Tíminn - 12.02.1927, Blaðsíða 2

26
TIMINN
Besta og ódýrasta efni í þök. Tíu ára ábyrgð á þökunum.
Þurfa ekkert viðhald þann tima.
JLétt ------- Þétt ---------- Hlýtt
Betra en bárujárn og málmar. Endist eins vel og skífuþök.
Fæst alstaðar á Islandi.
Jens Vílladsens Fabríker,
Köbenhavn K.
Biðjið um verðskrá vora og sýnishorn.
í heildsölu hjá
Tó'ba.lcsArersluixi. Isla.ixcis Ix.f.
Frá útlöndum,
Alþjóðabandalagið hefir skip-
að nefnd til að rannsaka hvað
gjöra mætti til að hindra nautn
hinna skaðlegu eiturtegunda:
opíums, kokaíns og morfíns. Var
nefndin saman komin á fund, sem
haldinn var í Geneve í Sviss, all-
an síðari hluta síðasta mánaðar.
Fulltrúi Italíu í nefndinni bar fram
ósk um að reynt væri að koma
því á með löggjöf í hinum ýmsu
löndum sem framleiða þessi
nautnameðöl og eiturtegundir að
takmarka svo framleiðsluna, að
hún nægði til þess eins að full-
nægja því sem þarf til lækninga
og 'dsindalegrar starfsemi. Mun
það og vera viðurkent að þetta
væri eina færa leiðin til að
hindra notkun þessara eiturteg-
unda til stórra muna og koma
í veg fyrir hina stórkostlegu
smyglun þessara vara um heim
allan. En ítalinn fékk aðeins eitt
atkvæði með sér í nefndinni.
Framleiðsla þessara eiturteg-
unda er mikil tekjulind, og menn
hika ekki við að framleiða þær
þó að þeir viti að meginið af
þeim verði smyglað einhvers-
staðar. Framleiðslan mun vera
einna mest hjá Japönum, Þjóð-
verjum, Frökkum, Svisslending-
um, Englendingum og Hollending-
um og þó að um sé það að ræða,
að draga úr einhverju mesta
böli mannkynsins, þá er ástin á
peningunum öllu voldugri.
— Marga hluti dásamlega
framkvæmir bílakóngurinn am-
eríski, Ford, eins og sjá má af
eftirfarandi, sem jafnframt sýn-
ir hinn mikla ávinning af góðu
skipulagi á vinnunni: Banda-
ríkjamenn hófu skipasmíðar á
síðustu stríðsárunum í geysi-
lega stórum stíl. Þeir keptust við
að smíða skipin, til þess að hafa
meir en við Þjóðverjum sem
hinsvegar keptust við að sökkva
skipum. títkoman varð sú, að við
stríðslokin áttu Bandaríkin hálft
sjötta hundrað nýrra skipa sem
þeir höfðu enga þörf fyrir. Það
borgaði sig alls ekki að hafa þau
í förum. Og einnig var það sagt,
að í flýtinum hefði verið kast-
að svo höndum til smíðisins að
skipin væru vart sjófær. A. m.
k. stóðu þeir uppi með þessi
Eftir síra Ragnar E. Kvaran.
------ Nl.
Það er skemst af að segja, að
þegar saman voru tekin lög hins
5ameinaða kirkjufélags, þá var
þess gætt eftir megni, að hafa
þau í sem nánustu samræmi við
það, sem fræðimenn í íslenskri
prestastétt höfðu hadið fram- að
væri „samkvæmt anda kirkju
vorrar“. Tveir prófessorar höfðu
útskýrt, hver „andi“ kirkjunnar
væri gagnvart játningarritunum.
Prófessor Haraldur Níelsson
taldi þeim anda lýst með þess-
um orðum í niðurlagi ritgerðar
sinnar í Skírni 1908, „Trúarjátn-
ingarnar og kenningafrelsi
presta": „Játningarritin eru
nokkurskonar heilræði, sem móð-
ir vor, kirkjan (þ. e. hinar fyrri
kynslóðir hennar) hefir afhent
oss. Vér tökum þeim heilræðum
með lotningu, sem góðir synir,
en látum þau ekki hefta sann-
leiksleit vora né þekkingar-
þroska“. Dr. Jón Helgason telur
í sinni ritgerð, í Skími 1909,
kirkjuna geta gengið það lengst,
að krefjast þess loforðs eða
heits af þjónum sínum, að þeir
skuli prédika evangelium Jesú
Krists. Hann minnir á það, sem
Jesús hafi sjálfur sagt á hátíð-
legri stundu: „Farið . . . og
kennið þeim að halda það, sem
eg hefi boðið yður“.
Hið Sameinaða kirkjufélag
hefir farið eins nálægt bending-
skip og vissu ekkert hvað átti
við þau að gjöra. Þá kom Ford
til og keypti í einu 200 jámskip
fyrir c. 8 miljónir króna. Hann
lét búa til skipakví ekki til að
smíða skip, heldur til þess að rífa
þau og hún kostaði c. 5 milj. kr.
Og nú hóf hann að rífa skipin.
Það var svo út reiknað að málm-
urinn borgaði kostnaðinn við
niðurrifið, en vélarnar gáfu
ágóðann. Er nú komið svo gott
skipulag á vinnuna að að meðal-
tali er lokið við að rífa fimm
skip á þrem dögum. Sex mán-
uði var verið að því að rífa
fyrsta skipið, 29 daga með það
næsta, en þá þótti nóg reynsla
fengin til að koma skipulagi á
vinnuna í stórum stíl og nú eru
tíu höfð undir í einu. Og þó að
þrjú skip séu að meðaltali rifin
á fimm dögum þá leggja þau
samt ekki til nógan málm í bíla-
verksmiðjur Fords. Á einu ári er
allur málmurinn úr þessum 200
skipum kominn í bíla og ef til
viíí eitthvað í traktora frá Ford,
sem draga herfi á íslandi.
— Ensku blöðin láta flest í
ljós meiri og minni ótta og
óánægju út af skipum hinnar
nýju þýsku stjórnar, vegna þess
hve mikil ítök íhaldsmenn eiga
í stjóminni. Eru þau sammála
um að nú séu sumir þeir menn
komnir til valda, sem áttu þátt
í undirbúningi ófriðarins mikla
og muni a. m. k. sumir þeirra
fyllilega hyggja á hefndir. Hins-
vegar hugga blöðin sig við það,
að Hindenburg muni reynast
lýðveldinu trúr, og beita sér
gegn undirbúningi nýs ófriðar,
enda þótt hann næði forseta-
kosningu með atkvæðum íhalds-
manna og sömuleiðis telja blöðin
víst, að meðan Marx er ríkis-
kanslari og Stresemann utanrík-
isráðherra verði ekki vikið frá
því sem samkomulag varð um í
Locarno.
— Mussolini virðist fyrstur
stjórnenda stórveldanna vilja
styðja Englendinga í Kína og
eru nú ítölsk skip á leiðinni aust-
ur þangað.
— Bylting, ein af átján, hefir
nýlega verið hafin í Portúgal.
Uppreistarmenn hafa borgina
Oporto á vildi sínu og hefir
stjómarherinn hafið skothríð á
þá borg, en í Lissabon, höfuð-
borginni, er barist á götunum.
um þessum eins og nokkumveg-
inn var unt. í stað þess að vera
játningarlaust, eins og biskupinn
segir það vera, þá hefir það orð-
að játningu sína eins og hann
sjálfur hefir talið íslensku kirkj-
una eiga að gera. 3. gr. félags-
ins hljóðar: „Kirkjufélagið játar
að fagnaðarerindi Jesú Krists sé
hin sanna uppspretta og regla
trúar, kenningar og lífemis“. En
til þess aðt undirstrika skilning-
inn á hinu sögulega samhengi
kristninnar, þá hefir það sam-
þykt enn aðra grein — 4. gr. —
er svo hljóðar: „Trúarjátningar
íslensku kirkjunnar og kristninn-
ar í heild sinni, skoðar kirkjufé-
lagið mikilvæg og söguleg skil-
ríki, er sýna sögulegt samhengi
kirkjulegra trúarhugmynda, frá
því í fyrstu kristni og fram á
daga siðbótarinnar, — álítur, að
stöðugt framhald siðbótarinar
verði að eiga sér stað í kirkj-
unni, og játningamar alls ekki
lagabönd, heldur aðeins leiðbein-
ingar“.
Eg hygg að hér sé eins vand-
lega þræddur „andi“ þess, er ís-
lenska kirkjan hefir kent presta-
efnum sínum um afstöðuna til
játningarritanna, frá því að há-
skólinn var stofnaður, eins og
nokkurn veginn er unt.
Hvað þvi viðvíkur, að Únítarar
séu í þessu kirkjufélagi, þá finst
mér ekki að það ætti að vera
sérstakt harmsefni, að menn,
sem aldir eru upp í kirkjudeild
Longfellows, Emersons og Eli-
Hefir fjöldi manns týnt lífi og
mörg hús verið skotin í rústir.
— Síðustu fregnir frá Kína
eru þær, að enn hafi Kanton-
herinn unnið mikinn sigur ná-
lægt Shanghai, en í þeirri borg
er aðalaðsetur útlendinganna í
Kína. Jafnframt er frá því sagt,
að nú muni Japönum hafa snú-
ist hugur og muni þeir nú taka
þátt í að senda her til Kína.
----o-----
ots, skuli hafa orðið sammála
þeim, sem aldir eru upp í ís-
lensku kirkjunni, um það, að af-
staða íslensku kirkjunnar til
játningarritanna sé rétt og skyn-
samleg afstaða.
En greinargerð biskupsins fyr-
ir vígslusynjaninni er ekiki að
fullu lokið með því, er að fram-
an er greint. Þessari furðulegu
ástæðu er bætt við:
„— — — Við það sem nú hefir
verið tekið fram, hætist ennfremur.
það, að Sambandskirkjufélagið er í
beinni andstöðu við hið evang. lút,
kirkjufélag íslendinga í Vestur-
heimi, sem mest og best heíir unnið
að kristindómsmálum meðal landa
vorra vestra siðan er það var stofn-
að. þjóðkirkja vor vill ekki veita
þeirri andstöðu neinn stuðning, en
telur sér miklu fremur skylt eftir
megni að styðja „Kirkjufélagið" í
starfi þess, þar sem þeir agnúar, sem
áður voru á samvinnu við það, eru
nú úr sögunni og með því fengin öll
skilyrði fyrir bróðurlegri samvinnu
á sameiginlegum grundvelli evange-
lisk lúterskrar kristindómsskoðun-
ar“.
Við þessa skýringu er það
sama að athuga og þá fyrri, að
biskupinum hefir tekist að kom-
ast hjá því að skýra í nokkru
atriði rétt frá. Kirkjufélag vort
er ekki í andstöðu við neitt
kirkjufélag í heiminum. Vér höf-
am ekki átt samleið með hlira
Frétíir.
Góð tíð á Norður- og og Aust-
urlandi undanfama viku. Nú
síðast sunnanátt og þíða. Snjó-
koma um Suður og Vesturland.
Krapahríð og hellirigning í
Reykjavík fyrri hluta vikunnar,
en nú bjartviðri. Lítilsháttar
snjór.
Gestir í bænum. Þorst. Jóns-
son kaupstjóri Reyðarfirði, Bjöm
eldra kirkjufélagi, frekar en vér
höfum átt samleið með aragrúa
af öðmm kirkjufélögum. En að
skoða alla menn andstæðinga
sína, sem líta öðmvísi á hlutina
en maður sjálfur, er háttur
heimskingja, en ekki hins Sam-
einaða kirkjufélags. Vér höfum
hins vegar þráfaldlega látið í
ljósi, að vér væmm fúsir til
allrar samvinnu við hið ev. lút.
kirkjufélag. hvenær sem sú sam-
vinna ætti ekki að verða bundin
þvi skilyrði, að vér legðum bönd
á samvisku vora og sannfæring.
— Frjálslyndum mönnum, era
enn í fersku minni áskoranir pró-
fessors Jóns Helgasonar, þegar
hann var gestur þeirra hér, að
láta engan bilbug á sér finna
með að halda uppi merki víð-
sýnis og skynsemi. Þeir hejrrðu
ekkert orð frá honum þá um
það, að þetta félag hefði verið
nein fyrirmynd „síðan er það
var stofnað“. Þeir hlýddu á
ræður hjá honum og lásu rit-
gerðir um að honum virtist alt
annað. En þeim þykir allra
furðulegust sú opinberan, sem
hann hefir hlotið að fá um það,
að „þeir agnúar, sem áðúr vom
á samvinnu við það, em nú úr
sögunni“. Það er áreiðanlegt, að
hið ev. lút. Mrkjufélag mundi
verða síðast til þess að viður-
kenna það, að það hefði lagt nið-
ur nokkum agnúa. Og allir munu
vera hjartanlega sammála því
um það, að það hafi alveg rótt
fyrir sér í því efni.
Hallsson Rangá, Benedikt Blön-
dal Mjóanesi, Sigurður Hlíðar
dýralæknir Akureyri, Sigurður
Bjarklind kaupstjóri Húsavík,
Páll Zóphóníasson skólastjóri
Hólum, Halldór Vilhjálmsson
skólastjóri Hvanneyri, Pétur
Jónsson bóndi 'að Hraunum í
Skagafirði, Sören Jónsson bóndi
Glaumbæ j arseli Þingey j arsýslu,
síra Þorsteinn Briem Akranesi,
Jón Helgason vitavörður Grinda-
vík, Einar hreppstjóri Halldórs-
son Kárastöðum, síra Brynjólf-
ur Magnússon Stað í Grinda-
vík, Þorsteinn bóndi Bald-
vinsson, Böggversstöðum, Svarf-
aðardal, Þórólfur Sigurðsson
Baldursheimi, Hallgr. Þorbergs-
son bóndi Halldórsstöðum í Þing-
eyjarsýslu og Jónas Þorbergsson
ritstj.. Akureyri. Krá Kaupm.-
höfn og Edinborg kom með Gull-
fossi Jón Guðmundsson endur-
skoðandi Sambandsins.
Afli ágætur hefir verið á Akra-
■ nesi.
| Þingvallanefndin sendi fyxir
I nokkm erindi til sýslunefnda og
bæjarstjóma með tillögu um
það, að hvert hérað tæki að sér
að sjá umi dvöl sinna, íbúa á
væntanlegri hátíð 1930. Þetta
var nýlega tekið fyrir á Isa-
firði og felt.
’ Kíkhóstinn breiðist út í Rvík.
Þar eru nú taldir um 100 sjúk-
lingar. Nokkuð hefir veikin bor-
ist út um land. Er hún nú á
; nokkrum bæjum í Ámessýslu og
Borgarfirði. Auk þess eru tals-
yerð . brögð að henni í Huna-
vatnssýslu austanverðri og lítils-
háttar . í Skagafirði (nágrenni
Hofsóss).
Aðalfundur Flóaáveitufélagsins
var haldinn á Stokkseyri 4. þ.
m. Gjört er ráð fyrir að hægt
verði að veita á landið á næsta
sumri. Veridð hefir kostað um
1 milj. og 60 þús. kr. en eigi er
því að fullu lokið. Vantar exm
mikið af flóðgörðum. Auk þéss
er talin nauðsyn á mikilli vegar
lagningu um Flóann og er áætl-
að að hún muni kosta 200 þús.
kr. RíMssjóður hefir lagt fram
V4 kostnaðar. Veltur nú fram-
tíð áveitunnar á því hversu
Flóamenn fá ihagnýtt sér þann
árangur, er af henni kann að
verða. Hallaðist fundurinn að því
að stofna eitt allsherjarmjólkur-
bú fyrir öll þau heimili, er not
Biskupinn getur vafalaust full-
yrt það, fyrir hönd þjóðkirkj-
unnar á Islandi, að hún vilji
ekki veita stuðning nokkurri
„andstöðu“ við hið ev. lút. kirk-
jufélag. En harin getur öllu
minna fullyrt um þá „bróðúr-
legu samvinnu“, sem væntanleg
sé milli þess félags og þjóðMrkj-
unnar. Það vill svo til, að hann
er ekki þjóðMrkjan. Það er t. d.
afarólíklegt, að það kirkjufélag
mundi nokkum sinni leita heim
til Islands eftir prestaefnum. Fé-
laginu geðjast ekki að ungum
guðfræðingum frá Islandi. En
hitt er þp enn ótrúlegra, að það
fengi nokkum, þótt þess væri
leitað, jafnvel þótt prestefnið
mætti eiga von á vígslu hjá
biskupi. Það mundi lesa lög
kirkjufélagsins og hafna boðinu.
Reyndar ætti Sigurbjöm Ást-
valdur Gíslason, sem mest hefir
skrifað um okkur hémamegin
hafsins, að vera reiðubúinn.
Hann hefir lengi langað til þess
að verða vígður. En þeir kváðu
ekki vilja hann hér.
Biskupinn hefir, í tilefni af
fyrirspum herra Lúðvígs Guð-
mundssonar, sagt sögu þess
máls, er hann vígði sr. Friðrik
A. Friðriksson. Sú saga kann að
þykja allmerkileg. En það var
yfirsjón að birta þýðingu bisk-
upsins á símskeytinu frá Quill
Lake söfnuði. Á Islandi em
margir menn, sem ekki sMlja
ensku, en hér er enginn, sá er
skilur íslensku, er ekM rekur