Tíminn - 10.08.1929, Qupperneq 1

©faíbferi
o$ afgrei&sluma6ur Címans er
Sannuetg þ o r 5 11 i n s 6ó t tir,
Sambanösíjúsinu, Keyfjaoif.
^fgtEi&sía
Clmans er i Sambanösíjúsinu.
(Dpin ba^Iega 9—\2 f. i).
Sinti ^96.
xiii. ár.
Reykjavík, 10. ágúst 1929.
Norðurlandsvegurinn
1.
Eins og fyrr hefir greint verið,
er um þessar mundir kappsam-
legar unnið að gerð vega, brúa og
síma í landinu en nokkru sinni
fyrr. Eru lagðar nýjar símalínur
um 500 km. langar, eða sem svar-
ar leiðinni frá Akureyri vestur
sveitir um Holtavörðuheiði, upp
Hvítársíðu, um Kaldadal til Þing-
valla og Reykjavíkur. Lengstar
nýjar línur eru milli Víkur og
Hornafjarðar sunnan jökla og
milli Akureyrar og Víðimýrar í
Skagafirði.
Hvergi er samgöngubótum þess-
um fylgt með jafnmikilli athygli
eins og á Norðurlandsveginum.
Enda fara bílferðir milli Akur-
eyrar annarsvegar og Borgamess
og Reykjavíkur hinsvegar stórum
í vöxt. Á veginum er nú uxmið
samtímis á mörgum stöðum: 1
sunnarverðri Holtavörðuheiði, á
Múlavegi milli Miðfjarðar og Víði-
dals, í Langadal, á Vatnsskarði og
víðar. Þá er og haldið áfram gerð
vegarins yfir Vaðlaheiði og er
honum nú mjög fram komið, svo
að lítt skortir á, að vegurinn opn-
ist austur í Þingeyjarsýslu, til
Húsavíkur og Mývatnssveitar.
Skjálfandafljótsbrúin er eina stór-
brúin, sem nú er bygð á þessari
leið. En auk Skjálfandafljóts eru
nú brúaðar Djúpá, öxnadalsá og
fleiri ár smærri.
Að vísu skortir mjög mikið á,
að sæmilegur bílvegur tengi sam-
an bygðir landsins um þessar fjar-
lægðir. Mjög víða eru aðeins rudd-
ir vegir og er unnið að bráða-
byrgðarviðgerðum um verstu tor-
færur. Sæmilegir og sumstaðar
góðir bílvegir eru nú þegar gerð-
ir á þessum leiðarköflum: Frá
Reykjavík um Kjalarnes að Hval-
firði, frá Borgamesi upp í Norð-
urárdal iim um Dalsmynni, nýr
kafli í sunnanverðri Holtavörðu-
heiði, slitróttir kaflar um Hrúta-
fjarðarháls, Múlaveg og í Víðidal.
Þaðan allgóður vegur um Blöndu-
ós, fram Langadal, alt að Æsu-
stöðum. Illfær vegur mn Vatns-
skarð, nýr vegur yfir Hólminn í
Skagafirði og síðan vegleysur að
Bægisá í öxnadal og þaðan allgóð-
ur bílvegur til Akureyrar.
H.
Eigi mun enn vera tekin full
ákvörðun um það með hverjum
hætti Reykjavík verður tengd við
Norðurlandsveginn, þannig að bíl-
fært verði alla leið. Nú' í sumar
hefir verið ruddur vegur um
Kaldadal og haldið uppi ferðum
þá leið. En sú leið verður aðeins
sumarfær, enda miklu lengri en
æskilegt má telja. Er þá einsætt
talið, að farin verði Kjalamesleið
um Hvalfjörð, fyrir framan Hafn-
arfjall, um Andakíl, Hvítárbrú og
á Norðurlandsveginn skamt fyrir
ofan Borgames. Verður þetta
beinasta leið farin á landi. Koma
til greina tvær leiðir um Hval-
fjörð: Annarsvegar bílferja yfir
fjörðinn hjá Kalastaðakoti eða
þar nærri. Hinsvegar krókur ixm
fyrir Hvalfjörð og er það um
50 km. leið. Bíður það úrlausnar
vegamálastjórnarinnar að ráða
fram úr, hvort betra muni reyn-
ast krókurinn eða keldap eða með
öðrum orðum, hvort bílferja um
Hvalfjörð muni reynast fser og
tryggileg. En ef svo reyndist,
liggur í augum uppi að sú leið er
sjálfsögð.
Mælt er að togstreita sé hafin
hjá nokkrum vel metnum Ihalds-
mönnum á Akranesi og sitji vega-
málastjóri fyrir miklum áróðri
þeirra um að setja bílferju á
Faxaflóa milli Rvíkur og Akra-
ness til þess að leggja Norður-
landsveginn um þorpið. Mun svo
til ætlast, ef það ráð yrði tekið,
að ferðamaimastraumurinn skapi
þorpinu tekjur og að í'áðstöfunin
myndi ýta undir hafnarbætur á
Akranesi, sem þoxpsbúum eru að
vísu nauðsynlegar.
Munu Akuraesingar tæplega
geta vænst þess, að hafnarbætur
fyrir vélbáta þeirra, eða aðrar
einkaástæður þorpsins megi ráða
neinu um Norðurlandsveginn né
að það óhapparáð verði tekið, að
setja bílíerju á Faxaflóa, sem er
ein af stórviðra- og brimasöm-
ustu siglingaleiðum umhverfis
strendur landsins.
HL
Dalaveguriim verður harla mik-
ilsverð grein í vegakerfinu norð-
ur um land og tengir Dali, aust-
anverða, Barðaströnd, Skógar-
strönd norðan á Snæfellsnesi aust-
anverðu og að líkindum nokkura
hluta Strandasýslu við höfuðleið
milli Norður- og Suðurlands.
Vegagerð um Bröttubrekku er
þegar hafin og liggur álman úr
Norðurlandsvegi hjá Dalsmynni.
Er það skemsta, fær vegarleið í
Dalina, en því miður allerfiður
fjallvegur og má því búast við að
Dalir verði, ef við þann veg skal
hlíta einvörðungu, sviftir sam-
bandi við vegakerfi landsins leng-
ur en aðrar nálægar bygðir. Veg-
ur um Laxárdalsheiði og í Hrúta-
fjörð mun að vísu síðar koma, en
verður ekki viðhlítandi úrlausn
fyrir Suðurdali til sambands við
Suðurland.
llinsvegar mun vera uppi í Döl-
um sú skoðun, að veg beri að
leggja út Skógai’strönd, yfir
Rauðamelsheiði á Snæfellsnesi og
þaðan í samband við veginn um
Mýrar í Borgames. Leið þessi
yrði að vísu nokkuð löng. En til
gildis henni er talið meðal annars:
Að vegurinn myndi tengja sam-
an bygðir við Breiðafjörð og á
Snæfellsnesi sunnanverðu.
Að skamt yrði frá Skógar-
strandarvegi til sambands í
Stykkishólm, hvort heldur yrði á
sjó eða landi.
Og síðast en ekki síst, að
Rauðamelsheiði mun vera lægsti
fjallvegurinn á þessum slóðum og
mundi því veita Dalamönnum
lengst og öruggast vegarsamband
á ári hverju.
Loks má geta þess, að Stein-
grímsfirðingar og fleiri Stranda-
menn norðan Bitru láta sig
dreýma um bílvegarsamband úr
Kollafirði um Steinadal og þá&an
í samband við Dalaveg.
Vegakerfi landsins greinist nú
mjög og mun á næstu árum
skjóta sprotum í hverja bygð á
landinu. Er það vel farið, að al-
menningur geri sér sem ljósasta
grein fyrir því, hversu beri að
tengja saman dreifðar bygðir
landsins, því að þar kemur margt
til greina, eins og veðurfar, snjóa-
lög, bygðaskipun, hafnaraðstaða
og væntanleg viðreisn og þróun
sveitanna. Og er almenningi, sem
á við að búa hinar margvíslegu
ástæður, betur kunnugt um
margt slíkt, en þeim er fjarri
búa, en sem settir eru til að ráða
úrslitum slíkra mála.
T t
----O—--
TJtan nr heimi
Stefna Breta í utamíkismálum.
Hrun Ihaldsstefnunnar í Bret-
landi við síðustu kosningar þar
þykir vera meðal merkustu við-
burða og hefir þótt boða stefnu-
hvörf í heimspólitíkinni, með því
að sigur jafnaðarmanna yfir
íhaldsstéttunum á þingi Breta
hefir verið talinn sigur yfir hern-
aðarstefnunni og vígbúnaðarstreit-
unni í utanríkismálum þjóðarinn-
ar. Þykja síðustu viðburðir benda
til, að þessar vonir muni ætla að
rætast til einhverra muna.
Þess er ekki langt að minnast,
að Bretar settu sér það mark og
gerðu öðram þjóðum kunnugt, að
þeir myndu jafnan eiga herskipa-
flota svo öflugan, að hann yrði
jafnstór samanlögðum flotum
tveggja þeirra stórvelda annara,
er stærsta hefðu. Hafa Bretar á
undanförnum áratugum farið fram
með oflæti miklu og talið sig eiga
að vera herra á öllum höfum jarð-
ar, (sbr.: „Britannia rule the
waves“ þ. e. „Bretland! drotnaðu
á öldum hafsins“)! Og hafa
meginástæður þeirrar yfirgangs-
stefnu verið þær, að Bretar hafa
víða átt hagsmuna að gæta um
verslunarsambönd og fjárplógs-
ráðstafanir í nýlendum úti um
allan heim og að heimaland þeirra
er alt umflotið sæ og telja þeir
örlög ríkisins á styrjaldartímum
komin undir styrk og gengi her-
skipaflota síns.
Viðleitni þjóðanna að stilla
hernaðaræði sitt og vígbúnaðar-
kepni hefir verið mikil á undan-
förnum árum. Ber það til að öll-
um heimi blöskraði ógnir síðustu
styrjaldar og aðvísindinleggja upp
í hendur manna ný og ný ráð og
tæki til manndrápa svo stórvirk
og ægileg að varnir þrjóta með
öllu. Hefir þetta komið berlega í
ljós, er stórþjóðirnar hafa próf-
að styrkleik loftvarnanna í höfuð-
borgum sínum og komist að
raun um að þær væra alls ónógar
og að eigi verði með neinum
þektum ráðum rönd reist við
árásum úr loftinu, sem gætu á
svipstundu lagt borgir í rústir og
strádrepið þjóðimar. — Horfir
vissulega til þess að vísindin verði
möimum ofurefli og að sigiu-
inatmanna yfir náttúruöflunum
muni leiða til sigurs náttúruafl-
anna yfir mönnunum, nema þeir
taki að hugsa eftir nokkuð öðrum
l eglum en hingað til.
Á undanförnum áram hefir
mikið verið skrafað og skeggrætt
um takmörkun vígbúnaðar á sjó.
Og við stjórnarskiftin í Bretlandí
hefir orðið meiri árangur af því
umtali en áður. Áttu þeir nýlega
tal um það mál MacDonald og
Dawes sendiherra Bandarikjrfnna
í Bretlandi með þeim árangri, að
þessi tvö stórveldi komu sér sam-
an um að hafa jafnöflugan flota.
Hafa Bretar þar með látið nokk-
uð undan síga með yfirdrotnunar-
stefnu sína á hafinu og má at-
burður þessi teljast stórmerkur,
meu pví að horft hefir til mjög
hættulegrar flotasamkepni milli
Breta og Bandaríkjamanna síðan
keppinautur Breta austan Ermar-
sunds var brotinn á bak aftur.
Þá hefir utanríkisstjóra Breta
fallist á að hefja samningatil-
raunir um endurnýjað stjómmála-
samband milli Breta og Rússa, en
því sambandi hefir verið slitið síð-
an í maímánuði 1927 að Bretai-
geiðu húsrannsókn í Arcos House
og þóttust verða varir við bylt-
51. blað.
ingaundirróður af hálfu Rússa.
Horfir endurnýjað samband þess-
ara tveggja stórvelda vestanmeg-
in og austanmegin í Evrópu til
aukins friðaröryggis qg bættra
sambúðarhátta með þjóðunum.
Loks má telja, að Bretar hafa
tekið upp mannúðlegri stefnu
gagnvart Egiptum og virðast
muni unna þessari fomfrægu þjóð
meira stjórnfrelsis en að undan-
förnu. En framkoma Breta í þeim
viðskiftum hefir verið þymir f
augum margra vina réttlætis og
þjóðréttinda.
-a
Arnarhvoll

Vesturhlið, að Ingólfsstræti.
é\40<>
Grunnflötur.
Síðasta Alþingi heimilaði lands-
stjóminni að taka lán til að reisa
skrifstofubyggingu í Reykjavík
fyrir skrifstofur, sem ríkið hefir
nú í leiguhúsum út um allan bæ,
ef sýnt þætti, að með því mætti
spara ríkissjóði útgjöld svo að um
munaði. Við rannsókn sem stjóm-
in lét framkvæma kom í ljós, að
spara mætti um helming samtals
í húsaleigu, ljósi, hita og ræst-
ingu, ef landið bygði sjálft ein-
falt og héntugt skrifstofuhús, í
stað þess að láta húsaspekulanta
í höfuðstaðnum leiga landinu með
uppsprengdu verði húsnæði á
mörgum stöðum. Þá var afráðið
að reisa byggingu þessa á Arnar-
hólstúni. Snýr aðalhliðin að Ing-
ólfsstræti, en gaflinn að Lindar-
götu. Aðalinngangur er á götu-
horninu, og er einföld súla þar
hornstólpi í byggingunni. Síðar
má bæta við, ef þörf gerist áfram-
haldi af álmunni meðfram Lindar-
götu.
Hús þetta á að heita Amar-
hvoll. Er nú langt komið að grafa
fyrir grunninum og verður brátt
byrjað að steypa. Ef haustið verð-
ur milt er von um að mikið af
húsinu verði tilbúið næsta vor,
og nokkuð um nýár.
Amarhvoll verður þriggja hæða
hús með kjallara. Á hliðinni að
Ingólfsstræti og Lindargötu verða
engir gluggar á kjallaranum. Þar
verða eldtraust herbergi, þar sem
hinai’ mörgu . skrifstofur geta
geymt skjala og teikningasöfn sín,
er altaf stækka með hverju ári.
Að öðru leyti verður í kjallaran-
um lítil íbúð fyrir dyravörð, fata-
geymsla fyrir allar skrifstofurnar,
handlaugar, salerni o. s. frv. Aðal-
hæðirnar þrjár verða þess vegna
notaðar út í ystu æsar íyrir skrif-
stofur.
Frá aðalinngangi bak við súluna
(sjá grannmyndina) liggur for-
stofa inn í aðalganginn, og verða
skrifstofur þar til beggja handa.
Beint á móti anddyrinu ’er stigi
og lyfta framan við, neðan úr
kjallara upp á efsta loft. Tveir
eldtraustir veggir liggja þvert
ýfir húsið, upp í gegn, báðum
megin við stigann. Annars verða
skilrúmin meðfram göngunum 0g
milli herbergja, úr tré að neðan
og gleri að ofan, ýmist gegnsæju
og ógegnsæju, eftir því sem við á.
Er það fyrirkomulag tekið eftir
fullkomnustu skrifstofubygging-
um, sem reistar eru 1 stórborgun-
um.
Vegna þess hvemig glugga-
skipun verður á Amarhvoli geta
skrifstofuherbergin verið stór eða
lítil eftir því, sem með þarf. Þar
sem embættismaður þarf Iitla
skrifstofu, og hefir t. d. einn að-
\