Tíminn - 23.12.1929, Blaðsíða 2

262
TÍMINN
að hann kæmist að raun um hvað
hetta alt hefði að þýða. Hann
stóð á fætur og elti manninn,
pangað til að hann kom þangað
sem hann átti heima.
Þá sá hirðirinn, að' maðurinn
hafði ekki svo mikið sem kofa
til að búa í, heldur lá kona hans
og barn í hellisskúta, þar sem
ekki var annað umhverfis en ber-
ir steinveggir.
En hirðirinn hugsaði með sjálf-
um sér, að þetta veslings sak-
lausa barn kynni kannske að
deyja af kulda þama í hellinum,
og þótt hann væri harðlyndur
maður, komst hann við og hugs-
aði með sér, að hann skyldi |
hjálpa barninu. Og hann tók
tösku sína af öxlum sér, og upp j
úr henni dró hann hvítt og j
mjúkt gæmskinn, fékk ókunna |
manninum það og sagði, að hann
skyldi láta barnið sofa á því. |
En á þeirri sömu stundu og
hann sýndi, að hann gat líka
verið miskunnsamur, upplukust
augu hans og hann sá það, sem
hann hafði ekki getað séð áður, :
og hann heyrði það, sem hann
hafði ekki getað heyrt áður.
Ilann sá, að í kringum hann !
stóð þétt hvirfing af litlum engl-
um með silfurhvíta vængi. Og
hver þeirra hélt á strengleik í
hendi sér, og allir sungu með
hán-i raustu, að í nótt væri frels-
aiinn fæddur, hann, sem frelsa
skyldi heiminn frá syndum hans.
Þá skyldi hann hversvegna því-
lík gleði var yfir öllum hlutum
þessa nótt, að þeir vildu ekki
gera neinum neitt ilt.
Og það var ekki einungis í
kringum fjái’hirðinn sem englarn-
ir stóðu; hvert sem hann leit, sá
hann þá. Þeir sátu inni í hellin-
um, þeir sátu á fjallinu þar úti
fyrir og þeir flugu uppi undir
himninum. Þeir komu gangandi
eftir veginum í stórum hópum,
og þegar þeir komu á móts við
hellinn, námu þeir staðar til að
líta á barnið.
Þar var óendanleg gleði, fögn-
uður, söngur og leikur, og alt
þetta sá hann í koldimmu nátt-
myrkiinu, þar sem hann hafði
ekki greint handaskil áður.
Hann var svo glaður yfir því að
augum hans hafði verið lokið
upp, að hann féll á kné og þakk-
aði guði“.
En þegar amma var komin
hingað, andvarpaði hún og sagði:
„En það sem þessi hirðir sá, það
gætum við líka séð, því að engl-
arnir koma fljúgandi niður af
himnum hverja jólanótt, ef við
hefðum aðeins augu fyrir þeim“.
Og síðan lagði amma höndina
á kollinn á mér og sagði: „Þessu
mátt þú ekki gleyma, því að
þetta er eins satt og eg sé þig og
þú sérð mig. Það er ekki ljós
og lampar, sem mest veltur á,
og það eru ekki sól og máni,
sem mestu skifta, en það nauð-
synlega er, að við höfum augu,
sem geta séð dýrð guðs“.
M. Á. þýddi.

^cuuiav, -£augarr>aftt, 'gíepR^at'f.
A síðustu árum hefir komið
mikil hreyfing á að koma upp
nýrri tegund skóla fyrir æskulýð
ingar vesturálmuna, og miðbygg-
ingu hússins, en austurálman
varð að bíða sökum féleysis. Að-
Jóhann Kristjánsson: Laugaskóli 1924—28.
landsins, þar sem stefnt væri að
rneira sjálfstæði og fjölbreytni í
náminu, heldur en þekst hafði áð-
ur hér á landi. Sá fyrsti af þess-
um skólum var reistur að Laug-
um í miðri Suður-Þingeyjarsýslu
sumarið 1924. Höfðu ungmenna-
félögin i sýslunni, og ýmsir eldri
áhugamenn í héraðinu .safnað fé
til að standast 3/5 hluta kostnað-
arins, en landið lagði til 2/5 hluta.
Jóhann Kristjánsson gerði teikn-
inguna. Sést á myndinni á hlið
vesturálmu hússins og öll fram-
hliðin, sem veit móti suðri. Húsið
stendur á allháum melhól við
Reykjadalsá. Fyrir framan húsið
er djúp lægð í hólinn, og var
fyrrum veitt. í hana heitu vatni
ofan úr fjallshlíðinni og kent þar
sund. Tjörnin er enn til, og not-
uð til íþrótta með sundlaug þeirri
sókn varð mikil að skólanum
þegar í stað, og átti þátt í því
jöfnum höndum vitund manna um
fjölbreytta og góða kenslu, og
þau margháttuðu þægindi, sem
hið heita hveravatn, er húsið var
mörgum tugum manna á ári
hverju, þótt teknir væru 50—60.
Mjög varð innilaugin vinsæl, og
þótti nemendum þægilegt, að geta
í norðlensku stórhríðunum gengið
af svefnloftunum gegnum upphit-
uð herbergi og fengið sér morgun
bað í sundlauginni. Hefir sú orð-
ið raunin á, að allir sem dvelja
um stund á Laugum verða sund-
menn og flestir góðir. Fyrir sund-
mentun sveitanna hefir laugin
haft ómetanlega þýðingu. En þótt
undarlegt sé hefir frá sumum.
andstæðingum skólans andað kalt
til sundlaugarinnar á Laugum.
Hefir því verið haldið fram í
nafni fræðimensku, að óholt væri
að synda í laugum, sem þak væri
yfir. Væntanlega mun flestum
þessum mönnum hafa gengið til
ókunnugleiki á því að yfirbygðar
sundlaugar eru nú taldar hið
mesta hnossgæti í öllum menn-
ingarlöndum, og notaðar vetur og
sumar af ótölulegum fjölda fólks
í stórborgum jafnvel hinna mild-
ari landa, þar sem sund undir
beru lofti ætti að vera auðveld-
ara en á íslandi að vetrinum til.
! Sem betur fer er þessi þekking-
j arvilla nú kveðin svo niður hér á
landi, að ekki mun mein að verða.
En furðanlegt er, að . nokkrum
skynberandi manni skuli hafa
dottið í hug, að hentugt væri á
sveitaskólum hér á landi, að
freista unga fólksins til að vera
nálega nakið við sundæfingar í
opnum heitum laugum í frosti og
harðviðrum.
Eftir kosningarnar sumarið
1927 bre.vtti Alþingi styrkhlut-
úr Þingeyjarsýslum, en þ.ó jafnan
nokkuð úr fjarlægarí héruðum.
Sýnist alt benda í þá átt að smátt
og smátt leiti meginþorri ung-
menna úr þeim sýslum, sem hafa
héraðsskóla, þangið til náms einn
eða tvo vetur. Vel hefir Lauga-
skóli reynst Þingeyingum að því
leyti að nemendur þaðan munu
hafa verið öllu fastari við heimili
sín og átthaga, þrátt fyrir þessa
burtför, heldur en allur þorri
ungu k.vnslóðarinnar í öðrum hér-
uðum, sem fullnægir útþrá sinni
með missirisdvol í verstöðvunum.
Næstur í röðinni, meðal héraðs-
skóla á hverastöðum, var skólinn
á Laugarvatni. Var nokkur hluti
hans, tvær miðálmurnar og aðal-
anddyrið (móti norðrí) bygt
sumarið 1928, samtímis og lokið
var við höfuðbygginguna á Laug-
um. Tók skólinn þá til statrfa um
haustið og voru nemendur 25. Nú
í sumar var haldið áfram bygg-
ingunni og bygðar hinar fjórar
álmur, tvær hvoru megin við eldri
bygginguna; ennfremur gangur
með steinsvölum yfir meðfram
kenslustofunum fjórum, er liggja
samhliða undir suðurhlið. í ystu
álmunum eru kennarabústaðir,
bókasafnsherbergi og nokkuð af
herbergjum fyrir nemendur og
starfsfólk. Við austurenda húss-
ins er allstór bráðabirgðasund-
laug, með bárujái’nsþaki, og inn-
angengt í hana eins og á Laug-
um. Synda allir nemendur nokkra
stund á hverjum degi. Nemendur
á Laugavatni eu nú í vetur rúm-
lega 80, og aðsókn miklu meiri en
hægt er við að taka. Að tiltölu
hitað með, veitti nemendunum.
Leið ekki á löngn áður þingið
veitti nokkui- þúsund krónur til
að gera yfirbygða sundlaug við
sem er inni í húsinu, sem síðar i húsið. Var þá gerður kjallarinn
verður vikið að. Með tímanum
verður sundlaug þessi inni í
miðjum skólagarðinum og jafn-
an til mikils fegurðarauka.
Sumarið 1924 bygðu Þingey-
undir austurálmu hússins, og
steinþak yfir. Liðu svo nokkur
missiri að ekki var meira bygt
á Laugum. En aðsóknin var svo
mikil að vandræði þóttu að neita
íöllunum fyrir framlagi ríkis-
sjóðs til héraðsskólabygginga, og
skyldi rm greiða helming úr ríkis-
sjóði. Áttu þingeyingar þá nokk-
uð inni, og bygðu þeir með þeim
styrk austurálmu hússins ofan
á sundlaugina sumaríð 1928.
Næsta vetur urðu nemendur um
80, og mun vera álíka mai’gt þai’
í vetur. Mikill hluti nemenda er
eru flestir nemendur (tæplega
00) úr Arnessýslu.
I Borgarfirði hafði um langt
skeið verið ungmennafræðsla að
Hvítárbakka, í miðju héraði.
Hefir skólinn eflst mjög hin síð-
ari ár undir stjórn Lúðvígs Guð-
mundssonar, en húsakynnin voi*u
léleg mjög, timburkumbaldar og
léleg steinhýsi, og ekkert til
lírisbnamurti
Margir lesendur Tímans munu
kannast við nafn þessa unga
Indverja. Hann er fóstursonur
dr. Annie Besant, forseta guð-
spekifélagsins, og hefir mikið
verið um hann talað í heiminum,
alt frá því hann var barn að
aldri. Þegar hann var 14 ára
skrifaði hann bókina „Við fót-
skör meistarans", sem var þegar
á fyrsta ári, eftir að hún kom út,
þýdd á flest tungumál heimsins,
og hefir verið prentuð upp aftur
og aftur. Dr. Jón Aðils þýddi
bók þessa á íslensku og hefir hún
verið prentuð upp aftur nýlega,
var þá fyrra upplagið útselt.
Dr. Annie Besant hefir alt frá
1909 flutt heiminum þann boð-
skap, að mikils andlegs leiðtoga
sé von til jarðarinnar, leiðtoga
sem eigi líkt eríndi og t. d.
Kristur og Buddha. Hún hefir
haldið því fram, að heimurinn
stæði nú á tímamótum, að ný
menning væri í aðsigi, sem mundi
fá annað hlutverk og eignast
aðrar hugsjónir en sú menning
þekkir, sem nú gnæfir á öldu-
toppinum. Þessi leiðtogi, eða
heimsfræðari, sem svo hefir ver-
ið nefndur, ætti að verða braut-
ryðjandi hinnar nýju menningar
og merkisberi hugsjóna hennar.
Þegar eftir að bókin „Við fót-
skör meistarans“ kom út, fór
það að kvisast, að ýmsir álitu
hinn unga höfund bókarinnar
vera hinn væntanlega fræðai’a;
hafði hann og verið gerður að
formanni alheimsfélags „Stjarn-
an í austri“, sem sett hafði sér
það markmið, að búa heiminn
undir þennan atburð. Félagið náði
mikilli útbreiðslu um heim allan,
munu hafa verið í því um 100000
manns, þegar flest var. Sjálfsagt
hefir dr. Annie Besant alt af
þótst sannfærð um köllun Kris-
hnamurtis, en það var þó ekki
fyr en árið 1925, að hún lýsti
því yfir opinberlega, að hinn eft-
irvænti fræðari mundi birtast í
líkama Krishnamurtis. Sjálfur
virðist Krishnamurti lengi hafa
verið í miklum efa um köllun
sína, hefir hann oft minst á það
í seinni ritum sínum, en sérstak-
lega talar hann um baráttu sína
og leit í bók, sem hann nefnir
„Frjálst líf“, eru það fyrirlestr-
ar, sem hann hjelt í fyrrasumar.
Bók þessi er nú komin út á ís-
lensku, og er nauðsynlegt fyrir
alla að lesa hana, sem kynnast
vilja þessum merkilega manni og
þroskaferli hans.
í janúar 1927, er sálarstríð
Krishnamurtis á enda, hann
gengur þá, að því er hann sjálf-
ur segir, í gegnum einhverja
geysilega innri reynslu, sem
sjálfsagt verður ekki með orðum
lýst, enda gerir hann litlar til-
raunir til þess. En eftir það er
hann elcki í neinum efa; hann
þekkir nú sjálfan sig og mennina
og hann veit, til hvers hann lif-
ir í heiminum. Hann iýsir því
hiklaust yfii’, að hann hafi náð
takmarki mannlegrar fulkomnun-
ar, að vitund sín sé runnin sam-
an við alvitundina, því sé hann
ekki lengur aðskiiinn einstakling-
ur, heldur eitt með öllum. Á-
standi þessu lýsir hann sem full-
kominni sælu og lausn úr öllum
viðjum, andlegum og líkamleg-
um. Þetta segir hann að sé tak-
mark hvers einasta manns, og
þegar þeir keppi að því með
sama ákafa og kappi og þeir leiti
jarðneskra gæða og’ unaðssemda,
þá muni þeir ná því.
Surnarið 1927 hóf Krishna-
murti kenslu sína sem hinn eftir-
vænti heimsfræðari. Félagið
„Stjaraan í Austri“, sem hafði
átt að undirbúa komu þessa fræð-
ara, var þá uppleyst, en annað
nýtt stofnað í staðinn, sem nefnt
var Stjömufjelagið, átti það að
vera fræðaranum til aðstoðar í
starfi hans, en aldrei varð það
eins mannmargt og hið fyrra
hafði verið. Margir þeirra, sem
verið höfðu í félaginu „Stjaman
í Austri“ og nú gengu inn í hið
nýja fjelag gerðu sjer fyrirfram
meir eða minna ákveðnar hug-
myndir um hver mundi verða
boðskapur og fræðsla Krishna-
murtis sem heimsfræðarans, er
boðaður hafði verið. Þeir gerðu
mai-gir ráð fyrir að hann mundi
stofna ný trúarbrögð, að minsta
kosti mundi starf hans verða
tengt kirkju og helgisiðum, og
þeir brutu heilann mikið um það,
liver hann væri, hvort hann væri
ef til vill Kristur kominn aftur
til j arðarinnar.
Boðskapur Ki’ishnamui’tis hefir
að mörgu leyti orðið allur annar,
en þessir menn bjuggust við.
Ilann neitar að segja nokkuð um,
hver hann sje, telur það ekki
skifta neinu máli, og varar menn
við, að vera að brjóta heilann
um það. Ennfremur aftekur
hann, að hann muni stofna ný
trúarbrögð; er auðfundið, að
hann telur það mjög illa farið, ef
koma hans yrði fyr eða síðar til-
efni til nýrrar trúarbragðastofn-
unar. Hann telur meir að segja
trúarbrögðin og öll þau form,
sem þeim fylgja, trúarjátningar,
helgisiði o. s. frv. til þeirra
fjötra, sem mennirnir verði að
losa sig úr, áður en þeir geti náð
fuilkomnu frelsi, orðið fullkomnir
menn. Guðshugmynd hans er afar
víðtæk; hann neitar tilveru per-
sónulegs guðs, segir að orðið guð
hafi verið notað í svo þröngri
merkingu, að hann vilji heldur
tala um lífið, sem sé alt, og hvet-
ur menn til að sjá heldur guð í
náunga sínum, en að dýrka ein-
hvert fjarlægan guðdóm, sem
þeir viti ekkert um.
í fyrstu virtist kærleikur og
mildi yfirgnæfa alt í boðskap og
framkomu Kriehnamurtis. Hann
söng lofsöngva. og ástarljóð til
„Ástvinar“ síns, en ástvinurinn
er: mennimir, blómin, dýrin,
himininn, ait. Hann hafði sjálfur
náð takmarkinu, og hann þráði
nú það eitt, að leiðbeina öðrum
og vísa þeim veginn, svo þeir
gætu líka sem fyrst komist á
vegarenda. Það leit út fyrir, að
hann hjeldi, að þetta mundi verða
furðu auðvelt, að mennirnir
mundu taka vegsögn hans, sem
þekti leiðina af eigin reynslu,
tveim höndum, yfirgefa alt
ónauðsynlegt og stefna nú beint
að takmarkinu. Á þeim tveim til
þrem árum, sem Krishnamurti
hefi nú starfað, hefir orðið mikil
breyting á honum. Form og fram-
setning á því, sem hann talar og
ritar hefir stórlega fullkomnast,
krafturinn og þunginn, sem boð-
skapurinn er íluttur með, marg-
faldast, svo að þetta tvent skygg-
iv nú næstum því á hina óumræði-
legu gleði kærleikans, sem ein-
kendi hann fyrst, mest af öllu.
Ilann hefir nú uppgötvað, að
hlutverk hans er ekki létt, að
merinirnir eru ekki eins fúsir á
að hlusta, eða öllu heldur að
breyta lífi sínu, eins og hann
hafði vonað.
í sumar leysti Krishnamurti
upp Stjörnufélagið, þar eð hon-
um þótti það ekki ná tilgangi sín-
um, að vera brú á milli hans og
heimsins. Hann lýsti því yfir að
fvlgi þúsundanna væri til einskis,
þegar skilninginn vantaði og