Tíminn - 01.10.1927, Page 2

Tíminn - 01.10.1927, Page 2
164 TlMINN SMflRR SniBRLÍKÍ IKZsna.pféla.gsst j órar I Munið eftir því að haidbest og smjöri líkast er „Smára“ - smjörlíkí Sendið því pantanir yðar til: H.i. Smjörlíkisgerðín, Reykjavík. Sambandshúsinu Reykjavík Símnefni: Tóbaksverslun Tobaccoco Símar: 690, 1819 og 1850. LANGSTÆRSTA heildverslun landsins með allskonar • tóbaksvörur, tóbaksáhöld og sælgæti. Einkaumboð hér á landi fyrir flestallar stærstu og bestu verksmiðj- ur heimsins, sem framleiða tóbaksvönir. Einkaumboð fyrir hinar heimsþektu súkkulaði og sælgætisverk- smiðjur, James Keiller & Sons (Crosse & Blackwell) London, og C. J. van Houten & Zon. Weesp, Holiandi. KAUPMENN OG KAUPFÉLÖG! Verslið þar sem viðskiftin eru hagkvæmust. Fjórðungsþing fiskifjelagsdeilda Sunnlendingafjórðungs, verður haldið í Kaupþings- salnum í Eimskipafélagshúsinu hér í Reykjavík, föstudaginn 4. nóv. næstkomandi, og hefst kl. 1 síðd. Þar verða tekin fyrir til umræðu ýms sjávarútvegsmál, er síðar koma fram á Fiskiþingi. Fiskifélagsdeildir fjórðungsins eru ámintar um að senda fulltrúa á þingið. Reykjavík, 28. sept. 1927. ar, er verksmiðjan hefir sett upp í húsum sínum. Þær eru af ný- i tísku gerð, og allur útbúnaður hinn hentugasti, og umgengni | þrifaleg, sem best verður á kosið. i í verksmiðjunni vinna 13 menn, og getur hún framleitt hjer um bil eina smálest af smjörlíki á hverjum degi. Málverkasýningu opnaði Jón Þorleifsson á sunnudaginn var. Eru margar af myndum hans þegar seldar. Á sunnudaginn var kviknaði í húsi í Reykjavík. Eldurinn var brátt slöktur, en það komst upp að þarna höfðu vínbruggarar ver- ið að verki og hafði kviknað í víninu. Tveir menn, Guðmundur Þorkelsson heildsali og Guðmund- ur Jónsson hafa verið teknir fast- ir og hafa þeir játað á sig vín- bruggunina. Búist er við að fleiri menn muni komast í málið. Á miðvikudagsnóttina brann fjós og heyhlaða hjá Ólafi lækni Isleifssyni í Þjórsártúni. Brunnu þar inni tvær kýr, kálfur og nokkur hænsni, og ennfremur á þriðja hundrað hestar af heyi. Um upptök eldsins er ókunnugt. Flestir skólar höfuðstaðarins taka til starfa í dag. Aðsókn er mjög mikil að flestum þeirra. 1 ágústmánuði voru fluttar inn vörur fyrir 5,678.510 krónur. Þar af til Reykjavíkur 3.412.396 kr. Nýkomin er út kenslubók í Mið- aldasögu. Samið hefir Jóhannes Sigfússon. Er það lagleg bók og virðist vera vel fallin til kenslu. Þeim fer smáfjölgandi íslensku kenslubókunum og er það vel far- ið, því það er bæði skaði og skömm að því að nota útlendar kenslubækur, einkum í lægri skól- um. Morgunbl. segir í dag að nauðsynlegt sé, að Landsbankinn verði utan við pólitískar erjur. Það mun vera vegna þess, að Ihaldsflokkurinn kaus þing- mennina Jóh. Jóh. og Magnús dós. í bankaráðið. Fjórðungsstjóvnin. -o— „I rúst“. Frá úílöndum. — Símað er frá Moskwa, að Litvinov fullyrði, að stjórnirnar í Frakklandi og Rússlandi hafi gert samning sín á milli um afborg- anir af skuldum Rússland við Frakkland frá dögum keisai’aveld- isins. Býst Litvinov við því, að Frakkar muni veita Rússum lán. — Símað er frá Chicago, að Gene Tunney og Jack Dempsey hafi kept í gær um heimsmeist- aratitil i hnefaleik. Tunney bar sigur úr býtum. — Símað er frá Berlín, að far- þegaflugvél, sem var á leiðinii frá Berlín til Munchen, hafi steypst niður. Sex menn biðu bana. Meðal þeirra var Maltzahn, sendiherra Þýskalands í Banda- ríkjunum. — Símað er frá París, að inn- flutningstollar hafi verið hækkað- ir í Frakklandi. Kemur tollahækk- nu þessi sérstaklega hart niður á þeim ríkjum, sem hafa enga versl- unarsamninga við Frakkland. Meðal þeirra ríkja eru Bandarík- in. Hafa þau nú krafist bestu kjara hjá Frökkum, en hóta ella að hækka tolla á vörum, sem Frakkar selja til Bandaríkjanna. — Frá París er símað 25. sept- erber: Rússar buðust til þess í gær, að greiða Frökkum 60 milj. gullfranka í 61 ár, en krefjast í staðinn, að Fi-akkar veiti þeim verslunarlán að upphæð sex hundruð miljónum gullfranka. Til- gangurinn með tilboði Rússa er er sennilega sá, að koma í veg fyrir að Rakovski verði sendur heim og til þess að treysta við- skiftasamböndin. 1 tilboðinu er ekkert minst á útgjöld þau, sem Frakkar höfðu vegna Rússa, í heimsstyrjöldinni, og er af þeirri orsök og öðrum yfirleitt talið ósennilegt, að Frakkar fallist á til- boðið, þó hinsvegar sé mögulegt að það leiði af sér frekari samn- ingatilraunir til þess að ná sam- komulagi um frakknesk-rússnesk fjái*mál, sem hefir verið þessum þjóðurn deiluefni nú um nokkur ár. — Símað er frá París, að frakk- neska stjómin hafi lýst því yfir, að fullyrðingar Litvinovs séu ósannar. Frakknesku blöðin skýra frá því, að Rússar séu að reyna að fá einkaleyfi á steinolíusölu til Frakklands og reyni þeir því á Vestur á fjðrðum. 20. þ. m. brá eg mér vestur á land með „Drotningunni" og var erindið aðallega að kynnast garð- yrkju á Vestfjörðum. Eitt sinn áður, fyrir 12 árum, hafði eg komið til ísafjarðar og dvalið þar í tvær klukkustundir seint um haust, og önnur kynni hafði eg ekki haft af Vestfjörð- um og harla lítil af Vestfirðing- um. 1 alt sumar hafði mér leikið hugur á að koma vestur á firði, en ýmsra orsaka vegna hafði eg ekki komið því við að fara fyr en nú. Eg hefi oft fundið til þess, hve þekking mín í garð- yrkju er bundin við Suðurland, en skilyrði fyrir garðyrkjunni vitanlega að ýmsu leiti frábrugð- in því sem hér er, í hinum lands- fjórðungunum. En jafnframt því var það og aðalerindi mitt vestur að sjá hinn víðfræga gróðurreit „Skrúð“ hins ágæta garðyrkjumanns, sér Sigtr. Guðlaugssonar á Núpi í Dýrafirði. Það er víst óþarfi að taka það fram að ferðin gekk ágætlega með jafn góðu skipi og Drotn- ingin er, enda var sjóveður í besta lagi og aldan smá. — I önundar- fjarðarmynni staðnæmdist skipið, því vélbátur kom þar út, til að sækja nokkra þarþega, er ætluðu allan hátt að stuðla að því, að stjórnmálasambandinu milli land- anna verði ekki slitið. — Símað er frá París, að. til- raun hafi verið gerð til þess að sprengja hraðlest, sem var á leið til Nizza, í loft upp. Á hraðlest- inni voru ameriskir sjálfboðaliðar, sem þátt tóku í heimsstyrjöld- inni. Tilræðið mishepnaðist. Ætla menn, að tilgangur tilræðismann- anna hafi verið sá, að klekkja á Bandaríkjamönnum þessum, vegna Sacco og Vanzetti aftök- unnar. — Símað er frá Genf, að þing þjóðabandalagsins hafi samþykt yfirlýsingu, sem bannar árásar- styrjaldir. — Símað er frá Berlín, að geypilegar úrkomur og vatna- vextir hafi komið í Sviss. I Tyrol hafa járnbrautir stórskemst, brýr hrunið o. s. frv. Margir menn hafa farist. Lestimar sem fara um Brennerskarðið eru stöðvaðar og einnig lestir í Gotha-línunni (Gotha er borg í Thúringen, 24 þús. íbúarí. Hjálparlest steyptist í Eisenachfljótið og fórust tíu menn. — Símað er frá Genf, að þing þjóðabandalagsins hafi fallist á tillögur afvopnunamefndarinnar viðvíkjandi afvopnun, gerðar- dóma- og öryggismálum. Nefnd verður skipuð til þess að athuga öryggismál, og gerðardómsmál. Þinginu slitið. — Símað er frá París, að til- raun hefi verið gerð til þess að sprengja Lyon-hraðlestina í loft upp. Voru amerískir sjálfboðalið- ar úr heimsstyi-jöldinni á henni. Tilræðið mishepnaðist. Tuttugu og sjö ítalskir og spánverskir anarkistar hafa verið handteknir í nágrenni Nizza, granaðir um hlutdeild í tilrauninni til þess að sprengja Nizza-hraðlestina í loft upp. —Símað er frá París, að frakk- nesk blöð skýri frá því, að stjórn- in í Frakklandi hafi ákveðið að hafna tilboði Rússa viðvíkjandi skuldunum við Frakkland frá dögum keisaraveldisins. ----o---- Fréííir. Afli er sæmilegur á togarana, og ísfiskmarkaður allgóður í Eng- landi. að Flateyri. Fékk eg þá að fljóta með í land og gat með því unnið heilan dag — og kom það sér vel, því eg mátti ekki dvelja lengur en svo að eg kæmist suður aftur með „Drotningunni“, er hún kæmi að norðan. Frá fjarðarmynni og inn á Flat- eyri er hérumbil 1 x/2 stundar ferð með vélbát og voram við komin þangað árla morguns. Seint hygg ég fyrnist minningin um fjöllin þar Núpinn, Sporhamarinn og „Þorfinn“ með beinum og ákveðn- um línum, og fagurt mun þar vestra, þegar náttúran skartar með skærastum litum. Á Flateyri dvaldi ég skamma stund, en hélt áleiðis til Dýra- fjarðar. ‘Fór eg yfir að Valþjófs- dal sem liggur beint á móti Flat- eyri hinumegin við fjörðinn, milli Þorfinns og Stekkjarins. Er dal- urinn grösugur og inst í honum gnæfir Tunguhom, einkennilegur hnjúkur og tignarlegur. Eg gekk rakleiðis upp að insta bænum í dalnum, Tungu, sem „homið“ dregur nafn af. Var eg kunnugur einni dóttur bóndans þar, Maríu, sem var eitt sinn hjá mér á garðyrkjunámskeiði í Gróðrastöð- inni. Garðurinn í Tungu er ekki stór, en liggur vel við sólu og hagar þannig til að náttúran sjálf hefur séð um framræsluna, — en annars er framræslu garða víða ábótavant. Garðurinn í Tungu ber vott um til hve mikils gagns og prýðis einn garður get- Síðustu viku hefir verið köld norðanátt um land alt. Snjókoma og rigning víða fyrir norðan, en bjartviðri á Suðurlandi. Kaitöfiusýki. Orðið hefir vart við kartöflusýki sumstaðar í Rangárvallasýslu. Ekki munu þó vera mikil brögð að því. Kartöfiu- uppskera hefir allsstaðar verið óvenjulega mikil. Inniendur iðnaður. Smjörlíkis- gerðin „Ásgarður“ bauð blaða- mönnum heim á mánudaginn var, til þess að skoða hinar nýju vél- Kenslumálaráðherrann nýi hef- ir tekið sér fyrir hendur að heim- sækja mentastofnanir þær, er hann hefir yfirstjóm á, til þess að ganga úr skugga um ástand þeirra af eigin sjón og raun. Þetta er ágætlega til fundið og bar margt á góma. Á Núpi var starfað að mörgu daginn sem eg kom, stúlkur tóku upp úr görð- um, en karlar störfuðu að húsa- bótum. Hjá Kristni var verið að endurbæta fjárhús og steypa á- burðargryfju, en hjá prestinum var verið að ljúka við að smíða kjallara mikinn og bjartan undir skólahúsið, því á Núpi er unglingaskóli sá er séra Sig- tryggur hefir stofnað og hefir starfrækt síðan með elju og dugnaði. Verður mikil húsabót að hinum nýsteypta kjallara, sem er bjartur og rúmgóður og her- bergjaskipun er þar í besta lagi. Að þessum húsabótum störfuðu m. a. presturinn og Bjöm Guð- mundsson annar aðalkennari skól- ans. En á túninu skamt frá skólahúsinu stendur lítið græn- málað hús, en í því er geymt náttúrugripasafn skólans, bæði hér- og erlendir munir, — því tvenn eru aðaláhugamál séra Sigtryggs, — skólinn og garð- yrkjan. Morguninn eftir að eg kom að Núpi, gengu þau prestshjónin með mér í „Skrúð“, reitinn sem séra Sigtr. hefir ræktað og prýtt, þar sem áður var grýtt og gróð- urlítið. „Skrúður“ er spölkorn fyrir utan túngarðinn á Núpi, í laut sunnan í fjallshlíð. „Skrúður“ sr. Sigtryggs Guð- laugssonar er um 3000 fermetrar að stærð og er í alla staði hinn prýðilegasti garður og ber vott ur verið, þó ekki sé stór. Gulróf- ur, íslenskar og rússneskar stóðu þar í beinum röðum, en kartöflur vora upp teknar þá er jeg kom. En María var ein af þeim fyrstu sem fékk sér „Eyvindarkartöfl- ur“. Og í garðinum fyrir framan bæjargaflinn lága voru milli 70— 80 tegundir blóma. Islenskar og erlendar skrautjurtir. Og af trjám og runnum sá eg reyni, björk, víði og rauðber (Ribs). Á öllu er auðséð að María hefur kunnað að hagnýta sér þá litlu tilsögn sem hún hefur fengið í garðyrkju, — aðeins 6 vikur á einu vori. En hún er hneigð fyrir þessa iðju og það ríður bagga- muninn. 1 hinni nýprentuðu út- gáfu af Flóru íslands er aðeins getið um eina ísl. konu, sem gefið hefir upplýsingar um ísl. villi- jurtir. Það var María Vigfúsdótt- ir frá Tungu 1 Valþjófsdal. Mér fanst eg taka eftir því vestra að tilhneigingin til þess að prýða kringum bæina, væri meiri en hér sunnan og víða sá eg þar blómgarða á bæjum en ekki mun eg nefna fleiri nöfn, enda þótt margir ættu það skilið. Frá Tungu hélt eg á heiði, „Klúku“, sem venjulega er farin ur Valþjófsdal yfir í Dýrafjörð og var mér fylgt upp á heiðar- brún frá Tungu. Þar sem ég var „laus og liðugur“ benti fylgdar- maðurinn mér á styttri leið en „Klúkuna", hin svonefndu Skörð. Era þau farin yfir í Núpsdal. Brött og grýtt var leiðin og ekki um neinn veg að ræða, en fag- urt var þar útsýnið. Snjór var nýfallinn en greiðfært þó. Brátt fór að halla undan fæti, niður í dalinn, sem er langur og þröngur. Grösugt er þar í dalnum og margt fjár var þar á beit. Krökt var í heiðum af krækiberjum og blá- berjum. Er slæmt að vita til þess hve lítt tíðkast hér á Islandi, að nota þessa innlendu ávexti. Mætti þó sjóða úr þeim safa og mauk, og; á þann hátt gera fæðuna fjöl- breyttari og lystugri. En fólk er fátt í sveitum og nóg annað að gera en að fara á berjamó. Röskur stundargangur er eftir dalnum fram að Núpi í Dýrafirði, kom eg þar um nónbil. og fékk hinar bestu viðtökur hjá prests- hjónunum þar, séra Sigtryggi og Hjaltlínu Guðjónsdóttur. Séra Sigtryggur er Eyfirðingur en frú Hjaltlína er ættuð vestan frá Ingjaldssandi. — Presturinn hefir þjónað Núps- prestakalli síðan 1904 — og lengi búið hjá Kristni bróður sínum bónda á Núpi. Báðir era þeir bræður norrænir að útliti; háir, grannir og ljóshærðir og báðir hafa þejr látið til sín taka í ýmsum greinum búskaparins, en séra Sigtryggur þó einkum í garðyrkjunni. Eg hélt kyrru fyrir heima að Núpi það sem eftir var dagsins, hjá þeim bræðrum, og hvíldist eftir gönguna yfir skörðin og

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.