Tíminn - 11.03.1936, Síða 4

TIMINN
Tilkynniná
Þar eð Guðbjörn Guðmundsson, sem verið hefir
forstjóri prentsmiðjunnar undanfarið, lætur af því starfi
frá og með 1. marz n. k., tilkynnist hérmeð heiðruðum
viðskiptavinum prentsmiðjunnar, að fyrst um sinn veita
prentsmiðjunni forstöðu þeir Jón Þórðarson vélsetjari og
Óskar Jónsson verkstjóri.
Reykjavík, 29. febrúar 1986.
Prentsmíðjan Acta h. f.
eru búnar til með fullkomnustu nýtfzkuvélum.
Þeir sem reynt hafa
SJAFNARSÁPUR
spyrja eínungis um
sápur frá
Leður og skinu
í útsölu Gefjunnar, Laugaveg 10
eru til sölu margar tegundír af
LEÐRI, SKINNUM
og unnum vörum úr þessum efnum
Jakkar, Kápur, Húfur,
Bílstjórahanskar o. fl.
frá sútunarverksmidju §» L S. á Akureyri.
Ennfremur tekið á móti pöntunum á:
LEÐRl til söðlasmíða og aktýgja9 fiás^ag’nagerð-
ar o.fl. - SKINNUM til fatagerðar, hadzkagerðar o.fl.
Skoðíð sýnishorn og athugíð verð.
Samband ísi. samvinnufélaöa.
Um lífsábyrgðarfélagið
„D ANMAR k"
Hérmeð leyfl eg raér að tjá að herra Dr. biskup
Jóni Helgasyni hefur sakir tengda, venzla og vináttu-
banda við nýjan nú raestráðandi stjórnanda í lífs-
ábyrgðarfélaginu Danmark, hlotnast það starf að verða
aðaltrúnaðarmaður og aðalerindreki félags þessa liér á
landi, og er ekki nema sjálfsagt að félagið Danmark
styrki biskupinn eftir föngum vegna vináttu og venzla
stjórnandans,
Biskupinn er beðinn að láta sér annt um að bjálpa
og leiðbeina þeim, sem gamaltrygðir eru í lífsábyrgð-
arfélagi þessu, -og láta þá njóta sömu velvildar og
réttinda, eins og þeim nýju sem biskup nær inn í
félagið.
Eins og gefur að skilja, eftir hér greindu, er það
þýðingarlaust að slást við biskupinn um yfirsnata-
völdin fyrir félag þetta hér á landi, en engan, sem
til þekkir, langar til að verða samverkamaður bisk-
upsins.
A meðau biskup hefur félag þetta er hann beðinn
um að vinna eigi fyrir önnur vátryggingafélög.
Eaupmannahöfn, 2b. janúar 1936.
Porvaldur Pálsson, Ixknir.
40
Dvöl
Hr. ritstjóri Tímans.
Vegna missagnar, sem slæðst
hefir inn í vinsamlega smá-
grein um Dvöl í síðasta blaði
Tímans vil eg biðja um rúm í
blaðinu fyrir örfáar línur.
Stærð Dvalar verður ekki
minni en sem svarar 32 bls. á
hverjum mánuði. Komi tvö
hefti saman annan hvern mán-
uð verða þau 64 bls. Marzheft-
ið, sem nú er verið að prenta,
verður 40 síður. Er ætlunin að
árgangur Dvalar verði a. m. k.
400 bls. og má hann varla vera
stærri, svo að hann sé hæfileg-
ur að binda hann í eina bók. Að
Dvöl standa ýmsir ungir á-
hugamenn, þar á meðal nokkr-
ir úr háskólanum og kennara-
skólanum, ásamt fáeinum meira
þekktum, ritfærum mönnum.
En ég hefi í svipinn tekið að
mér að sjá um útgáfu Dvalar
og hefi ábyrgð á henni og ber
því að snúa sér til mín með
allt er hana varðar.
Um leið vil ég nota tækifær-
ið að mælast til þess við vini
mína og góðkunningja víðsveg-
ar á landinu og aðra þá, er
telja feng að óháðu, fræðandi
og skemmtandi tímariti, að
greiða fyrir Dvöl í sínu ná-
grenni, eftir því sem þeim
fmnst hún verðskulda.
Ókkur, sem stöndum að Dvöl,
er ljóst, að ekki verður hægt
að halda henni út, sem stærsta
og bezta sjálfstæða tímariti
landsins, nema með aðstoð
margra góðra manna um !and
allt.
Vinsamlegast.
Vigfús Guðmundsson.
aumingjaskap vina Sveins á
Egilsstöðum. í þeirra tíð hrap-
ar kjötverðið niður úr öllu
valdi. Það þurfti við snöggra
og djarfmannlegra úrræða. Það
þurfti rlllð allsherjarskipulag’i
að hindra innlendu samkeppn-
ina, sem felldi kjötið í verði.
En á tveim árum gerði „vara-
liðið“ ekkei’t skipulag. Það fékk
það ekki. Það var ósjálfstæður
leiksoppur milliliðastéttarinnar.
Og sú stétt vildi ekki skipulag.
Ilún hugsaði um sig en ekki
bænduma. Þessvegna fékk
bændastéttin enga leiðréttingu
á samkeppnishnminu fyr en
samvinnumenn héldu aftur um
stýrisvöl landsstjórnarinnar.
Fortíð varaliðsins í kjötmál-
inu er álíka veik eins og hin
skriflega vörn Sveins á Egils-
stöðum. Það vir&ist fara saman
vondur málstaður og litlir
hæfileikar til að hafa leiðsögu
í vandasömum málum.
Nú legg ég til hliðar um
stund hið algerða athafnaleysi
Þ. Briem og liðsmanna hans,
meðan þeir höfðu aðstöðu til
að gera bændum gagn, og kem
að þeim möguleikum sem eru
fyrir hendi um það að hækka
kjötið þannig að bændur fái
lcr. 1,27 fyrir kg., að frádregn-
um kostnaði.
Kjötið er selt innanlands og
utan. Á söluna erlendis hefir
Sambandið komið svo full-
komnu skipulagi, að það vekur
undrun þeirra er til þekkja.
Frændi Jóns Jónssonar, sem
nemur landbúnaðarvísindi í Ed-
inborg, hefir lýst mjög skil-
merkilega hve tiltölulega lítill
munur er á því verði, sem ís-
lenzki sambandsbóndinn fær
fyrir sitt frosna dilkakjöt
heim til sín, og því verði, sem
skozki bóndinn fær í sinn hlut.
Að vísu er innlenda kjötið þar
miklu verðhærra á markaðin-
um, því að það er nýtt. En
skozki bóndinn selur mest af
sínu kjöti með hjálp kaup-
manna og þeir hirða mestan
verðmuninn. Með hinu full-
komna skipulagi Sambandsins,
er íslenzku bændunum tryggt
tiltölulega miklu hærra verð,
heldur en enskir bændur fá. Og
þó að gáínaljós leið'toga „vara-
liðsins“ logi ekki skært, þá
mun enginn í þeim hóp nógu
heimskur til þess að halda, að
íslendingar geti skipað erlend-
um mönnum að borga kjötið
héðan hærra en heimsmarkaðs-
verð, þar sem það er selt.
„Varaliðið“ mun þess vegna
hljóta að hallast að öðrum
tveim leiðum: Að stórhækka
kjötið innanlands eða að leggja
fram verðhækkunina úr ríkis-
sjóði. Tökum fyrst verðhækk-
unina innanlands. Þá vaknar
strax spurningin: Hvers vegna
gaf „varaliðsstjórnin“ ekki út
bráðabirgðalög haustið 1932
eða 1933 um einkasö.lu á öllu
kjöti og hækkaði útsöluverðið
t. d. upp í kr. 1,50 á kg. ? Nóg
var þörf bændanna með 52 aura
útborgaða 1932. Var Þ. Br. svo
áhugalaus, eða svo svikull við
bændur? Eða gekk honum til
skynsamleg varfaérni eins og
núverandi kjötverðlagsnefnd ?
Sennilega sjá allir menn, sem
ekki setja met í heimsku, að
ef kjötverðið væri hækkað upp
úr öllu hlutfalli við aðrar mat-
vörur, þá myndi neyzla þess
minnka alveg stórvægilega.
Kjötið hefir nú verið hækkað
til stórra muna, og að dómi
kunnugustu manna gengið
eins langt og fært er, án þess
að draga úr neyzlunni innan-
lands. Kjötmarkaðurinn erlend-
is er alveg takmarkaður í Eng-
landi, en hraðminnkandi í Nor-
egi. Langbezti markaðurinn er
innanlands. Á hinn bóginn er
mikill meirihluti fólks við sjáv-
arsíðuna bláfátækt fólk og
kjötkaup þess háð atvinnuskil-
yrðum þess og verðlaginu. Ef
kjötið yrði hækkað eins og
„varaliðið“ talar um, þá myndi
kjötneyzlan minnka svo stór-
kostlega, að megninu af því
kjöti, sem nú er selt innan-
lands, yrði ofaukið á öllum
mörkuðum. Kjötmatur yrði þá
óhófsvara fyrir fámenna stétt.
Og þar sem það fólk, sem lifir
óhófslífi, hefir bundizt samtök-
um að gera bændum það til
skaða, að ganga sem mest í
bindindi um kjötneyzlu, þá er
nokkurnveginn víst, að þeim,
sem þessa leið fara, tækist að
loka að mestu le.vti innlenda
markaðinum.
Þá er eftir síðasta ráðið og
það sem „varaliðið“ stefnir að,
en það er að koma tekjuhalla
þeim, sem þeir telja á búskapn-
um, yfir á ríkissjóð. Þó gengið
sé fram hjá kröfu Jóns á
Reynistað, og tekið verð Þ. Br.
1932, þá hefði þurft 4 milljónir
króna úr ríkissjóði í kjötupp-
bótina. Sennilega myndi flest-
um ríkisstjórnum ganga erfitt
að útvega fé í þessa uppbót, og
enginn „varaliðsmaður“ hefir
bent á leið til þess. En þar að
auki myndi slík framkvæmd
draga dilk á eftir sér. Sjó-
mannastéttin, verkamanna-
stéttin og iðnaðarstéttin myndu
allar koma með kröfu um
þurftarlaun, og enginn vafi er
á, að þeim stéttum myndi auð-
velt, að setja upp reikning um
þörf sína, sem ekki væru ó-
sanngjarnir, en þó það háir, að
allar þessar uppbætur myndu
samanlagðar gleypa tekjur rík-
issjóðs.
Nú mun Sveinn Jónsson vænt-
anlega segja, að þessu fé megi
ná inn með nýjum sköttum. En
á hverja? Auðvitað hinar stóru
framleiðslustéttir fyrst og
fremst. Og hver væri þá ávinn-
ingurinn, að veita bændum
fyrst 4 milljónir úr ríkissjóði
í kjötuppbót, og taka síðan
sömu uppbót af bændum með
skatti.
Jíngum manni með heil-
brigðri skynsemi kemur til
hugar að þessi leið sé fær.
Engin þjóð hefir enn látið sér
lcoma til hugar að borga úr
ríkissjóði ótiltekinn reksturs-
halla á heilum atvinnuvegi.
Jafnvel Rússum dettur slíkt
ekki í hug. Bæði bændur og
verkamenn bera þar úr býtum
það sem framleiðslan gefur, og
ekki meira. Rússar hafa, meir
en nokkur önnur þjóð, innleitt
hjá sér „akkorðsvinnu“ í fram-
leiðslunni, að sið Ameríku-
manna og á þann hátt láta þeir
hvern bera ábyrgð á sinni
vinnu og afkasti.
Ef einhver þjóð reyndi að
baktryggja einhverja fram-
flytur einkum. stutt-
mJP V al- skáldsögur, sem
taldar eru perlur í heimsbók-
menntunum; einnig flytur hún
stutt kvæði, margskonar erlendar
frásagnir, . ferðasögur, ísl. sagna-
þætti, fræðigreinar um furðuverk
nútímans, ritdóma, kýmnisögur o.
in. fl.
Dvöl verður a. m. k. 400 bls. 1
stói u broti þotta ár og kostar að-
eins 6 krónur árg.
Eignist l.jölbreytta, fróðlega og
skemmtilega bók, en þó með lágu
verði.
Utanáskrift:
DVÖL, Reykjavík.
Gauta-, Dala-, gul-
rófna- og kálfræ ersent
um land alt eftir því sem ósk-
að er.
Jón Arnfinnsson
garðyrkjumaður
Baldursgötu 4. Reykjavík.
leiðslugrein, með borgun úr
ríkissjóði, þá væri sjálfbjarg-
arhvöt og ráðdeild drepin í
hugum ffamleiðenda. Þeir teldu
að aðrir ættu að borga fyrir
sig. Uppbót á atvinnurekstri
er hægt að gera í sérstökum
slysatilfellum. Sú uppbót er
undantekning. Verði hún að
venju á þann hátt, sem varalið-
ið prédikar, er atvinnuvegur-
inn dauðadæmdur, og eymd og
manndómsleysi lætt í brjóst
þeirra er atvinnuna stunda.
Þannig stendur þá Sveinn á
Egilsstöðum með hugðarmál
sitt. Grundvöllurinn er svo laus,
sð framleiðsluverðið er reiknað
frá 40 aurum upp í 1 kr. 27
aura á hvert tvípund af kjöti,
en það er sama og að segja, að
kröfur „varaliðsins“ eru draum-
ar þess. Sjálfir hafa þeir
staðið að hinu aumasta kjöt-
verði, sem bændastéttin þekkir
og enga uppbót borgað. Árið
eftir 1933 var Þ. Br. meir en
hikandi hvort ástæða væri til
uppbótar, ef verðið yrði rúm-
lega 70 aurar kg. Þeir kum-
pánar komu ekki á neinum
skipulagsbreytingum meðan
þeir höfðu völd, bæði sökum
andlegs sljóleika, vanþekkingar,
kjarkleysis, og undirokunar hjá
andstæðingum bænda. En eftir
að Framsóknarmenn hafa
bjargað kjötsölunni, í aðalatrið-
um eins og frekast er unnt, og
fært bændastétt landsins tekju-
auka, sem nam mörg hundruð
þúsund krónum á ári, þá
spretta hinir hröktu flóttamenn
upp úr fylgsnum sínum og
segjast vilja koma öllum bú-
skap fslendinga á ríkissjóðinn.
Þeir eru lítið vitandi um að
slíkt getur engin þjóð og hefir
aldrei gert. í vanmætti sínum
láta þeir sig dreyma um að
svifta bændastétt landsins allri
löngun til sjálfsbjargar.
Framh. j. j.
Ritstjóri: Gísli Guðmundsson.
Prentsmiðjan Acta,