Tíminn - 20.12.1932, Blaðsíða 3

TÍMÍNN
217
herra hvern mann, sem fylgir ráðum
G. II. um vínnautn. Vilmundur hregð-
ur við og leggur til í nóv. fyrir ári
síðan, að L. J. sé látinn fara frá
Kle$)i. Sömu tillögu myndi hann
óreiðanlega hafa gert um marga aðra
lækna, cf ákveðnar óskir hefðu kom-
ið fram.
En heilbrigðisstjórnin sem þá var,
vissi að hér var skotið yfir markið,
að í landi þar sern fjöldi lækna hafði
misnotað áfengi eins og skýrslur
Björns þorlákssonar sýndu, þar sem
kennarinn í heilsufræði við háskól-
ann predikaði ofdrykkjuna, og þar
sem hreinleiki lækna í vinmálum var
jafn váfasamur og dæmi sjást um
í Reykjavík, þá var eðlilegra að
gefa L. J. áminningu, og ráða hon-
um frá að fylgja bendingum G. H.
kennara sins.
]tað var gert. L. J. brevtti háttum
sínum. Hinir góðu kostir hans nutu
sín einvörðungu, greind hans, kunn-
átta og stilling kom spítalanum að
fullu liði.
Svo liður missiri. þá ritar V. J.
landlæknir stjórninni bréf það, sem
að framan greinir, þar sem hann
viðurkennir fyllilega vinnubrögð L.
,T. á Kleppi.
Samhliða þessu höfðu fleiri en einn
ungir menn byrjað að stunda geð-
veikrafræði erlendis. Eftir 1—2 ár
höfðu sumir þeirra lokið námi. pá
gat komið til mála sú leið sem V. J.
benti á, að fá ungan mann sem að-
stoðarmann lijá p. Sv. og leggja'nið-
ui' annað yfirlæknisembættið. En fyr
\ar það ekki liægt. Og L. .T. hafði
gert þjóð sinni greiða með því að
stýra Nýja Kleppi, á þeim tíma sem
læknaklíkan vildi að þar væri lækn-
islaust.
Brottrekstur L. J. mi er með öllu
tilefnislaus. Hann er ekki byggður
á neinni rannsókn. 01. Th. hefði rek-
ið I.. J. nú alveg nákvæmlega eins
þótt hann hefði ekki frekar hlýtt
ráðum G. H. í vínmálum heldur en
núverandi landlæknir. L. .1. er látinn
fara eingöngu til þess að ofsamenn
íhaldsins geti sýnt H. T. þakklæti
fyrir síðast frá hátíðaárinu. Og skop
örlaganna sést á því, að sá maður
í ríkisstjórninni, scm er „fullur í gær,
íullur i dag og fullur á morgun",
eftir þvl sem hami sjálfur segir,
verður fyrstur til að gera fylgi við
skoðun G. II. að hrottrekstarsök úr
embætti.
Meiri hluti núverandi landsstjórnar
hefir lýst yfir opinberlega mótmæl-
um gegn innsetningu II. T. — Meiri-
hluti þings mun því væntanlega sjá
um, að dvöl hans þar verði ekki
mjög löng. X.
S ý nishorn
af staðhæíingum hæstaréttardómsins.
Að Behrens hafi mátt treysta því,
að hann yrði ekki krafinn um skyld-
mennaskuldii'nar; „nema hann geti
áður lullnægt öllum öðrum lánar-
drottmim sinuin". (Heimild: Ákærði
(.. Behrens).
„Aö ákæröi (C. Belirens) mátti
gera* ráð' fyrir þvi - sem liklegu, að
hann losnaði við“ skuldabréfskröfu
frá C. Hoepner að upphæð kr. 5805,69
(Heimild: Ákærði C. Béhrens).
Að C. Bohrens hafi „haft ýms góð
ver/.hinarsamböhd" eftir að samning-
urihn við Hoepner var gerður (Heirn-
| iid: Ákærði C. Behrens).
i Að vörur C. Behrens hafi „spillzt
af vatni" veturinn 1929—30 (Heimild:
Akærði C. Behr.ens).
Að Magnús Guðmundsson liafi tek-
ið það „skýlaust fram, að svo yrði að
! ganga frá því máli, að Behrens
: hleypti sér elcki í neitt, sem talizt
I gaiti óheiðarlegt eða refsivert," (Heim-
ild: Ákærði Magnús Guðmundssonj.
Að Bclirens hafi sagt M. G., að
skúldir hans vreru hetri en venju-
legar verzlunarskuldir (Heimild:
Akærði Magnús Guðmundsson).
/Vð M. G. hafi sagt Belirens, þegar
í stað, að hann myndi eklci veitá
ncina aðstoð við samningsiunleitan-
ir árið 1931 „fyr en efnahagsreikn-
ingur væri fenginn" (Heimild: Verj
andi ákærða M. G.j:
L’m öll þessi atriði, sem hvert um
sig sk-iptir nokkru máli, um sekt eða
sýkn-un hinna ákærðu, virðast dóm-
ararnir hafa tekið framhurð hinna
ákærðu (eða verjanda) til greina án
þess að neitt kæmi fraln þeim fram-
burði til sönnunar.
En að sjálfsögðu var framburður
hinna ákærðu um þessi atriði al-
gjörlega elnskis virði, eins og hver
maður getur skilið.
þegar dómurinn var lesinn upp í
fyrradag, var m. a. staddur i rétt-
inum, lyrsti maðurinn, sem dæmdúr
| var af hæstarétti, eftir að nýju gjald-
| þrotalögin gengu í gildi.
„það er ekki eins og þegar verið
var að dæma mig“ varð þésáum
manni að orði um leið og hann yfir-
gaf réttarsalinn:
það verða margir til að taka undir
með þesstim manni, þegar þeir lesa
forsendurnar fyrir hæstaréttardómn-
um í máli Behrens og M. G.
ekki þörf, þá lá beinlinis fyrir frá !
landlækni tillaga um aðra skipun
í þessu efni, nl. að yfirlœknir væri
aðeins einn, sem ásamt öðru hafði
þann kost að vera sparnaðarráðstöf-
un. þannig cr ekkert til, sem getur
afsakað þá ráðstöfun að taka II. T.
aftur í þjónustu ríkisins, en þvert á
móti bein bréfleg mótmæli frá land-
lækni, sem lesa má hér að framan.
Annars er rétt að líta yfir forsögu
málsins. Helgi Tómasson fremur
hneyksli sitt 1930. Hann tapaði þá
trausti þjóðarinnar sem starfsmaður
hennar, og gerði sitt til að gera
landið að undri erlendis. Ef H. T.
hefði elcki verið rekinn frá Kleppi,
hefði sú skoðun myndast innan-
lands og utan, að þjóðfélagið á fs-
landi væri svo aumt, að borgarar
þess hefðu enga vernd gegn lækni,
1 þjónustu landsins, !sem byggi til
lygasögur um veikindi heilbrigðra
manna, réðist inn í heimili þeirra
til að freista að brjóta niður lieilsu
þeirra, og grafa undan áliti þeirra.
Ef H. T. hefði ekki verið rekinn
frá Kleppi 1930, hefðu samskonar
menn og hann haft vald til að eyði-
leggja heilsu og framtíð hvers borg-
ara í landinu, alveg eins og klerkar
kaþólsku kirkjunnar með bannfær-
ingarvaldinu á svörtustu miðöldun-
um.
Nauðsyn siðaðs þjóðfélags gerði
óhjákvæmilegt að reka H. T. En þá
slær mikill hluti læknanna í Rvík
skjaldborg um hann, og bannar öll-
um læknum, sem þeir ráða við, að
vinna á Kleppi. Og þeir gera meira.
þeir nota sambönd sín við læknafé-
lög um öll Norðurlönd til að hindra
að læknar fáist þaðan.
Bannfreringin Atti að duga.
Hér á landi var ekki nema einn
ungur læknir, óháður læknaklík-
unni, sem hafði stundað geðveikra-
fræði. það var Lárus Jónsson. —
Læknaklíkan gerði allt til að ógna
honum og hræða til að. vinna ekki
íyrir landið. Og að lokum ráku þeir
hann úr félagi sínu, þegar hann
tók að sér að vera læknir á Kleppi,
og hétu að vinna honum allt það
mein, sem þeir gætu. Svo mikill er
þegnskapur Guðm. Hannessonar,
Matth. Einarssonar, og heillar tylft-
ar af minna þekktum en jafn
taunilaust æstum ofsamönnum.
H. T. er eins og nærri má geta,
ákaflega æstur og órólegur maður í
skapsmunum, auk þess hvað hann
er ógreindur, eins og bezt sást í
frainkomu hans í kviksetningarmál-
inu. þessi óróleiki hans hafði áhrif
á spítalann og störf hans. þegar
Lárus kom, varð stór umbót á spítal-
anum. Hann hafði í fyrsta lagi
margfalt vit á við H. T. í öðru
lagi var hann stilltur og mildur
maður í allri framkomu við sjúkl-
ingana og starfsfólkið, og undir hans
stjórn skapaðist sú ró 1 spítala-
heimilinu, sem sjúklingunum var
uauðsynleg.
Guðm. I-Iannesson hefir gert land-
inu og læknastéttinni ómetanlega
bölvun með sífelldum áróðri til að
ýta undir drykkjuslcap í landinu.
Margir af lærisveinum hans hafa
íylgt ráðum hans, og drukkið meira
eða minna. Sjálfur var G. H. mikið
drykkhneigður á yngri árum, og
enn drekkur liann álappalega sem
gamail maður. Var meira að segja
talsvert ölvaður i opinberu samsæti
fyrir útlendan vísindamann um það
leyti sem IJ. T. gerði sig óhæfan til
að vera í þjónustu landsins.
Lárus Jónsson er einn af þeim
læknum, sem í þessu h.efir nokkuð
fylgt meistara sínum. En óhætt er
að fullyrða, að hann neytir ekki
víns nema í' meðallagi eftir því
sem meðlimir Læknafélagsins i
Iieykjavík gera, og mun mega sanna
það með samanburði og mannjöfn-
uði, hvort sem G. H. verður mikil
ánægja að því að sjá þar ávöxt kenn-
inga sinna.
Nú kemur það fyrir seint á árinu
1931 að L. J. virðist hafa verið ölvaður
heima á Kleppi, án þess þó að það
lia.fi gert frekari skaða en drykkju-
skaparkenningar Guðmundar Hann-
essonar gera í háskólanum. Yfir-
hjúkrunarkonan segir landlækni
frá þessu, og virtist ætlast til að
hann gefi þessum lækni sem öðrum
nauðsynlegt aðhald. Vilm. Jónsson
neytir ekki víns, þó að hann sé
lærisveinn G. II. og læknir, og hefir
mjög ákveðnar skoðanir um skaðsemi
vínnautnar. Hann myndi hiklaust
■ álíta að reka ætti úr læknisstöðu, og
vafalaust úr stöðu heilbrigðisráð-
Hrað'sýkmm.
Eitt af séreinkennum við meðferð
Magnúsarmálsins er það, að brotnar
eru allar reglur og venjur til að
fiýta því sem mest. það er telrið út
úr réttri röð, frasn fyrir mál, sem
legið hafa hjá réttinum missirurn
og árum saman. það er dæmt á fá-
um vikum. Finsen fyrv. ritstjóri Mbl.
tilkynnir í erlendum blöðum, að
málinu verði hraðað alveg óvenju-
lega. Menn þekktu áður hraðfryst-
ingu A matvælum. Nú þekkja menn
hraðsýknun i málum.
Hæstiréttur gefur ranga skýrslu.
þegaí- frv. urn umbót á aðaldómstól
landsins lcom fram fyrir nokkrum
árum sendi nefnd í Alþingi frv. til
umsagnar hæstaréttar. Dómstóllinn
sendi aftur skýrslu, sem mikill hluti
Alþingis byggði á skoðun um nmlið
í einu mikilsverðu atriði, neínilega
um dómaraprófið, sem í raun og
veru gefur dómstólnum sjáifsköpun-
arvald. Páll Einarsson og Eggert
Briem sögðu Alþingi alveg ósatt um
þetta mál. JJeir héldu því fram að
dómaraprófið væri almennt slcipu-
lagsatriði við erlenda dómstóla. En
þetta er gersamlega ósatt. Dómara-
prófið er ekki til í Noregi, Sviþjóð,
Finnlandi, þýzkalandi, Sviss, Eng-
landi, Bandaríkjunum né nýlendum
Breta. Enn liefir hvergi spui’zt til
dómaraprófs hjá siðuðum þjóðum
nema hjá Dönum. Páll og Eggert
eiga eftir að skýra þjóðinni frá hvers-
vegna þeir sögðu ósatt í opinberri
skýrslu, sem var treyst, þar til hið
sanna kom upp. Höfðu þeir látið mál-
ið órannsakað og samt svarað mhð
fullyrðingu? Eru þeir algerlega fá-
fróðir um fyrirkomulag dómstóla er-
lendis, og halda samt að þeir viti
eitthvað um málið? Álitu þeir svo
mikilsvert, að þingið tæki ekki af
þeim veitingarvald nýrra embætta,
að þeim þætti tilvinnandi, að þingið
byggði á alveg ósönnum upplýslng-
um? Vegna hæstaféttár sjálfs er al-
veg óhjákvæmilégt, að þetta mál
verði skýrt og’ rannsakað itarléga.
„Guöi sé lof a3 til er hæstiréttur“.
læssi orð Magnúsar Torfasonar
sýslumanns eru ekki eins og Valtýr
Stefánsson álítur um okkar eigin
hæstárétt, heldur um hæstarétt Dana,
sem þá var lokadómstóll Islandinga.
En Landsyfirrétturinn tók þetta sem
sneið til sín og ýfðist við. í orðun-
um lá að dómi þess virðulega réttar,
nokkur gagnrýni á störfum innlenda
dómstólsins.
Hneykslismál Ólafs Thors.
Ól. Th. hefir fljótt orðið sannur
að sök á Kleppi. Landlæknir réði
i sumar stjórninni frá að láta L. J. |
fara, en einkum frá að taka H. T.
Vilmundur landlæknir viðurkennir j
þar að vinnubrögðin á Kleppi séu I
góð, engar aðfinnslur hafi komið um
reglusemi eða vinnubrögð læknisins
síðan i fyrrahaust. Starfsfólkið hefir j
nú áréttað þessa umsögn landlæknis
cftir að L. J. fór. Afsetningin er ■
þess vegna pólitískt frumhlaup frá j
hálfu Ól. Th. og þeirra manna ann- j
arra, sem standa að verkinu. Ekkert j
getur unnizt við fyrir Ól. Th. að
taka að sér mál II. T., en að sanna 1
gamla sekt íhaldsmanna, og að ;
kveykja ófrið I landinu. Ól. Th. má í
vita, að þúsundir manna út um allt j
land fordæma hann fyrir þessa ráð- ;
stöfun. Menn sjá, að Ólafur Th. og j
ihaldið vill ekki frið, þótt kreppa j
sé, nema til að vega launvíg. þjóðin |
sá i vor hvaða kraftar voru að verki ;
hjá íhaldsmöhnúm, þegar gera þurfti j
stjórnarskipti, til að svæía sakamál, j
sem komu íhaldinu illa. Nú segir j
Mhl., eftir P. M., úr varnarræðu I
hans í Béhrensmálinu, að hann hafi !
lýst því opinberlega yfir i hæstarétti, ;
að réttvísin þurfi stundum a8 sofal |
B. P. i
„Göða frú Sigríður, hverhig ferð þú að búa til
svona góðar kökur?“
„Eg skal kernia þér þér galdurinn, Ólöf min Not-
aðu að eins Lillu-gerið og Lillu-eggjaduftið og hina
makalaust góðu bökunardropa, allt frá Efnagerð
Reykjavíkur. — En gæta verður þú þess, að telpan
Lilla sé á öllum umbúðum. Þessar ágætu vörur fást hjá öllum helztu
kauptnönnum og kaupfélögum á landinu, en taktu það ákveðið fram,
Ólöf min, að þetta sé frá.Efnagerð Eeykjayíkur.u
„Þakka, góða frú Sigriður greiðann, þó galdur sé ei, því gott er að
muna hana Lillu mey.u
Reykjavík. Sími 1249 (3 línur).
Símnefni: Sláturfélag.
Áskurður (á brauð) ávalt fyrir-
liggjandl:
Ilangibjúgu (Spegep.) nr. 1, gild
Do. — g, —
Do. —2, mjó
Sauða-Hangibjúgu, gild,
Do. mjó,
Soðnar Svlna-rullupylsur,
Do. Kálfa-rullupylsur,
Do. SauÖa-rullupylsur,
Do. Mosaikpylsur,
Do. Malaceffpylsur,
Do. Mortadelpylsur,
Do. Skinkupylour,
Do. Ilamborgarpylsur,
Do. Kjötpylsur,
Do. Lifrarpylsur,
Do. Lyonpylsur,
Do. Cervelatpylsur.
Vðrur þessar eru allar búnar
til á eigin vinnustofu, og otand-
ast — að dómi neytenda — sam-
anburð við samskonar erlendar.
Verðskrár sendar, og pantanir
afgreiddar um allt land.
Niður með kreppuna!
Notið íslenzkar vörur!
Styðjið íslenzkan iðnað!
Flytjið allt með ísl. skipum!
Sjálfs er hðndin
hollust
Kaupið innlenda framleiðsiu
þegar hún er jöfn arlendri og
ekki dýrari.
fr&mleiðir:
Kristaltópu, grsennápu, atanga-
sápu, handsápu, r&kaápu, þvotta-
efni (Hreins hvltt), kerti alte-
konar, skósvertu, nkógulu, leður-
feiti, gólfáburð, vagnáburð, fasgi-
lög og kreólins-baðlög.
Kaapið H R EIN S vöntr, þar
eru löngu þjóðkunnar og fáat 1
flestum veralunum landaina.
Hi. Hreinn
Skúiagöto. Reykjavfk.
Sími 4825.
* /Ult með íslenskum skipum! *
Þýdd Ijóíl, III. hefti
eftir Magnús Ásgeirsson, kemur út rétt fyrir jólin. þetta hefti
verður stærst af þeim, sem enn hafa komið út. Bókin er tilval-
in jólagjöf handa þeim, sem þegar eiga I. og II. hefti. — Áður
hafa komið út:
pÝDD LJÓÐ, I hefti. Verð ób. 3 kr. (Upplagið því nær þrotið).
pÝDD LJÓÐ, II. hefti. Verð ób. 3 kr., ib. shirt. kr. 4,50.
Báðar bækurnar bundnar í eitt bindi kosta í shirt. kr. 8,00, en
skinnhandið mun orðið ófáanlegt.
Aðrar bækur gefnar út af Menningarsjóði:
VESTAN UM HAF. Ritgerðir, sögur og kvæði eftir íslendinga í Vest-
urheimi. Einar H. Kvaran rithöfundur og dr. Guðm. Finnboga-
son völdu efnið í bókina. Fæst bæði ób. á 15 kr., ib. í shirt. á
kr. 18,50 og í skinni á kr. 27,50. Aðéiris lítið eftir af upplaginu.
ÚRVALSGREINAR. Enskar ritgerðir um ýmisleg efni í þýðingu dr.
Guðm. Finnbogasonar. Bók þessi hefir hlotið mjög góða dóma
hvarvetna, bæði í blöðum og inanna á milli. Kostar ób. 6 kr., ib.
í shirt. 8 kr. og í skinni 13 kr.
ALDAKVÖRF í DÝRARÍKINU eftir mag. Árna Friðriksson er fyrsta
bók á íslenzku um þróun dýralífsins á jörðinni. Menn lesa hana
eins og skemmtibók í einni lotu, svo skemmtilega er hún skrifuð.
Fjöldi mynda ,er í bókinni. Verð óh. 5 kr., ib. í shirt. 8 kr.
Á ÍSLANDSMIÐUM eftir Pierre Loti — sagan heimsfræga, sem er
talið sígilt rit og þýdd á fjölda tungúmála. Fæst óh. á 6 kr., ib. í
shirt. á 8,50 og í skinnbandi á kr. 12,50.
pÚ VÍNVIÐUR HREINI og FUGLINN í FJÖRUNNI eftir Halldór
Kiljan Laxness. Lessar umdeildu bækur er nú verið að þýða á
erlend mál, og fáum vér þá að sjá livaða dóm aðrar þjóðir leggja
á þennan unga rithöfund. Hér heima skiptir mjög í tvö horn
um dóma á þeim, eins og kunnugt er. Vínviðurinn kostar ób.
8 kr., ih. í shirt. 10,00 og í skinnbandi 16 kr., en Fuglinn kostar
óh. 9,00, ih. í shirt. 11,00 og í skmnbandi 17 kr.
þessar bækur fást hjá þeim bóksölum í Reykjavík og úti um land,
sem sclja bækur eMnningarsjóðs, en aðalútsöhi þeirra annast
E. P.BRIEM
Austurstrætl 1. Sfmí 2726.
----TirrnrwinnBrrwwiiBMBgTi