Tíminn - 26.01.1929, Page 4

20
TÍMINN
1 heildsölu hjá:
Tábaksverslun Islands h, f.
Hér með þakka eg af alhug
sveitungum Fáskrúðsfjarðar- i
hrepps og Reyðfirðingum fyrir
þá miklu samúð og stórgjafir méj- |
veittar út af því slysi, sem eg I
varð fyrir í fyrravetur, er eg í
hrapaði og lærbrotnaði og gekk I
úr liði um öxl. — Bið eg algóðan
guð að launa þeim öllum á hvera
þann hátt er hann sér þeim best
henta og þegar mest liggur við.
Kláus.
Jarðabæturoar «1928
Samkvæmt skýrslum frá 201
búnaðarfélagi (vantar líklega
skýrslur frá 2 félögum) eru
jarðabætur þær sem mældar voru
síðastliðið sumar um, 486000
dagsverk. Ríkissjóðsstyrkur til fé-
laganna er 10 aurar fyrir hvert
dagsverk eða 48600 krónur. Þar
við bætist aukaframlag úr ríkis-
sjóði kr. 20000. Styrkur alls kr.
68600.
Þessi upphæð skiftist milli bún-
aðarfélaganna eftir tölu starfandi
félaga — jarðabótamanna — í
félögunum (en ekki eftir dags-
verkafjölda). Er hlutur hvers fé-
lags styrkur sá er félagið má
vænta að fá til verkfærakaupa á
komandi vori.
Jarðabætumar eru framkvæmd-
ar af 3890 jarðabótamönnum.
Koma því um 18 krónur að með-
betri eða verrí en hversdagslega
gerist um slíka menn. En vilji i
hann vera trúr orðum sínum, !
fremur en verkum, ætti hann ;
fyrir vorið að draga sig í hlé úr
stjórn Síldareinkasölunnar og i
gefa sig eingöngu að fræðiiðkun- j
um sínum. Vafalaust yrði hægt ;
að fylla sæti hans í sölufélaginu. j
Síldarmálið hefir nú verið rak- j
ið í fáum megindráttum. Þar sést j
glögglega vanmáttur íhaldsstefn- j
unnar, og rústir þær, sem atvinna j
þessi var komin í 1928. Þá sést, '
næst hvernig samvinnumenn á j
þingi í fyrra sköpuðu nýtt úrræði j
á nokkrum vdkum, út frá atvinnu- j
reynslu sinni og komu því þá
þegar í framkvæmd, og hversu þá
brá við, svo að eigi mátti betur
um spá. Að lokum hefir verið •
sýnt, hversu sumir hávaðamenn ,
kauptúnanna una illa hinni sterku
og friðsamlegu samvinnu sem
Framsóknarflokkurinn hefir hér
skapað, og þessvegna koma sárar
samkepnisstunur við og við frá
brjóstum Ásgeirs Péturssonar og
Líndals, en byltingarhljóð frá
Einari Olgeirssyni. Við slíku
mátti búast. Einmitt þess vegna
voru fulltrúar bændavaldsins al-
veg ómissandi sem oddamaður í
hinni lögþvinguðu samvinnu, sem
er að reisa síldarútveginn úr
þeirrí eymd og ómenning, sem
hann var sokkinn niður í, meðan
menn eins og Björn Líndal og
Einar Olgeirsson áttust þar við,
án þess að njóta vemdar og
stuðnings sér þroskaðrí og fram-
sýnni manna.
En deilur kauptúnabúanna um
GERPÚLVIR
með þessu merkí tryggir ySur
fjTsta flokks vöru.
Kaupið aðeins það besta.
H.f. EfnagerS Reykjavfkur.
altali í hlut hvers jarðabótar-
manns innan búnaðarfélaganna.
Búnaðarfélag sem hefir 10 starf-
andi meðlimi fær um 180 krónur,
félag sem hefir 20 starfandi með-
limi fær um 360 krónur o. s. frv.
Þetta ættu búnaðarfélögin að
athuga, þegar þau senda beiðnir
sínar um styrk til verkfærakaupa
til Búnaðarfélags Islands, og var-
ast að mæla með langtum fleiri
styi-kbeiðnum en hægt verður að
sinna. Það er ólíkt hægra fyrir
formenn og stjórnir búnaðarfé-
laganna að ákveða hvaða jarða-
bótamenn skuli sitja fyrir um
styrk til verkfærakaupa á þessu
ári, en fyrir stjórn Búnaðarfélags
Islands.
Búnaðarfélög sem ef til vill eru
búin að senda óþarflega margar
beiðnir, sökum þess að þau höfðu
enga hugmynd um hve styrkur-
inn næmi miklu, geta sennilega
ennþá bætt úr því með því að
gera Búnaðaríélagi Islands taf'ar-
laust viðvart hvaða styrkbeiðn-
um beri fyrst og fremst að sinna.
Styrkur sá, sem hér hefir verið
nefndur, hefir engrn áhrif á styrk
þann sem veittur er samkvæmt
Jarðræktarlögunum, til einstakl-
inga, fyrir áburðarbyggingar,
túnrækt og garðyrkju.
25. jan. 1929.
Árni G. Eylands.
----o-----
brauðið og völdin koma víðar
seinheppilega niður en í síldar-
málunum. Hér í Reykjavíkurhöfn
safnast nú saman þessa dagana
dýrustu veiðiskip og siglingafloti
landsins, alt iðjulaust, af því að
útvegsmenn og verkamenn kunna
ekki að vinna saman, og skifta
bróðurlega með sér ávöxtum
vinnunnar. Ef þessir aðilar eigast
við einir, þá fer eins og í síldar-
inálunum: tJtvegurinn legst í auðn
fyrir þroskaleysi þeirra sem stýra
eiga eða vinna að málum hans.
Eimskipafélag Islands bindur
nú skipin við bryggjurnar um
óákveðinn tíma. Og tilefnið er tal-
ið vera deila um kaup, sem þó
snýst ekki um stærri upphæð
fyrir háseta og kyndara á öllum
skipunum árlangt, heldur en það
sem formaður félagsins, Eggert
Claessen hefir undanfarin ár tek-
ið fyrir 3 mánaða starf við að
innheimta gamlar skuldir Islands-
banka.
Bersýnilega hlýtur atvinnulíf
landsins- í siglingum og útgerð að
stranda með slíkri forustu, á sam-
kepnisvísu, alveg eins og sam-
kepnissala með síld fór í hundana
undir leiðsögn Líndals, Mortens
Ottesen og Ásgeirs Péturssonar.
Ráðið út úr ógöngunum er
hvorki byltingarvaðall, né ofstopi
samkepnismanna. Leiðin út úv
vandkvæðum Eimskipafélagsins
og" togaranna er skipulagsbundin
samvinna, alveg eins og í aíldar-
málunum.
Vafalaust verða Fi-amsóloiar-
menn að koma hér til bj argai’ at-
vinnulífi bæjanna, þegar eyxndin
Áburður
Nú er búið að ákveða verð á til-
búnum áburði, eftir því sem næst
verður komist, að minsta kosti á
þeim teg., sem mest eru notaðar.
Verðið er áætlað:
Nitrophoaka kr. 81,00 hver 100 kg.
þýskur saltpétur — 21,00 — 100 —
Superfosfat — 6,00 — 100 —
Kali — 14,00 — 100 —
frítt á þær hafnir sem skip Eím-
skipafélagsins og Esja kom við 6,
og ef til vill á fleiri hafnir.
Það er allálitleg lækkun frá því
í fyrra. Þá var verðið á hafnar-
bakkanum í Reykjavík:
Nitrophoska kr. 80,75 hver 100 kg.
þýskur saltpétur — 27,00 — 100 —
Superfosfat — 10,25 — 100 —
Kali — 20,25 — 100 —
Verðhlutföllin milli hinna ein-
stöku tegunda hefir raskast nokk-
uð frá því í fyrra, þá mátti heita
að það væri jafndýrt að kaupa 1
sekk af Nitrophoska eins og 2
sekki — sinn af hvoru — af salt-
pjetri og Superfosfat. Nú verður -
Nitrophoska um 4 kr. dýrari en
tveir sekkir af hinum tegundun-
um. Er það eðlileg afleiðing þess
að ríkissjóður borgar fiutnings-
gjaldið á áburðinum. Væri það
ekki yrðu verðhlutföllin svipuð og
í fyrra.
Fyrir þá, sem vilja velja milli
hins algilda áburðar Nitrophoska
annarsvegai’, og einstakra áburð-
artegunda hinsvegar, horfir valið
þannig við:
Þeir sem geta komist af með
köfnunarefnisáburð- eingöngu, og
telja sig ekki hafa þörf fyrir fos-
forsýru nje kalí, káupa eingöngu
þýskan saltpétur hvort sam þeir
búa nærri höfn eða fjarri. Við
það er ekkert að athuga néma
þetta sem oft hefir verið drepið á,
að fara varlega í þáð að nota
eingöngu saltpjetur 6r. eftir ár á
sama blettinn.
Þeir sem ætla að kaupa bæði
köfnunarefnis-áburð og fosfor-
sýru-áburð, og búa svo nærri höfn
að flutningurinn nemur litlu heim
til þeirra, þeim verður ódýrast að
kaupa saltpétur og superfosfat.
En ef þeir búa svo fjarri höfn að
heimfærsla áburðarins verði þeim
tilfinnanleg, er betra fyrir þá að
kaupa Nitrophoska.
og vesalmenskan hefir riáð svip-
aðri hæð, eins og þegar Líndal
og Ölafur Thors báðu 1926 um
aðstoð þjóðfélagsins til þess að
þeir gætu selt síld með sæmileg-
um árangri.
Ritstjóri þessa blaðs hefir fyr-
ir skömmu rætt björgunarmál
útvegsins rækilega í Tímanum. Sr.
Magnús Jónsson í Vallamesi hefir
tekið í sama streng í ítarlegri
gr’ein í Vísi.
ALveg eins og hin lögbundna
samvinna í síldannálunum er háð
fyrir opnum tjöldum, og tryggir
öllum sem að framleiðslunni vinna
sannvirði, ef þeir hafa vit á að
misnota ekki kosti skipulagsins,
þannig ætti að vera auðvelt að
haga svo rekstri siglinga- og
veiðiskipa, að eigendur fengu arð
af fé sínu, og útvegsmenn og há-
setar arð af vinnu sinni, eftir því
sem atvinnan hefir borið sig ár
hvert. Á hörðu áriinum minkaði
arður af hlutabréfum og kaup
yfir og undirmanna, alveg eins og
arður af búi bónda minkar í gras-
leysisári eða þegar sýki drepur af
fé hans.
Núbúar Fiamsóknar til hægri
og vinstri geta vel haldið því
fram að úrræði miðflokksins hæfi
þeim ekki. Annar vill ' meiri i
breytingar, hinn meiri kyrstöðu
En saga síldarmálsins ætti að geta
vakið hina þroskaðri menn í báð-
um þessum flokkum til athugun-
ar um það, að þegar á herðir er
raunin venjulega sú, að meðalveg-
urinn eg bestur.
J. J,
'O' ■■■
ÚTBOÐ
Tilboð óskast í að byggja heimavistabarnaskóla í Hrunamanna-
hreppi á næsta sumri. Tilboðin séu komin fyrir febrúailck til undir-
ritaðs, sem gefur ailar nánari upplýsiugar,
Syðraseli 14. janúar 1929
tíelgi Agústaðon
Svuntuspennur og svuntuhnappar
Sent út um land gegn póstkröfu.
Jón Sigmundsson, gullsmiður
Sími 883 — Ijiugaveg 8.
Jörðín Bær
í Andkílshreppi fæst til kaups og
ábúðai’ í fardögum 1929. Væntan-
legir kaupendur gefi sig fram
fyrir lok mai’smánaðar n. k.
GUÐMUNDUR JÓNSSON
Bæ.
Fyrir þá sem þurfa að* kaupa
öll þrjú áburðarefnin: Köfnunar-
efnisáburð, fosforsýruáburð og
kalíáburð, verður altaf töluvert
ódýrara að kaupa Nitrophoska en
hinar aðgreindu áburðarteg-
undir.
Það sem hér iiefir verið sagt
er miðað við það að áburðurinn
sé notaður á gróin tún.
En ef menn rækta svo mikið að
heimafengni áburðurinn hrokkvi
ekki til í flögin, eða ef nýræktin
liggur þannig við að ekki sje fært
að koma þeim áburði í þau, hvað
á þá að nota? Ef ekki er reynt
og sannað að jarðvegurinn sé svo
óvenjulega sérstæður að komist
verði af með einHliða áburð, geri
jeg hiklaust rá'ð fyrir að bést
henti að kaupa Nitrophoska í
flögin, og nota 3—400 kg. af hon-
um á ha. Einnig getur komið til
greina að nota t. d. 300 kg. af
Nitrophoska snemma að vorinu,
þegar gengið er frá flögunum og
bæta svo upp með saltpétri þegar
farið er að gróa.
En notið fyrst og fremst hinn
heimafengna áburð í flögin ef því
verður við komið. Búfjáráburður-
inn er altof verðmætur til þess að
hreita honum út í veður og vind
og framleiða úr honum afrak.
Komið honum í flögin, og fljótt og
vel ofan í moldina.
Verð á tilbúnum áburði er nú
ekki hærra en svo að skynsamleg
notkun hans á að vera vel tiltæki-
leg. Áburðarkaup eru langtum
ráðlegri en sveltii’æktun sú er
víða gerir vart við sig, og virðist
því miður ágerast sökum þess að
bændur leggja alt kapp á að
sljetta, en ekki jafnmikið kapp á
að í ækta, eða gera ekki nægilegan
greinarmun á þessu tvennu þótt
það sje langt frá því að vera eitt
og hið sama.
Til samanburðar við áburöar-
verðið hjer á landi er rjett að
benda á það verð sem norskir
bændur verða að greiða fyi’ir
áburð þar.
1 sekkur af Nitrophoska kostar
nú hér um 31,75 þegar uppskipun
á móttökuhöfn er reiknuð með. I
Noregi kostar 1 sekkur af Nitro-
phoska ísl. ki’. 34,97.
Kílóið af köfnunarefni í þýsk-
um saltpjetri kostar hjer kr. 1,40.
en í Noregi kostar kíló af köfn-
unarefni í Noregssaltpétri ísl. kr.
1,50.
1 sekkur af 18% Superfosfat
kostar hér kr. 6.75, en í Noi’egi
ísl. kr. 7,24 o. s. fi'V. Verð á til-
búnum ábuiði er þannig orðið
mun lægi’a en í Noregi þótt þar
sé að miklu leyti um innlenda
framleiðslu að í’æða.
17. jan. 1928.
Á. G. E.
Hvers vegna
M e n d e?
Vegna þesa, að það eru sterk-
ustu, ódýrustu, hljómfeg-
urstu og bestu radio-við-
tækin,
Hr. veitingam. Jón Bjarna-
son, Vestrn-eyjum, skrifar
okkur:
„5-lampa radio-viðtæk-
ið, frá H. Mende & Co.
sem ég keypti af yður
í haust, reynist allra
tækja best, hér í Vest-
mannaeyjum, þótt það
sé ca. 270,00 kr. ódýr-
ara en önnur tæki. —
Allar helstu útvarps-
stöðvar í Evrópu, og
einnig stöðvar í Ame-
ríku, heyrast á hátalar-
ann, sterkar og skýrar
en á önnur tæki, sem
ég þekki. Heyrist alla
daga, og fram til mið-
nætti8: söngur, hljó-
færasláttur, fyrirlestrar
fróttir o. fl. eftir vild.u
Hr. símastjóri Þórh. Gunn-
laugsson, Vestmannaeyjum
segir:.
„Ég get vottað, að radio-
móttökutæki þau, frá
H. Mende & Co., sem
nú eru notuð á „Bio-
Cafóenu i Vestm-eyjum
eru þau bestu, hvað
styrkleik og hljómfeg-
urð snertir, sem ég hing-
að til hefl reynt.“
Nánari upplýsingar hjá
Jóni Gunnarssyni, á skrif-
stofu Eggerts Kristjánsson-
ar & Co. Reykjavik.
EinkaumboO:
Radioverslun íslands
Reykjavík
Jörðin Kross
í Mjóafirði eysti’a, fæst til kaups
eða ábúðar i/2 eða öll í næstkom-
andi fardögum (1929). Tún mjög
grasgefið í góði’i rækt og mikil
skilyrði til aukinnar ræktunar.
Mikið sléttað og alt vel girt. Gef-
ur af sér 8—400 hesta.
Jörðinni fylgja góð og nýleg
hús. íbúðarhús 15X13 járnklætt
með steinlímdum kjallara undir.
Fjós fyrir 7 nautgripi, steyptir
básar, steinlímdir veggir. Safn-
þró og safnhús alt undir sama
þaki.
Heyhlöður fyrir 8—400 hesta,
Fjárhús og fleiri hús, öll með
járnþökum.
Vatn í hús og f jós og frárensli.
Góð sjávarbeit. Gott og stutt út-
ræði yfir sumartímann. Skelja-
taka töluveið. Jörð og hús hentug
til tvíbýlis. Engjar töluverðar.
Heyfall gott.
Símastöð er á jörðinni.
Umsækjendur snúi sér til undir-
ritaðs ábúanda jarðarinnar, sem
semja ber við. Herra Benedikt
Blöndal, Mjóanesi, gefur frekari
upplýsingai'.
Vigl. Þorgrímsson.
Ritstjóri: Jónas Þorbergsson
Laugaveg 44. Sími 2219.
Prentsnaiðj an Acta.