Tíminn - 23.12.1929, Blaðsíða 4

264
TlMINN
£aMarát?ar:p.
Okkar hjartans þakkir viljum
við héi’með færa forstöðukonu
málleysingjaskólans, frú Mai’gréti
Bjarnadótur Rasmus fyrir alla ást-
úð og umhyggju fyrir Jónatan
litla, syni okkar, meðan hann
dvaldi á skólanum og nú síðast
fyrir að heiðra svo göfuglega og
unaðslega minningu hans látins
og senda lík hans svo elsku um-
vafið og buðk alúðlegrar fórn-
fýsi smurt úr garði vestur til
okkar.
Fyrir alt þetta biðjum við góð-
an föðurinn á himnum að launa
henni með ævarandi styrk til
slíkra tignarverka kærleikans.
Múla í Dýraf. 12. des. 1929.
Ingibjörg Jónatansdóttir.
Ólafur Magnússon.
miðilsins Ejner Nielsens. 1 dag-
bók hennar er nákvæm skýrsla
um fund hjá þessum miðli.
Þrettán manns voru á fundi.
Alls birtust 19 manngervingar á
fundinum, karlmenn, konur og
Ixirn, oft fleiri verur en ein sam-
tímis. Þarna líkamnaðist Harald-
ur Níelsson mjög greinilega, svo
að nokkrir viðstaddir þektu hann
gerla, andlítsfall hans og málróm.
Mælti hann á íslensku þessi orð:
„Jesús minn, eg þakka þér“. Kom
hann tvisvar fram á fundinum. 1
fyrra skiftið varð hann svo
hrærður, að hann varð að hörfa
og hverfa, en mælti um leið
framangreind orð. í síðara skiftið
var hann rólegri. Stóð hann þá
nokkra stund hjá konu sinni og
dóttur og sýndi þeim þögul ástúð-
aratlot; lagði vanga sinn að kinn-
um þeirra. Þótti þeim, sem hold
líkamsgerfisins væri tæplega jafn-
þétt sem okkar manna, en með
eðlilegum líkamshita og ofurlítið
rakt.
Brestur rúm, til þess að greina
nánar frá þessum atburðum.
Þykist Tíminn styðjast við slík-
ar heimildir í þessum frásögn-
um, að ætla megi. að Haraldi
Níelssyni hafi tekist að færa rík-
ar sannanir fyrir áfraníhaldslífi '
sínu og, að hann sé enn ötull í
liðsmaður á vettvangi þess mál- j
eínis, sem hann helgaði svo mik-
ið af starfi sínu og alhuga baráttu
fyrir sálarheill þjóðar sinnar.
----------------o----
3irá
Ririijumál'atfefuötrmt
Kirkjumálanefndin hefir setið
að störfum hér í bænum um
nokkurt skeið undanfarið. Hefir
hún unnið að sumurn en fullgert
önnur þeirra fnrmvarpa um
kirkjuleg efni, sem hér eru talin:
Frv. um kirkjuráð,
— — véitingu prestakalla,
— — kirkjur,
— — kirkjugarða,
— — höfuðkirknasjóð,
— — höfuðkirkjur,
— — bókasöfn prestakalla,
— — utanfararstyrki presta,
— — embættiskostnað presta-,
— — húsbyggingar á prets-
setrum.
Nefndin hefir nú slitið fundum
að þessu sinni vegna jólaanna
þeirra presta, sem eiga þar sæti.
C^a)-
Iðrunöur
Moderato. Steinþór Þorgrímsson.
Q-4) i 1— J X —} — h :— '—1 v, - . ' " . . ] - r - :h 4
9-j ! r 1 n « .j . 4 _4 >
9 J* • J JL/ • j . zj— * -1. r j
V47 V d. " f - - •. - • 7. *• » 1 ... . 9- J
^ ! U 1 hugs - aði’ uiri 1 / T i r T P r T | T 1 i T f' J ekk - erl, en horfði’ út á lá og hok - inn við sigl - un - a J J -*- J• é' •*- __ J _ J J_ hJ J ... hJ. T _ r ,tóð. Þá J
V
M. I) g. 0 • r f r—f 7T p ■ yf 4- -fSt t » - 0
z? ur\ r r - r | * | \j L p [ . : * i # - -
: * k '~r=- -1>- --P- * * i— þ T-4- \- T —r þ 1 - % -d
I mjög rækilegt orðasafn með til-
vísunum í þýsk og latnesk orð.
' Hvorttveggja er gert svo ræki-
lega sem æskilegt er og á sann-
vísindalegan hátt. Sjaldnast er
það, að maður hafi ekki eitthvað
smávegis að athuga. Efalaust
i| mun þessi bók fá mjög mikla
þýðingu fvrir nám og stundan
íslenskunnar í framtíðinni.
Með þessum fáu línum vil eg
mæla með því, að þeir sem fást
við þessi fræði, lesi rækilega bók-
ina. Þess mun engan iðra.
Khöfn, 4. nóv. 1929.
Finnur Jónsson.
----o----
(Dlafur Obals

vatl sér úr æg - i mitt fann - hvít - a frón,
^ S;

i h i J
A * - f-
1 f
=P
^ i p í; rj &
meö fjöll - in sín blik - and
. ra h
þ
i hrein,

£
=r.þ:
þaö
JL

::b.
ö:
:zz!l
-*•-
þólti’ hon - mn ]ör - und
* • }\ j: t £
r * ? í - C 0
4-
*
1-
svip ■ mih - il sjón,
mf N _ rit.
-----O—T—0-------0-----*#--0

:b:
*• ö*
-trfc.
þ
E*
þ i
* ±

T“ v~
u
því
--#-
—þ-
r
sól
u
á jöld
ZMZ.
~0~
U
an
ÍII1=LÉ

-i?“
þ
' - j
i r
a skein.
Þorst. Erlingsson.
þ
Préttir I
'________ I
Leiðrétting. í greininui „Fulltrúi j
Krists i Hornafirði" i síðasta hlaði
Tímans slæddust inn slæmar ártals-
villur. Á fjórða neðantnálsdálki
síðu, þar sem talað er um heyafla .
jirostsins, stendur: „Siðan athuga
úttektarmenn hcyjaframtal prests frá
1814 o. s frv.“, en á að xera 1918. —
\ öðrum neðanmálsdálki 4. síð.u
stendur að Sigríður á Brekku hafi
andast 1917 en á að \era 1927.
Dánardægur. pann 5. þ. m. and-
aðist að heitnili sinu, Firði i Mjóa-
firði, frú Anna porsteinsdóttir, kona
Sveins alþrn. Olafssonar i Firði. Frú
Anna var fædd i Berufirði 6. maí
1869, döttir þorsteins prófasts í Ey-
(iölum þórarinssonar prófasts samu-
slað. Erlendssonar, Árnasonar bónda
i Hellisfirði. Hún giftist eftirlifandi
manni sínum, Sveini alþm., 1889.
Börn þeirra cru, Sigríður, er dó í
æsku og Sesselja í föðurgarði. —
Anna. var mikil atgerfiskona og vel
að sér ger urn vnarga liluti, sérstak-
iega prúð t framgöngu og yfirlætis-
laus, söngelsk í mesta lagi, lærði
ung orgelspil og stýrði söng í Ey-
dalakirkju, meðan hún dvaldi þar.
Ung gekk hún í Ytri-Eyjárskóla, nam
}>ar liannyrðir og aðrar mentir, enda
var um margt á undan sínum tima.
Á síðastliðnu hausti andaðist
porgerður Einarsdóttir húsfreyja
að Fjarðarkoti í Mjóafirði, kona Jóns
hónda í Fjarðarkoti Ólafssonar, hróð-
ur Sveins í Firði. F’rú þorgerður
\ar ástsæl kona tunfram það sem
alment gerist, sérstaklega kunn að
góðlýsi. hjálpsemi og hjartamildi
gagnvart öllum þeim, er bágt áttu
og hún mátti hjálp veita. — þann
29. nóv. síðastl. andaðist i Hafnar-
firði eflir uppskurð Oísli Jónsson
hfínidi frá Galtarvík í Skilamanníi-
hreppi í Borgarfjarðarsýslu. Gísli
var sonur Jóns Óla.fssonar í Galtar-
vík, bróðir Ólafs J. Hvanndals
myndmótasmiðs og þeirra systkina.
Gisli var ramur að afli, liamhleypa
til verka, húmaður ágætur, drengur
góðui' og ástsæll af hverjum manni.
Hann var kvæntur Guðborgu Ingi-
mundardóttúr frá Staðarhóli í
Daiasýslu. Lifir liún mann : n á-
. o.mt 6 hörnum þeirra hjónti. lillum
i ómegð. — Látin er hér í hænum
ih. f. m. frú Elinborg Theódórs, kona
Guðmundar Theódórs, lireppstjóra í
Stórholti i Dalasýslu. Frú Elinborg
var dóttir síru Páls sál. Ólafssonar í
Vatnsfirði og kontt hans, Arndísar
I’étursdóttur (Eggerz), mikil atgeifis-
kona, eins og hún átti kvn til. þau
Stórholtshjón eigmtðust 9 börn, en
að eins þrjú þeirra, hin yngstu, eru
á lifi. Frú Elinborg var tæpra 4-8
ára að aklri, er hún létst, en hafði
átt við þunga vanheilsu að striða
um nokkurt skeið.
----0----
Jfot?ceðt
flutt við vígslu heimavistarskóla
Kjalnesinga á Klébergi
20. október 1929.
í dag er hún Esja svo hjört yfir brún
og brosir við árdegiskulið.
Ilún fagnar því atli, sem ræðurþárún
er i'eýnslan að haki hefir dulið.
það er sem hún hendi til bamaruw
sinna
á brattari leiðir, á stórt til að vt na.
það fögnuð minn eykur að sjá
hér í sveit,
að sóknin er hafin til dáða
í mcnning, sem heimtar hvern
liðsmann í leit
að ljósi og markinu þráða.
Enn æskan og bemskan á aflitnt að
valda
til óhornra niðja og komandi alda.
það brestur svo einfalda þekking
í þrau'
og því hefir oft tekist miður
að kenna þau öfl sem að kljúfa’
okkur braitt
og kveða hana fávisku niður.
því inngróinn vani rneð
afturhaldsbandi,
er óvimir þungur á framtíðarlandi.
þítð vita þeir reyndu, að saklausri sál
oft sýnist þær hætturnar smáar.
þá hregst ekki, vinur, að hrautinerhál
og brekkurirar margar og háar.
En viskun er ljós, sem að lýsir
þá vegi,
er liggja til sigurs á komandi degi.
})uð vorar í arrda þó hrímbrýnt sé
haust,
því hér á hún menning að lifa;
sú hygging, sem reist er á bergimt
traust,
hún liregst ekki vonum til þrifa.
Hún fæðir og þroskar þann vísir
til vista
á vegferðunr nýjum til komandi lista.
Hér eflist sá þróttur við einhuga fök
á aflrauna björgunum þungu.
því vélta þeim frá, svo þau verði
ekki að sök,
er verk þeirra hraústu og ungu.
])á hlýnar af geisla okkar
helgustu vona,
með hamingju vaxandi dœtra og sona.
Hjálmar porsteinsson Hofi.
----0-----
■glitfregmr
Jón Helgason: Málið á nýja
testamenti Odds Gottskálks-
sonar. Gefið út af hinu is-
ienska Fræðafélagi 1929. 416
bls.
Þetta er nýstárleg bók í bók-
fræði Islendinga. Eins og oft
hefir verið getið um — jafnvel
stundum til ófrægingar — hafa
íslenskir málfræðingar jafnan
stundað foraíslensku, þ. e. ís-
lenskt mál eldra en segjum 1300.
Auðvitað varð að byrja á því,
sem elst var. En nú er svo komið
að áframhaldinu, málinu á hin-
um íslensku miðöldum. Tvö kver
hafa komið út um það, og er það
ekki nema bláber byrjunin. Rím-
umar frá 15. öld hafa verið gefn-
ar út að nokkrum mun og orða-
bók með þrðaforða þeirra, og svo
eru öll fombréfin; því miður bíð-
ur margt þess að prentað verði
(t. d. helgikvæðin). Alveg ein-
stætt rit er þýðing Odds á nýja
testamentinu, sem kom út 1540,
prentað í Ilróarskeldu. Þetta er
elsta prentaða bókin með íslensku
máli, sem nú er kunn, og hefir
því meiri mállega þýðingu en
nokkurt annað rit og í mesta
máta þess vert, að rannsakað
væri vel og rækilega.
Það er þetta, sem prófessor
Jón Ilelgason hefir gert með
mestn nákvæmni og vandvirkni.
Oddur var kallaður oft „norski“,
því að hann var alinn upp hjá
; frændum sínum í Noregi. Þá var
norskan farin að blandast og
ruglast, og kennir þess hjá Oddi,
þó ekki nema lítið eitt. Annars
er mál hans furðu gott, og mætti
vel nefnast „klassiskt“ frá þeim
tímum. Oddur þýddi mest testa-
mentið eftir Lúthers þýðingu, en
hafði hliðsjón líka af hinni al-
kunnu latnesku þýðingu. Oddur
þræddi mikið orð og orðasetning-
ingar Lúters og þýddi þau mjög
oft bókstaflega. Enginn vafi er á
því, að aragnúi af orðum og
orðasamböndum i nútíðarmáli
stafa frá Oddi, vegna þess, hvað
þýðingin var mikið notuð, og
Guðbrandur tók hana svo að
segja óbreytta upp í sína biblíu.
Bók Jóns er aðallega tveir aðal-
þættir: greinargerð fyrir orð-
myndum og setningum, og avo
Undanfama daga hefur málarinn
Olafur Túbals haft múlverkasýningu
hér í .bænum. Sýningin hefir verið
ágæflega sött, eftir því, sem gerist
um sýningar hér, því nokkuð vant-
ar enn á, að almenningur sé farinn
að hagnýta sér slrkur sýningar, sem
skyldi. þær eru ekki fyrir þá eina,
sem í'áð liafa :i að kaupa málverk,
C'g ekki heldur skemtun í venjuleg-
< m skilningi. þær eru til þes's að
ala upp smekkvísi manna og feg-
urðarvit og voita þeim göfuga irautn,
ríkum jafnt senr fáiækum.
Fliótshliðin hefir ekki komið á legg
iieiri listamönnum en það, að öllum
hefur þeim orðið hin fagra, fjöl-
hreytta náttúra hennar liugstæð og
áhrifadrjúg. þegar eg gekk' um sýn-
ingu þessa Fljótshliðings, þá gat eg
ekki varist þess að gera ósjálfrátt
samanburð á lionum og öðrum lista-
manni, sem sleit harnsskóm sinum
ú sömu slóðum. Skvldleiki viðfangs-
efnanna fær ekki dulist, þótt annar
sé Ijóðskáld, og hinn listmálari. Ó)-
afur hefir málað „bláa hamra yfir
sléttri grund“, þá sómu sem þor-
steinn Erlingsson kvað um. Gljúfra-
myndir Ólafs, t. d. Bleiksárgljúfur
sýna það, hyernig „dularhámur leið
af bjarga blóð“ fyrir skygnu skáld-
nuga. Bleiksárgljúfur er að mínu
áliti stórfenglegt iistaverk, voldugt í
dráttnm og litum og aödáanlegt
liversu listamanninum hefir tekist að
láta sjálfa náttúruna koma fram,
þögnina, dýptina og styrkleik forms-
ins sjálfs.
Sama máli gegnir um fleiri mvnd-
ir Ólafs t. d. „Valahnúkur í þórs-
mörk“ nr. 19 og „Tindafjöll" og raun-
ar margar fleiri. þær eru ákaflega
stílfastar og traustar, mikill djarf-
leikur í litum, án þess þó, að það
verði á kostnað mýktar eða samræm-
is. Ólafur er raunsæismaður í bestu
merkingu. Hatrn „stiliserar“ sjaldan.
Takmark hans virðist vera að grípa
út úr náttúrunni sjálfri svo auðug
viðfangsefni, að ekki þurfi þar um
að bæta. „því hún fékk við fossa
þína, fyrstu hljóð i strengi sína“
kvað þorsteinn um fossana í F'ijóts-
hlíðinni. Ólafur hefir lieldur ekki
gl.eymt fossunum. Hann sýnir nokkr-
ar Ijómandi fallegar fossamyndir,
Barnafoss, Marðarfoss, Merkjárfoss,
og er sú síðasttalda einkurn fögur.
í myndinni „Bunmfoss" verður
hrvnjandi vatnsins einkar lifandi og
eölilegui'. það væri undarlégt um
listamann úr Fljótshlíðinni, ef lrann
hefði okkert liafl að segju um þórs-
mörk „urn óbygðar heiðar og vlð-
sýnið fríða". Margar af myndum Ól-
áfs' bera nafnið „Landslag á þórs-
mörk“. Shk nöfn segja í rauninni
afarlítið út af fyrir sig, og mig
hrestur kunnáttu lil þess að gera
þeirra grein i stuttu máli, svo sem
vert væri. En óh.ætt er mér að segja,
tið á meðal þessara mynda voru
nokkrar skínand't fagrar, t. d. nr. 7,
nr. 19 og nr. 35 og 36 á sýningunni
allai' prýðisvel gerjðnr myndir.
Yfirleitt vai' sýning Ólafs hin prýði-
iegasta. Hann er mikillátur og ötull
listamaður, sem hefir sýnt það ótví-
rætt, að hann er maður til stórra af-
knsta í list sinni, og sem þrátt fyrii'
örðugan hag, hefir beitt sig þeirri
liörku og tamið svo hæfileika sina,
að honum hefir alt.af verið að fára
l'ram. Og honum á eflaust cftir að
fara fram ennþá. það er full ástæða
til þess að árna honum alls góðs á
þeirri braut, og hafi hann þökk fyrir
komuna.
Reykjavík, 18. des.
Slgurður Elnarsson.
Ritstjóri: Jónas Þorbergsson.
Ásvallagötu 11. Sími 2219.
Frentsmiðjan Acta.