Tíminn - 01.02.1931, Blaðsíða 3

TÍMINN
7
Ófærufoss í Elrtyjá. Steinboginn er náttúrusmíði.
koma. Við geng-um síðan niður
Reynisfjall að vestanverðu og
skoðuðum hellra og klungur og
héldum síðan austur með Víkur-
og Höfðabrekkuhömrum og var
Einar Hjaltason í Kerlingardal
með okkur. Er haim einn af hin-
um fáu einkenniiegu Mýrdæling-
um, sem eftir eru af þeim, sem
ég nefni þá gömlu og góðu. Sakna
ég alltaf þeirra gömlu andlita,
þegar þau hverfa undir torfuna
grænu.
Austan í Víkurkletti sat fugla-
fangari og hafði fugl á mínútu
hverri meðan við horfðum á
hann. Þarf fræknleik og snarræði
við þann starfa.
Á vesturleið komum við til Ól-
afs bónda í Fagradal. Hann sýndi
bjargsig í Almannagjá á Al-
þingishátíðinni, því hann er með
beztu fjallamönnum eystra þar.
En bamaleikur er að fást við
slíkt í gjánni móts við að síga í
Mýrdalsbjörgin. Yíir kaffiborði í
Fagradal rifjuðum við upp gaml-
ar sögur og er unun að heyra
Skaftfellinga segja frá, því mál-
far er þar hressilegt. Sögðu þeir
mér sögu eina, Ólafur eldri í
Fagradal og Einar Hjaltason, er
fyrir kom eitt sinn skömmu eftir
aldamót, er Hólar héldu strand-
ferðum uppi. Vont var þá í sjó
og Vildi skipstjórinn — Jakob-
sen — ekki samiband við land í
Vík. En Einar Hjaltason brauzt
þó út yfir brimgarðinn. Illt var
að athafna sig við skipshlið, því
úfinn var sjórinn, en Einar réðst
þó til uppgöngu. En er Einar var
nær kominn upp í skipið réðst
skipstjóri að honum, greip báðum
höndum í axlir honum og hnykkti
hann á bak aftur niður í bátinn.
Þótti bátsmönnum sem lægi við
slysi. Rann þá Einari í skap og
tók hann þá eftir kaðli, sem hékk
niður með skipshliðinni, grípur
til hans og vindur sig eftir hon-
um upp í skipið, veður að skip-
stjóra og leggur á hann klof-
bragð og í sama vetfangi liggur
hann á balíinu í bleytunni á þil-
farinu. Lauk svo Einar erindi
sínu, vatt sér niður í bátinn og
mun hafa orðið fátt um kveðjur
í þetta sinn.
Næst þegar Hólar komu fór
Einaf aftur út um borð. Víkur
Jacobsen sér þá að Einari og
biður hann að koma með sér upp
í lyftingu. Gerir Einar það. Þar
tekur Jakobsen fram tva.r flösk-
ur af brennivíni og fimm af
gamla Carisberg og spyr Einar
hvort hann vilji eiga. Vildi Einar
það gjarnan. Voru þeir síðan
mestu mátar upp frá því, enda
drengskaparmenn báðir. Þettað
skeði á vínöldinni, en nú eru 25
ár síðan Einar hefir látið vínið
andann hressa og er hann þó
fullhress enn. Það hefir ekki
þurft að „endurreisa“ Einar
Hjaltason, síðan hann sneri baki
við Bakkusi; en honum mun
hann hafa þjónað með trú og
dyggð meðan hann gerði það.
Börn og barnaböm á Einar, sem
sýna, að enn er táp í því kyni.
Þeir eru mér minnisstæðastir úr
Víkinni fyrir 25 árum Einar
Hjaltason og Heiðmundur bróðir
hans, sem þá bjó á Götum.
Vel sóttu Mýrdælingar búnað-
arfræðslufundina, enda var nú
veður til þess. Og
kappsamlega tóku F
þeir þátt í umræð-
um á fundum. Virt-
ist þó einkum bind-
indismálið vekja
hita og minntust
sumir nálega vikn-
andi þeima tíma,
þegar bragðgóða
glaðningu var að fá
í þessu landi og þar
í sveit.
Ekki var deilt
neitt þar um sam-
vinnumálin, enda
ræddi Sigui'ður á
Arnarvatni þann veg
um þessa sjálfbjarg-
aiTÍðleitni alþýð-
unnar, að ekki lá vel
við höggi, þó máske
stöku menn hefðu
fullan hug á að reyna það. Um
18 erindi voru flutt í Vík þessa
3 daga sem við vorum þar. Af
sýslubúum fluttu þar erindi Gísli
Sveinsson sýslumaður, Eyjólfur
hreppstjóri á Iivoli og Magnús í
Reynisdal. En síðasta kvöldið var
veizla haldin með andlegum og
veraldlegum „trakteringum" og
hélt Gísli sýslumaður aðalræðuna
og þakkaði okkur félögum kom-
una, en Sigurður á
Arnarvatni þakkaði
fyrir okkar hönd.
Var síðan dansað og
skemmt sér til morg-
uns. Sátu þar ungir
og gamlir, lærðir og
leikir, kaupmenn og
samvinnumenn hver
við annars hlið og
fór allt hið bezta
fram.
Um morguninn
kvöddum við Vík og
Víkurbúa, vil ég allt-
af síður fara þaðan,
heldur en koma á
þann stað. Var og
mörgum að þakka.
En með því að bíllinn sem átti
að flytja okkur í vesturátt var
lítill, en við félagar margir og
stórir, urðu tveir að verða eftir
og varð bíllinn þó fullhlaðinn. Fór
ég því gangandi upp og yfir
Reynisfjall í 4. sinn og Sigurður
Börkur með mér. Vorum við
komnir jafnfljótt að Reynisdal
og bíllinn, því þangað átti að
' sækja Magnús bónda. Fengum við
þar góða hressingu og var auð-
fundið á kaffinu, að frú Krist-
björg hafði búið það til — en
ekki Magnús.
I
í Dyrhólahreppi.
Þar dvöldum við í tvo daga og
liéldum fund í hinu stóra og
vandaða húsi Bjama bónda á
Hvoli. Gistu þrír okkar félaga
þar en aðrir þrír hjá Eyjólfi
Guðmundssyni hreppstjóra. Þar
Þú hefir unnið þarflegt strit
lokið því með snilli.
Sýndi Gísli mér fram á það
með sínum lærdómi, hvers vegna
rímið væri svona og mætti ekki
öðru vísi vera. En eigi höfum vér
fest oss þá skýringu
í minni. Næsta dag
árdegis flutti Gísli
flokk þann, er hann
hafði flutt við vígslu
Jökulsárbrúar og
ennfremur Dyr-
hólavita drápuna þar
sem hver og einn
smiðanna er upp tal-
inn, sem að vitanum
vann. Margar eru vísurnar og
sumar skrítnar en hin síðasta er
þessi:
Læsi ég niður ljóðakver
og leggst í blundinn.
Mín þar bíður menjahrundin;
mikið verður indæl stundin.
Eigi námum vér fleira gott úr
þessum brögum, en aftur á móti
gátum vér með engu móti gleymt
hinum alkunnu síldarmjölspoka-
vísum Gísla. Og af því að þær
snerta hina „hærri pólitík" í
landinu þykir mér viðeigandi að
fleiri heyri en Mýrdælir.
Tildrög þeirra eru þau, að á
landsmálafundi sem haldinn var
í Vík fyrir fáum árum, talaði
Ólafur Thors og hélt því fram
að síldarmjölsverksmiðja gæti
með engu móti borgað sig fyrir
ríkið. Greip þá Gísli fram í og
sagði að bændur þyrftu á síldar-
mjöli að halda — en Ólafur svar-
aði: „Ég skal gefa þessum manni
Var það góð skemmtun að
heyra Gísla fara með kveðskap
sinn undir viðeigandi lögum og
stemmum. — Var vel fjörugt á
Hvoli þessa daga þótt veður væri
leitt og vatnágang-ur töluverður.
Fólk'ið hið prúðmannlegasta og
Við Dyrhólaey.
var allfjölmennt og voru þar
ýmsir þeir, sem setið höfðu undir
ræðum okkar alla dagana í Vík-
inni, t. d. Þorlákur bóndi í Eyr-
/arhólum. Þar var og Gísli bóndi
á Ketilsstöðum, annað höfuðskáld
Mýrdælinga um þessar mundir.
Ekki fer Pegasusinn hans Gísla
míns troðnar brautir, þar sem
rímgirðingar eru til beggja
hliða, heldur brokkar hann jafnt
poka af síldarmjöli“. Stóð þá
gamli maðurinn upp og mælti:
„Ég heiti Gísli Þórarinsson og
bý á Ketilsstöðum og ég þigg
pokann“! En svo leið haust og
vetur — og pokinn hefir líkast
til lent í óskilum — og þá kvað
Gísli:
Gísli þó sé gjarn á spott,
gæfan hans er furðu stór,
Dyrhólabærinn, Búrfell ber i jökulinn.
um þýfða móa, mætti vel færa
líkur að því, að Laxness hefði
tekið Gísla sér til fyrirmyndar í
Kvæðakveri sínu. — Gísli heils-
aði okkur Sigm’ði frá Amarvatni
með vísum, sem hann kvað við
raust og var vísan til mín svo-
hljóðandi:
Þakka þér fyrir ferð og rit
Landshomanna miJli.
Síldarmjölið sagt er gott,
sent til hans frá Óla Tliór.
Búrfell þó sé býsna hútt
bríkin kletta mörg er stór.
Mun það þó samt miðast lágt
við mjölpokann frá Óla Tliór.
Sendingin sem Gísli fékk
sú var bæði þung og stór.
Séð hafa engir soddan sekk.
— Sona er allt frá Óla Thórl
Pétursey og Hafursá.
dansað fram undir morgun eins
og víða annarsstaðar. — Þó get
ég ekki stilt mig um að segja
frá einu atviki, er fyrir kom um
; kvöldið, er dansað hafði verið
nokkra stund. — Þá kom þar að-
komumaður, komungur bílstión
og hafði bíllinn gefist upp í aur-
vötnunum í óveðrinu. Skal ég
reyna að lýsa honum ofanfrá <)g
niðureftir: Efst vai’ ensk húfa
— sixpence — komin til ára
sinna, þá „sígaretta“ lafandi úr
munnvikinu, þá regnfrakki renn-
blautur og litaður af aur og olíu,
þá leðurhanzkar svartir af ein-
hverju, þá fullhá gúmmístígvél
sem héngu í druslum niður á
hælunum á honum. Þannig búinn
gekk hann í danzsalinn og
hneigði sig fyrir ungri aðkomu-
stúlku, og sjá! Hún dansar við
hann og óglæsilegri danzsvein hefi
ég aldrei séð. Þær meta sig ekki
hátt stúlkurnar þær, sem láta
bjóða sér slíkt. Og tilfinnanlegt
er að sjá slíka óglæsimennsku og
vöntun á almennri kurteisi lijá
ungum manni, sem annars virð-
ist að öllu leyti vel gefinn frá
náttúrunnar hendi. Enda tóku
rfst fleiri eftir þessu en við fé-
lagar. —
Morguninn eftir héldum við í
vestur. Komum að Pétursey til
Sigurjóns bónda Ámasonar. Til
forna hét fjallið Eyjin há. Svo
var þar byggð kirkja og helguð
postulanum Pétri og síðan er
Eyjin há nefnd Pétursey. Fag-
urt er þar í hlíðum undir hömr-
unum og sagnir þaðan margar
um álfa og þessháttar. En vestan
í Eynni er Eyjarhelhr, gímald
stórt með koldimmum ranghala
innúr.
Svo höldum við vestur á Sól-
heimasand, — „sjávar þar aldrei
þagnar kliður“. — Þokan hylur
fjöllin og fimindi öll, svartur
gróðurlaus sandur allt í kring.
Brátt leggur móti okkur illan
daun úr Fúlalæk; nafnið ber hann
með réttu. Nú veltur hann áfram
kolmórauður og straumþungur,
en engum til farartálma lengur.
Eftir nokkur augnablik er brúin
að baki og við eram komnir í
Rangárvallasýslu. Góðir vora dag-
amir eystra, en fyrir vestan Fúla-
læk er einnig fagurt og gott að
vera. Ragnar Ásgeirsson.
Myndirnai- í þessari ferðasögu
eru teknar úr bókinni „Vestur-
Skaftafellssýsla og íbúar henn-
ar“, með leyfi séra Björns í Ás-
um, nema myndin af Einari
Hjaltasyni og Sigurði skipstjóra
á Gullfossi. Hana hefir vitamála-
stjórinn, hr. Th. Krabbe, leyft
mér að nota. En Sigurður skip-
stjóri er Skaftfellingur að móður-
ætt. R. Á.
I Fúlalæk.
■ ••;V-,
• • - •'.‘.'•/•.-f-V/.* ri