Tíminn - 23.07.1927, Page 1

Reykjavík, 23. júlí 1927.
©íaíbfeti
og afgreiðsluma&ur QTímans er
Rannueig J? o r s t e i n sðó tiir,
Sambanösfyúsinu, Srffjanif.
XL ár.
Kosningarnar.
Þá eru komnar fréttir um úr-
slit kosninganna í öllum kjör-
dæmum landsins nema Suður-
Þingeyjarsýslu. Kosnir hafa ver-
ið:
1 Borgarfjarðarsýslu Pétur
Ottesen 1. með 566 atkvæðum.
Björn Þórðarson U. fékk 367
atkv.
1923 var Pétur Ottesen kosinn
án atkvæðagreiðslu.
í Vestur-Húnavatnssýslu var
kosinn Hannes Jónsson F. með
315 atkv. Eggert Levy I. fékk 295
atkv.
1923 var Þórarinn Jónsson B.
kosinn með 262 atkv., en Jakob
Líndal F. fékk 235 atkv.
í Eyjafjarðarsýslu eru kosnir
Einar Árnason F. með 1031 atkv.
og Bernhard Stefánsson F. með
1030 atkv. Steingrímur Jónsson 1.
fékk 644, Sigurjón Jónsson I. 554,
Steinþór Guðmundsson A. 206 og
Halldór Friðjónsson A. 185 atkv.
1923 var Einar Árnason F.
kosinn með 1093 atkv. og Bem-
hard Stefánsson F. með 900 atkv.
Stefán Stefánsson B. fjekk 895,
Sigurður Hlíðar B. 682 og Stefán
J. Stefánsson A. 304 atkv.
I Norður-Þingeyjarsýslu er
Benedikt Sveinsson F. kosinn með
433 atkv. Pétur Zophoniasson 1.
fékk 62 atkv.
1923 var Ben. Sveinsson kos-
inn án atkvæðagreiðslu.
I S.-Múlas. voru kosnir Sveinn
Ólafsson F. með 839 og Ingvar
Pálmason F. með 817 atkvæðum.
Jónas Guðmundsson A. fékk 416,
Amfinnur Jónsson A. 274, Þor-
steinn Stefánsson I. 325 og Sig-
urður Amgrímsson í. 306 atkv.
1923 voru kosnir Sveinn ólafs-
son með 893 atkv. og Ingvar
Pálmason með 838 atkv. Magnús
Gíslason B. fékk 610 og Sig. H.
Kvaran 467 atkv.
I Barðastrandarsýslu er Hákon
Kristófersson I. kosinn með 340
atkv. Sigurður Einarsson F. fékk
289, Pétur Ólafsson S. 201 og
Andrés Straumland A. 109 atkv.
1923 var Hákon kosinn með
331 atkv., en Andrés Straum-
land A. fékk 148 atkv.
Það má telja víst að Ingólfur
Bjamason verði endurkosixm í
Suður-Þingeyjarsýslu. Verður
flokkaskipun þingsins því þannig,
að Framsóknarmenn verða 19,
Ihaldsmenn 16, Jafnaðarmenn 5,
og svo einn utanflokkamaður og
einn úr frjálslynda flokknum.
Framsóknarflokkurinn verður
því stærsti flokkur þingsins, en
vantar samt 3 sæti til þess að
hafa meirihluta í þinginu. Engu
að síður mun hann þó verða að
taka við stjóminni, því ekki er
sjáanlegt að íhaldsmenn geti
fengið nægilegan stuðning hjá
þingmönnum utan flokksins, til
þess að stjórnin geti setið. Heyrst
hefir að stjómin muni ekki bíða
reglulegs þings, heldur biðja um
lausn bráðlega. Mun það yfirleitt
siður í þingræðislöndum, að
stjórnarskifti verði sem næst
kosningum, þegar breytingar
verða á þingmeirihluta.
Ihaldsflokkurinn hefir tapað
fimm þingsætum og margir af
þingmönnum hans em nú kosnir
með færri atkvæðum en 1923.
Þjóðin hefir kveðið upp þungan
dóm yfir pólitík Ihaldsins.
Kosningamar voru yfirleitt vel
sóttar og sumstaðar ágætlega.
Það er auðséð, að hér sækir í
sama horf, og hjá flestum ná-
grannaþjóðum vomm, um að það
er að verða nálega ókleift að kom-
ast á þing utan stóru flokkanna
— I flestum kjördæmum hef-
ir flokkaskiftingin orðið enn
skýrari en áður. Það eru aðeins
örfá kjördæmi, eins og Rangár-
vallasýsla, þar sem utanflokka-
menn hafa haft teljandi fylgi.
Kosningin í Eyjafirði sýnir einna
best hve fast skipulag er komið
á flokkana, einkum Framsóknar-
flokkinn.
Bráðlega verður skýrt nánar
frá kosningaþátttökunni og at-
kvæðámagni flokkanna í hlut-
falli við síðustu kosningar. Hér
skal aðeins minst á það, að kjós-
endatala Ihaldsflokksins hefir
lækkað að miklum mun, og Jafn-
aðarmenn hafa utan Isafjarðar
og Akureyrar, yfirleitt staðið í
stað, og sumstaðar tapað fylgi.
I sumum kjördæmum, einkum
þar sem átti að kjósa tvo þing-
menn, hefir fjöldi atkvæðaseðla
orðið ógildur. I einu tveggja
manna kjördæmi urðu til dæmis
hátt á annað hundrað atkvæði
ógild, flest af því að aðeins einn
maður var kosinn. Þetta mun vera
að kenna hinni tvöföldu kosninga-
aðferð. Við landskjör og aðrar
hlutbundnar kosningar er kosið
með blýanti, þannig að kjósandi
gerir kross við þann lista, er hann
vill kjósa, en við almennar kjör-
dæmakosningax er notaður stimp-
ill, og verður að stimpla við nöfn-
þeirra manna er kjósandi vill
velja. Nú eru nýafstaðnar tvenn-
ar landskosningar og lítur svo út,
sem þetta hafi ruglað (marga
kjósendur, svo þeir hafi haldið
það væri nóg, að stimpla við eitt
nafn, þó kjósa skyldi tvo þing-
menn. Það er mesta ólán að hafa
tvennskonar kosningaaðferð. —
Ætti því að breyta þessu hið
bráðasta og láta stimpilinn hverfa
úr sögunni.
Atkvæðatölur úr Skagafjarðar-
sýslu, sem birtust í blöðunum
voru ekki réttar. Atkvæðin féllu
þannig, að Magnús Guðmundsson
fékk 740, Jón Sigurðsson 687,
Brynleifur Tobíasson 610 og Sig-
urður Þórðarson 513 atkvæði.
----o----
Kjðtstríðið breska.
I nýlega komnum enskum blöð-
um (Manchester Guardian), er
skýrt frá því, að hinu svokallaða
„kjötstríði“, sem staðið hefir í
meira en tvö ár, sé bráðum lok-
ið. „Kjötstríð“ þetta hefir verið
milli breskra og amerískra inn-
flytjenda á kældu Argentínu
nautakjöti og er talið að þau 8
félög, sem tekið hafa þátt í
kapphlaupi þessu hafi tapað um
15.000.000 sterlingpundum, eða
um 330 milj. króna, á þessum
rúmlega tveimur árum.
Ef af sætt verður, verður hún
með þeim hætti, að umrædd átta
félög skifta breska markaðnum
milli sín eftir ákveðnum reglum.
Þrjú stærstu félögin fá í sinn
hlut 69% af innflutningnum, en
fimm hin smærri aðeins 31%
samtals.
Sérfræðingar álíta að þetta
samkomulag muni án efa hækka
verð á innfluttu kældu nauta-
kjöti í Bretlandi um 1—2 d. pr.
lb. (20—40 au. pr. kg.).
Nokkur vafi er talinn leika á
því, hvort þetta muni hafa nokk-
ur veruleg áhrif á verðlag kinda-
kjöts í Bretlandi. þó ætti að
mega gera ráð fyrir, að 10—
20% hækkun á einni kjöttegund
sem mjög mikið er notuð, hljóti
að hafa hækkandi áhrif á verð-
lag annara kjöttegunda, sem
seldar eru þar í landi.
----o----
Vonirnar bregðast.
I Morgunblaðinu á fimtudaginn
er grein sem heitir „Vonimar
rætast“, og er alt í senn: harma-
grátur yfir óförum íhaldsins við
nýáfstaðnar kosningar og skamm-
ir um Jónas Jónsson alþingismann
og Samband ísl. samvinnufélaga.
Vikapiltar íhaldsins eru fullir öf-
undar og úlfúðar út af því, að
húsbændur þeirra verði nú að
láta af stjóm og allar trúnaðar-
stöður þings og landsstjómar
skuli ekki falla þeim í skaut.
Fjandskapast þeir mest við
Jónas Jónsson, sem eðlilegt er,
því þeir vita að ófarir íhaldsins
eru engum einum manni meira
að kenna. Og þeim svíður það
sárt, að flokksbræður Jónasar á
þingi bera óbilandi traust tií
hans og fela honum mestu trún-
aðarstörf fyrir flokkinn utan
þings og innan.
J. J. er nú í utanför til að vera
á fundi lögjafnaðarnefndarinnar.
Er hann til þess kjörinn af Al-
þingi íslendinga ásamt þeim Jóh.
bæjarfógeta, Jóni Baldvinssyni og
Einari Amórssyni. Um þetta
ferðalag J. J. segir Morgunblað-
ið: „. . . hann flatmagar á er-
lendum baðstöðum á kostnað rík-
isins“. En hvar „flatmaga“ þeir
Einar, Jóhannes og Jón og á
hvers kostnað?
Vonbrigði og öfundsýki hins
nýfallna Morgunblaðsritstjóra
hafa sett mark sitt á áðumefnd-
an samsetning Morgunblaðsins.
Og í bræðiskastinu svífast rit-
stjóramir þess ekki að viðhafa
ihin verstu rógmæli um starf J.
J. fyrir Samband ísl. samvinnu-
félaga. Svo sem almenningi er
kunnugt er J. J. skólastjóri við
Samvinnuskólann og ritstjóri
Samvinnunnar. Nú dylgjar Mbl.
um það, að Jónas láti ganga að
skuldum kaupfélaganna með að-
stoð dómstólanna. Ritstjórar Mbl.
vita vel að þetta eru ósannindi,
J. J. hefir engin afskifti af versl-
unarrekstri kaupfélaganna eða
Sambandsins. I hvaða tilgangi
era þá ritstjórarnir að dylgja um
þetta? Er það til að rægja af J.
J. atvinnu þá, sem hann hefir hjá
samvinnufélögunum ?
Það er næsta einkennilegt, að
Mbl. skuli vera að blanda skuld-
heimtum kaupfélaganna og Sam-
bandsins inn í þennan vonbrigða-
vaðal um úrslit kosninganna.
Kaupfélögin og Sambandið hafa
eftir föngum réynt að berjast á
móti skuldafarganinu. Sá flokkur
manna, sem að Mbl. stendur,
virðist telja það hina mestu goð-
gá, ef lánardrotnar innheimta
skuldir sínar, enda virðist sú
skoðun vera að verða ískyggilega
algeng meðal margra hinna stærri
atvinnurekenda þjóðarinnar, að
skuldaeftirgjafir séu alveg sjálf-
sagðar. Þessi skaðlegi hugsunar-
háttur grípur svo um sig, að
skuldakóngar og „eftirgjafa-
gemsar“ hfa auðmannalífi og
njóta óskertra virðinga „yfir-
stéttarinnar“ í höfuðstaðnum.
íhaldsblöðin halda hlífisskildi yf-
ir þessum ófarnaði og gera sitt
til að sljófga sómatilfinningu al-
mennings í viðskiftamálum. Sam-
bandið hefir orðið fyrir sífeldum
árásum íihaldsblaðanna út af því,
að það hefir eftir megni unnið
á móti skuldafarganinu og trygt
sig gagnvart, skuldunautum sín-
um.
Kosningaósigur Ihaldsmanna
hefir það í för með sér að stjóm-
in verður að láta sér nægja að
fara frá. Líklega harma þeir það
ekki svo mjög J. Þorl. og M. G.
eins og horfumar era nú eftir
alt „endurreisnarstarf“ þeirra.
Vonbrigðin eru sárast fyrir hjú-
in á Ihaldsheimilinu. Þau búast
sennilega við að minki í öskum
sínum, þegar Ihaldið lætur af
stjórn. Og allir draumarnir, sem
skósveina Ihaldsins var farið að
dreyma um veislur og krossa
1930, ætla þeir líka að bregðast?
Hverjir fara með stjóm 1930?
kveður við í hverju íhaldshomi.
Svarið er ókomið enn, en hverjir
sem það verða, þá er eitt víst:
Dagar Ihaldsins eru taldir sem
meirihlutaflokks um ófyrirsjáan-
legan tíma. Þess vegna eru von-
brigðin svo sár fyrir smámenni
þau, sem eiga alt sitt undir
gengi Ihaldsflokksins. N.
(Tekið eftir Félagsblaði I. R.).
Þann 5. þ. m. lögðu fimleika-
flokkamir, 13 stúlkur og 8 karl-
menn, af stað til Noregs með e.s.
Lyru, eins og ákveðið var. Einn
af fimleikamönnunum, Ásbjöm
Jónsson, sneri við í Vestmanna-
eyjum. Bjöm Jakobsson, kennari
félagsins, stjórnar flokkunum, en
Bertelsen er fararstjóri. Þó svo
væri gert ráð fyrir, gat hvorki
form. félagsins, Har. Johannes-
sen, eða Ilelgi Jónasson farið
með.
Eftir sæmilega góða sjóferð
komu félagar okkar til Bergen
þriðjudag'inn 10. maí. Vai’ tekið
vel á móti þeim og sá Bergens
Turnforening um alt, sem að dvöl
og sýningum í Bergen laut. Að
kvöldi sama dags, sem komið var
til Bergen, var sýning í Tum-
hallen. Tókst sýningin vel og
fylgja hér ummæli mn hana úr
bréfum og blöðum, sem hingað
komu nú með e.s. Lyra (17. maí).
Bjöm Jakobsson skrifar for-
manni 11. maí:
„Við komum hingað í gær van-
svefna og sjólasnir. Æfing kl. 12,
sýning kl. 8. Dynjandi lófaklapp
þegar við gengum inn, og meira
þegar gengið var út. Stúlkumar
með sjóriðu, svo að húsið hring-
snerist og gólfið raggaði. Engin
datt af slánni. Iíefðu þó gert alt
betur vel upplagðar. Strákamir
stóðu sig í besta lagi. Staðæfing-
ar geng-u betur en nokkru sinni
fyrr. ... I fáum orðum sagt:
Hér höfum við sigrað . . .“
„Bergens Tidende“ skrifar 11.
maí (með mynd af flokkunum):
„. . . Jafnvægisæfingamar á
slánni vora svo prýðilegar, að
^fgrei&sla
(Timans er i Sambanösþúsmu.
©pin öaglega 9—[2 f. 4.
496.
\
33. blað.
þeim verður ekki hrósað um of.
I þessum ágætu æfingum vora
hinar ungu stúlkur ótrúlega viss-
ar, þrátt fyrir sjóriðuna. . . .
Stökkin vora einnig góð, en sér-
staklega vakti hið ágæta svif-
stökk yfir kassann aðdáun . . .
Þegar stúlkumar gengu út, með
lítinn, hrífandi ljósálf á undan,
höfðu þær lagt fimleikamenn okk-
ar fyrir fætur sér. Og þær höfðu
áunnið sér virðingu stallsystra
sinna í Bergen . . . Karlflokkn-
um stjómaði Bjöm Jakobsson
einnig. Æfingar flokksins eru
þróttmiklar og gerðar mjög rösk-
lega, nærri of fljótt ... I stökk-
unum sýndu íslendingamir góða
liæfileika, stökkin á hestum voru
ágæt, og í öðram stökkum sýndu
þeir „god Kropsföring“. Sömu-
leiðis í þeirra ágæta flik-flakki.
Æfingar á svifslá voru betri en
búist var við, og enduðu með
tveimur ágætum stórsveiflum".
„Bergens Aftenblad" skrifar
11. maí: „. . . Stúlkumar sýndu
fyrst. Sýningin tókst mjög vel,
og bæði í gólfæfingum og áhalda-
æfingum vora góð samtök og
vissa. Sýning karlflokksins tókst
einnig mjög vel og þeir voru
jafnvel enn betur samtaka og
vissari en stúlkumar. Gólfæfing-
arnar vora mjög góðar, og bæði
í stökkum og áhaldaæfingum
vora fimleikamennirnir framúr-
skarandi vissir. Piltamir eru
sterkir og vel æfðir og þeim mis-
tókst aldrei......‘
Helgi Jónasson fékk svohljóð-
andi skeyti frá Skúla Skúlasyni,
blaðamanni, Bergen: „Fimleika-
flokkamir sýndu í kvöld fyrir
fullu húsi og tókst ágætlega.
Sérstaka aðdáun vöktu hinar stíl-
fögru og mjúku æfingar kven-
flokk'sins. Engin mistök vora hjá
karlflokknum og hin þróttmikla
leikfimi og stökkin vöktu at-
hygli, sérstaklega flikflakkið".
Hér ér aðeins tekið upp það
sem sagt er um leikfimi flokk-
anna. En blöðin flytja langar
greinir um komu þeirra og dvöl
og fara öll mjög hlýjum orðum
um flokkana og Isleondinga yfir-
leitt.
Eftir sýningu 10. maí voru
flokkamir gestir Bergens Tum-
forening í samsæti í leikfimissal
félagsins. Vora þar margar ræð-
ur haldnar. I. R. gaf Bergens
Turnforening málverk af Dyr-
hólaey, eftir Jón Stefánsson.
Eftir að borð voru upp tekin,
var dans stiginn.
Daginn eftir sáu félagar okkar
sig um í Bergen, heimsóttu
Hansa-bryggeri, og skoðuðu feg-
urstu staðina í nágrenni Bergen.
Síðan var farið upp á „Flöjen“,
og voru þeir gestir „Bergens
Aftenblad“ við borðhald þar.
Þannig voru hinar fyrstu við-
tökur flokkanna í Noregi. En
ekki vöktu sýningamar minni
eftirtekt í öðrum bæjum, þar sem
flokkamir komu, og þó langmesta
í Gautaborg. Stærsti sigurinn
var unninn þar, vegna þess, i
fyrsta lagi, að Svíar eru mjög
framarlega í öllu því, sem að lík-
amsment lýtur, og í öðru lagi af
því, að þar vora saman komnir
fimleikaflokkar frá öllum Norð-
urlöndum, og samanburður því
mjög auðveldur.
Æfingakerfi Bjöms Jakobsson-
ar er eftir þessa utanför flokk-
anna orðið þekt og — frægt. Og
Framh. 4 4. aí&u.