Tíminn - 12.02.1927, Blaðsíða 3

TIMINN
87
P.W.Jacobsen&Sön
Timburverslnn.
Símnefni: Granfuru. Carl Lundsgade
Stofnað 1824. Köbenhavn
Afgreiðum' frá Kaupmannahöfn bæði stórar og litlar pantanir og
heila skipsfarmu frá Svíþjóð. — Sís og umboðssalar annast pantanir.
Eik og* * efni i þilfar til skipa.
Kjöttunnur,
L. Jacobsen,
Köbenhavn Símn.: Cooperage V H 1 b y
alt til beykisiðnar, smjörkvartel o. s. frv. frá stærstu beykissmiðjum
í Danmörku. Höfum í mörg ár selt tunnur til Sambandsins og margra
kaupmanna.
Álit kennara og foreldra
um hinar nýju ltenslubækur eðá sjálffræðara Bókafélagsins:
(6) Eg hefi notað Islandssögu J. J. sem kenslubók, síðan
hún kom út. Líkar hún ágætlega og bömunum hefir jafnan þótt
mjög gaman að lesa hana.
Suðureyri, 2. nóv. 1926.
Friðrik Hjartarson.
hafa áveitunnar. Annars er
mjólkurmarkaðurinn framvegis
eitt mesta áhyggjuefni bænda
austanfjalls.
Verkamannafélagið Dagsbrún
og eimskipafélögin hafa gert
með sér samning um kaup við
ferming og afferming skipa.
Greiða eimskipafélögin tímakaup
sem hér segir: Fyrir dagvinnu
kr. 1,20 frá kl. 6—10, kr. 2,00
fyrir nætur- og helgidagavinnu
kr. 2,50.
Lokið er nú aðgerð varðskips-
ins Óðinn og er það komið til
landsins. Svo sem kunnugt er,
reyndist skipið ónothæft. Meðal
annars hefir það verið lengt að
nokkrum mun.
Sjómannafélag Reykjavíkur og
Félag ísl. botnvörpuskipaeigenda
gerðu í fyrra samning um það,
að kaup sjómanna akyldi miðast
við \eiðlag í landinu og hækka
og kekka samkvæmt vísitölu,
sbr. dýrtíðaruppbót embættis-
manna. Hagstofstjóri hefir- unn-
ið að því undanfarið ásamt full-
trúum félaganna beggja reikna
út kaup íyrir þetta ár. Hafa
þeir nú lokið starfi sínu og
samningar verið undirritaðir.
Lækkar kaupið um 10%. Eigi
nær þessi ráðstöfun til skip-
stjóra og stýrimanna þeirra, sem
með sérstökum samningum eru
ráðnir, en jafnt gilda þær um
sjómenn á flutningaskipum sem
á togurum. Er ánægjulegt, að
hér skuli leið fundin til að kom-
ast hjá illdeilum, a. m. k. um
stundarsakir.
Nokkrir guðfræðistúdentar o.
fl. hafa stofnað til útgáfu mán-
aðarrits um trúmál. Eitt hefti
er komið út. — Ritið nefnist
Straumar. Útgefendurnir munu
vera frjálslyndir í skoðunum.
Trú og vísindi nefnast fyrir-
lestrar er Ágúst H. Bjamason
prófessor flytur fyrir almenn-
ing í vetur. Er vel, að Háskól-
inn láti sem flesta njóta þeirra
krafta, sem hann hefir ráð á.
Úrskurður hæstaréttar í máli
Sigui-ðar Sigurðssonar og Jóns H.
Þorbergssonar, gegn atvinnu-
málaráðherra og stjórn Búnaðar-
félags Islands var kveðinn upp
á mánudaginn var. Fógetaúr-
skurðurinn var staðfestur. Inn-
setnihgin á ekki að fara fram.
Kröfu Jóns H. Þorbergssonar um
að verða settur inn í stjórn B.
l. var vísað frá. Sigurður var
dæmdur til að greiða 200 kr. í
málskostnað og Jón 100 kr.
Búnaðarþingið gat ekki tekið
löglega til starfa fyr en 9. þ.
m. því að þangað til vantaði
fulltrúa. Þessir eiga sæti á þing-
inu og eru nú allir komnir: Sig-
urður Sigurðsson fyrir Ræktun-
arfélag Norðurlands, Benedikt
Blöndal fyrir Búnaðarsamband
Austurlands, Guðmundur Þor-
bjamarson fyrir Búnaðarsam-
band Suðurlands, Magnús Þor-
láksson fyrir Búnaðarsamband
Kjaiamesþings, Magnús Frið-
riksson fyrir Búnaðarsamband
Dala- og Snæfellsness, Kristinn
Guðlaugsson fyrir Búnaðarsam-
band Vestf jarða, Páll Zóphónías-
son sem skólastjóri bændaskól-
ans á Hólum og loks fjórir kosn-
ir af aöalfundum: Halldór Vil-
hjálmsson, Jakob Líndal, Björn
Hallsson og Tryggvi Þórhallsson
fyrir Vestfirðinga, Norðlendinga,
Austfirðinga og Sunnlendinga-
fjórðung. Hefir fátt gerst enn,
annað en að skipa fastanefndir,
samkvæmt tillögu félagsstjómar-
innar og að vísa til þeirra hin-
um helstu málum, sem borist
hafa. Af hálfu stjómarinnar bar
formaður fram þá tillögu að
skipuð væri sérstök nefnd til að
taka til athugunar hið svonefnda
áburðarmál og frávikning Sig-
urðar Sigurðssonar. Var sú til-
laga samþykt. Voru kosnir í
nefndina: Halldór Vilhjálmsson,
Björn Hallsson, Benedikt Blön-
dal, Páll Zóphóníasson og Jakob
Líndal. Fundir Búnaðarþingsins
eru háðir í baðstofu Iðnaðar-
mannafélagsins.
---o---
Samvinnumál.
í áramótakveðju sinni segir
samvinnublaðið norska Koopera-
tören: Okkur var gefið gott ár.
Aðstaðan fyrir bændum var i
góðu lagi hvað veðuráttu og upp-
skeru snerti. Sjávaraflinn var al-
veg óvenjulega mikill. Hvalveiðin
var mikil og tekjur af skipastól
landsins í betra lagi. Og þó er
fjárhagsástandið alveg hörmu-
'legt, alt fyrir 'hækkun krónunn-
ar, sem komið hefir ringulreið á
alt fjármálalíf landsins. Vegna
krónuhækkunarinnar er iðnaður-
inn í rústum. Sjómennimir hafa
haft litla gleði af hinum mikla
afla og bændumir eru í stökustu
vandræðum. Afleiðingin er at-
vinnuleysi og fátækt.
I sumar sem leið hafði norska
samvinnusambandið sumarskóla í
fyrsta sinn. Studdist skóli sá. við
dánargjöf Dehlis málfærslu-
manns, en haxm var svo sem
kunnugt er brautryðjandi kaup-
félaganna í Noregi.
Norska Sambandið bauð húsa-
meisturum í landinu til samkepni
um hver gæti gert fullkomnasta
teikningu að sambygðum húsum.
Tilætlunin að létta undir með
samvinnubyggingum í bæjum og
borgum. Áttatíu húsameistarar
tóku þátt í samkepninni. Gera
menn sér góðar vonir um árang-
urinn.
Sænsku kaupfélögin hafa lengi
haft aúga á þeim hring sem skó-
hlífaverksmiðjur landsins hafa
myndað til að hækka verðið ó-
eðlilega. Á aðalfundi sínum í vor
ákváðu samvinnufélög Svía, að
Sambandið sænska skyldi reisa
verksmiðju til að keppa við
hringinn, ef hann bætti ekki ráð
sitt. Þetta varð til þess að hring-
urinn lækkaði um stund, en ekki
nóg. Nú er ákveðið að reisa verk-
smiðjuna í örebro. Hún á að
kosta hálfa þriðju miljón króna,
H.f. Jón Sigmnndsson & Co.
og alt til upphluts sér-
lega ódýrt. Skúfhólkar
úr gulli og silfri. Sent
með póstkröfu út um
land, ef óskað er.
Jón Sigmundsson gnUsmiSnr.
Sími S8S. — Laugaveg 8.
Best. — Odýrast.
Innlent.

og geta búið til 600 þús. skó-
hlífar á ári, en það eru 25% af
því sem með þarf í landinu.
Samvinnublað Finnlendinga
„Samvirke“, hefir alt aðra sögu
að jsegja en blað frænda okkar
í Noregi í áramótahugleiðing-
um sínum. Finnar höfðu mjög
fallna mynt, svo sem kunnugt
er. Þeir hættu við hækkunar-
braskið, en ákváðu í þess stað að
festa markið þar sem það var
komið. Þetta tókst, og nú er
byrjuð gullinnlausn á hinni nýju
mynt. Blaðið segir hin bestu
tíðindi af atvinnulífinu. Bændun-
um hefir gengið vel. Iðnaðar-
framleiðslan er meiri en nokkru
sinni áður. Verslunarjöfnuðurinn
er í góðu lagi. Kaupfélögin eoru
í mikilli framþróun. Félög bænda
hafa haft veltu sem nemur 1400
miljónum marka, en félög bæja-
manna 740 miljópir.
----o-----
augun í, að þýðingin er óþægi-
lega nálægt því að vera fölsuð.
Það er ekki nema sjálfsagt að
forseti safnaðarins sími, þegar
hann er spurður um, hvort nokk-
urt samband sé milli hans og
Únítara: „We deny any con-
nection with Unitarians“, fyrst
það var satt, að um ekkert sam-
band væri að ræða. Hitt hefir
söfnuðinum aldrei dottið í hug,
að „afneita sérhverju sambandi
við Únítara". Sumum var kent
•
forðum, að „afneita djöflinum
og öllu hans athæfi“. En enguxn
dettur í hug að „afneita“ sam-
bandi við menn, sem eru þeim
svo andlega skyldir, að þeir
ganga í kirkjulegt félag með
þeim, jafnskjótt og fundum
þeirra ber saman og þeir taka
að ræða áhugamál sín.
Skilningur manna á Dr. Jóni
Heglasyni biskupi hefir vaxið
hér vestra af þessu máli. Heima
á Islandi hefir hann ekki verið
nein ráðgáta í seinni tíð. Hann
er að leggja í rústir það starf,
sem eftir hann liggur frá bestu
manndómsárunum. Oss, sem
verið höfum lærisveinar hans,
þykir mikið fyrir því. En verst
þætti oss, ef hann yrði, fyrir ó-
sjálfstæði og skort á karlmensku,
verkfæri í hendi þeirra manna,
sem vilja þjóðkirkjuna á Is-
landi feiga. Það er dáðleysi
þeirra að þakka, en ekki athöfn-
um hans, ef þeim tekst það ekki.
----e----
Úr bréfum.
Þingeyjarsýslu 14. desember
1926:
„Betri samgöngur þyrftum við
að hafa svo að bréf væru ekki
sex vikur á leiðinni frá Reykja-
vík og hingað. Svona er sleifar-
lagið á öllu hjá þessari vesahngs
póststjórn. Veturinn er býsna
harður það sem af er, og sumarið
erfitt. Haustið var stuttur rign-
ingarkafli. Svo kom vetur. Sauð-
fé var víða tekið í hús hálfum
mánuði fyrir veturnætur. Og svo
koma skuldirnar og gengishækk-
unin. Gengishækkunin er eins og
öfug verðlaun á okkur, sem höf-
um bygt upp sveitabæina, girt
tún og engi, rutt óræktarmóa og
breytt þeim í ræktarland“.
Úr Norður-Þingeyjarsýslu er
skrifað:
. . . Það hefir lengi verið
sagt, að við bændur værum sein-
þreyttir til vandræða. En öllum
má ofbjóða. Hér í sýslu hafa
bændur félagsskap urn verslun
sína og fundist, að þeir mættu
vera í friði með hana. Samt hafa
kaupmenn og þeirra liðar gerst
afskiftasamir um þau mál og
reynt að telja okkur trú um, að
við værum heimskingjar og lét-
um teyma okkur á eyrunum út
í allskonar fjárbrall. Teljum við
bændur þetta illa mælt og ómak-
lega 1 okkar garð og koma úr
horðustu átt. Hygg eg, að kaup-
menn hafi meir sólundað fé
lánsstofnana en kaupfélög. En
bændur fárast eigi um þetta af
því kaupmönnunum er þetta
vorkunnarmál. Þeir (kaupmenn-
irnir) hálda nefnilega dauðahaldi
í tilverurétt sinn, sem smám-
saman hlýtur að hverfa. En hitt
gremst bændum meir, þegar
þeim er ámælt fyrir það, að þeir
vilja fá lán með vægum vaxta-
kjörum. Eg hefi ekki ýkjamikið
fjármálavit, en það þykist eg þó
sjá, að lægri vaxta megi þeir
njóta, sem altaf greiða skuldir
sínar að fullu, en hinir, sem ekki
standa í skilum. Og ekki veit eg
til þess, að bankar hafi tapað
lánum til bænda hér í sýslu. —
En verst eru blöðin frá andstæð-
ingunum í Reykjavík. Það er
satt, að margir bændur eru fár
tækir og hafa lítil ráð til bóka-
kaupa, en svo aumir eru þeir
ekki, að þeir geti eigi greitt þau
blöð er þeir kæra sig um. Nú
eni íhaldsblöðin, Vörður og ísa-
fold, send víða og eigi krafist
greiðslu fyrir a. m. k. ekki í
peningum. En þetta er grátt
gaman. Lítilsigldir menn og at-
hugalausir innan stéttarinnar
taka við gjöfunum og hirða svo
eigi um að afla sér annara blaða,
þeirra, er þeir verða að borga.
Þannig gjörast andstæðingarnir
einráðir um að hafa áhrif á
skoðanir bænda í þeirra eigin
velferðarmáum. Eitt það, sem
eg sé, að Vörður og ísafold
leggja mesta stund á, er að vekja
í sveitunum óvild til þeirra
manna, sem best styðja mál
bænda á þingi.
Hvað sem öðru líður mega
bændur ekki þiggja blöð af and-
stæðingum sínum. Þeir eiga yfir-
leitt engar gjafir að þiggja og
síst þær, sem gefnar eru til fjör-
ráðs við þá. Bændur eiga að
velja sér sjálfir blöð og borga
þau, en engir ölmusumenn gjör-
ast hjá reykvískum fjárafla-
mönnum. —• Eg hefi heyrt, að
víða væri meira um gjafablöð
þessi en í mínu héraði, því bið
eg Tímann flytja þessi orð mín
öllum bændum landsins. Eg óska
að það yrði öllum skiljanlegt, að
stórri stétt er með þessum
blaðasendingum gerð óvirðing, og
það á hún ekki að þola. . .
Hafnarfirði 7. febr. 1927:
Þingmálafundur er hér nýaf-
staðinn. Bjöm Kristjánsson og
ólafur Thórs boðuðu til hans
með litlum fyrirvara og með
nokkurri leynd kvöld eitt er þeir
vissu að verkamenn bæjarins
voru áður búnir að ákveða fund
hjá sér. Þingmennimir komu
með þrjú mál. Fyrst almenna
sparsemi, og var sú tillaga sam-
þykt. Þá um jámbrautarmálið,
mótmæh gegn því að landið legði
í jámbraut austur yfir heiði.
Þessu mótmælti fundurinn og var
tillaga þeirra feld með öllum
þorra atkvæða gegn 4 eða 5. Þá
báru Bjöm og Ólafur fram til-
lögu gegn óþarfa mælgi í þing-
inu. Urðu um þetta nokkrar um-
ræður og sagði Bjöm, aS sér
þætti miklu skifta að tillagan
væri borin undir atkvæði. Þá
kom fram breytingartillaga um
að Hafnfirðingar skoruðu á
þingið að takmarka óþarfamælgi
íhaldsþingmanna og íhaldsráð-
herra á þinginu og var hún sam-
þykt, en fundarstjóri sem var
íhaldsmaður lýsti yfir að hún
væri ekki samþykt. Ólafur bar
sig illa undan þessari meðferð.
Einn sociahstinn kendi þá í
brjóst um þingmennina og bar
fram tihögu um að fundurinn
tæki máhð úr höndum Bjöms
og ólafs og út af dagskrá. Var
það samþykt. Sást á öllu þessu
hve fylgislausir þingmennimir
vom, og hve smeykir þeir voru
við andstæðinga sína. Hálfhart
þótti bæjarmönnum að fá ekki
neitt áhugamál eða stórmál til
umtals við kjósendur, nema hvort
þeir vildu eyðileggja eitthvert
mesta áhugamál Hafnfirðinga,
jámbrautina austur yfir heiði.
Áður vissu menn framkomu
Bjöms í því máli, en framkoma
ólafs kveikti grun hjá mörgum
Hafnfirðingum um að Jóni Þorl.
væri nú minna áhugamál um
jámbrautina, heldur en hann
lætur á kjósendafundum auatan-
fjalls“.
-----o----
Ait að þessu hefir tekist að
stemma stigu fyrir því, að
spánska veikin bærist til lands-
ins.