Tíminn - 04.01.1934, Blaðsíða 3

TÍMINN
8
THULE
Stœrst á Norðurlöndum. — Stærst á Islandi.
Tryggingarhæst á íslandi,
Bónushæst á Islandi.
Athugið áður en þér tryggið yður, hvort lífsábyrgðar-
fé yðar verður kyrf í landinu, og öll iðgjöld innheimt
á Islandi.
THULE ávaxfar allt isienzkí tryggingarfé
sitt á islandi, í islenzkum þjóðþrifafyrir-
tækjum og innheimtir öll iðgjöld á Islandi.
Dr&gið ekki að líttryggja yður!
Aðalumboð THULE á íslandi:
CARL D. TULINIUS & CO.
Eimskip 21.
Sími 2424.
Áramótayfirlit um erlenda viðburði.
Framh. af 1. síðu. ;
og tiltrú, er þjóðin sýnir hon-
um við hinar djörfu tilraunir
fyrst og fremst að þakka því,
að þjóðin finnur, að ef lýðræð-
ið getur ekki leyst vandann, þá
stendur ekki á öfgastefnunum
að bjóða þjónustu sína. Og all-
ur þorri sæmilegra manna lít-
ur á öfgastefnurnar með full-
kominni óbeit og vanþóknun.
Gula hættan.
Árið sem leið hafa Japanar
færst í aukana meir en nokkur
önnur þjóð um hemað og víg-
búnað. Höfðu þeir kreppt svo
að Kínverjum, að þeir urðu að
láta laust við Japana geysimikið
landflæmi í Manchuriu og hafa
Japanar nú raunverulega gert
það að skattlandi. Fólki fjölg-
ar ört í Japan, en landrými lít-
ið. Láta þeir nú straum inn-
flytjenda fara til Manchuriu
og gera það sennilega aljap-
anskt land á einum mannsaldri.
Meðan Japanar frömdu yfir-
gang sinn og ójöfnuð við Kín-
verja, gengu þeir úr Þjóða-
bandalaginu til að hafa ekki
aðhald þess, né þola af því
réttmætan dóm. 1 Japan er
raunverulega ofbeldisstjórn.
Mesti auðmaður landsins, sem
er hergagna- og herskipasmið-
ur, á flestöll blöð 1 landinu.
Hann vil auka vígbúnaðinn, fá
styrjöld og geta selt fram-
leiðslu sína mikið og dýrt.
Efnamannastéttin í landinu er
samhent þessum herbúnaðar-
forkólfi. Herinn, flotinn og
flugtæki til hemaðar er aukið
meir en nokkru sinni fyr. Jap-
anar vígbúast móti Bandaríkj-
unum og Rússum, og hafa
launvináttu við Itala og Þjóð-
verja, enda má segja, að skylt
sé skeggið hökunni.
Brúna byltingin
1 Þýzkalandi.
Sá er einna merkilegastur
atburður árið sem leið, að auð-
menn Þýzkalands efldu ofbeld-
isflokk Hitlers þar til honum
var fært að taka stjórn lands-
ins, fá vald yfir hemum og
lögreglunni, og taka í hendur
flokksins meira vald heldur en
nokkur þjóð í Evrópu hefir
fengið stjóm í hendur á síð-
ustu öldum. Hitler hafði vopn-
að floltk sinn og fengið til þess
fjárstyrk frá auðhringum
landsins. Eftir að Hitler kom
til valda, gerði hann óþjóðar-
lýð sinn að viðbótarlögreglu.
Kom sú varalögregla fram ým-
ist fyrir stjómina, þegar þess
þurfti með, eða framdi of-
beldisverk fyrir eigin reikning.
Nazistar drápu og misþyrmdu
tugum þúsunda af andstæðing-
um sínum, en flæmdu í útlegð
mikinn fjölda af beztu möxm-
um landsins, aðeins af þvi að
þeir voru frjálslyndir og vildu
lifa menningarlífi í landinu.
Þannig er nú í útlegð og land-
flótta um 1000 af frægustu vís-
indamönnum, rithöfundum og
skáldum þjóðarinnar. Nazistar
hafa brennt á báli eins og mið-
aldamenn megnið af hinum
hafi skaðað Island enn sem
komið er minna en ástæða var
til að ætla, og að það sé mest
að þakka mannúð enskra
stjómarvalda, sem líta á Is-
lendinga eins og nábúa og
skjólstæðinga þegar á reynir.
En ekki er því að leyna, að í
tollastefnu Breta er fólgin mik-
il framtíðarhætta, ef ekki verða
straumhvörf þar í landi.
Ósigur
bræðingsins.
Og þau straumhvörf eru nú
sýnileg. Ihaldinu enska hafði
tekizt að lama andstæðinga
sína stórlega, er þeir fengu
báða höfuðleiðtoga enskra
verkamanna, Macdonald og
Snowden inn í bræðingsstjóm,
þar sem íhaldið réð öllum
stefnumálum. Þar voru og
nokkrir af leiðtogum frjáls-
lynda flokksins. 1 fyrstu hafði
enska íhaldið leyft Macdonald
að lofa því, að ekki kæmi til
kosninga fyr en árangur sæist
af bræðingnum. En það varð
að brigðmælgi. Eftir fáar vik-
ur var þingið leyst upp. Ihalds-
menn unnu stórkostlegan sig-
ur, en umbótaflokkamir töp-
uðu. Flokkur verkamanna tap-
aði úr tæplega 300 þingsætum
og niður í 50. Nokkuð svipað-
ar ófarir fór frjálslyndi flokk-
urinn. Macdonald fór úr flokki
sínum, en eftir nokkura mán-
uði kom Snowden heim aftur,
viðurkenndi að flest hefði orð-
ið brigðmælgi, sem íhaldið lof-
aði, og að verkamönnum væri
ólán eitt að binda við þá fé-
lagsskap. Fór nú straumurinn
mjög að snúast aftur frá tolla-
stefnunni. Vinnur verkamanna-
flokkurinn nú hverja auka-
kosninguna af annari, og sama
hefir orðið raunin á við kosn-
ingar í bæjarstjórnir. Loks
kom þar, skömmu fyrir jól, að
þingmenn frjálslynda flokksins
„gengu yfir gólfið“, sem kallað
er á ensku þingmáli. Þeir fluttu
sig úr þeirri sætaröð, þar sem
! stjórnin hefir sitt fylgi og yfir
i til þeirra, sem eru í andófi við
! stjórnina. Eru nú bæði verka-
j menn og frjálslyndir menn í
fullu andófi við bræðings-
stjórnina og tollapólitík henn-
ar. Hefir reynslan líka sýnt
það, að tollastefnan hefir stór-
um aukið dýrtíð og erfiðleika
í landinu.
Tilraunir
Roosevelts.
Fátt hefir vakið meiri eftir-
Saumavélarnar
V
HUSQVARNA og
JUNO
eru áreiðanlega beztar.
Samb. isl. samvínnuíélaga

Tilkynning
frá Sálusambandi ísl. fiskframleiieuda.
Vér undirritaðir stjórnendur Sölusambands ísl. fiskfram-
leiðenda erum staðráðnir í því, að halda Sölusambandinu áfram
næsta ár ef þátttaka framleiðenda verður nægilega mikil og
verður þá starfsemi þess hagað svipað og verið hefir, þó með
þeirri breytingu, að vér mmtum hlutast til um að hver lands-
fjórðungur velji sér trúnaðarmann, er komi á fund vorn til
þess að fylgjast með störfum og athuga hvernig gætt sé hags-
muna hinna einstöku fjórðunga. Er þeíta gjört í því skyni að
auka viðkynningu og traust milli stjórnar Sölusambandsins og
meðlima þess.
Viljum vér því hér með beina þeirri ósk til allra sem
taka vilja þátt í slíkum samtökum um sölu á næsta árs fisk-
framleiðslu, að þeir sendi oss umboð sín eigi síðar en 10. jan.
næstkomandi og munum vér þá taka ákvörðun um það, hvort
vér treystum oss til þess að halda starfseminni áfram. Verði
þátttaka eigi nægileg að vorum dómi, munurn vér leggja niður
störf vor jafnskjótt og vcr höfum ráðstafað sölu á þeim hluta
af þessa árs fiski sem enn er óseldur. Til þess að ná sæmilegu
verði fyrir þann fisk mun verða leitáð aðstoðar ríkisstjórnar-
innar ef nauðsyn krefur.
Að lokum viljum vér lýsa yfir þeirri skoðun vorri, að
Sölusambandið hefir reynzt landsmönnum til rnjög mikilla hags-
bóta og álítum vér, að falii starfsemi þess niður, kunni af því
að leiða slíkt verðfall, að valdi fjárhagslegu hruni sjávarút-
vegsins.
Þess vegna skorum vér fastlega á alla íiskframleiðendur
að fylkja sér sem cinn maður, undantékningarlaust, undir
merki Sölusambandsins.
Reykjavík, 21. desember 1933.
Richard Thors. Óiafur Proppé
Kristján Einarsson. Magnús Sigurðsson.
Helgi Guðmundsson.
tekt á undangegnu ári en bar-
átta Roosevelts forseta við at-
vinnuleysi og kreppu Banda-
ríkjanna. Hefir hann komið
fram sem einvaldur í landinu,
en þó stuðst fyrst og fremst við
velvild og ámaðaróskir landa
sinna. Þjóðin var orðið leið á
aðgerðaleysi og deyfð íhalds-
forsetans, sem áður var. Þjóð-
in þráði sterk og karlmannleg
átök, og valdi sér forseta, sem
var fyrir sitt leyti fús að vinna
þannig, og hefir gengið ótrauð-
ir fram í björgunarstarfsem-
inni. Roosevelt hefir komið
víða við: Hann hefir stytt
vinnudaginn í verksmiðjunum,
til að koma fleiri mönnum að
vinnu, hækkað kaupið, knúð
bankana til að láta atvinnurek-
endum fé til að starfa með,
reynt að koma skipulagi á sölu
landbúnaðarafurða bændunum í
vil. Hann hefir fellt gengi pen-
inganna til að geta betur auk-
ið sölu á vörum landsins er-
lendis og til að styðja hækkun
verkalauna og verðlag í land-
inu.
Enn er ekki hægt að segja
hversu fer um tilraun Roose-
velts. Erfiðleikarnir eru miklir
og margir spá að þeir muni
verða sterkari heldur en úrræði
forsetans og samherja hans, og
er þá erfitt að vita hvað við
tekur. Óánægja hins stóra ör-
eigahóps er mikil, en engar
líkur eru til að þeim takist að
skapa neitt starfhæft skipulag.
Á hinn bóginn hafa þýzkir
„nazistar“ mikinn undirróður í
landinu, með mörgum launuð-
um mönnum, en ekki hefir
þeim orðið mikið ágengt. Hitt
er annað mál, hversu færi, ef
auðmenn Bandaríkjanna töp-
uðu trúnni á, að lýðræðisstefn-
an geti varið auðæfi þeirra og
hagsmuni. Getur þá svo farið,
að þeir verði forkólfar ofbeldis-
stefnu. En svo mikið er víst,
að Roosevelt á hið mikla fylgi
aí liðsafla þessum við eftirlit með vegum,
samkomum o. s. frv. En ef þetta nægir ekki,
má bæta við varalöggæzlumönnum, sem bær-
inn og landið kosta í sameiningu. Með þess-
um hætti stillir bærinn í hóí' kröfum um
liðsafla, er hann ber mikið af kostnaði sjálf-
ur. Lausn Framsóknarflokksins á þessu
niáli sýnir skapandi afl hans og að sótt er
fram með l'estu en gætni. Ihaldið mundi
vilja hafa milcinn her á ríkiskostnað,
socialistar enga gæzlu, og láta friðsamt
fólk vera háð dutlungum tveggja upphlaups-
flokka. Bæjarlögreglan hefir verið aukin
nokkuð, en elcki nóg. Jón Þorl. vildi hafa
100 manna varasveit, en ríkisstjórnin neit-
ar um nema 40. Mun Á. Á. stinga fyrir sig
fótum urri kostnaðinn, og er þar enn stillt
í hóf á þann veg ssm betur horfir. Má segja
að lögreglumálin í Rvík sýni áþreifanlega
giftumun ladnsmálaflokkanna við erfið mál.
Embættismannaflokkurinn.
Sá atburður, sem mest urntal hefir vakið
síðustu mánuðina, er það, að fjórir þm. úr
Framsóknarflokknum og sr. Þorst. Briem,
eru nú gegnir ráðherrastörfum um stund að
beiðni konungs, hafa myndað flokk, er þeir
kalla „Bændaflokk“. Segja þeir að hann eigi
að vera stéttarflokkur sveitabænda. Telja
þeir sig hafa verið knúða til þessarar
flokksmyndunar, af því að Framsóknar-
flokkurinn hafi verið hættur að standa é
verði um málefni sveitamanna. Nú er ým-
islegt einkennilegt við flokkinn og heiti
hans. Hann segist vera bændaflokkur, en í
honum eru nú sex menn allir fyrst og
fremst á landssjóðslaunum: Tveir við
kreppusjóð og banka, einn forstjóri trygg-
ingarstofnunar í Rvík, einn kaupstaðar-
prestur og ráðherra, einn endurskoðandi
Framsóknarflokksins við landsreikningana
og síldarverksmiðjuna á Siglufirði. Sá sjötti
er skrifstofustjóri í stjórnarráðinu. I þenn-
an flokk hafa bændur Framsóknarflokksins
misst embættismenn þá, er þeir hafa falið
launuð störf í höfuðstaðnum. Enn sem kom-
ið er má segja, að „Bændaflokkurinn“ sé
hinn prýðilegasti embættismannaflokkur,
sem nokkurntíma hefir verið til í þinginu.
Þegar Framsóknarflokkurinn missti þessa
trúnaðarmenn sína, urðu állir bændur
flokksins eftir, og fundu ekki að þeir þá
eða fyr hafi brugðizt stétt sinni eða mál-
efnum umbjóðenda sinna í sveit.
Framsóknarmenn þykjast vita að áður en
iangt um líði muni þessir menn sætta sig
við að vinna þau störf sem fyrverandi
flokksbræður hafa falið þeim, og að vinna
þau alþjóð til gagns, þar sem þeir hafa
eins og nú háttar miklu betri skilyrði til að
verða dugandi liðsmenn í stéttarfélagi em-
bættismanna í höfuðstaðnum, heldur en í
hreinum stéttarfélagsskap sveitabænda.
J. J.
Framkvæmdir í Mýi'asýslu.
Ihaldsmenn segja, að þeir þurfi að vinna
Mýrasýslu. Þeir þurfa þess fremur fyrir sig
en fyrir það fólk sem þar býr. Síðan Bjarni
Ásgeirsson varð þm. kjördæmisins hefir
höfnin verið gerð í Borgarnesi, og þar
með lagður grundvöllur að lífi kauptúnsins
og samgöngum sýslunnar, brúin gerð á
Hvítá, Reykholtsskóli reistur að hálfu leyti
\ egna Mýranianna, akvega- og símakerfið
fært stórlega út um sýsluna, mjólkurvinnzl-
an tekin úr sundrung og niðurlægingu og
komið upp góðu mjólkurbúi og mjólkui'nið-
ursuðu í Borgarnesi. Frá þeirri stöð er nú
i'ullnægt allri innlendri þörf fyrir niður-
soðna mjölk. Ef svo er bætt við hinum al-
mennu umbótum á mörgum heimilum,
þeim sem leiða af starfi Byggingar- og
landnámssjóðs, og vélasjóðs, þá mun það
mál manna, að elcki hefði betur verið leyst
úr sameiginlegum málunr Mýramanna af í-
haldinu eða vandamönnum þess.
Áukaþingið.
Það er nú eins og Mbl. sé að gera spott
að sjálfu sér, þegar það er að tala um, hve
mikill kostnaður hafi orðið að aukaþinginu.
Voru það ekki einmitt íhaldsmenn sjálfir
sem heimtuðu aukaþingið? Framsóknar-
flokkurinn var því frá upphafi mótfallinn
og taldi þetta þinghald gersamlega óþarft.
Því var haldið frarn af íhaldsflokknum í
sumár, að aukaþingið þyrfti ekki að standa
nema 10 daga. Reyndin varð, að það stóð
í 38 daga, og var þó kosningalagafrumvarp-
ið fyrirfram undirbúið í nefnd. Um eyðslu-
tillögur, sem samþykktar hafi verið, ætti
Mbl. sízt að tala, því að Mbl.-menn á þessu
þingi studdu svo að segja hverja einustu
eyðslu, sem farið var fram á, eins og þeir
eru vanir.