Tíminn - 05.05.1938, Blaðsíða 1

Verður ísland ferðamannaland.
Ég hefi nú reynt aö gera grein
fyrir því, hver skilyrði ísland
hafi til að vera ferðamanna-
land. Niðurstaðan er sú, að ís-
land hafi mörg og mikil skilyrði
sér í hag, en allmörg og sum til-
finnanleg, sem draga úr ferða-
mannastraumnum. Á hinn bóg-
inn er landið nú mjög óviðbúið.
Það vantar skipakost til að
flytja gesti til og frá landinu.
Það vantar tilfinnanlega gisti-
hús. Og enn tilfinnanlegar hús-
búnað í marga þá staði, sem
gera má að gistihúsum að sumri
til. Þá vantar mjög tilfinnan-
lega æft starfsfólk til að sinna
erlendum gestum á heppilegan
hátt. Og að síðustu hefir lítið
verið gert til að erlendir gestir
hafi nægileg viðfangsefni með-
an þeir dvelja hér, fylgdir og
leiðbeiningu, sem með þarf. Þá
er fyr tekið fram, að engin festa
er komin í matarhæfi íslend-
inga gagnvart erlendum gest-
um. Og að síðustu eru tveir
meginágallar á fjármálahlið
þeirri, sem snýr að ferðamönn-
um. Annarsvegar er hin gamla
gestrisni, þar sem fátækt fólk
brýtur sig í mola fyrir gestinn
og vill enga borgun taka fyrir
greiða sinn og ómak. Sú gest-
risni hefir verið þjóðardyggð og
lífsuppspretta í dreifbýlinu í
1000 ár, en hún á ekki við þar
sem ferðamennska er að verða
atvinnuvegur. Á hinn bóginn er
nýr kaupstaðalýður, sem safn-
ast utan um byrjandi atvinnu
af komum útlendinga og selur
þeim allt sem þeir fá, með rán-
dýru verði. Útlendingum finnst
að þessi tegund af íslendingum
hafi það að kjörorði, að það eigi
að féfletta útlendinga, sem til
íslands koma, við hvert fót-
mál, sem þeir stíga. Það þarf
ekfei að lýsa þvi með mörgum
orðum, að þessi framkoma eyði-
leggur allt álit á landinu og alla
tiltrú vegna erlendra gesta.
Hinn gullni meðalvegur liggur
mitt á milli þessara öfga. Það
á að sýna öllum ferðamönnum
innlendum og útlendum fulla
kurteisi og þá góðvild í fram-
komu, sem á við í öllum frið-
samlegum skiftum, en selja alla
fyrlrgreiðslu sanngj arnlega og
eðlilega. Með tilstyrk Ferðafél.
ísands og ferðaskrifstofu rikis-
ins á að mega koma á eðlilgri
og réttlátri gjaldskrá, sem
fylgt yrði um alla venjulega
fyrirgreiðslu við ferðamenn
hvar sem er á landinu. Færi
vel á að byrjun yrði hafin í
þeim efnum, sem allra fyrst til
að þvo af landinu þann blett,
sem skammsýn gróðahyggja
nokkurra óvalinna manna, er
sinna erlendum ferðamönnum,
hefir sett á það. Aö minnsta
kosti verður að koma á slíku
verðlagi, þegar ferðamennskan
fer að verða atvinnuvegur, sem
hefir einhverja þýðingu fyrir
landið.
Ég vík þar næst að hinum
einstöku liðum, sem þarf úr að
bæta, áður en frðamennskan
getur orðið atvinnuvegur. Þá
Tímamannabréf
Um nábýli við Alþýðu-
flokkinn.
Um nokkur undanfarin ár
hefir Alþýðublaðið lagt meiri
stund á að, ráðast persónulega
á mig heldur en nokkurn ann-
an mann í þinginu, og við bæj-
arstjórnarkosningarnar í vetur
beittu leiðtogar flokksins meiri
áróðri gegn mér heldur en
frambjóðendum Sjálfstæðis-
flokksins. Mátti þetta teljast
undarlegt, þar sem samstarf
var milli Framsóknarflokksins
og Alþýðuflokksins, og hafði
verið um nokkur ár. Ég hafði
fyr og síðar stutt verkamenn
til nýtilegra mála, svo sem að
fá svefnhvíld, umbætur á húsa-
byggingarmálum þeirra, og haft
forustu um það lítið, sem gert
hefi'r verið í uppeldisumbótum
til handa verkamannastéttinni.
Það mátti gera ráð fyrir að vit-
undin um gamlan og nýjan
stuðning minn við málefni fá-
tækinganna í landinu og sú
staðreynd, að ég var formaður
í samstarfsflokki sem vann með
Alþýðuflokknum, myndi orka
því að blað alþýðunnar eyddi
ekki meginrúmi sínu ár eftir ár
í barnalegan en illgjarnan á-
róður og ósannindi um mig. Ef
þeir, sem stóðu að blaðinu,
höfðu nokkurt vit á þeim þátt-
um í mannlegri aðbúð, sem lúta
að sambúð sæmilega siðaðra
manna, þá hlaut þessu fólki að
vera það ljóst, að fjandsamleg
framkoma Alþýðublaðsins i
garð formanns Framsóknar-
flokksins, myndi af flokks-
mönnum út um allt land bera
vott um óvingjarnlegt hugarfar
gagnvart flokknum í heild
sinni.
Fyrir nokkru barst mér í
hendur sönnun fyrir því hvers-
vegna leiðtogar Alþýðuflokksins
telja mig maklegan allra þeirra
ályga, sem þeir dreifa út um
mig. Þeir segja, að það sé mér
að kenna, að meginhluti Fram-
sóknarkjósenda 1 landinu haldi
sér frá vegum socialismans.
Þeir segja, að ég sé beinlínis og
persónulega valdur að því að
leiðtogum socialismans hafi
ekki tekizt að vera fjölmnnasti
flokkurinn í landinu.
Út frá þessum forsendum
hafa forráðamenn Alþýðublaðs-
ins árum saman lagt meginá-
herzlu á að gera mig viðskila
við Framsóknarflokkinn. Áður
fyr reyndi Mbl. að einangra mig
frá samvinnumönnum með
sögusögnum um að ég væri
dulbúinn socialisti eða jafnvel
kommúnisti. En þegar það bar
engan árangur og vinna mín að
efla Framsóknarflokkinn, átti
sýnilega þátt í vexti hans og
viðgangi, þá tók Alþýðublaðið
upp sömu aðferðina. Munurinn
var aðeins sá, að nú átti ég að
er fyrst komið að skipakostin-
um. Hann er nú svo takmark-
aður, að far milli íslands og út-
landa með helztu mannflutn-
ingaskipunum, er fullsett
snemma á vorin. Eiginlegur
ferðamannastraumur myndi
fyrst byrja, ef nýjum skipum
yrði bætt við. Komið hefir til
orða að selja Esjuna og byggja
('t'rh. á 4. síöu.J
Kvík, fimmtud. 5. mai 1938.
vera hættur að vera kommún-
isti, eða verkamannasinni. Nú
átti ég að vera socialfasisti,
handbendi Gyðingabanka í
London móti íslenzkum hags-
munum o. s. frv., eins og lesa má
um í blöðum verkamanna.
Áróðurinn móti mér persónu-
lega skiftir mig litlu. En hitt er
verulegt atriði, ef menn í öðr-
um flokkum hyggja sig þess
umkomna, að ráða s.tefnu og
störfum í Framsóknarflokkn- ;
um. Það hefir beinlínis stór-
vægilega þýðingu fyrir Fram-
sóknarflokkin að flokksmenn- 1
irnir, hvar sem er á landinu, !
hafi full skil á þvi, ef menn sem !
vinna með Framsóknarflokkn- I
um, búa yfi r leyndum fjand- !
skap, sem miðar að því að
hnekkja framtíðargengi flokks-
ins.
Að þessu sinni læt ég mér
nægja að skýra frá því, að ég
hefi í höndum fullkomnar og
lögmætar sannanir fyrir því að
leiðtogar Alþýðuflokksins lýsa
þeirri höfuðsök á hendur mér,
að ég sé valdur að því, að mik-
ið af liði flokksins sé ekki kom-
ið í herbúðir socialista.
Þetta er að vísu oflof. Eng-
inn mannlegur kraftur getur
gert samvinnumenn landsins
að byltingarkendum þjóðnýt-
ingarmönnum. En ásökunin á
hendur mér er rétt að því leyti,
að ég trúi því faslega, að fram-
tíð íslands frelsi þess og vaxandi
gengi sé að langsamlega mestu
leyti komið undir því að Fram-
sóknarmenn og samvinnumenn
hafi höfuðforustu um málefni
þjóðarinnar og stýri fram hjá
öfgum samkeppninnar annars-
vegar, og blindra stéttarsam-
taka hins vegar.
Aðstaðan er nú sú í landinu,
að Kommúnistaflokkurinn, sem
er viljalaust áhald í höndum
valdamanna í fjarlægu landi,
hefja allsstaðar á landinu kaup-
deilur móti atvinnurekstrinum.
Héðinn Valdimarsson er í nánu
starfssambandi við þessa menn
og styður kröfur þeirra með
liðsafla sínum í verkamanna-
félögum.
Þegar kemur að Alþýðu-
flokknum treystir hann sér ekki
til að taka afstöðu frá neinu
yfirboði, hve fjarstætt sem það
er, og stundum áfellir Alþýðu-
blaðið Héðinn Valdímarsson
fyrir að vera of linan í sókn-
inni. Tilgangur kommúnista og
þeirra, sem þeim fylgja, er að
koma fram tvennskonar spreng-
ingu. Annarsvegar að sprengja
samstarf Alþýðuflokksins og
Framsóknarmanna, og hinsveg-
ar að eyðileggja allan sjálf-
stæðan atvinnurekstur. Á þenn-
an hátt átti að eyðileggja sam-
vinnuiðnaðinn á Akureyri, tog-
araútgerðina á vertíðinni,
strandferðirnar. millílandasigl-
ingarnar, síldariðju ríkisins,
síldveiðarnar í sumar og vega-
vinnuna. Kommúnistar koma
allsstaðar við vinnustöðvun
nema á heimilum samvinnu-
bændanna. Þess vegna er ef tll
vill vorkunn þó að þessum
auðnuleysingjum standi nokk-
ur stuggur af samheldni sam-
vinnumanna og áhrifum þeirra
í þá átt að bjarga þjóðinni frá
upplausn og glötun.
J. J.
A víðavangi
Gísli Guðmundsson ritstjóri.
Aðfaranótt fyrra sunnudags
veiktist Gísli Guðmundsson
ritstjóri af lungnabólgu, og
hefir hann legið allþungt hald-
inn, en nú telja læknarnir hann
í afturbata.
í
Sjóorusta j
verklýffssamtakanna.
I
í 20 ár höfum við verið full-
valda þjóð. Fjórum árum áður !
eignuðumst við okkar fyrsta I
millilandaskip. Um aldaraðir ;
rann arðurinn af striti fólksins !
til annara þjóða. Nú er hafin
hin illvígasta innanlandsbar-
átta um þennan arð. Verklýðs- |
samtökin eru mannsterkasti ;
aðilinn í þessari innlendu hags- |
munastyrjöld. Mikið veltur þvi !
á hvernig því liði er stjórnað.
Þetta fólk hefir nú misst hygg-
inn og drengilegan foringja.
Nýtt vandamál hefir borið að
höndum. Hæstlaunuðu stýri-
menn á Norðurlöndum — og ef
til vill í heimi — hafa fengið
inngöngu í hagsmunasamtök
verkalýðsins. Nú gera þessir
menn ósvífnar kröfur eins og á
stendur. Hinlr nýju foringjar
eru í vanda staddir. Kommún-
istar og bandamaður Þeirra,
Héðinn Valdimarsson hyggjast
að nota sér þessa aðstöðu. Öll-
um sáttum hefir verlð hafnað
af hinum hálaunuðu stýri-
mönnum. Þjóðfélagið má við
litlu, og adrei hefir meir við
legið en nú, eftir aflabrest og
markaðshrun, að vinnufriður
haldist og framleiðslustarf
þjóðarinnar. Alþingi hlýtur að
skerast í þetta mál. Sagan um
lögskipaðan gerðardóm hlýtur
að endurtaka sig. Hver verður
afstaða verkalýðsins þá. Ætlar
hann að leggja líf sitt við hin
hlýfðarlausu bolabrögð stýri-
mannanna, ætlar hann að auka
vanskilin við aðrar þjóðlr með
algerðri siglingastöðvuri, ætlar
hann að fórna mörkuðum ís-
lenzkra afurða fyrir kröfur
stýrimannanna, ætlar hann að
sökkva sigrum þeim, sem hann
hefir sjálfur unnið undir for-
ustu hyggins leiðtoga, ætlar
hann að sanna að íslenzka
þjóðin sé ekki fær um að láta
stjórnast eftir réttum lýðræðis-
reglum, ætlar verkalýðurinn og
hinir nýju leiðtogar hans að
sökkva heiðri og frelsi þjóðar-
innar i þessari sérkennilegu
sjóorustu!
Olíuhringarnir
lækka benzínverff.
Aðalárangurinn af melrihluta-
stjórn íhaldsins 1924—27 var að
leggja niður landsverzlun með
olíu og tóbak. Siðan hefir olíu
og benzínverzlun lengst af verið
í höndum erlendra auðhringa
eingöngu. Héðinn Valdimars-
son er þjónn þessara stofnana.
í ársbyrjun 1936 kom lítið inn-
lent félag upp benzíngeymi við
Reykjavík. Þetta hefir síðan
sparað landsmönnum á þriðja
hundrað þúsund krónur árlega 1
benzlnverði. Á síðasta hausti
tóku útgerðarbændur í Vest-
mannaeyjum að skapa Héðni
samskonar örðugleika um verð-
lag á steinolíu Hinn 1. maí aug-
lýsa hringarnar allt í einu 3 aura
19. blaff.
Á fimmtugsafmœli Jónas- ,
ar Jónssonar óskuðu vinir
hans og samlierjar eftir því,
að mega láta gjöra af hon-
um brjóstlíkan, sem yrði
komið fyrir á heimili hans,
en Alþingi eignaðist eftir
hans dag, og hafði þegar
verið lagt fram fé í þessu
skyni. Ríkharður Jónsson
myndhöggvari tókst á hend-
ur að gera myndina, málm-
steypan var framkvœmd í
Danmörku. Síðan gerði
Ríkharður hinn einkar
fagra fótstall undir mynd-
ina, og nú á 53. afmælisdegi
J. J. hinn 1. maí, var hon-
um afhent myndin. Var þá
mannmargt á heimili þeirra
hjóna. En myndin var af-
hent Jónasi Jónssyni með
þeim ummœlum, að með því !
að láta listamanninn setja
svipmót hans í málm, þá
vœriþar,af vinum hans,innt
skylda af hendi við framtíð-
ina, og vœri þessi afmœlis-
gjöf að því leyti í samrœmi
við hin fjölmörgu störf hans
sjálfs.
verðilækkun á benzínverði. Mun
það hafa verið talið nægilegt til
þess að koma hinu lítið fjár-
sterka íslenzka benzínfélagi,
Nafta, fyrir kattarnef. En með
því að rekstur þessa félags er
mjög sparsamlegur, og með því
að Nafta mun eins og á stend-
ur fremur gera sér von um
vaxandi en minnkandi sölu þá
hefir félagið séð sér fært að
lækka benzínverðið ofan í sama
verð og hringarnir. En skiljan-
lega tekur Héðinn það til yfir-
vegunar hvort hann eigi ekki i
þágu hinna erlendu hringa að
gera aðra áreið á þennan ónota-
lega keppinaut. Reyndi fyrst á
þroska benzínnotenda, hvort
þeir þá stæðust silfurpeninginn.
Benzínskattur
og benzínverff.
Þegar benzínskatturinn var
hækkaður um 4 aura 1935, var
Héðinn spurður að þvi á þingi,
sem sérfræðingur í málinu,
hvort hringarnir ekki þyldu að
taka þessa skatthækkun á sig.
„Ómögulegt“ var svar Héðins.
Utan úr heimi
Theodor Innitzer kardináli í
Vín hefir oft verið nefndur í
blöðum og útvarpi síðustu vik-
urnar.
Það var fyrir hans atbeina,
að sent var út bréf í nafni kat-
ólsku kirkjunnar í Austurriki,
þar sem skorað var á kjósend-
urna að greiða atkvæði með
sameiningu Austurríkis og
Þýzkalands. Þetta var gert án
vitundar páfans og í fullri ó-
þökk hans.
Innitzer er 62 ára gamall.
Hann var guðfræðikennari við
háskólann í Vín. í marz 1932
var hann gerður að erkibiskup í
Vín og síðar á sama ári var
hann útnefndur kardináli.
Hann hafði lítil laun meðan
hann var prófessor, en hefir
haldið hinum einföldu lifn-
aðarháttum áfram, þótt emb-
ættistekjurnar hafi hækkað.
Það hefir átt sinn þátt í því, að
auka álit hans.
Kardinálastaðan gerði hann
að voldugasta manni katólsku
kirkjunnar i Austurríki. Það er
alkunnugt, að katólska kirkjan
hefir verið hið ráðandi afl í
stjórnmálum Austurríkis á und-
anförnum árum. Það var hún,
sem stóð á bak við Dolfuss og
síðan á bak við Schussnigg.
Hún óttaðist yfirráð nazismans,
sem hafði svipt katólsku kirkj-
una í Þýzkalandi frelsi sínu, og
barðist því fyrir sjálfstæði
Austurríkis með oddi og egg.
Innitzer kardináli var af
flestum talinn hinn eiginlegi
forystumaður í baráttunní fyr-
ir sjálfstæði Austurríkis. Hann
var einnig kunnur fyrir vináttu
við ýmsa helztu menn Gyðinga
í Austurríki. Hann talar he-
brezku ágætlega og hefir oft
farið i rannsóknarferðir til
„landsins helga“. Vinátta hans
við Gyðinga á rætur sínar að
rekja til þeirra ferðalaga.
Það kom þvl flestúm mjög
kynlega fyrir sjónir, þegar In-
nitzer sneri skyndilega við blað-
inu og hóf baráttu fyrir naz-
istana gegn vilja yfirmanna
sinna í Rómaborg.
Sinnaskipti hans eru talin
stafa af því, að hann hyggist að
geta náð betra samkomulagi víð
nazista með þessum hætti og
geti þannig tryggt kirkju sinni
meira frelsi. En þeir, sem bezt
þekkja til, telja að þar hafi In-
nitzer reiknað rangt og þessi
skoðanaskipti verði til þess eins
að rýra álit hans sjálfs.
Silfurpeningar hinna háu for-
stjóralauna máttu sín þá meh-a
en atkvæði kjósendanna, sem
honum höfðu falið trúnað.
Sjómannaheimili á Siglufirffi.
Fjárveitinganefnd leggur tll
að af hagnaði Áfengisverzlunar-
innar verði lagðar fi'am 30 þús.
krónur til þess að koma upp
sjómannaheimili á Siglufirði,
með því skilorði, að 20 þús. komi
annarstaðar að og Góðtemplar-
stúkux-nar á staðnum annist
rekstur þessarar stofnunar. Er
þetta gott mál og timabært.
Landið eignast flugvél.
Félag á Akureyri, hefir keypt
nýja, vandaða 4 íarþega flugvél,
(Frh. á 4. síffuj