Tíminn - 09.10.1926, Síða 3

TlMINN
171
áfram hélt hann g-reiðlega á
finshu hlaupaskónum úr yerslun-
inni „Áfram“. Hjá Lögbergi
(Lækjarbotnum) var tíminn 105
mín. og 17 sek., en hjá 15 rasta
steininum, sem ef rétt fyrir ofan
Hólmsárbrú, 118 mín. 52 sek. Þeg-
ar hann fór fram hjá Geithálsi,
(þar sem Þingvallavegurinn byrj-
ar, yfir Mosfellsheiði), var hann
búinn að hlaupa í 2 klukkustund-
ir, og virtist þá enn óþreyttur.
Það var ekki fyrr en við 10 rasta
steininn (hjá Rauðavatni), að
hægt var að sjá, að hann væri
farinn að lýjast, hlaupaskrefin
voru þá orðin töluvert styttri og
hægari (162 á mínútu). Hann
hafði þá hiaupið í 2 klukkustund-
ir 18 mín. 13 sek. (30 rastir). En
á svip hans mátti enn sjá þessa
dæmalausu seiglu, og viljaþrek, eð
gefast ekki upp fyr en markinu
væri náð. Er hann rann fram hjá
Árbæ (þar sem allir eru ávalt
velkomnir), var hann búinn að
vera 2 klukkustundir og 34 mín.,
en við 5 rasta steininn, 2 klukku-
stundir 45 mín. 10 sek., og fór
nú leiðin verulega að styttast; en
erfið var brekkan hjá 5 rasta
steininum, sem er skamt frá skeið-
velli hestamannafélagsins „Fáks“;
hefir margur Álafosshlauparinn
átt þar erfiðasta áfangann á leið-
inni, enda er brekkan bæði löng
og ströng. Er hann hafði hlaupið
í 3 klukkustundir var hann á milli
Læjarhvamms og Tungu (hús
Dýraverndunarfél. íslands). Hjá
Norðurpól mættum við Daníeli
Daníelssyni tamningamanni, og
létum hann vita að Magnús væri
búinn að hlaupa í rúmar 3 klukku-
stundir, og hvort hann vildi reyna
einhvern af gæðingum sínum eða
„Fáks“ við hann, en Daníel var
svo undrandi að hann mátti ekki
mæla. Seinna sagði hann mér, að
vel yrði sá hestur að vera taminn
og æfður, sem léki þessa þolraun
eftir Magnúsi. Eftir því sem nær
dró höfuðstaðnum fjölgaði bif-
reiðunum og útreiðarfólkinu, en
það virtist ekki hafa mikil áhrif
á Magnús, sem varð þó oft að
hlaupa hlykkjótt, til þess að verða
eklci á vegi vegfarandanna. Það
hefir víst fáa bæjarbúa grunað,
en þeir sáu M. G., að hann kæmi
hlaupandi austan af Hellisheiði.
Þegar Magnús kom á Laugaveg-
inn fjölgaði hjólamönnum mjög,
og fylgdust þeir með honum
flestir, það sem eftir var skeiðs-
ins; hafði þó Haraldur Sigurðs-
son altaf forustuna. Hið sígilda
þolhlaup, maraþónskeiðið, er tal-
ið vera 40 rastir og 200 stikur, og
þektan vefnaðarvörukaupmann í
Rvík. Það er með öllu óhugsandi
að Sigurði hafi gengið til þessa
tiltækis nokkuð annað en heimska
og mentunarleysi. Þetta er líka
nægileg útskýring, þegar þess er
gætt, að Sigurður er alls ekki
sendibi'éfsfær, vegna vantandi
þekkingu á móðurmáli sínu, og að
til þess að gera þessa ófullkomnu
grein sem hér er vikið að, hefir
hann varið marga vikna erfiði
með mikilli aðfenginni hjálp.
Svo er að sjá, sem bændum í
Borgarfirði hafi líkað þetta til-
efnislausa ábyrgðarflan stórilla,
og það var ein af meginástæðun-
um til þess að þeir þóttust til-
neyddir að reka hann úr vistinni.
Fleiri greinar gerðust með hon-
um og bændum í Borgarfirði. Ein
slík deila var Ólafsmálið svo-
nefnda. Stóð sú hríð milli Sig-
urðar og eins af efnuðustu bænd-
mn í héraðinu er ólafur heitir,
út af því hvort Sigurður hefði
veitt móttöku nokkrum þúsund
krónum frá bónda þessum eða
ekki. (Deilan bygðist á vantandi
bókfærslu hjá Sigurði, því að ef
hann hefði bókfært þessa upphæð
eins og gerist hjá flestum er
kunna með peningá að fara, þá
hefðu skrifuð skilríki skorið úr
deilunni. Vafalaust er Sigurði
sjálfum ljóst, að þá ekki síður
Notad
um allan
heim.
Árið 1904 var
í fyrsta sinn
þaklag-t í Dan-
mörku úr
— Icopal. —
Besta og ódýrasta efni í þök. Tíu ára ábyrgð á þökunum.
Þurfa ekkert viðhald þann tíma.
Létt -------- Þétt --------- Hlýtt
Betra en bárujárn og málmar. Endist eins vel og skífuþök.
Fæst alstaðar á Islandi.
Jens Vílladsens Fabriker,
Köbenhavn K.
Biðjið um verðskrá vora og sýnishorn.
Kjöttunnur,
L. Jacobsen,
Köbenhavn Símn.: Cooperage
V alb y
alt til beykisiðnar, smjörkvártel o. s. frv. frá stærstu beykissmiðjum
í Danmörku. Höfum í mörg ár selt tunnur til Sambandsins og margra
kaupmanna.
Hinir margeftirspurðu grammófónar
„Sonora“ fyrirliggjandi
Samband ísl. samvinnufélaga.
íbd uifl RÉunðrsjflin.
það hafði Magnús runnið á 3 kl.-
stundum og 10 mín. Nú var til-
tölulega stutt á íþróttavöllinn,
þangað sem ferðinni var heitið,
og er Magnús kom þar að mark-
inu, var hann búinn að hlaupa í
3 klukkustundir 15 mín. 15 sek.
tók Magnús langan og harðan
spi-ett er hann kom á skeið-
hringinn á íþróttavellinum, og
sýndi það best hve ólúinn hann
var. Mikill fögnuður var hjá fé-
lögum Magnúsar, er hann kom að
markinu, og lauk því lengsta þol-
hlaupi, sem þreytt hefir verið hér
á landi, svo kunnugt sé. Vega-
lengdin er talin vera 42 rastir eða
8 klukkustunda lestagangur, svo
á því má sjá, að „góður gangur"
hefir verið á Magnúsi. — Æða-
slögin voru 120 er hann kom að
markinu, og bendir það á góða
þjálfun (112 voru æðaslögin eft-
ir Ilafnarfjarðarhlaupið).
Mikið hefir hlaupalag Magnúsar
lagast frá því hann þreytti hér
fyrst hlaup, en ekki er það nógu
gott ennþá; hann verður að rétta
betur úr sér fyrir næsta þol-
hlaup, sem sennilega verður Þing-
vallahlaupið 1930. —
Magnús Guðbjömsson er 27 ára
að aldri; fæddur og uppalinn í höf-
uðstaðnum. Hann er nú bréfberi
hér á Pósthúsinu, og má póst-
stjórninni vera það ánægjulegt,
að hafa svo skjótan og þolinn
bréfbera, sem Magnús er.
Það er siður að mæla afrek
íþróttamanna vorra við afrek er-
lendra íþróttagarpa, þó aðstað-
an sé oftast mjög ólík; og skal
það einnig gert hér.
Iieimsmet á marþónskeiðinu er
2 klukkustundir 24 mín. 15 sek.
Er það sænskur hlaupagarpur að
nafni A. Ahlgren, sem það gerði
árið 1913. Þegar hann setti þetta
met, var fimti hlauparinn, sem
kom að markinu, 3 klukkustundir
20 mín 18 sek. Svo vel hefði
Magnús getað tekið þátt í því
hlaupi við góðan orðstír. Var
hlaupaleiðin ólíkt sléttari og betri
en sú sem M. G. hljóp. Verður
líka svo að vera ef ná á góðum
árangri.
Það er ekkert efamál, að við
eigum hér marga efnilega íþrótta-
menn, sem aðeins þarf að þjálfa
á réttan hátt, og stöðuglega. En
það kostar mikið fé. íþróttafélög-
in eru fátæk, og geta þess vegna
ekki af eigin ramleik greitt góðum
þjálfkennurum sómasamlega. Það
er altaf að sjást betur og betur
hve nauðsynlegt er fyrir íþrótta-
félögin að hafa góða kennara ef
verulegur árangur á að sjást. Er
öllum Borgfirðingum, að ef Sig-
urður hefði verið sá stólpagripur
í áreiðanlegri bókfærslu sem hann
vill nú teljast, þá hefði hin
ófrægilega deila milli hans og ól-
afs aldrei orðið að víðkunnu hér-
aðsmáli. Fáfræðin sem skín út úr
götustráksframkomu Sigurðar
í umræddri grein kom honum
grimmilega í koll í Ólafsþjarkinu.
En brátt komu önnur sorgleg
atvik fyrir sem sýndu það, að
þó að Sigurður kunni að geta
verslað með grút, þá lét honum
ekki að vera forstjóri bænda-
verslunar í Borgamesi, einmitt
sökum ónógrar mentunar.
Síðasta árið sem Sigurður var
kaupstjóri í Borgarnesi gerði
hann upp eignareikning félags-
ins í hendur endurskoðendum.
Samkvæmt þeim reikningi átti fé-
lagið eignir sem námu liðugum
tvö hundruð þúsundum. Endur-
skoðendur félagsins, tveir áhrifa-
miklir bændur í héraðinu, urðu
strax nokkuð efablandnir um gildi
þessarar bókfærslu og gerðu
skarpa athugasemd um að eignir
félagsins væru of hátt metnar.
Litlu síðar urðu kaupstjóra-
skifti. Lét þá stjóm félagsins
endurskoðanda frá hinni löggiltu
endurskoðendaskrifstofu í Reykja-
vík athuga handaverk Sigurðar.
Og þá varð niðurstaðan býsna
þess að vænta að þing og stjórn
taki vel undir þá málaleitun I.
S. I., að styrkja íþróttamenn til
æfinga og utanfara, þegar þar að
kemur.
Síðasti höf uðdagur var að
mörgu leyti merkasti íþróttadag-
urinn á þessu ári, því auk þess-
arar þrekraunar Magnúsar Guð-
björnssonar, voru sett þrjú met
á íþróítamóti í Kollafirði, og í
fyrsta skifti kept um ferþrautar-
bikar I. S. 1. En nánari fregnir
af þessu geta menn fengið í
íþróttablaðinu, sem gefið er út
af íþróttasambandi Islands, og
kemur út í þessum mánuði, og
framvegis reglulega frá næsta
nýári. Bennó.
-----o----
ólík. Sú rannsókn leiddi í Ijós að
í stað þess að félagið ætti eign-
ir sem skiftu hundruðum þús-
unda, þá vantaði að mista kosti
um fjörutíu þúsund til að félagið
ætti eignir móti skuldum.
Á þessu framferði Sigurðar eru
ekki nema tvær skýringar. Að
hann geri vísvitandi rangt upp
efnahagsskilyrði félagsins til að
dylja félagsmenn þess, hve fá-
tækt það var orðið undir stjóm
hans. Sigurði er ef til vill kunn-
ugt um að fyrir þesskonar
skýrslugerð voru leiðandi menn
við Landmandsbankann danska
dæmdir í tugthúsið. Og ef rétt-
lætið er eklvi minna á Islandi en
í Danmörku, þá myndi sama
hegning hér eiga að ná til sama
afbrots. Ef hallast væri að þess-
ari skýringu, þá hefði hinn iðr-
andi grútarkaupmaður átt að fá
nokkura mánaða vist í steininum
fyiir „bókfærslu“ sína.
En eg vil ekki gera ráð fyrir
þessari dapurlegu skýringu á
framkomu Sigurðar. Honum þarf
ekki að hafa gengið til ill löng-
I un að blekkja og villa félagsmenn
| sína. Reikningurinn er að vísu
| sannanlega vitlaus svo að nemur
nokkuð á þriðja hundrað þúsund
krónum. En í augum kunnugra
er hin dæmafáa heimska og van-
þekking Sigurðar alveg nægileg
Ritdeilan, sem nú hefir verið
háð um hríð, milli Tímans ann-
arsvegar og aðalmálgagns íhalds-
ílokksins hinsvegar, hefir varp-
að skýru ljósi yfir það hverskon-
ar vaxtakjör á ræktunariánum
aðalflokkarnir tveir telja réttlát.
Af hálfu Framsóknarflokksins
krefst Tíminn þess að vextirnir
verði lækkaðir úr því sem nú er:
1. af því að engin sanngirni er
í því að landbúnaðurinn borgi háa
vexti vegna áhættu af kaupstaða-
lánum,
2. af því að áhættulaust er að
lána til forsjárlega undirbúinna
landbúnaðarframkvæmda og
skýring á þessu dæmafáa at-
ferli. Þar til annað kann að sann-
ast, sem eg geri ekki ráð fyrir,
vil eg halda mér að síðari skýr-
ingunni. Sigurð Runólfsson vant-
aði hæfileikann til að geta séð
út ýfir félagsheildina, til að skilja
ástand þess, til að meta styrk þess
og veikleika.
Ef til vill reynir Sigurður að
koma vansóma fyrir þessa frá-
leitu uppgerð á undirmenn sína.
En það er með öllu óhugsandi.
Ilið almenna bókhald á félaginu
sem undinnenn hans framkvæmdu
sýnist hafa verið í mjög góðu
lagi. En það var bókhald kaup-
stjórans sem var áfátt eins og
þetta dæmi sýnir. Og það varð
honum banabiti í þjónustu kaupfé-
lagsins í Borgarnesi.
Jafnvel þó að eg hallist að
hinni mildu skýringu á þessum
höfuðafglapaskap Sigurðar, þá er
svo mikið víst að niðurstaðan
fyrir félagsmenn hlaut að vera
ill fyrir því. I stað þess að bænd-
ur höfðu ástæðu til að ólíta fé-
lagið mjög ríkt, þá var það
orðið sárfátækt undir stjórn
Sigurðar. Hann reynir að kenna
um harðæri og þá væntanlega
töpuðum skuldum hjá félags-
mönnum. En Guðmundur á Skelja-
brekku hefir í grein í Samvinn-
unni gert mjög lítið úr skuldatapi
H.f. Ján Sigmundsson & Co.
Mir
og alt til
upphluts
sérl. ódýrt.
Skúfhólkar
úr gulli og silfri.
Sent með póstkröfu út
cbnxan&k um land, ef óskað er.
Jón Sigmundsson gullsmiður.
Sími 383. — Laugaveg 8.
3. af því að landbúnaðarfram-
kvæmdir eru þýðingarmestu
verklegar framkvæmdir sem nú
eru unnar hjá þjóðinni.
Og enn er þessi krafa studd
með því að í engu nágrannalandi
okkar eru vextir af lánum til
ræktunar eins háir og hjá okk-
ur. I Noregi eru þeir t. d. ekki
nema 2^%.
Aðalmálgagn Ihaldsflokksins
fer hinum mestu ókvæðisorðum
um þessar kröfur og telur fráleitt
að vextimir af ræktunarlánum
megi lækka úr 6%, sem þeir eru
nú raunverulega, en 6% vextir
eru, svo sem kunnugt er, há-
marksvextir, samkvæmt lögum,
til fasteignaveðslána.
Aðalmálgagn íhaldsflokksins
getur ekki komist í kring um það,
að þessi er orðin niðurstaðan af
ritdeilunni. En það vill komast
hjá því að tala um það og snýr
talinu að öðru.
íhaldsmálgagnið gerir enn á ný
hróp að Framsóknarmönnum og
ritstjóra Tímans sérstaklega. Það
heldur því fram að ritstjóri Tím-
ans hafi verið að niðra Ræktun-
arsjóðnum og ófrægja hann,
spilla áliti Ræktunarsjóðsins, og
enn fleiri orð falla hjá blaðinu í
svipaða átt.
Verður best kastað birtu yfir
þessa rökvillu, með því að taka
hliðstæð dæmi.
Búnaðarfélagsnefndin, sem svo
mikið starf vann að undirbúningi
Ræktunarsjóðslaganna, áleit að
Ræktunarsjóðurinn gamli væri
ekki nógu fullkomin lánsstofnun
til að fullnægja lánsþörf bænda
til landbúnaðarframkvæmda. Hún
lagði til að hann væri innlimaður
í aðra meiri og fullkomnari láns-
stofnun.
Var nefndin með þessu að ó-
frægja Ræktunarsjóðinn gamla,
spilla áliti hans o. s. frv.?
Annað dæmi má taka af land-
helgisvömunum.
hjá félagsmönnum. Mjög mikið af
tapinu mun hafa legið í verðfalli
á vörubirgðum, sem Sigurður
hafði dregið að sér frá ensku
firma, Fleming að nafni, sem
Sigurður skifti töluvert mikið við.
Sigurður lætur í iðrunurþönk-
um sínum, þá frómu ósk í ljósi,
að hann ætti alt af af vera kaup-
stjóri í Borgamesi. Ef til vill
hittir hann á óskastund. En þá
hlýtur hann sjálfsagt að viður-
kenna þá sanngimiskröfu bænda,
með tilliti til undangengins, að
honum færari menn geri jafnan
efnahagsreikninginn.
Þá víkur Sigurður að allmjög
dularfullu máli sem ekki sýnist
vera vott um yfirburðaþekkingu
frá hans hálfu. Birtir hann þar tvö
vottorð á dönsku, um að Sigurður
sé ekki eigandi að einhverjum 52
þús. krónum í ullarpeningum, sem
eftir vottorðinu að dæma virðast
hafa verið í umsjá Sigurðar.
Svo er að sjá af greininni, sem
Sigurður eða máske kaupfélagið
hafi fengið bréf frá Karli Sæ-
mundssen stórkaupmanni um að
Sigurður ætti þessa álitlegu fjár-
fúlgu, liðug 50 þús. Af grein Sig-
urðar er helst að sjá sem þetta
hafi verið gróði af ullarverslun,
sem Sigurður ætti eftir því að
hafa tekið þátt í. Nú skyldi mað-
ur halda að Sigurður gleddist af