Tíminn - 12.12.1934, Blaðsíða 4

214
T I M I N N
Hagnýting
iairdhita.
Syðri-Reykjahver
mannahendur.
kemst undir
n
Austanmegin við Brúará, um tveggja
tíma ferð frá Skálholti, er bærinn Syðri-
Reykir í Biskupstungumf. Bærinn dregur
nafn sitt af einum stærsta goshver lands-
ins, sem þar er í hlaðvarpanum.
í margar aldir hefir verið búið á Syðri-
Reykjum. Kynslóð eftir kynslóð hefir bar-
ist þar við bæjarkuidann að vetrinum, þó
liefir sjóðandi vatnið bullað upp úr jörð-
inni fáa faðma frá bæjardyrunum, með því
ofurmagni, að gufustrókurinn stendur hátt
í loft upp, og sézt um óravegu.
Fólkið, sem þarna hefir búið, hefir ekki
haft önnur not hins mikla jarðhita, en að
sækja heitt vatn í mat og til þvotta. Og
þóttu það hin mestu þægindi.
Fyrir nálega 10 árum kom þarna að
hvemum verkfróður maður, til að athuga
möguleika fyrir því að hagnýta þennan
raikla hitagjafa til upphitunar á húsi, er
menn höfðu í huga að byggja við jarðhita,
og síðar var byggt á öðrum stað.
En dómur þessa manns var sá, að erfitt
mundi að virkja hverinn, vegna hins ógur-
lega hita, sem var af gosunum og af gufunni
stafaði. Við hlið verkfræðingsins stóð son-
ur bóndans á Syðri-Reykjum — þá nýlega
fermdur — og hlustaði hljóður á þann
harða dóm hins verkfróða manns. Engum
mun hafa dottið í hug þá að þessi sami
drengur mundi verða til þess að sigra þá
„óbilgjörnu klöpp“.
Fáum árum síðar fór þessi piltur, Grím-
ur ögmundsson, á skólann á Laugarvatni.
Eftir skólavist sína, gerðist hann ráðsmaður
skólans, og vann jafnframt að hinum marg-
háttuðu hita- og gufuleiðslum skólans, sem
oft varð að breyta á ýmsan veg, vegna þess
að lítil reynsla var þá fengin um heppileg-
ustu tilhögun þeírra.
Við þessi störf varð Grímur mjög leikinn
og fékk staðgóða þekkingu á öllu er að
þeim laut. Sú reynsla varð til þess, að
hann á sl. hausti réðist í það stórvirki, að
beizla hverinn heima hjá sér, er talið var
óvinnandi verk.
Á mjög einfaldan, en skynsamlegan hátt,
tók Grímur til þeirra verka. /
Með smálæk og rigningarvatni af stórri
mýri, er leitt var í skurði í hverinn, tókst
honum að lægja svo ólguna og hitann í
hvemum, að þar sem áður var ekki kom-
andi nálægt fyrir sjóðandi gufunni, varð nú
ekki heitara en svo, að menn gengu hindr-
unarlaust til verka. Á járnbentum steinblt-
um, er Grímur steypti sjálfur yfir gýginn,
hvílir rammefld steinkista, er hvolfir yfir
gufunni. Undir þessu steinhvolfi hamast
hverinn með drunum og dynkjum, og þeyt-
ir sjóðandi vatninu útundan bitunum, en
gufumökkurinn stígur hátt í loft upp, eins
og áður, líkt og ekkert hefði ískorizt.
Úr steinhvolfinu liggja leiðslur heim' í
bæ, er flytja gufu er leikur um ofna og
potta, og hitar allt með ótrúlegum hraða.
Kvergi kemst minnsti vottur af gufu út í
húsið inni, því hún endar í skólpleiðslum
bæjarins og seitlar þar út.
Um leið og Grímur byggði yfir hverinn,
byggði hann, fáa metra frá hvernum, gufu-
baðhús úr steini. Er það 4X7 m. vegghátt
með stórum gluggum sólarmegin. Hús þetta
má einnig nota fyrir þvottahús. Jafnhliða
gufubaðinu er hægt að fá sér heit og köld
steypiböð. Er frágangur allur á þessu hinn
prýðilegasti. Mun vera óhætt að fullyrða, að
þetta er einhver fulikomnasta hagnýting á
hveragufu, er gerð hefir verið hér á landi.
Enda unnin af manni, sera hefir öðlazt
þekkingu sína af eigin reynd, og þeirri eft-
irtekt, er hyggnum mönnum er í brjóst
borin.
Syðri-Reykjahver munai geta hitað upp
fjölda bæja, því gufumagn hans er afar-
mikið. Og ræktanlega landið, sem skiftir
iiundruðum hektara í allar áttir frá hvern-
am, spáir góðu um að þarna rísi upp sam-
vinnubyggð, sem hefði gnægð jarðhita í
elds stað. Rafmagn til ljósa má fá með því
að virkja foss, sem hveralækurinn myndar
um 300 metra frá hvernum. En þó aldrei
verði fleiri en eitt heimili á Syðri-Reykj-
um, þá hefir Grímur Ögmundsson unnið
þarna merkilegt og vandað verk, sem færir
heimilinu ómetanleg þægindi á komandi
tímum.
Ritað 20. nóv. 1934.
. Teitur Eyjólfsson.

vk

HÁRVÖTN

Bezta
Mueinfóbakið
er frá
Brödrene Braun
KAUPMANNAHÖFN
Biðjið kaupmann yðar um
B.B. munntóbak
Fæsi allsstaðar.
T. W. Bucli
(Xjitasmiðia Buchs)
Tietgensdage 64. Köbenhavn B.
LITIR TIL HEIMALITUNAR:
Demantssorti, hrafnsvart, kastorsorti, Parisarsorti og
allir litir, fallegir og sterkir.
Mælum með Nuralin-lit, á ull og baðmull og silki.
TIL HEIMANOTKUNAR:
Gerduft „Fermenta" ogog„Evolin“ eggjaduft, áfengis-
lausir ávaxtadropar, soya, matarlitir, „Sun“-skósvert-
an, „ökonom“-skósvertan, sjálfvinnandi þvottaefnið
„Persil“, „IIenko“-blæsódinn, „Dixin“-sápuduftið,
„Ata“-skúriduftið, kryddvörur, blámi, akilvinduolía
o. fl.
Brúnspónn.
LITVÖRUR:
Anilinlitir, Catechu, blásteinn, brúnspónslitir.
GLJÁLAKK:
„Unicum“ á gólf og húsgögn. Þomar vel. Ágset tegund.
HOLLENSKT EXPORT KAFFI-SURROAT:
Bezta tegund, hreint kaffibragð og ilmur.
Fæst allstadar á Islandi
P. W. Jacobsen & Son
Timburverzlun
Símnefni: Granfuru.
Stofnað 1824.
Carl Lnndsgade KQbenhavn.
Afgrciðum frá Kaupmannahöfn bœði stórar og litlar pantanir og
heila skipsíarma frá Svíþjóð. — Sís og umboðasalar annast pantanir.
:: :: :: :: EEE OG EFNI í ÞILFAR TIL SKIPA. :: :: :: ::
Stórkostlegar endurbætur hafa verið gerðar
á hárvötnum vorum og þola þau nú fullkom-
lega samanburð við hárvötn þekktra erlendra
firma.
Byrjum í dag að selja þessar nýju teg-
undir í smjög smekklegum umbúðum.
Framleiðum eins og að undanförnu:
Eau de Portugal
Eau de Cologne
Eau de Qainine
Bay Rhum
Hárvötnin í hinum nýju umbúðum eru
mjög hentug til jólagjafa.
Seljum aðeins í heildsölu til verzlana, rak-
ara og hárgreiðslustofa-
Húsmæður! Notið eingöngu bökunardropa
Á. V. R. í jólabaksturinn, þeir eru beztir.
Áft ngisverzlup ríkisins
i
Reykjavík.
Simi 2590.
HAVNEM0LLEN
KAUPMANNAH0FN
mælir með sínu alviðurkennda RÚGMJÖLI OG H V E ITI
Meiri vörugæði ófáanleg
S.I.S. sikptir eingöngu við okkur.
JuriO 1904 var
1 fyrtta sinn
þaklagt i D&n-
mörku á*
ICOP AL.
Bezta og ódýrasta efni í þök. Tíu Ara ábyrgð á þökunum.
Þurfa akkert viðhald þann tíma.
Létt. ------- Þétt. ------- Hlýtt.
Betra en bárujám og málmar. Endist eins vel og skífuþök.
Fcst alstaðar á Islandi.
Jens Villadsens Fabriker
Kalvebodbrygge 2. Köbenhavn V.
Biðjið um verðskrá vora og sýnishom.
BEYEIB
J. GRUNO’S
ágæta hollenzka reyktóbak
VERÐ:
AROMATISCHER SHAG kostar kr. 0,90 V*o kg.
FEINRIECHENDER SHAG — — 0,95---
Fæst í öllum verzlunum.