Tíminn - 31.03.1938, Blaðsíða 4

54
TÍMINN
umfært þá stefnu, að láta
flokka þingsins leggja saman að
friðsamlegri lausn margra þjóð-
mála. Bæði nábúunum til hægri
og vinstri hættir til að beita
einræði, þar sem þeir hafa
meirihluta, og skeyta lítið um
tillögur minnihlutans. Með því
líkum átökum er hægt að skapa
byltingarkenndar tilfinningar í
hugum þeirra, sem xerða ekki
annars varir en að vilji þeirra
sé að engu hafður.
Framsóknarmenn starfa að
pólitík eins og Englendingar að
knattspyrnu. Framsóknarmenn
fylgja fast málum sínum meðan
barizt er, en taka í hönd and-
stæðinganna að leikslokum.
Fyrsta meginátak Framsókn-
armanna að fá alla þjóðina til
að standa saman, var tillagan
um undirbúningsnefnd alþing-
ishátíðar 1926. Þar störfuðu
saman fulltrúar allra flokka í
fjögur ár, án endurgjalds. En
hin glæsilega hátíð sannaði
að rétt var stefnt. í lögunum um
friðun Þingvalla frá 1928 var
gert ráð fyrir þrem mönnum,
sínum úr hverjum flokki. Þar
unnum við Magnús heitinn
Guðmundsson með Jóni Bald-
vinssyni samfleytt í tíu ár. Lögin
um menntamálaráð frá 1928
gera ráð fyrir fimm mönnum úr
þrem stjórnmálaflokkum. í
þeirri nefnd eru mál venjulega
afgreidd með samþykki allra.
Þessi tvenn lög settu Framsókn-
armenn þegar þeir höfðu sterka
meirihlutaaðstöðu, en þeir
tryggðu Mbl.mönnum fullan
rétt þótt þeir væru þá í minni-
hluta.
Framsóknarmenn lögfestu
1928 og 1930 bankaráð beggja
eldri bankanna og bankastjórn
í Útvegsbankanum með fulltrú-
um úr öllum þrem stjórnmála-
flokkunum. Með tíu ára baráttu
hefir þeim lánazt að fá örugga
samstjórn þriggja flokka í síld-
arverksmiðjum rikisins. í allri
hinni nýju löggjöf um afurða-
söluna: kjötlögum, mjólkur-
lögum, fisksamlaginu, síldarút-
vegsnefnd og fiskimálanefnd
sitja fulltrúar allra flokkanna
hlið við hlið. í sendinefndum
til annara landa til að semja
um verzlunarmálin, eru nú
jafnan fulltrúar allra þingræð-
isflokkanna. Síðasta stóra nýj-
ungin í þessu efni var gerð síð-
astliðið haust, þegar Fram-
sóknarmenn réðu því, að hver
til þess, en þrátt fyrir það þó
varnirnar hafi ekki reynst full-
nægjandi á allan hátt, er á það
að lita, að sökum hins langa
meðgöngutíma veikinnar mátti
vel búast við þessu á fyrsta ári.
Þegar leggja á girðingu til
varnar „hreinu" svæði, er það
höfuðatriðið, að leggja þær það
langt frá veika svæðinu, að
engar hugsanlegar Ííkur séu
fyrir undangengnum fjársam-
göngum, en þá er eðlilegt að
sá hópur bænda, sem með því
er settur í hættu með sýktu
svæðunum, verði ekki rólegur
og því hefir verið afarörðugt að
sameina þetta á þessu reynslu-
ári.
Vafalaust koma þessar girð-
ingar að miklu gagni á þessu
ári. Vitanlega hafa líka verið
lagðar girðingar, sem hafa lít-
ið gagn gert, en þær eru eigi
nema lítill hluti á móti þeim er
sjálfsagt var að leggja. í sam-
bandi við varnirnar er mjög á-
ríðandi að aldrei sé látiö undir
höfuð leggjast á jaðarsvæðum,
að rækilega sé fylgst með veik-
inda- og dauðaorsökum kinda,
því sýkin er oft hættulega seint
uppgötvuð.
Erfiðast er að eiga við þá
fjáreigendur, sem hafa til-
hneigingu til þess að leyna
veikinni í þeirri röngu trú, að
hún geri sér ekki mikið tjón,
þingflokkur hefði úr sínum hóp
þrjá forseta. í veikindum Jóns
Baldvinssonar er Jakob Möller
starfandi aðalforseti sameinaðs
þings.
í þessu mikla vandamáli at-
vinnumála- og fjármála, sem
þjóðin er nú stödd í, er sam-
starfsstefna Framsóknarmanna
ómetanlega þýðingarmikil.
Flokkarnir halda að vísu fast
við sína sérstefnu. En jafnhliða
því muna menn, að þeir eru ís-
lendingar, borgarar í sama
landi, og að enginn einn flokk-
ur getur bjargað þjóðinni. Með
hóglátri handleiðslu Framsókn-
armanna eru innan um bar-
áttuglauminn ofnir samstarfs-
þræðir milli andstæðinga,
þannig að þeir taka á sameig-
inlega þegar með þarf. Ég hygg
að eins og málum er nú háttað,
þá liggi þjóðinni miklu meira á
að fá meira samstarf allra dug-
andi íslendinga, fremur en ár-
legar Alþingiskosningar.
Hinn nýi Siður, sem Fram-
sóknarmenn boða í verki, er enn
nokkuð aðgengilegur nábúunum
til beggja handa. Tryggingar-
málin hafa þar verið hitamál á
báðar hliðar. Löggjöfin var sett
að Mbl.mönnum nauðugum.Þeir
brugðust óhygágilega við um
mannval í störf og stöður. Þar
var allt í gamla stílnum um ein-
ræði meirihlutans og að mörgu
illa rneð farið. Fyrir skömu var
ég oddamaður í þessu efni, bæði
í bæjarstjórn Reykjavíkur og
tryggingarráðinu. Ég hjálpaði
Alþýðuflokknum tveim sinnum
til að ná meirihlutaaðstöðu í
sjúkrasamlaginu í Reykjavík,
þar sem hlutur þeirra hafði
mjög verið fyrir borð borinn. En
ég vildi ekki hjálpa Alþýðufl.
til að reka hefndarpólitík og í
tryggingarráðinu greiddi ég
þannig atkvæði um formenn
sjúkxasamlaganna í kaupstöð-
um að Alþýðuflokkurinn fékk
4, Sj álfstæðisflokkurinn 2 og
Framsóknarflokkurinn 2. Ég
fylgdi í þessu atriði sömu stefnu
og þegar ég kom á Alþingishá-
tíðarnefndinni 1926, eða lögum
um verndun Þingvalla og
menntamálaráð 1928. Ég álít
ekki erfiðara fyrir andstæðinga
að vinna saman í tryggingar-
málum, heldur en það var fyrir
mig að vinna með Jóh. Jóhann-
essyni bæjarfógeta eða Magn-
úsi heitnum Guðmundssyni,
meöan mjög skarst í odda milli
en vilja hinsvegar ekki sætta
sig við það, að selja fé sitt eða
slátra því. Slíkir menn, þó fáir
séu, geta mjög torveldað gagn
varnanna.
Mér finnst ekki geta komið
til mála að byrja skipulagðan
niðurskurð, á nokkru af svæð-
inu á þessu ári, enda myndi
haganlegra að hafa lengri und-
irbúning að því, og láta fram-
kvæma hann á sem styztum
tíma. Áður þarf líka að fá ýmsu
svarað, sem réttlæti jafn ógeð-
fellda ráðstöfun, — tel ég með
öllu ótækt að taka til þessarar
ráðstöfunar fyr en meðal ann-
ars að eftirfarandi spursmál
eru leyst:
1. Frekari rannsókn fari
fram á því hvort fullyrða megi
að sýkin hafi borizt hingaö með
karakúlfénu.
2. ítarleg rannsókn fari fram
á því, hvort samskonar sýki sé
í fé í Eyjafirði og Fljótsdals-
héraði, sbr. fullyrðingar Sig. E.
Hlíðar, og mæðiveikisgrein
Hallgríms á Ketilsstöðum í
Tímanum.
3. Komi til fjárskifta, sé enn-
fremur athugað hvað hæft er
í þeim orðróm, að nýir fjár-
sjúkdómar (aðrir en mæðiv.),
hafi gert vart við sig í Þing-
eyjarsýslu og Austurlandi.
Ennfremur, að rannsakað sé
hvort riðuveikin er orðin stað-
mín og þeirra um önnur mál,
án þess að það hindraði á nokk-
urn hátt samstarf okkar, þar
sem samvinnu þurfti með.
Einhverjir liðléttingar í Al-
þýöuflokknum hafa fengið Har-
ald Guðmundsson til að ónýta
atkvæðagreiðslu mína í trygg-
ingarmálinu. Hann vinnur til
að gera auðsætt lögbrot og brot
á siðum sæmilega menntaðra
manna, í þeim lítilfjörlega til-
gangi að útiloka einhverja and-
stæðinga sína fáeina daga frá
að sitja í stjórn sjúkrasamlag-
anna úti um land.
Ég iörast ekki eftir því að ég
hefði hjálpað flokksbræðrum
H. Guðmundssonar með tveim
atkvæðagreiðslum, annarri í
bæjarstjórn og hinni í trygg-
ingarráöi, til að fá nokkra að-
stöðu til að sýna mátt sinn að
bæta tryggingarmálin í Reyk-
javík. Ég ann þeim vel meðvit-
undarinnar um það, að ég hefi
enn einu sinni bjargað þeim í
land, þar sem siglingakunnátta
þeirra var ekki nægileg til að
rata fram hjá blindskerjunum.
En ákafi hinna sömu manna
til að sýna ofbeldi og auglýsa
ofbeldi, mitt í hinum augljós-
asta vanmætti, bregður kynd-
ugri birtu yfir lítiö þekktar
hliðar á sálarlífi félagslegra
viðvaninga.
Það er öllum ljóst, að hér er
um að ræða tvær stefnur. Ann-
ars vegar stefnu Framsóknar-
manna að byggja á íslandi ríki
fyrir frjálsa og vel siðaða menn
í frjálsu landi. Við það starf
þarf mikil átök, og við stærstu
átökin þarf að sameina alla
þjóðarheildina. Að ekki þarf
kosningar í vor, kemur af því,
að Framsóknarmenn kunna að
stjórna, því- að auk alls hins
ipargþætta samstarfs í nefnd-
um og ráðum, bera þeir ábyrgö
á hinu fullkomna jafnrétti allra
héraða í meðferð á fjárlaga-
veitingum. Til beggja hliða
bólar of oft á blindri flokks-
skammsýni. Stólfóturinn er
gripinn, ef andstöðuflokkur-
inn virðist liggja vel við
höggi. — Venjulega stendur
sá berserksgangur skamma
stund. Og sá ráðherra, sem
nú nýskeð hefir gripið tæki-
færi til að brjóta lög sem hann
hefir nýsamþykkt og nýlega
undirritað, mun brátt reyna,
að brot hans mun fljótt fyrn-
ast, eins og minningin um til-
bundin í fé — og fé alls ekki
fjutt þaðan.
4. Fengin sé fullnægjandi
sönnun þess, að smitun sé ekki
í landi eða heyi, eftir ákveðinn
tíma.
5. Verður veikin stöðvuð við
aðalvaTnarlínurnar, s. s. Hér-
aðsvötn eða Þjórsá — svar við
því fæst i fyrsta lagi næsta
haust, ef ekkert sleppur yfir í
sumar.
6. Skorið sé úr því með á-
framhaldandi tilraunum, hvort
afkvæmi þeirra foreldra, er
virðast ónæm fyrir veikinni —
verði ónæm, þótt þau gangi
meö sýktu fé, eða hvað vænta
mætti að fjárdauði færi Iækk-
andi 1 þeim ættlið, — þar sem
aö nú munu vera til nokkrar ær
á annan vetur og talsvert af
lömbum undan slíkum foreldr-
um, ætti þetta að vera auðvelt.
Á þessum tíma er eigi hægt
að spá því hver rök verði með
og móti niðurskurði haustið
1939, og þó að það yrði talin
tiltækilegasta leiðin, er þar að
kemur, ættu fjáreigendur ekki
að binda sig eingöngu við þá
lausn, því ef hún reynist ó-
framkvæmanleg, verður að
byggja aftur upp á rústunum.
P. t. Reykjavík 24. marz 1938.
Ágúst B. Jónsson.
Jarðskjálítatryggingar
Nú gctíð þér tryggt hús yðar fyrír
Jarðskjálfta
Vér höfum nú bætt við oss þessarí
greán tryggínga, sem eflaust mun
verða vinsæl, meðal húseigénda.
Iðgjöld eru mjög lág og miðuð
víð að sérhver húseígandí geíí
jarðskjálftatryggt hús sítt
Sjóvátryqqi
Eimskip 2. hæð
Sími 1700
veru hans yfirleitt. En hin rétt-
láta og framsýna stjórnar-
stefna Framsóknar mun lifa
jafn lengi og þjóðin sjálf.
J. J
Gjaldeyrismálin
(Frh. af 1. síðu.)
sl. ári veriö Ijóst, að auknar ráð-
stafanir yrði að gera til þess aö
tryggja greiðslujöfnuö á þessu
ári.
Lemjur
(bankarar)
Eru nú fyrirliggjandi í heildsöiu
REYKJAVÍK
Hjartans þakkir votta ég vinum mínum er glöddu mig
á sjötugsafmæli mínu með heimsóknum og kveðjum.
Ferjukoti, 25. marz 1938.
Sigurður Fjeldsted.

Þær ráðstafanir, sem gerðar
hefðu verið, eða í ráði, væru
m. a. þessar:
1. í fjárlögunum 1938 væri
dregið úr f j árveitingum til verk-
legra framkvæmda, sem kostuðu
erlendan gjaldeyri, en leitast
við að auka aðrar framkvæmdir
í þeirra stað.
2. Á seinasta Alþingi hefði
ríkinu verið tryggðir nýir tekju-
stofnar, svo rekstur þess yrði
hallalaus. Jafnframt hefði ríkis-
stjórninni verið heimiluð lán-
taka innanlands. Hvorutveggja
þetta miðaði mjög í þá átt, að
létta erfiðleika gjaldeyrisverzl-
unarinnar.
3. Framlag til Fiskimálasjóðs
hefði verið stóraukið með það
fyi’ir augum, að auka útflutn-
inginn.
4. Fjármálaráðherra hefði lagt
fyrir gjaldeyrisnefnd að draga
úr innflutningnum eftir megni,
banna algerlega innflutning ó-
þarfra vara og takmarka inn-
flutning á neyzluvörum, eins og
frekast væri unnt. Sömuleiðis
þegar fallnar. Það mál, sagði
ráðherrann, er nú til athugunar
hjá ráðuneytinu og bönkunum
og væri ekki tímabært að ræða
það nánar aö svo stöddu. En
verði þess gætt, að selja ekki
meira til Þýzkalands á þessu ári
en keypt er þar, fást þar 2 millj.
kr. til greiðslu upp í skuldir
þessar, ef greiðslujöfnuður
næst að öðru leyti.
Áður en ráðherrann lauk máli
sínu, rakti hann tillögu Sjálf-
stæðismanna lið fyrir lið og
sýndi fram á að hún væri sum-
part gagnslaus og sumpart til
ógagns.
1. hefti 6. árg. er ný-
komið út og flytur
nokkrar stuttar sög-
ur eftir öndvegishöfunda heimsins, svo
sem Dostojefsky, Daudet, Nexö, O’Hen-
ry, Pearl Buck o. fl. Þekktastir ís-
lenzkra höfunda skrifa í þetta hefti:
Sveinn Björnsson sendiherra, dr. Helgi
Péturs, Sigurður Einarsson dósent, Bi-
chard Beck prófessor og Hallgr. Jónas-
son kennari. Einnig rita nokkrir yngri
höfundar þarna, svo sem Pétur Bein-
teinsson, Guðm. Ingi, Sigurjón í Snæ-
hvammi, Þorsteinn Jónsson á Úlfsstöð-
um o. fl. Heftið er fjölbreytt og
skemmtllegt og ber vott um framför en
ekki afturför þessa vinsæla tímarits.
Misprentazt
innflutning til ýmissa fram-
kvæmda, sem ekki væru bein-
línis nauðsynlegar.
5. í samráði við bankana, færi
nú fram athugun á öllum samn-
?bundnum lánum erlendis,
ríkis, banka og einstaklinga. —
Fastar afborganir þessara lána
myndu vera um 5 millj. kr. á
ári. Sum þessi lán væru til óeðli-
lega stutts tíma, Kæmi því til
athugunar, hvort ekki væri hægt
að breyta einhverjum þeirra í
lengri lán, en um það væri ekk-
ert ákveðið enn.
En þótt það íækist að ná full-
um greiðslujöfnuði á þessu ári,
myndi sú spurning verða í hug-
um margra manna, hvernig
greiða eigi þær kröfur, sem voru
Ennfremur mótmælti ráð-
herra kröftuglega þeirri stað-
hæfingu J. Þ. Jósefssonar, að
skýrslur og ræöur ráðh. gæfu
tilefni til þess að álíta ástandið
betra en það er. Benti ráðherr-
ann á það, að þessu færi svo
fjarri, að enginn maður hefði
gert eins mikið til þess að upp-
lýsa hina miklu erfiðleika eins
og hann og enginn varað menn
meira við of mikilli bjartsýni.
Al!t ineð Islenskmn skipinn!
Ritstjóri: Glsli Guðmundsson.
Prentsmiðjan EDDA h.f.
hafði í siðasta blaði Tímans
föðurnafn Sigurgeirs í Haga,
með mynd af Steinunni dóttur
hans. Stendur þar Magnússon,
en á að vera Björnsson.
Kolaverzlun
SIGURÐAR ÓLAFSSONAR
Símn.: Kol Reykjavík Sími 1988
Lesíð og útbreíd-
íð Tímann!
i