki gott málefni
gjalda þess, þó að framsaga min hafi
ekki verið eins góð og málefniö verð-
skuldar.
Eg leyfi mér svo að leggja til að
málinu verði visað tíl samgöngumála-
nefndar að þeesari umr. lokinni.
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
Áhersla lögð á
ábyggileg viðskifti.
Millur, svuntuspennur
og belti
ávalt fyTÍrliggjandi.
Sent með póstkröfu
um alt land.
Jón Sigmondsson gullsmiðnr.
Sími 883. — Langaveg 8.
Sjó- oé bruna-
vátryggingar.
Símar:
Sjótrygging .... 542
Brunatrygging . . . 254
Framkvæmdarstjóri 309
Vátryggið
hjá
áslensku
félagi.
Námsskeið
í garðyrkju verður haldið í gróðr-
ai’stöðinni í Rvík í vor, og byrjar
10. maí og stendur yfir í 6 vikur.
Námsstyrkur 75 krónur og auk
þess fá þeir sem langt eru að,
nokkum ferðastyrk.
Umsóknir sendist til
Ragnars Ásgeirssonar
GróSrarstöðinni.
sinni yfir þessum mistökum
stjómarinnai', og að hún mundi
ekki fá aftur umboð í hendur til
að ráða neinu um stefnu þjóðar-
skútunnai' í þessum efnum.
Ræðumaður drap á nokkrar sak-
ir á 'iendur hinum ráðherrunum:
Vínsmyglunarmálin. Nefndi hann
það dæmi, er stjórnin hefði látið
skila aftur áfengi til Guðjóns
Jónssonar, er lögreglan hafði gert
upptækt. pá þótti honum að
stjómin hafa brugðist linlega við
árásum frá Sig. þórðarsyni á einn
helsta dómara landsins; og mætti
um það mál bera traust til Sig.
þórð., hins reynda lögfræðings,
þó að hið gagnstæða mætti segja
um þann kafla i bók hans, er
snertir sjálfstjóm landsins. þá
gat hann um lánveitingar úr
Bjargráðasjóði, sem gerðar voru
gegn mótmælum sjóðsstjómar-
innar og reglum sjóðsins.
Minti á að stjómin hefði síð-
astl. ár rofið reglur um alment
stjómmála-siðmæti og gefið þing-
inu skakkar skýrslur, t. d. um
eftirgjöf á veðrétti hjá fiskiveiða-
hlutafél. Kára, þar sem hún hefði
verið búin að láta hann af hendi
áður en leitað vai' samþykkis
Alþinigis.
Ráðherrarnir svöruðu honum
allir og töluðu þeir tvisvar og
þrisvar sinnum hver. Alls talaði
Tr. þ. f jómm sinnum. Enginn ann-
ai' stjómarandstæðingur tók tO
máls. Mun Framsóknarflokksm.
haf sýnst að Tr. þ. væri einfær
um sókn á hendur stjóminni, enda
hélt hann fullkomlega velli að
deilum loknum.
Ritstjóri Tryggvi þórhallsson.
Preniamiðj&n Acta.