Tíminn - 10.03.1928, Qupperneq 3

TlMINN
4*
OLIVEB diskaherfin
eru komin
Samband ísl. samvinnufélaga
Fréttir.
Halldór Kr. Júlíusson sýslumaður
skrapp til ísafjarðar nýlega. Hafði
hann fengið í hendur heimagreidd
atkvœði frá 1923 og umboð til að
rannsaka þau. Yfirheyrði hann
nokkra menn vegna þeirrar kosning-
ar. Ennfremur yfirheyrði hann enn
að nýju nokkra menn vegna síðustu
kosningar. Að yfirheyrslu lokinni
krafðist hann 4000 kr. tryggingar
fyrir nœrveru Hannesar Halldórs-
sonar. Var hún samstundis i té látin.
Jarðarför þeirra tíu líka, er fund-
ist hafa af þeim mönnum, er fórust
á Jóni forseta, fór fram í fyrradag.
Mun hún hafa verið einhver sú fjöl-
mennasta og viðhafnarmesta sorgar-
athöfn, sem hér hefir farið fram.
Ma?lt er að um eða yfir 10000 manns
hafi verið í líkfylgdinni.
Haraldur Björnsson leikari var
meðal farþega á Islandi að norðan i
fyrradag. Hann hefir haldið uppi
sjónleikjum á Akureyri og ísafirði '
vetur við mikla aðsókn og orðstýr.
Er talið að erindi hans hingað sé að
undirbúa og setja á svið einnv af
leikjum Ibsens, sem Leikfélagið hefir
i hyggju að sýna hér í minningu
um 100 ára afmæli Ibsens.
Ibsensminning. Norðmenn efna til
mikilla hátíðahalda og leiksýninga
til minningar um hundrað ára af-
mæli eins af höfuðskáldum sínum,
Ibsen. Fara hátíðahöldin fram í Osló
og Bergen. Ibsensnefnd Norðmanna
hefir boðið Blaðamannafélagi ís-
lands og Leikfélagi Reykjavíkur að
senda fulltrúa til hátíðahaldanna.
Hafa þeir verið valdir til þeirrar
farar þorsteinn Gíslason ritstjóri og
Indriði Einarsson rithöfundur.
Druknanir. í fyrradag duttu tveir
menn út af vélbátnum „Braga“ í
Vestmannaeyjum og druknuðu báð-
ir. þeir voru Sigurður Bárðarson frá
Bólstað í Mýrdal og Guðjón .Tónsson
frá Skeiðflöt í Mýrdal.
Ríkisstjómin hefir lagt fram 5000
kr. til styrktar "sjómönnunum, er
komust lífs af úr „Forseta“-strandinu.
„Upp, upp mín sál“ heitir kvæði,
sérprentað, kveðið af þorsteini úr Bæ
út af mannskaðanum á „Jóni for-
seta“. Verður kvæðið selt á götunum
og gengur ágóðinn til styrktar ekkj-
um og börnum þeirra er fórust.
þingfréttir bíða næsta blaðs vegna
þrengsla, enda er borið út í dag auka-
blað af Tímanum, sem flytur nær ein-
göngu fréttir frá þinginu.
vegna skulda og ábyrgða, hvað er
þá því til fyrirstöðu að sú dap-
urlega reynsla endurtæki sig í
þessum nýju samábyrgðarfélög-
um? Yrðu ekki skuldimar og á-
byrgðirnar hinar sömu, hvort
heldur þær væru í samábyrgðar-
lánsfélagi eða samábyrgðarversl-
unarfélagi? Er hér reyndar
glöggur vottur um þann skort á
víðsýni og skilningi sem margra
ára óvild og ofsóknarviðleitni hef-
ir fóstrað í heilabúi B. Kr.
íhaldsblöðin hafa haldið því
fram, að bein peningaviðskifti og
greiður aðgangur að lánum myndi
bæta efnahag bænda. Um það
gildir að „veldur hver á heldur“.
Hefir orðið önnur reynsla sumra
héraða, þar sem íbúamir hafa
átt hæg heimatök um lán og gert
sér tíðförult í peningabúðimar.
Nægir að benda á sem dæmi við-
skiftamenn Sparisjóðs Eyrar-
bakka og bankaútibúsins á Sel-
fossi.
Hefir nú verið gripið á flest-
um atriðum þessa máls nema
sjálfum kjarna þess. Enda mun
hann nú liggja ljós fyrir. Hann
er sá að með þessu skipulagi, er
íhaldsmenn gera ráð fyrir, yrði
aðeins skuldaverslun þeirra, er
við lánsfélögin kynnu að skifta,
færð frá ári til árs úr einni sam-
vinnustofnun í aðra samskonar.
En með því yrði ekki ráðin bót á
hinu eiginlega böli: Núverandi
verslunarskuldum bænda.
Eins og bent var á í upphafi
Frá útlöndum.
Lindliergh fluggarpur, sá er vakti
mesta eftirtekt á sér fyrir það ein-
stæða afreksverk, er hann flaug al-
einn frá New York til Parísar, he.fir
getið sér frægðarorð á nýjan leik, þó
með öðrum hætti. Eins og kunnug't
er, hafa verið miklar viðsjár með
Bandaríkjunum og þjóðum í Mið-
Ameriku og jafnvel skærur. Lind
bergli liefir nýlega farið flugferð til
ýmsra ríkja í Mið- og Suður-Ame-
ríku. þykir liann hafa mjög beitt á-
hrifum sínum til þess að bera frið-
arorð á milli ríkja og þjóða og meö
svo miklum árangri, að hann hefir
hlotið fyrir friðarverðlaun úr sjóði
þeim, er ber nafn Woodrow Wilson’s.
— Póstflugsamband er nýlega liaf-
ið milli Frakldands og Suður-Ame-
ríku.
— Mussolini gerist allúfinn út af
Tyrol-málunum. Hefir hann haldið
mikla ræðu í þinginu, þar sem hanri
neitaði því harðlega, að ítalir beittu
íbúana í Suður-Tyrol þjóðemiskúg-
un, kvað afskifti útlendinga af mál-
efnum Tyrölbúa skaðleg fyrir þá.
Sagði liann að útgáfa þýskra blaða í
Suður-Tyról myndi verða bönnuð og
þýskumælandi embættismenn settir
af. Hafði liann jafnvel í heitingum
um að skjóta þessum málum undir
vopnadóm.
— Ágreiningur er að nýju risinn
milli Breta og Egyftalandsmanna.
Neita Egyftar að undirskrifa samn-
inga milli landanna vegna ákvæða
um að Bretum heimilist að hafa
setulið í landinu.
— Kosningar eru nýlega um garð
gengnar í Póllandi. Pilsudski-menn
hafa unnið mikinn sigur. Socialistar
og Kommunistar unnið nokkuð á en
hægrimenn stórtapað.
— Arabiskir þjóðflokkar fylkja sér
til trúarbragðastríðs gegn Transjór-
daníu, þar sem Bretar eru til varnar.
Stendur sumum blöðum Breta stugg-
ur af þeim skærum og óttast víðtæk-
ari óeirðir vegna trúarofsa Múham-
eðstrúarmanna.
— Tilraunir Breta að finna ráð til
að minka kostnað við járnfram-
leiðslu hafa borið mjög mikinn á-
rangur. Ætla menn að nú verði unt
að íramleiða járn fyrir 35 shillings
smálestina.
Prentvilla er í greininni „íhalds-
menn og rikissjóður" á forsiðu blaðs-
ins. Stendur þar „tekjuhallalaus fjár-
lög“ í staðinn fyrir tekjuhallafjárlög.
þessarar greinar, eru skuldirnar
sjálf fátæktin. Til þess að vinna
bug á henni, þarf djúptækari ráð,
heilli og viturlegri en þau, sem
hér er um að ræða. Munu þar að
haldi koma þau ein ráð, er styðja
bændur í drengilegri og slita-
lausri baráttu þeirra til aukinnar
velmegunar. Bættur efnahagur og
sterkir sjóðir í samvinnufélögum
bænda eru hin einu haldbæru ráð
til þess að vinna bug á skuldum
þeirra og skuldaverslun. Hitt er
aukaatriði hvort hinar árlegu
hlaupaskuldir þeirra standa í
samábyrgðarlánsfélagi eða sam-
ábyrgðarkaupfélagi. Þarf vits-
muni strútsins til þess að álíta,
að í því sé fólginn kj arni málsins.
Bændur hafa lengi haft í
hyggju að skilja að vöruverslun
og lánsverslun meðal annars til
þess að gera verslunarrekstur
sinn og reikningsfærslu óbrotn-
ari. Er síst ástæða til að amast
við þeim ráðum er gætu á vitur-
legan hátt stutt þá í þeirri við-
leitni. Mætti ef til vill takast að
víkja máli þeirra íhaldsmanna
inn ’á þá braut er betur gegndi.
Mun það verða einhuga álit sam-
vinnubænda landsins að þau ráð,
sem þeim megi að haldi koma
þurfi að vera runnin undan holl-
ari rifjum en höfundar „Verslun-
arólagsins“.
Með hinni gömlu, víöurkenda
og ógætu gæðavöru.
Herkules þakpappa
sem framleidd er á verksmiðju
vorri „Dorthetsminde“ frá þvl
1896 — þ. e. í 80 ár — hafa
nú verið þaktir í Danmörku og
lslandi
ca. 30 milj. fermetra þaka.
Fæst alstaðar á Islandi.
HlatafélagiB
]is WlMmt fabrikker
Köbenhavn K.
Skynvillur Morgunblaðsins.
Tíminn hefir hvað eftir annað
vítt Mbl. fyrir óvandaðar þing-
fréttir. Nú viðurkennir Valtýr
réttmæti áminninganna, en segist
hafa lært ljótt orðbragð af því að
hlusta á umræður á þinginu. Skal
ekki rengt, að maðurinn hafi góða
hæfileika til slíks náms. Sem dæmi
um orðfæri Jónasar Jónssonar
dómsmálaráðh. nefnir hann það,
að ráðh. hafi nýlega í þingræðu
kallað íhaldsmenn í Efri deild
„flokkshyski“. Þetta hefir ráðh.
aldrei gert. En í ræðu þeirri sem
Mbl. gerir að umtalsefni, nefndi
hann Ingibjörgu H. Bjarnason og
Jóhannes bæjarfógeta „flokks-
systkin“ Jóns Þorlákssonar. Eng-
um getum skal að því leitt, hvers
vegna Valtý hafi dottið í hug
orðið „flokkshyski“ um þessar
mikilsvirtu íhaldspersónur. En sé
' eftirtekt hans oft í jafn góðu lagi
og í .þetta sinn, er engin furða, þó
að málum sé blandað í þingtíð-
indum Mbl. X.
Mbl. og Englendingar
Mbl. hefir oftar en einu sinni
1 fullyrt, að á þingi hafi verið tál-
að um" að enska stjórnin ætti
steinolíugeymana við Skerjafjörð,
þar sem M. G. er málamyndar-
þjónn útlendinga. Enginn Fram-
sóknarþingmaður hefir nefnt
■ ensku stjómina eða Englendinga
í þessu sambandi. Ef til vill hafa
1 íhaldsmenn gert það, og á þá
1 Mbl. að geta þess. En hitt þykir
mikil furða, að olíusala M. G. og
Co. skuli byggja geyma í Rvík
fyrir 3 ára verslunarþarfir sínar.
Eru mennimir svona vitlausir,
að byggja þannig langt yfir
Státþing íslendinga
og aðalfundur Skáksambands íslands.
hefst í Reykjavík þriðjudaginn 3. apríl n. k. — Á skákþinginu
verður kept í fyrsta- og öðrum flokki. Auk fyrstu verðlaunanna í
fyrsta flokki verður sigurvegaranum veitt nafnbótin „Skákmeist-
ari íslands“, samkvæmt reglugei*ð þar að lútandi.
Umsóknir um þátttöku í Skákþinginu skulu sendast stjóm
Skáksambands íslands (pósthólf. 835 í Reykjavík) 3 'dögum fyrir
þingið.
Skáksamband íslands.
Van Houtens
Suðu súkkulaði
er annálað um allan heim fyrir gæði.
~ Besta suðusúkkulaði tegundin sem til landsins flyst. Allar
vandlátar húsmæður nota það eingöngu.
I heildsölu hjá
Tóbaksverslnu íslands h.f.
Einkasalar á íslandi.
Ungu konur, vi6 cig-um
gott; Hvilikur þrseldómur
voru ekki þvottadagarnir
lijá mæðrum okkar i þeirra
ungdæmi! Þá þekktist
ekki Persil. Nú látum vi&
Persil vinna hálft verkiö,
og' falleg-ri þvott hefi ég'
ekki sé&, og' svo er hann
: : : sótthreinsaður : : :
T. W. Buch
(Iiitasmidja Bucks)
Tietgensgade 64. Köbenhavn B.
LITIR TIL HEIMALITUNAR:
Demantssorti, hrafnsvart, kastorsorti, Parlursorti og
allir litir, fallegir og sterkir.
Mælum með Nuralin-lit, á ull, baðmull og silki.
TIL HEIMANOTKUNAR:
Gerduft „Fermenta“, eggjaduft, ávaxtadropar, soya,
matarlitir, „Sun“-skósvertan, „ökonom“-skÓ8vertan,
sjálfvinnandi þvottaefnið „Persil“, „Henko'-blaesódinn,
„Dixin“-sápuduftið, „Ata“-skúriduftið, kryddvörur, blámi,
skilvinduolía o. fl.
Brúnspónn.
LITAR VÖRUR:
Anilinlitir Catechu, blásteinn, brúnspónslitír.
GLJÁLAKK:
„Unicum“ á gólf og húsgögn. Þomar vel. Ágsst tegund.
HOLLENSKT EXPORT KAFFI-SURROGAT:
Besta tegund, hreint kaffibragð og ilmur.
Fæst alstaðar á íslandi.
þarfir? Eða em þeir að bjóða ein-
I hverju útlendu ríki heim? Er
j sennilegt, að þeir Islendingar
j sem ganga á þann hátt í niður-
lægjandi þjónustu hjá erlendum
j auðhring séu mjög hömndssárir
! um sæmd og heill landsins í sam-
bandi við erlent vald? A.
Ritstjóri: Jónas Þorbergsson,
Lokastíg 19. Sími 2219.
Pi entsmiðjan Aeta.
Súkkulaði
Ef þér kaupið súkkulaði,
þá gætið þess, að það sé
Lillu-súkkulaði
eða
Fjallkonu-súkkulaði
H.f.