Tíminn - 30.07.1932, Blaðsíða 4

126
TÍMINN
Ibióllaskóliiin í lauiaivalal.
Næsta vetur verður haldinn íþróttaskóli á Laugarvatni. Skólinn
byrjar 1. okt. og stendur til síðasta júní.
Takmark skólans er að búa íþróttakennara undir starf þeirra.
Inntökuskilyrði eru þessi: að nemandi sé vel hraustuý, að hann sé
minnst 18 ára gamall, hafi próf frá kennaraskólanum, eða annan undir-
búning sem tökinn er gildur, svo og meðmæli frá þekktum mönnum
um reglusemi.
Námsgreinar verða þessar:
Leikfimi og sund, skautafarir og skíða, róður, stökk, hlaup, köst,
skylmingar, leikar, glíma, dráttlist, heilsufræði og íþróttafræði.
Kennsluæfingar í öllum íþróttum.
Vegna fjarveru minnar sendist umsóknir til Bjarna Björnssonar
skólastjóra Laugarvatni.
Björn Jakobsson
fluonlækninDOferilðlog 1932.
Stórólfshvoli 21. ág.
Vík í Mýrdal 23. og 24. ág.
Hornaíirði. Viðkoma 29. ág. og 19. sept.
Djúpavogi. Viðkoma 29. ág. og 18. sept.
Stöðvaríirði. Viðkoma 30. ág. og 18 sept.
Fáskrúðsfirði. Dvöl frá 30. ág. til 4. sept.
Reyðarfirði 6. sept.
Egilsstöðum. Dvöl frá 8. til 9. sept.
Eskifirði. Dvöl frá 11. til 16. sept.
Guðm. Guðfinnsson
augnlæknir.
Kennarastaða laus
við Barnaskólann á Akranesi. Æskilegt væri að kennarinn
gæti kennt söng og leikfimi.
Umsóknarfrestur til 1. september.
Skólanefndin.
Prentsm. A C T A
er flutt á Laugaveg 1 (b“Ltð mú)
HAVNEM0LLEN
KAUPMANNAHOFN
mælir með sínu alviðurkennda RÍIGMJÖLI og HVKITI.
Meirí vörugœði ófáanleg
S.I.S. slclftia: eixxg-özoLg-CL -vl-3 olclcuu:
Seljum og mörgum öðrum íslenzkum verzh num.
Jarðepli á Alþingi.
[Vegna rúmleysis hefir grein þessi
beðið alllengi birtingar. Ritstj.].
Björn Halldórsson í Sauðlauksdal
mun vart hafa órað fyrir því árið
1759, þá hann tók úr íslenzkri mold
hin fyrstu jarðepli, sem ræktuð hafa
verið hér á landi, að þessi meinlausi
jarðarávöxtur myndi verða ásteiting-
arsteinn Alþingis árið 1932, valdandi
9 tíma umræðum á hinu háa Al-
þingi, þar sem öll flokksbönd slitn-
uðu, en margir þingmenn völdu sér
það hlutskipti að halda fram og verja
ímyndaða hagsmuni kjósenda sinna.
' Mál þetta er þess vert að því sé
gaumur gefinn. Skulu því í stuttum
dráttum rakin tildrög þess og afdrif.
Nokkru fyrir s. 1. áramót birti
Freyr grein um jarðeplarækt og at-
vinnu. par eru ítarlegar skýrslur um
ræktunina, innflutt jarðepli og notk
un jarðepla. Af þessum skýrslum er
ljóst, að jarðeplarækt hefir tvöfaldazt
síðan um aldamót. Að vér flytjum
inn V3 hluta allra þeirra jarðepla,
sem vér notum og greiðum fyrir það
um 330.000,00 kr. árlega hin síðari ár-
in. Að vér notum minnst allra þjóða
af jarðeplum, eigi meira en 54 kg. á
mann. En Norðmenn rækta og nota
sem svarar 320 kg., Danir .300 kg. og
þjóðverja’r 620 kg., allt pr. mann.
Hinsvegar er víst að vér getum
margfaldað jarðeplaræktina, ef frarn-
tak og dugur væri með. Sparað þess-
ar 330 þús. kr. sem vér árlega greið-
uin til útlanda, og eigi aðeins það,
heldur líka notað miklu meira af
jarðeplum en nú tiðkast, ef ræktunin
væri 2- eða 3-földuð.
Hér er því að ræða um nýja fram-
leiðslu, sem í þjóðarbtiskapnum
mætti meta 1—2 milj. kr, virði.
En eru þetta draumórar? Er liægl
að auka jarðeplaræktina þannig á
2—3 árum? Vér hyggjum það auð-
velt, til þess þarf aðeins vilja og
starf einstaklinga og skilning þess
opinbera í bráð.
Hér eru engin stórvirki á ferðinni.
Vér vitum því miður eigi hve margir
stunda jarðeplarækt á iandi hér.
Framteljendur til búnaðarskýrsln-
anna 1929 eru taldir 12181. Segjum að
helmingur þeirra rækti jarðepli, liver
þá að meðaitali um 6,5 tnr. Til þess
þarf 200—400 rrr stóran blett. Til þess
að tvö- eða þrefalda jarðepiauppsker-
una þarf þá að stækka jarðeplarækt-
unarlandið hlutfallslega. Nýir rækt-
endur geta og komið til sögunnar.
í sveitum lands vors er jarðvinnsla
með hestum og vélum víða farin að
tíðkast. Að laka nokkurn liluta aí
flögum þeim, sem árlega eru unnin
til grasræktar, um nokkur ár til jarð-
eplaræktar er mjög vel til fallið.
petta kostar aðallega aukinn áburð
og útsæði.
í kringum alla bæi og sjávarþorp
-iggur óraektað land, sem bíður eftir
því að mannshöndi* leggi þar hönd
á plóginn, svo að framleiddur verði
þar jarðargróður, sem tryggi afkomu
bæja og sjávarþorpa. Með því að
koma upp smágörðum við alla bæi
og þorp á landimi, fær hver einasti
bæjar- og þorpsbúi greiðan aðgang
að landi til að rækta, eigi aðeins
jarðepli til sinna eigin þarfa, heldur
og allskonar grænmeti. Til þess að
koma þessu bráðlega i framkvæmd
þurfa hlutaðeigandi bæj^.- og sveita-
stjórnir að sjá um undirbúning smá-
garða, svo öllum gefist kostur á að
taka til starfa.
það léttir mikið ræktun smá-
garða, að með samvinnu er þar
hægt að nota nýtízku jarðvinnslu-
vélar.
Nú er fjármúlakreppa. Allar vorar
aíurðir í lágu verði. Mikii nauðsyn
Vinnuhælið á Litlahrauni.
Framh. af 1. síðu.
vinnuhælisins verður útkoman enn
hagstæðari en gert var ráð fyrir hér
að framan.
þegar Sig. Eggerz var að berjast.
gegn vinnuhælinu, vitnaði hann til
minniháttar breytingu á hegningar-
löggjöfinni, sem gerð var á þinginu
1928, sagði iiann: „Um leið vil ég
geta þess, að í breytingu þeirri ú
hegningarlöggjöfinni, scm liggur fyr-
ir þessu þingi, fannst mér gæta of
mikillar hörku gagnvart hinum svo-
nefndu letingjum. þetta eru í mjög
mörgum tilfellum annaðhvort sjúkir
menn eða úi’ættaðir, sem þurfa eltt-
hvað annað sér til hjálpar frekar en
ströng liegningarákvæði". (Alþt. 1928
B, bls. 1543).
En álit Sig. Eggerz hefir ekki stað-
ist dóm reynslúnnar. Breyting sú á
fangavistinni, sem gerð var með
stofnun vinnuhælisins, hefir reynzt
hin mesta hagsbót fyrir sveitarfél.
Mælt er t. d. að í Reykjavík, hafi það
íé, sem bærinn þurfti að greiða
vegna óskilgetinna barna numið
mjög mörgum tuguin þús. ú ári. Nú
greiða bamsfeðumir það betur og
annað vandræðafólk, að talið er að
nemj mörgum tugum þúsunda úr-
lega fyrir Reykjavík eina.
Jón porlúksson vildi byggja vinnu-
hælið i grend við Reykjavík svo lög-
reglan geti haldið föngunum í skefj-
um, og inniloka vinnusvæðið með
háum múrum, til þess að vernda
fangana frá því, að fóllt geti horft
á þá við vinnu.
Reynslan hefir nú sýnt að um-
sjónai-maðuiinn með einum manni
til aðstoðar við og við, hefir getað
stjórnað föngunum og hefir þetta
gert reksturinn til muna ódýrari.
Fangelsi það, sem J. p. og íhaldið
vildi láta byggja í grend við Reykja-
vík og taldi að nægt gætl, mundi
hafa kostað 1/^ miljón eða meir. All-
ur kostnaður við rekstur þess hafði
orðið dýrara en á Litla-Hrauni, enda
hafa allar þjóðir byggt hin nýju
vinnuhæli fjarri bæjunum.
þjóðabandaiagið sendi 1931 bréf.þar
sem það í 56 greinum setui- fram
þær lágmarkskröfru, sem gera verði
til fangelsa. Öllum þessum kröfum
gat Litla-Hrauni fullnægt, að undan-
tekinni þi.erri, að ekki mætti helzt
vera færri en 100 fangar á slíku hæli,
en svo marga fanga höfum við ekki
sem betur fer. Fæstar þjóðir munu
hafa getað fullnægt þessum lág-
markskröfum jafnvel og við.
Ekki er það sennilegt að skrif Mbl.
um Litla-Hraun, sem tekin iiafa ver-
ið hér upp, séu yfirleitt rangari en
venja er til. En ekki mun þá hallað
á blaðið, þótt sagt sé, að þau séu í
ónákvæmasta lagi.
á að vér öflum sem mests af því,sem
vér þurfum að nota, enda er það nú
tízka allra þjóða. Aukin jarðeplarækt
og -notkun er einn liðurinn í þessari
sjálibjargarviðleitni, ef til vill þaö
atriðið, sem mikið getur hjálpað, þá
erfiðleikamir steðja að. því er það
brýn þjóðarnauðsyn að undinn sé
bráður bugur að aukinni jarðepla-
rækt. Að þessu þurfa allir að vinna,
jafnt. einstaklingar sem búnaðarfélög,
Búnaðarfélag íslands, þing og stjórn.
Frá ráðstöfunum þessara aðilja skal
að nokkru skýrt.
Fyrir Búnaðarþingið nýafstaðna
voru lagðar tillögur, er miðuðu til
aukinnar jarðeplaræktar. Aðalefni
þeirra var:
1. Frumvarp til laga um jarðepla-
kjallara og markaðsskála. Eftir þessu
irumvarpi var ætlazt til að ríkið léti
byggja jarðeplakjallara í Reykjavík,
og ofan á hann markaðsskála fyrir
Hrífurnar frá okkur eru með
aluminiumtindum og alúminium-
stýfuðum haus, einungis smíðaðar
úr góðu efni og vandaðar að öll-
um frágangi. Þær eru orðnar þekt-
ar um alt land fyrir gæði og nú
eru þær miklu ódýrari en í fyrra.
Höfum lika orf og orfefni
úr fyrsta flokks furu og eski.
Trésmiðjan Fjölnir,
Kirkjustræti 10 — Reykjavík.
SJáffs er hBndin
hollust
Kaupið innlenda framleiðslu
þegar hún er jöfn erlendri og
ekki dýrari.
framleiðir:
Kristalsápu, grænsápu, stanga-
sápu, handsápu, raksápu, þvotta-
efni (Hreins hvítt), kerti alis-
konar, skósvertu, skógulu, leður-
feiti, gólfáburð, vagnáburð, fægi-
lög og kreólins-baðlög.
Kaupið HREINS vörur, þær
eru löngu þjóðkunnar og fást í
flestum verzlunum landsins.
Hi. Hreinn
Skúlagötu. Reykjavík.
Sími 1325.
Reykjavík. Sími 24fi (3 línur).
Símnefni: Sléturfélag.
Askurður (é brauð) ávalt fyrir-
liggjandi:
Hangibjúgu (Spcgep.) nr. 1, giid
Do. - 8, -
Do. — 2, mjð
Sauða-Hangibjýgu, gild,
Do. mjó,
Soðnar Svina-rullupylsur,
Do. Ká Ifa-ru llupylsur,
Do. Sauða-rullupylsur,
Do. Mwaikpylsur,
Do. Malacoffpylsur,
Do. Mortadelpylsur,
Do. Skinkupylsur,
Do. Hamborgarpylsur,
Do. Kjötpylsur,
Do. I-ifrarpylsur,
Do. Lyonpylsur,
Do. Cervelatpylsur.
Vörur þessar eru allar búnar
til á eigin vinnustofu, og stand-
ast — að dómi neytenda - - sam-
anburð við samskonar crlendar.
Verðskrár sendar, og pantanir
afgreiddar um allt land.
íslenzkar afurðir. Kjallarinn átti að
vera trygg geymsla fyrir jarðepli og
í-úma um 6000 tnr. af jarðeplum.
þetta átti að tryggja sölu íslenzkra
jarðepla í Reykjavík.
2. Frumvarp til laga um innflutn-
ing á jarðeplum. Aðalákvæði í frum-
FERÐAMENN
sem koina til Rvíkar, fá her-
bergl og rúm með lækkuðu
verði á Iíverfisgötu 32.
varpi þessu voru að banna mætti
innflutning á jarðeplum, þá nægar
birgðir væru í iandinu. Að islenzk
jarðepli mætti flytja fyrir hálft flutn-
ingsgjald með ríkisskipunum. Að
sett yrði mat á jarðepli og á liausti
hverju safnað skýrslum um upp-
skeruna.
3. Að því yrði beint til allra bún-
aðarsambanda og búnuðarfélaga á
lapdinu, að hefjast nú þegar handa
um aukna jarðeplarækt á þessu og
næstu árum,
Búnaðarþiugið tók öll þessi atriði
til umræðu og samþykkti ]>ar um
ákveðnar tiilögur. Frá frekari fram-
kvæmdum í þessum málum skal nú
skýrt. (Framh.)
S. Sigurðsson.
-----O-----
Gestir í bænum: Ingimar Eydal,
ritstjóri Dags, Arnór Sigurjónsson
skólastj. Laugum, Jón ívarsson kaup-
félagsstjóri Homafirði.
Nýtt Nýtt
AMATÖRAR
Kopierum litmyndir eftir filmum
yklcar i hláum, rauðum og grænum
lit fyrir sama verð og venjulegar
myndir. Sendið filmur ykkar beint
til okkar.
Amatörverzlun porL porleiissonar,
Austurstræti 6. — Box 71.
AUGLÝSING.
Silfurhúin svipa tapaðist á í-
þróttamótinu á pjórsártúni, merkt
Ragnar. Finnandi, er b.eðinn að skila
henni á Bergstaðastig 46, eða Jötu
Hrunamannahreppi.
SKRIFSTOFA
FR AMSÓKN ARFLOKKSINS
er á Amtmannsstíg 4 (niðri).
ftllt meö Isleiiskmn skipnm!
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson
Mímisveg 8. Sími 1245.
Prentsmiðjan Acta.