Tíminn - 28.05.1927, Page 3

TlMINN
89
þýðingarmestu málum þeirra.
Heima í sveitinni hafa hlaðist á
hann störfin og út á við hefir
hann borið hita og þunga dagsins
í mestu velferðamálum héraðsins.
Formaður Kaupfélags Skaftfell-
inga hefir hann verið óslitið síð-
an 1911, í stjóm Sláturfélags
Suðurlands síðan 1916 og síðan
slátrun hófst í Vík útbússtjóri
þess þar. Formaður hlutafélags-
ins „Skaftfellingur" frá upphafi,
en á því hvíla aðallega sam-
göngumar á sjó til héraðsins.
Hann bauð sig fyrst fram til
þings við aukakosningarnar 1922
og var þá kosinn með miklum
meirihluta. Sótti þó þá á móti
honum mætur bóndi úr héraðinu.
En við kosningamar 1923 féll
hann, héraðshöfðinginn, sá er
starfað hefir farsælast allra að
mestu nauðsynjamálum bænd-
anna — hann féll fyrir lögfræð-
ingi úr Rvík, lífsreynslulausum
manni og það manni sem síðan
gekk á mála hjá kaupmönnum,
útlendum og innlendum, við rit-
stjóm Morgunblaðsins. Er það
ekki ofmælt, að engin kosning
hafi það haust mælst eins illa
l'yrir um öll sveitahéröð á land-
inu.
Þeir munu nú aftur heyja bar-
áttuna saman, bændaleiðtoginn á
Kirkjubæjarklaustri og þjónninn
kaupmannanna og íhaldsins við
Morgunblaðið. Hvíla mörg augu á
þeirri kosningu.
Kvæntur er Láms Elínu Sig-
urðardóttur bónda á Breiðabóls-
stað á Síðu Sigurðssonar.
Halldór Stefánsson
1. þm. N.-Múl.
Halldór Stefánsson er fimtugur
í dag, þegar þetta er skrifað,
fæddur 26. maí 1877 á Desjar-
mýri, sonur Stefáns prests þar
(d. 1887) Péturssonar prests á
Valþjófsstað, Jónssonar vefara á
Kóreksstöðum, Þorsteinssonar
prests á Krossi í Landeyjum,
Stefánssonar spítalahaldara í
Hörgsdal, Bjömssonar prests í
Hörgsdal, Ásgrímssonar, Guð-
mundssonar. En móðir síra Stef-
áns á Hjaltastað, Anna, var
dóttir Bjöms prests á Eiðum,
Vigfússonar prests í Garði,
Bjömssonar prests á Grenjaðar-
stað, Magnússonar bónda á Eyr-
arlandi, Bjömssonar sýslumanns
á Espihóli, Pálssonar, Guðbrands-
sonar biskups. — Móðir Hall-
dórs var Ragnhildur (d. 1922)
dóttir Metúsalems bónda í
Möðrudal, sem ótal sögur lifa um
enn, um afl hans og karlmensku,
Jónssonar bónda í Möðrudal,
Sigurðarsonar „tugga“ á Haugs-
stöðum á Jökuldal, Sveinssonar
bónda á Hofi í Fellum, Sigurðs-
sonar, en Aðalbjörg hét móðir
Metúsalems sterka, Ámadóttir
bónda á Bustarfelli, Sigurðs-
sonar „tugga“ — en móðir Aðal-
bjargar, Ragnheiður, var í móð-
urætt komin af Bustarfells-
mönnum, en faðir hennar var
síra Einar á Skinnastað, Jónsson-
ar prests „greipaglennis“, Ein-
arssonar „galdrameistara". —
Kona Metúsalems sterka, móðir
frú Ragnhildar, hét Kristbjörg og
var dóttir Þórðar bónda Pálsson-
ar á Kjama í Eyjafirði og
Bjargar Halldórsdóttur konu
hans og er sú ætt alkunn og af-
arfjölmenn.
Halldór útskrifaðist af Möðm-
vallaskóla 1897, með ágætis ein-
kunn. Kvæntist um aldamót
Björgu, dóttur Halldórs bónda
Benediktssonar á Skriðuklaustri,
misti hana 1921 og hefir ekki
kvænst aftur. Fyrstu árin eftir
aldamót var han verkstjóri á
Skriðuklaustri, síðan, til 1909,
starfsmaður hjá Pöntunarfélagi
Fljótsdalshéraðs á Seyðisfh’ði.
Þá byrjaði hann búskap í Ham-
borg í Fljótsdal, bjó þar til 1921,
fluttist þá að Torfastöðum í
Vopnafirði og hefir búið þar síð-
an. Sveitarstjórnarstörf hefir
hann lengstum haft á hendi,
meir og minna, en einkum hefir
hann gefið sig mjög að félags-
málum bænda á verslunarsviðinu.
Var í stjóm Kaupfélags Héraðs-
búa frá 1911 og þangað til hann
fluttist burt af héraði, þar af
formaður þess frá 1918 og í
stjóm Búnaðarsambands Austur-
lands átti hann sæti 1918—1921.
Halldór bauð sig fyrsta sinni
fram til þings 1923 og varð þá 1.
þingmaður Norð-Mýlinga. Hann
hefir getið sér ágætt orð á Al-
þingi, átt öll þingin sæti bæði í
fjárhagsnefnd og landbúnaðar-
nefnd, og lagt mjög mikla rækt
við þingstörfin. Halldór er ó-
venjulega skýr maður og mjög
frumlegur í hugsun og athugun-
um. Hann hefir borið fram ýms-
ar mjög frumlegar og merkar
tillögur, bæði í landbúnaðar- og
fjárhagsmálum og það bregst
ekki, að það mál sem Halldór ber
fram, það hefir hann þrauthugs-
að og skoðað vandlega frá öllum
hliðum.
í lagasmíði má vænta frá hon-
um þarfra og frumlegra til-
lagna og í baráttunni fyrir al-
hliða viðreisn landbúnaðarins og
verðfesting peninganna atvinnu-
lífinu til viðreisnar, má búast
við að hann verði einn hinn lið-
gengasti af þingmönnum, því að
um þau mál hefir hann hugsað
flestum meir og frumlegar.
Halldór Stefánsson á mikið og
gott erindi aftur til Alþingis,
enda verður það ekki í efa dreg-
ið, að Norð-Mýlingar feli honum
aftur umboð sitt.
i
1
Sigurður Einarsson
prestur i Flatey ú BreiSafirði.
Síra Sigurður er fæddur 29.
okt. 1898 á Arngeirsstöðum í
Fljótshlíð, Einarssonar bónda á
Amgeirsstöðum Sigurðssonar, en
María Jónsdóttir móðir hans.
Skólanám stundaði hann fyrst \
Flensborg; fór síðan á Menta-
skólann og útskrifaðist úr honum
1922. Tók embættispróf, í guð-
fræði við háskólann í febrúar
1926. En samhliða náminu varð
hann að stunda kenslu sjálfur, t.
d. bæði í Keflavík og í Vík í
Mýrdal.
Samkvæmt kosningu safnaða
fékk hann veitingu fyrir Flat-
eyjarprestakalli á Breiðafirði í
fardögum í fyrra. Hefir honum
þegar tekist að ná trausti hér-
aðsbúa. Þó að svo stutt sé um lið-
ið síðan hann kom vestur hefir
hann þegar verið kosinn form.
kaupfélagsins í Flatey og sömu-
leiðis formaður félags þess er
annast samgöngumar á Breiða-
firði. Og nú er það ráðið, eigi alls
fyrir löngu að hann verður fram-
bjóðandi Framsóknarflokksins við
kosningamar, sem í hönd fara.
Getur engum, sem þekkir síra
Sigurð, blandast hugur um að
hann hefir mikla hæfileika til
þingmensku. Hann er skarpgáf-
aður, mælskur og ötull að hverju
verki sem hann gengur. Er þess
og full þörf að Barðastrandar-
sýsla fái ötulan fulltnia því að
um margt hefir sú sýsla verið
homreka á undanfömum árum.
T. d. má þess minnast, og ekki
verður fyrverandi þingfulltrúi
Barðstrendinga fríkendur í því
efni, að sú sýsla mun hafa allra
erfiðastar samgöngur allra sýslna
landsins.
Kvæntur er síra Sigurður Guð-
nýju Jónsdóttur hjúkrunarkonu
úr Hafnarfirði.
Páll Hermannsson
bústjóri á Eiðum.
Páll er fæddur á Þorgerðar-
stöðum í Fljótshlíð 28. apríl 1880.
Hermann (d. 1894) faðir hans
var sonur Jóns bónda á Reykjum
í Mjóafirði, Hennannssohar hins
alkunna bónda í Firði í Mjóafirði,
Jónssonar, en Soffía móðir Páls
er Guðbrandsdóttir smiðs, þing-
eyskrar ættar.
Páll fór að búa 1909 á Vífils-
stöðum í Hróarstungu og bjó þar
til 1923, tók þá við forstöðu bús-
ins á Eiðum fyrir síra Ásmund
skólastjóra og hefir verið þar
síðan. Oddviti Hróarstungumanna
var hann, sýslunefndarmaður, og
löngum í stjóm Búnaðarsam-
bands Austfjarða. Þá hefir hann
átt sæti í stjórn Kaupfélags Hér-
aðsbúa, síðan 1911, verið lengst
af varaformaður þess og tvisvar
verið fulltrúi þess á aðalfund S.
I. S. Við Eiðaskólann hefir hann
verið prófdómari síðan hann
fluttist þangað.
Páll Hermannsson er glæsileg-
ur maður í framkomu allri og
vex þó enn við kynningu. Hann
er orðinn margreyndur starfs-
maður í opinberu lífi, ræðumaður
ágætur, hinn ákveðnasti sam-
vinnumaður og framsóknarmaður
í bestu merkingu í viðreisnarmál-
um landbúnaðarins.
Var þar borið niður á réttum
stað er bændur og samvinnumenn
eystra sneru sér til hans um
framboð í Norður-Múlasýslu. Um
alt er hann hinn sjálfsagðasti
fulltrúi fyrir hið nálega einlita
landbúnaðark j ördæmi.
Er óhætt að segja að vel sé
séð fyrir Norður-Múlasýslu er
þeir bjóða sig þar fram saman
Halldór og Páll. Fyrir því sam-
eiginlega átaki ætti sýslan að
liggja laus fyrir, fyrir bænda-
flokkinn.
Pál! er tvikvæntur. Fyrri kon-
an: Þórey, - Eiríksdóttir frá Bót,
látin, systir Hólmfríðar fyrri
konu Bjöms á Rangá. Síðari
konan: Dagbjört Guðjónsdóttir
frá Saurum í Helgafellssveit.
Hannes Jónsson
kaupfélagsstjúri á Hvammstanga.
Hannes er fæddur í Þórorms-
tungu í Vatnsdal 17. nóv. 1893.
Faðir hans er Jón bóndi, nú á
Undirfelli í Vatnsdal, Hannesson-
ar bónda á Haukagili í Vatnsdal,
Þorvarðssonar, Jónssonar prests
á Breiðabólstað í Vesturhópi Þor-
varðssonar, en móðir Jóns á
Undirfelli var Hólmfríður, Jóns-
dóttir stjörnuspámanns í Þór-
ormstungu, Bjamasonar ríka í
Þórormstungu, Steindórssonar.
Móðir Hannesar, Ásta, er Bjama-
dóttir bónda í Þórormstungu,
Snæbjarnarsonar bónda á Gils-
stöðum, Snæbjamarsonar prests í
Grímstungum, Halldórssonar
biskups á Hólum Brynj ólfssonar.
Hannes stundaði nám fyrst við
Gagnfræðaskólann á Akureyri og
síðan við Samvinnuskólann. Tók
svo við forstöðu Sláturfélags
Austur-Húnvetninga á Blönduósi
1919 til ársloka 1922, en varð þá
kaupfélagsstj óri Vestur-Húnvetn- |
inga á Hvammstanga og gegnir
þeirri stöðu enn. Hefir Hannes,
í þessum ábyrgðarmiklu stöðum,
áunnið sér alment traust. Og
þó að hann sé enn ungur þá mun
það lengi halda nafni hans á lofti i
að hann fyrstur gekst fyrir því ,
þýðingarmikla spori, fyrir afurða-
sölu bændanna, að komið yrði upp
fullkomnu kælihúsi, á Hvamms-
tanga og hefh- það verið notað
síðan á hverju hausti. Er það nú
að verða mönnum enn ljósara en
áður hve sú tilraun var þýðingar- j
mikil.
Vestur-Húnvetningar, Fram-
sóknannennimir í sýslunni, hafa
nú ákveðið að fela Hannesi enn
meiri vanda í hendur, með þing-
menskunni og hann hefir orðið
við ósk þeirra og gefur kost á
sér til þess. Mun lítill vafi á
leika að hann nær kosningu, enda
er af samherjum hans hugsað til
þess með mikilli ánægju að fá
hann í hópinn. Hann gengur
óskiftur að hverju verki. Hann
hefir og flestum betur gert sér
grein fyrir gengismálinu og er
þess ekki þörfin minst að fá slíka
menn kosna á hið nýja þing, því
að úrlausn gengismálsins, við-
reisn atvinnuveganna, verður
aðalverkefni þess.
Kvæntur er Hannes Hólmfríðri
Jónsdóttur, Jónatanssonar frá
Húsavík á Tjömesi.
Jón Guðnason
þm. Dalam.
Síra Jón er fæddur á óspaks-
stöðum við Hrútafjörð í Húna-
vatnssýslu 12. júlí 1889. Faðir
hans var Guðni (d. 1916) bóndi
á Óspaksstöðum, Einarssonar (d.
1886) bónda á Borðeyri í
Strandasýslu, Guðnasonar frá
Hellnum undir Jökli Einarssonar,
en Margrét (d. 1902) hét móðir
Guðna bónda á Óspaksstöðum,
Magnúsdóttir (f. 1798) bónda á
Óspaksstöðum, Magnússonar (f.
1766) bónda í Laxárdal, Magn-
ússonar (f. 1734) bónda á Stóru-
Ilvalsá, Bjarnasonar. — Móðir
síra Jóns, Guðrún (d. 1906) var
dóttir Jóns (f. 1825) bónda í
Hvítuhlíð í Bitrufirði, Jónssonar
(f. 1800) bónda á Fögrubrekku í
Bitru, Bjarnasonar (f. 1770)
bónda í Hrafnadal, Halldórssonar.
Hann útskrifaðist úr Flens-
borgarskólanum 1908; tók stú-
dentspróf 1912 og embættispróf í
guðfræði hér við háskólann 1915.
Iiafði þá fyrst á eftir kenslustörf
á hendi bæði í Reykjavík og við
Flensborgarskólann. Árið 1916
vai- lionum veitt Staðarhóls-
prestakall í Saurbæ. Þjónaði hann
því brauði til 1918 og bjó á Stað-
i arhóli, en þá fékk hann veitingu
j fyrir Suðurdalaþingum, hefir
þjónað þeim síðan og búið á
Kvennabrekku. Síra Jón er eini
þjónandi presturinn, sem sæti
átti á síðasta Alþingi.
Síra Jón Guðnason er einn
þeirra manna, sem segja má um
að séu eins og fyrirhugaðir til
þess að starfa að opinberum mál-
um. Frá því að hann var mjög
ungur, hefir hann fylgst afburða-
vel með í stjórnmálum og tekið
afstöðu til þeirra. Mun vera leit-
un á manni, þeirra, sem ekki
hafa tekið beinan þátt í stjórn-
málunum, sem er eins minnugur
á einstaka stjórnmálaviðburði
síðan um aldamót eins og
hann. Er það vitanlega einn
hinn allra þarfasti undirbúning-
ur undir þingmannsstarfið, að
hafa svo rækilega kynt sér und-
anfama sögu stjórnmálanna.
Dalamenn kusu síra Jón á þing
á síðastliðnu hausti, þó að í móti
sækti annarsvegar einn hinn vin-
sælasti innanhéraðsmaður og
hinsvegar fyrverandi forsætisráð-
herra og núverandi bankastjóri.
Um alt hefir þingsaga síra Jóns,
þótt stutt sé, sýnt, að Dalamönn-
um var rétt að sýna honum þetta
traust. Hann átti sæti í tveim
þýðingarmiklum nefndum,
mentamála- og allsherjamefnd
og vann í þeim báðum mikið
starf. Hann bar og gæfu til að
koma fram einhverju þýðingar-
mesta máli héraðsins: að ákveð-
ið er að leggja akveg úr Borgar-
firði vestur í Dali og byrjað er
að veita allmyndarlega til þeirr-
ar vegalagningar; og á fleiri
sviðum tókst honum mjög far-
sællega að reka erindi héraðsins.
Af síra Jóni Guðnasyni má
vænta mikils og farsæls starfs á
Alþingi. Hann hefir alt til að
bera til þess að geta talist í hóp
hinna nýtustu þingmanna, far-
sæll arftaki hinna mörgu sveita-
presta, sem hafa átt sæti á Al-
þingi íslendinga og lagt þar til
málanna svo margt þarft.
Kvæntur er síra Jón, Guðlaugu
Bjartmarsdóttur bónda á Neðri-
Brunná í Saurbæ (nú í Reykja-
vík), Kristjánssonar bónda á
Neðri-Brunná.