Tíminn - 20.10.1928, Síða 4

186
TlMINN
til Ameríku að morgni þess 11. þ. m.
Náði það tilLakehurst í New Jersey,
en tafðist nokkuð vegna andvinda og
hlaut nokkrar skemdir. — Verða fleiri
skip bygð af sömu gerð til reglu-
bundinna ferða yfir Atlantshaf. Er
gert ráð fyrir að skipin flytji um 50
farþega. Flotastjórn Bandaríkjanna
hefir pantað hjá þjóðverjum tvö skip
af þessari gerð.
— Forsetakosningar í Bandaríkjun-
um fara fram í nœsta mánuði. Fer
kosningahrynan mjög harnandi og er
talin muni verða einhver hin harð-
asta, sem háð hefir verið þar i landi
Eru fimm menn í kjöri, en aðeins
tveir munu koma til greina, þeir
Hoover (rep.) og Smith (dem.) Sam-
kvœmt prófkosningu, sem blaðið The
Literay Digest hefir látið fara fram,
er fylgi Smiths talið fara vaxandi.
— Enskir spiritistar hafa í hyggju
að fylkja sér sem sérstakur flokkur
við nœstu kosningar. Eru þar í landi
um 500 spiritistafélög, sem ráða sam
tals yfir um y2 milljón atkv. Orsök
þessa er sú, að gegn spiritistum er
nú beitt gömlum og úreltum laga
fyrirmœlum, sem leggja hömlur d
frjálsa starfsemi þeirra.
----O---
Tervani.
Tervani! kölluðu íhaldsþingmenri-
irnir á Vikurfundinum fram í fyrir
Jónasi ráðherra. Var svo að heyra,
sem þeir liefðu hér eitthvert afburða-
keyri á hann. þeir segja, íhaldsmenn-
irnir, að með afstöðu sinni og úr-
skurði í Tervanímálinu, hafi hanr.
svívirt liœstarétt. En þó að þeir vilji
ekki skilja (og sleppa þar með tni
sinni á ,,keyrið“), þá má vœnta þess,
að almenningur þjóðarinnar skilji
máiið, þegar hann gætir þess:
1. Að varðbáturinn var ósæmilega
útbúinn og átti ekki óflekkaða for-
tíð.
2. Að sitt er hvað að leggja fyrir
mentuð ríki svo fátæklegan vitnis
burð eftir því, hvort um er að ræða
opinber varðskip eða aðvífandi róðra-
báta.
3. Að sitt er hvað, hvað maður læt-
ur sér nægja, að frágangi til heima
fyrir, þar sem hægt er að gera ráö
fyrir, að alt sé lagt út á besta veg,
auk annars — og hitt, hvað hægt er
að leyfa sér út á við.
þess má vænta, að almenningur
skilji málið og sjái, að ráðuneytið
hefði miklu fremur óvirt hæstarét!
liefði það gert ráð fyrir, að hann,
þrátt fyrir þær utanríkisástæður, sem
til greina koma, myndi dæma Ter-
vani með slikum málatilbúnaði. Ligg-
ur einmitt beinast við uð lita svo á,
að ráðuneytið hafi, með því að áfrýja
málinu ekki, lýst því óbeinlínis yfir,
að það léti sér ekki detta í hug, að
hæstiréttur myndi dæma Tervani.
ÖH hróp-um, að stjórn íslands hafi
moð þessu svívirt hæstarétt í auguni
annara ríkja og þar með grafið und-
an sæmd íslensks réttarfars og sjálf-
stæði hins islenska ríkis, eru stað-
laus fáryrði. þess má fyllilega vænta.
að islenskur almenningur skilji Ter-
vanimálið, þó að íhaldsforkólfarnir
skilji það ekki, af því að þeir þykj-
ast sjá i því keyri og jafnvel banvæni,
vopn á Jónas Jónsson sem ráðherra
og þar með á Framsóknarflokkinn
sem ráðandi flokk fyrst um sinn.
Fundarmaður.
Um mjólkurnotkun.
Eftir S. Sigurðsson, búnaðar-
málastjóra.
Sigurður Vigfússon á Brúnum
hefir ritað í 45. tölublað Tímans
um mjólkumeyslu, og er tilefnið
grein sú er eg ritaði: „Um stofn-
un mjólkurbúa", í Tímann og
Frey.
Sigurður tekur eitt atriði þess-
arar greinar til yfirvegunar, en
það er mjólkumeyslan á heimil-
unum. Rétt er, að þetta atriði sé
rannsakað ítarlega og því fróð-
legt að bændur, sem hafa reynsl-
una, leggi orð í belg um það.
Skoðanir og álit manna er mjög
mismunandi um þetta atriði.
Eg hefi talið að hæfilegt væri
að ætla 400 1. á mann árlega til
heimilisnotkunar. Mjólkurbús-
nefndinni í Flóanum þótti þessi
áætlun of há. Nafni minn segir,
að hún sé þrem sinnum of lág.
verði mjólkurþörf allra lands- |
manna eftir sama mælikvarða.
Sé nú þetta rétt, er þá eigi álit-
legt með stofnun mjólkurbúa,
með útlendan markað fyrir aug-
um.
Mín áætlun um 400 1. mjólkur-
neyslu árlega á mann var bygð á
upplýsingum víðsvegar að, þar
sem mjólkurbú eða mjólkursala
er. Það er að segja, sem ástæð-
ur eru nú. Hinsvegar benti eg
til, að æskilegt væri að meiri
mjólk væri notuð á heimilunum
og að menn ættu vel að athuga,
að selja eigi þetta holla og góða
fæðuefni, mjólkina, en kaupa ef
til vill önnur óhollari og verð-
minni matvæli í staðinn.
En það eru takmörk fyrir því
hve mikla mjólk er réttmætt að
nota á heimilum. Hve mikla
mjólk menn nota — um það eru
engar skýrslur hér á landi — en
það er næsta mismunandi. Þar
sem menn hafa mjólkurbú, eða
mjólkursölu, mun notkunin vart
ná 400 1. á mann. Svo mun það
vera í nágrenni Reykjavíkur, á
nokkrum hluta Suðurlandsundir-
lendisins, í Eyjafirði og víðar.
Frá útlöndum eru til ábyggilegar
skýrslur um mjólkurnotkun í
ýmsum löndum, bæði í bæjum og
sveitum. Þessai- skýrslur sýna
mjög mismunandi mjólkurnotkun,
frá 50—400 1. á mann árlega.
Mest er mjólkurnotkunin tahn í
Sviss, um einn 1. á mann daglega.
í Noregi hefir verið reiknað út
að sveitafólk mundi nota að með-
altali á einstakling 470 1., bæði til
drykkjar, smjörs- og ostagerðar,
og er það mest er eg hefi séð
skýrslur um. Menn tala alment
um að 1 líter mjólkur sé hæfi-
legur daglega handa einstakling,
en nokkru má þar við bæta, því
mjólkin er tilreidd á breytilegan
hátt.
Menn telja að í einum 1. ný-
mjólkur, séu þau næríngarefni
sem samsvari Vi hluta þeirra
næringarefna, er þurfi að vera í
fæði fullorðins manns. Hve mik-
inn hluta fæðunnar menn telja
réttmætt að hafa mjólkurmat,
fer eftir verðlagi á mjólk og öðr-
um íæðuefnum. Rétt er að búa
sem mest að sínu, einkum þar
sem afskekt er og erfitt með
samgöngur. Vér getum framleitt
ágætt kjöt, mjólk og jarðávexti
á hverju heimili og góðan fisk er
víða hægt að fá. Þessi ágætu
fæðuefni eiga heimihn að nota
sem mest til eigin þarfa, og selja
þau eigi nema þau sjái sér hag
í þvi.
En heimilin þurfa að framleiða
meira en til eigin þarfa. Þau
þurfa að framleiða vörur, sem
þau fá fyrir gjaldeyri, th marg-
víslegi'a þarfa sinna. Nú- er lífs-
nauðsyn að auka ræktunina og
stækka túnin, þá vex mjólkur-
framleiðslan. En um leið þarf að
gera ráðstafanir, svo að meðferð
mjólkurinnar sé þannig, að
mjólkurafurðimar sé boðleg vara.
Þetta verður gert með samvinnu
og félagsskap, stofnun mjólkur-
(smjör- og osta-) og rjómabúa.
Vér álítum þetta tímabært spurs-
mál hér á öllu Suðurlandsundir-
lendinu, sem bændur þurfi að
taka nákvæmlega til yfirvegunar
og byrja með undirbúning og
framkvæmdir. Eða hve lengi ætla
menn að hokra hver í sínu homi
með mjólkursöluna? Láta sér
nægja að fá um 20 aura fyrir
einn 1. nýmjólkur, vitandi það að
hin sama mjólk er seld í Reykja-
vík á 44 eða 54 aura. Nei, hér
þarf samtök og samvinnu til þess
að koma þessu í lag, svo að bænd-
ur fái tiyggan markað fyrir sína
mjólk og mjólkurafurðir og geti
selt það — á hvaða tíma sem er
— þegar þeir hafa eitthvað af-
lögu.
Eftir þeirrí kenningu vantar tölu-
vert til að bændumir á Suður-
landsundirlendinu hafi næga
mjólk handa sjálfum sér, og
kúnum þarf að fjölga að meiru
en helming til þess að fullnægt
Nú sem stendur er mikil mjólk
seld til Reykjavíkur frá Suður-
landsundirlendinu, og útreikning-
, ærxhr — sem bygðir em á fram-
tali til búnaðarskýrslnanna —
sýna ljóslega, að bændur hafa
70 ára reynsla
og- viaingttlegar rannsóknir
tryggja gæði kaffibætisins
WElRO/
enda er. hann helmifrægur
og hefir 0 s i n n u m hlotlð
gull- og silfurmedaliur vegna
framúrskarandi gæða sinna.
Hér á landi hefir reynslan
sannað aö TERO er miklu
betrl og drj'gri en nokkur
annar kaffibætir.
Notið að eins VERO,
það marg borgar sig.
í heildsölu hjá:
Halldóri Eiríkssyni
Hafnarstræti 22 - Reykjavik
1200 krónur
í verðlaun.
KaupiO Fjallkonuekóevert-
una, sem er tvlmalalauat beata
skósvertan aem fnet h4r á
landi og reyniö jafnhllða afi
hreppa hin háu verölaun.
þaö er tvennskonar hagnaö-
ur, aem þir verðlö aðnjótandl,
— í fyreta la*i, filð þér bestu
skóavertuna og i OOru lagi
gefst yður takitori tll að
vinna stóra paningaupphceö i
veröl&un.
Leelö verOlaunareglumar,
•em eru til gýnie 1 sérhverri
veralun.
H1. EfnagörC Reyitjavffctir. f
Kemisk verksmiöja.
FÁLKA-
KAFFIBÆTIRINN
hefir á rúmu á r i áunnið
sér svo almenna hyiii, að
salan á honum er ortiin x/«
hluti af allri kaffibætiasölu
þessa lands.
Kaupfélagsstjórar, sendlð
pantanir yðar gegnum Sam-
bandiöl
Oviðkomandi mönnum
er hér með stranglega
bönnuð rjúpnaveiði alstað-
ar í heimalandi Þingvalla-
kirkjn.
Þingvöllum 5. október 1928.
Ghiðmundur Daviðsson
mikla mjólk aflögu, sem þeir
þurfa að fá verðmæti fyrir. Að
sjálfsögðu er þetta framtal eigi
sem ábyggilegast, en gera má ráð
fyrir, að kýmar séu alt eins
margar og skýrslumar telja, og
nú fjölgar nautpeningi með árí
hverju.
Því mun óhætt að fullyrða, að
ef bændur telja sig fá viðunandi
verð fyrir mjólkina, þá myndi
meiia verða aflögu en ráðgert
hefir verið, og með tíð og tíma
aukast og margfaldast.
Þegar um nýjungar eða breyt-
ingar á búnaðarháttum er að
ræða, þurfa menn að gera sér
ljóst hvemig ástæður eru og
hverjir möguleikar eru fyrir
höndum.
Mjólkurframleiðslan er orðin
svo mikil á Suðurlandsundirlend-
inu, að þar verður að hefjast
handa og er þegar byrjað á
nokkrum stöðum. En jafnhliða
verður að vinna að aukinni og
ódýrarí mjólkurframleiðslu en nu
er, því aðeins með því markmiði
er stofnun og framtíðar starf-
ræksla mjólkurbúanna réttmæt.
----o-----
Varist
M u n i ð
eftirlíkingar!
vðrumerlcið!
Yér leyfum oss hér með að vekja athygli þeirra, er
með sjóklæði versla og þeirra, er þau nota, á því, að nú
höfum vér birgðir af hinum:
Endurbætfu síðstðkkum,
sem hlotið hafa meðal sjómanna, einkunnarorðið:
„Bestu stakkarnir.11
Einnig höfum við fyrirliggjandi: Oliu-svuntur, pils og
hálfbuxur, sem eru að sínu leyti jafn vönduð framleiðsla og
síðstakkarnir.
Ennfremur verða á næstunni fyrirliggjandi: olíuteyjur
og buxur (með axlaböndum).
Allir, sem með sjóklæði versla, ættu því fyrst og fremst
að hafa á boðstólum hina vönduðu vöru frá
Sjóklæðagerð IsSands
hefír hlotiö elnróma
nV\\Y '
lof allra neytenda
Fæat í öllum veralun-
um og veittngahðaum
Van Houtens
Suðusúkkulaði
er annálbd um allan heim fyrir gæði.
Besta suðusúkkulaði tegundin sem til landsins flyst.
Allar vandlátar húsmæður nota það eingöngu.
/
I heildsölu hjá
Tóbaksverslun Islands h.f.
Einkasalar á Islandi.
H.f. Jón Sigmundsson & Co.
Áhersla lögö á
ábyggileg viöskifti.
Millur, svuntu-
spennur og belti
ávalt fyrirliggjandi.
Sent með póstkröfu
um alt land.
Jón Sigmundsson, gulismiður
Sími 388 — Laugaveg 8.
rfpVpcV3<Wx\
Ný tegund,
j a f n g i 1 d i r
útlendn
þ vo 11 a e f ni
Ritstjóri: Jóna* Þorbergsson.
Sími 2219. Laugaveg 44.
Prentsmiðjan Aeta.