Tíminn - 10.06.1933, Blaðsíða 3

TÍMINN
07
Ólaíur vill ekki fara fram, nema þar
sem hann telur sig hólpinn, en á
þeim stööum vilja líka aðrir forkólf-
ar ihaldsins vera, og stendur því
fyrir dyrum allhörð innbyrðishar-
átta hjá ihaldinu um það, hverjir þau
kjördæmi eigi að hljóta. En það eitt
er vist, að Ólafur er á flótta.
Keflvíkingux.
Vísað til stjómarinnar.
það munu flestir vera sammála
um, að þau embætti séu niðurlögð,
sem breyttar aðstæður hafa gert
óþörí. Hugsunin um það, hvað af
manninum verður, sem i embættinu
er, á engin úrslit að hafa í þeim
efnum, þvi embættin eiga að vera
til vega hagsmuna heildarinnar, en
ekki einstaklingsins. þá ætti það líka
að vera ófrávikjanleg regla, að þeg-
ar slik embætti losna, yrði þau ekki
veitt aftur. Seinasta Alþingi hefir þó
ekki lagt þennan skilning i þetta. Á
þinginu komu að minnsta kosti þrjár
tillögur fram, um að leggja niður
ákveðin embætti, sem eru óþörf með
öllu, en endalok allra þeirra tillagna
urðu á sama veg: þeim var vísað til
stjórnarinnar. þær tillögur, sem hér
er átt við, er að leggja niður rikis-
iehirðisembættið, vel laimað starf, og
íela það Landsbankanum fyrir nokk-
ura þóknun. Embætti þetta er nú
laust og þessi ráðstöfun því í alla
staði vel til fallin. Annað var að
leggja niður bankaeftirlitsstarfið, sem
er annaðhvort ekkert, ellegar van-
rækt með öllu. þriðja var, að fela
Skipaútgerð ríkisins útgerð varðskip-
anna, en það starf hefir nú skrif-
stofustjói’i í stjórnarráðinu og tekur
fyrir 4000 kr. Skipaútgerðin gæti og
hefir unnið það starf án nokkurs
aukakostnaðar. — Hér skal að vísu
ekki um það sakast, þó málum þess-
um yrði vísað til stjórnarinnar, því
að óreyndu skal' hún ekki grunuð um
græsku, enda_gerir hún vonandi það
sem hún. hefir nú orðið heimild til,
að leggja þessi störf niður. Við það
mundi sparast nokkrar þúsundir. —
En vel sýna þessi mál einlægni
íhaldsins. það heimtar sparnað, en
svo þegar því gefst kostur á að
styðja spamaðartillögur, eins og
þessar, snýst það allt á móti. Er það
sem allt annað hjá þeim flokki, að
efndimar stangast við loforðin.
Styrbjðrn.
„Aldrei mök við óréttinn“.
Kosningar standa fyrir dyrum.
Reynsla þjóðarinnar að undanförnu
á að skera úr um það, hverjir eiga
'sæti á Alþingi, er það kemur næst
saman.
Mörg tíðindi hafa gerzt frá því að
alþjóð hafði úrslit um hverjir réðu
málum þjóðarinnar.
Illu heilli hefir rás viðburðanna
orðið sú, að íhaldsmaður gagnstætt
vilja meirihluta þjóðarinnar hefir um
stund setið i ráðherrasæti. Illu heilli,
því þangað má rekja mörg hin
óheillavænlegustu verk, sem unnin
hafa verið í embættisnafni á Islandi.
Um það á þjóðin að dæma í næstu
kosningum, hvert hún vill, að slíkt
viðgangist framvegis.
Munu þeir ekki vera erin í meiri-
hluta, mennirnir, sem greina rétt frá
röngu, mennirnir, sem ekki vilja hafa
nein „mök við óréttinn".
Hafa þessi seinustu verk íhalds-
manna ekki sannfært þjóðina til
fullnustu, aö það sé stærsta óham-
ingja íslands, að íhaldsmenn fari
með völd i landinu.
í þeirri trú munu Framsóknar-
mennirnir heyja kosningabaráttuna.
í trú á glöggskyggni þjóðarinnar, í
trú á það, að þjóðin vilji, að „engin
mök séu höfð við óréttinn".
Styrbjöm.
Ofbeldisdeild íhaldsins,
nazistarnir, beita sér nálega ein-
göngu gegn samvinnufélögunum og
með hinum óvenjulegasta munn-
söfnuði, bæði í flugritum sinum og
á funduin. Hafa ræðumenn þeirra á
opinberum götufundi sagt, að það
væri tilætlun þeirra, þegar þeir væru
þess umkomnir, að ryðja úr vegi
nokkrum samvinnumönnum í Rvík,
og voru þessir tilnefndir: Jón Árria-
son, Svafar Guðmundsson, Sigurður
Kristinsson, Jónas Jónsson, Hermann
Jónasson, Eysteinn Jónsson, Jónas
þorbergson og Guðbrandur Magnús-
son. Jafnhliða bera þessir piltar út
sögur um fjármál samvinnufélag-
anna, sem standa sízt að baki sögum
vellygna Bjarna. Einn ræðumaðurinn,
búðarpiltur hjá Tómasi kjötkaup-
manni, sagði t. d. þá frétt, að
kaupfélögin hefðu nýlega tekið 9
miljónir að láni og skift þeim á
milli nokkurra félagsmanna. — Naz-
istar fara lítið út um sveitir. Reyndu
þó nýlega að hitta Árnesinga. Við
Ölfusárbrú vildi enginn á þá hlusta,
cn á Stokkseyri og Eyrarbakka
íáku heimamenn þá af höndum sér.
— Baráttan er háð undir erlendu
merki og eftir erlendum fyrirmynd-
um. En andinn í „hreyfingunni" er
ekki nýr. það er andi hinnar reykr
vísku kaupmennsku, afturgenginn á
ný, og magnaður af fjandskap til
samvinnrifélaganna. Til samvinnu-
manna fyrst og fremst er skeytunum
stefnt, í von um að takast megi nú
fremur en áður að leggja þá undir
hæl íhaldsins, í „friði", ef hægt er,
en annars með ofbeldi.
Ólafur Thors og Jón porL
eiga nú i mögnuðum deilum inn-
an ílokksins. þykir Ólafi Jón ætla að
lifa lengur en þurfti sem íorráða-
maður flokksins og gerir honum lifiö
súrt. Hefir- verið þrotlaust rifrildi á
fundum ílokksins og legið við spreng-
ingu. Ólafur vill styðja stjóraina og
vera í skjóli hennar, með landhelgis-
varnir o. fl., en Jón bráðlangar að
komast í stjórn sem fyrst.
Mbl. og héraðsskólarnir.
Mbl. lætur nú grernju i ljós út af
því að of mikil aðsókn sé að hér-
aðsskólunum. Á það við um Laugar,
Laugarvatn og Reykholt. Aðsóknin
að þessum skólum sannar nauðsyn
þeirra, og sannar að forgöngumenn
þessara skóla hafa kunnað að mæta
óskum og kröfum æskunnar í land-
inu. Mbl. átelur, að fólk sæki of
mikið liéraðsskólana, en of lítið bún-
aðarskólana. Hið fyrra er rangt, hið
síðara rétt. Mbl. má að töluverðu
ieyti kenna sjálfu sér og íhaldinú
um að minni er aðsókn að búnaðar-
skólunum heldur en veraætti. Muna
ritstjórar Mbl. eftir Hvanneyrarfjós-
inu og hlöðunni? Hve oft hafa þeir
afflutt þá framkvæmd og reynt að
gera hana tortryggilega? Og hve oft
liafa íhaldsmenn ekki í ltyrþey unn-
ið á móti einkarekstri á Hvanneyii,
fjölyrt um, að landið legði þar í hús
fyrir menn og bústofn og fengi litlar
tekjur af. Á hitt minnast íhaldsmenn
ekki, að á báðum búnaðarskólunum
er verið’að undirbúa framtíðina með
byggingum og ræktun. það er enginn
vafi á, að smátt og smátt eignast
landið bústofninn á báðum búnaðar-
skólunum, að skipulagi þeirra verð-
ur breytt, að verklega kennslan verð-
ur aukin, bæði vetur og sumar, og
þeirra vegur aukinn s.em skylt er.
----o-----
Kjðtútflutningurinn
til Bretlands.
Af misskilningi stafar sú frétt, að
enn sé ósamið um, hversu mikið
megi flytja af kjöti frá íslandi til
Bretlands. þessu til skýringar skal
tekið fram eftirfaranda:
það, sem sérstaklega snerti utan-
ríkisverzlun Islendinga í Ottawa-
sanmingnum, voru ákvæðin um inn-
flutning á kindakjöti til Stóra-Bret-
lands í verzlunarsamningunum milli
brezku ríkisstjórnarinnar og stjórn-
anna í Nýja Sjálandi og Ástralíu.
þessi ákvæði eru sem hér segir:
Stjórn Stóra-Bretlands skuldbindur
sig til þess, gagnvart þessum
tveimur rikjum, að takmarka inn-
flutning á kindakjöti frá löndum ut-
an Bretaveldis. Skal leggja til grund-
vallar kjötinnflutninginn eins og
hann var frá 30. júní 1931 til 1. júlí
1932. þetta kjötmagn á svo að
minnka, að minnsta kosti niður í
90% á fyrsta ársfjórðungi 1933, í
85% á öðrum ársfjórðungi, í 80% á
þriðja ársfjórðungi, í 75% á fjórða
ársfjórðungi, í 70% á fyrsta ársfjórð-
ungi 1934 og í 65% á öðrum ársfjórð-
ungi þess árs. Eftir 1. júli 1934 geta
Bretar því ekki samkvæmt Ottawa-
samningunum leyft neinni útlendri
þjóð að flytja meira kindakjöt til
Stóra-Bretlands en 65% af því kjöt-
magni, sem hlutaðeigandi þjóð hafði
flutt inn frá 30. júní 1931 til 1. júlí
1932. Hinsvegar geta Bretar haftkjöt-
skammt þennan minni, ef þeim býð-
ur svo við að horfa. Eina undan-
þágan í sanmingunum, sem heimil-
ar þeim að auka innflutninginn, er
atriði sem lýtur að því, að ef heild-
söluverðið i Bretlandi ætlar að verða
óeðlilega hátt, getur stjómin leyft
aukningu á hinu tilskilda kjötmagni
í bili. Stjórnir Nýja Sjálands og
Ástralíu urðu einnig að skuldbinda
sig til að auka ekki kjötinnflutning
Aðalfundur Sambands ísl. sam-
vinnufélaga verður settur á Akur-
eyri 15. þ. m.
Gunnlaugur Halldórsson frá Vest-
mannaeyjum, sonur Halldórs heitins
læknis Gunnlaugssonar, er nýkominn
heim frá útlöndum og hefir í vor
lokið húsameistaraprófi í Kaup-
manna eftir tæplega 7 ára nám við
•listaháskólann. Gunnlaugur er í
námi sínu viðurkenndur hæfileika-
og dugnaðarmaður. Hann er yngsti
maður, sem lolcið hefir húsameistara-
prófi í Khöfn, aðeins 23 ára gamali,
og. var sá eini, sem prófið stóðst í
vor, af þeim, sem undir það géngu.
Bílslys. Tvö bílslys urðu hér í bæ
seint í sl. mán. 23. f. m. varð verka-
maður, Guðmundur Björnsson fyrir
vörubíl niður við höfn og lézt af af-
leiðingunum. 27. f. m. varð átta ára
gamall drengur undir bíl með þeim
liætti, að liann hafði hangið aftan
í bílnum án vitundar bílstjórans, en
missti takið og lenti undir afturlijól-
urium. Beið hann bana samstundis.
í nótt varð þriðja bílslysið all-alvar-
legt, og meiddust menn, en af því
hefir Tíminn ekki haft nánar fregnir
enn.
Skip stxandar. Frakkneskt fiski-
skip strandaði skammt frá Siglufirði
27, í. m. Kom rétt á eftir eldur upp
í skipinu og tókst ekki að vinna á
honum bug, fyr en skipið var mikið
brunnið. Mannbjörg varð. Mikið af
salti var í skipinu, sem talið er að
haíi eyðilagst. Auk þess 90—100
smáL af fiski, sem skemmdist aðal-
lega á þann hátt, að olíugeymar
skipsins sprungu, og olían síðan sí-
ast gegnum fiskstaflana.
Hákon Bjarnason skógfræðingur
hefir nú aðstoðað ungmennasamband
Borgarfjarðar við að gróðurs.etja ná-
lega 1000 norskar trjáplöntur í
Snorragarðinum í Reykholti. Hákon
hefir nýlega athugað skóginn a
þingvöllum og komist að þeirri nið-
urstöðu, að áhrif friðunarinnar sé
nú þegar farin að sjást greinilega á
skóginum í lirauninu.
Hjónaband. í dag verða gefin sam-
an af séra Hálfdáni Helgasyni ung-
frú Unnur Valdimarsdóttir í Varma-
dal á Kjalarnesi og Jón Jónsson,
sama stað. Heimili þeirra verður í
Engey.
Iðnaður á Islandi 1932. Sjö smjör-
líkisverksmiðjur framleiddu 1118
tonn af smjörlíki. þrjár ullarvei’k-
smiðjur unnu úr 174 tonnum af uli.
Fimm mjólkurbú unnu úr 5523 tonn-
um af mjólk. Tvær niðursuðuverk-
smiðjur suðu niður 3 tonn af kjöti,
20 tonn af fiski og 274 tonn af mjólk.
í tveim gæruverksmiðjum voru af-
ullaðar 127 þús. gærur. Ölgerðarverk-
smiðjan framleiddi 4744 lil. af öli.
þrjár gosdrykkjaverksmiðjur fram-
leiddu 1217 hl. af gosdrykkjum. Sjó-
klæðagerð íslands framleiddi 29200
stk. sjóklæða og vinnuföt fyrir 181
þús. kr. þrjár kaffibætisverksmiðjur
framleiddu 206 tonn af kaffibæti.
Fimm hreinlætisvöruverksmiðjur
framleiddu 310 tonn af sápu o. þvíl.
Itassagerð Reykjavíkur smíðaði 18
þús. kassa. Skógerð Lárusar G. Lúð-
vígssonar smíðaði 11200 pör af skóm.
Tíu verksmiðjur framleiddu fiskmjöl
fyrir 1800—1900 þús. kr. (6627 tonn)
og sex síldarverksmiðjur 7900 tonn
af síldarlýsi fyrir nál. 1,7 milj. kr. og
rúml. 7800 tonn af síldarmjöli fyrir
1% milj. kr. (Samkv. ársskýrslu
Landsbankans).
Nemendamót Laugarvatnsskóla hefst
á morgun og stendur til 15. — í til-
efni þess hefir nemendasambandið
gefið út vandað og fjölþætt rit.
sinn til Stóra-Bretlands fram úr því,
sem hann hefði verið frá 30. júní
1931 tii 1. júlí 1932.
Vegna Ottawasamninganna gat
brezka stjórnin enga tilslökun gert,
og ber 3. gr. samningsins það með
sér. Samkvæmt henni fáum við beztu
kjör, þ. e, a. s., við fáum að flytja
til Bretlands 65%, miðað við það
kjötmagn, sem við fluttum þangað
af freðkjöti frá 30. júní 1931 til 1.
júlí 1932, en það var alls 77.911
skrokkar, 1.091.983 kg. þegar búið
er að minnka þetta niður í 65%,
verður hlutdeild okkar í kjötinn-
flutningi til Bretlands 50.642 skrokk-
ar, 709,789 kg. — Kjötþunginn er
lagður til grundvallar fyrir innflutn-
ingnum.
Alþýðuskólinn á Eiðum
starfar í tveimur deildum, frá 20. okt. til 1. sunnudags í sumri.
Námsgreinir: íslenzka, íslandssaga, mannkynssaga, danska,
stærðfræði, náttúrufræði, landafræði, félagsfræði, teiknun, hann-
yrðir, smíðar og söngur.
Aukanámsgreinir: Enska og þýzka.
Leikfimi og steypiböð daglega.
Síðastl. skólaár varð dvalarkostnaður pilta kr. 280—290, en
stúlkna kr. 230. Nemendur greiða ekkert skólagjald, og verður því
dvalarkostnaður á Eiðum minni en við hina héraðsskóla landsins.
Umsóknir sendist undirrituðum fyrir 15. ágúst 1933.
JAKOB KRISTINSSON.
Húsmæðraskólinn á Hallormsstað,
Námstíminn er 2 vetur: Yngri deildar frá veturnóttum til apríl-
loka, eldri deildar frá 20. sept. til aprílloka.
Aðalnámsgreinar yngri deildar eru: íslenzka, reikningur, náttúru-
fræði, eitt norðurlandamál, fatasaumur, vefnaður, þvottur og ræsting,
en eldri deildar: Matreiðsla og almenn eldhússtörf, matarfræði, íslenzka,
hannyrðir og vélprjón.
Fyrirlestrar sameiginlegir fyrir báðar deildir.
Inntökuskilyrði eru: Aldurstakmark 18 ár, fullnaðarpróf samkv.
fræðslulögunum, heilbrigðisvottorð og ábyrgð fyrir skilvísri greiðslu
skólakostnaðar.
Inntöku í eldri deild geta og fengið stúlkur, sem hafa stundað
nám 1 vetur á alþýðuskóla eða hafa aðra menntun jafngóða.
Skólinn leggur nemöndum: Kennslu, húsnæði, rúmstæði með dýn-
um, ljós og hita, gegn 100 kr. skólagjaldi hvort ár.
Nemendur og kennarar hafa matarfélag. — Kostnaður við fæði
og þjónustu var síðastliðinn vetur kr. 1.28 á dag.
Skólagjald og helmingur dvalarkostnaðar greiðist 1. nóv., en hinn
helmingurinn 1. febrúar.
Umsóknir sendist undirritaðri fyrir lok ágúatmánaðar.
Hallormsstað, 12. maí 1933;
Sigrún P. Blöndal.
Gistihúsið á Laugarvatni
verður opnað 15. júní n. k.
Ungfrú Elísabet ísleifsdóttir svarar fyrirspurnum í síma á
Laugarvatni, og gefur allar upplýsingar.
Sumargestir, sem vilja taka þátt í íþróttastarfsemi — minnst
7—10 daga — geta fengið tilsögn í tennis — sundi — hlaup-
um — stökkum og köstum, gegn 2 kr. kennslugjaldi á viku.
Daglegar ferðir frá Bifreiðastöð íslands, Hafnarstræti 21,
sími 1540.
Bjarni Bjarnason.
M emexida.xtiótid
á Laurarvatni
hefst sunnulaginn 11. júní n. k. kl. 1—2 síðdegis.
Ferðir frá Bifreiðastöð íslands — síma 1540 — á sunnu-
dagsmorgun kl. 814.
Tímaritíð Samvinnan
Ritstjóri Jónas Jónsson. Afgreiðslumaður Þórarinn Þór-
arinsson, Laugaveg 10, sími 2353. Árgangurinn kostar 4 kr.
I hefti sem nú er að koma út, er grein eftir ritstjórann, sem
heitir Samvinna og Kommúnismi; þar sem er itarlega rök-
stutt að Kommúnisminn befir eingöngu unnið íslenzku þjóð-
inni tjón og hlýtur að halda áfram að gera það, meðan
hans gætir nokkuð í þjóðlífinu.
Námsskeið
fyrir farkennara, sem ekki hafa kennararéttindi.
Dóms- og kirkjumálaráðuneytið hefir samþykkt, að hald-
ið skuli næsta vetur námsskeið í kennaraskólanum fyrir far-
kennara, sem ekki hafa kónnararóttindi, 0g só þeim þar með
gefinn kostur á að ná kennaraprófi með eins vetrar námi.
Skilyrði eru sett þau, að kennarar hafi stundað kennslu 3
ár á undan vetrinum 1932—33 og hafi að öðru leyti þann
undirbúning, sem geri þá hæfa til þess að ná kennaraprófi
eftir einn vetur! Umsóknir skulu sendar til forstöðumanns
kennaraskólans sem fyrst og eigi síðar en um miðjan ágúst
Skal þar tekið fram, hvar og hve lengi kennarinn hefir
kennt og rækileg grein gerð fyrir hvað hann hefir unnið
og lesið.
Allar nánari upplýsingar veitir forstöðumaður kennara-
skólans.
I