Tíminn - 20.10.1938, Side 2

218
TlMlM, fimmtiidagiim 20. okt. 1938
55. blað
cgíímmn
Fhntntudaginn 20. okt.
Framleiðslan --
g^rundvöllur
pjódfélagsíns
Hvar sem landnemar koma að
óbyggðri strönd, þá er fyrst
spurt: Hvar fáum við mat og
drykk í þessu nýja landi? Hvar
fáum við klæði vor? Hvar og
hvernig fáum vér efnivið til
heimila vorra og skíði til að
kynda arin vorn? Þannig spurðu
forfeður vor íslendinga fyrir
1000 árum. Og þannig spyr enn
í dag hver kynslóð, sem til lífs-
ins fæðist. Því að hver ný kyn-
slóð er í raun og veru eins og
landnemar, þótt eigi sé í nýju
landi. Nakin kemur hún í
þennan heim og engin saðning
er henni rétt af náttúrunni
nema ef til vill móðurbrjóstið.
Henni er yfirleitt ekki -tryggt
neitt framtíðarheimili.
En þetta, að til sé fæði,
klæði, hús og heimilisarinn
handa hverri nýrri kynslóð, sem
fæðist, handa hverri kynslóð,
sem lifir, það er grundvöllur
þjóðfélagsins. Það er skilyrðið
til þess, að land geti verið
mönnum skipað. Allt, sem til
þessa þarf, verða hendur mann-
anna að draga úr skauti nátt-
úrunnar, úr frjómagni moldar-
innar, úr djúpi vatns og sjávar,
úr forðabúrum í iðrum jarðar.
Þetta er hin eiginlega fram-
leiðsla í hinni einföldu og ó-
brjáluðu merkingu þess orðs.
Til þess að íbúar landsins geti
lifað, þarf framleiðslan að eiga
sér stað, bein framleiðsla þess,
sem þjóðin notar til að lifa eða
framleiðsla þess, sem hún lætur
öðrum í té í skiptum fyrir lífs-
nauðsynjar.
Frá því að sögur hefjast hef-
ir auðvitað verið unnið að
mörgu öðru en framleiðslu, og
sérstaklega hjá menningarþjóð-
um vorra tíma. Á grundvelli
framleiðslunnar, og af því að
hún krafðist ekki allrar mann-
legrar orku, sem til var, hefir
meiri og minni hluti þjóðanna
getað snúið sér að öðrum við-
fangsefnum — eða leyft sér það
að hafa engin viðfangsefni önn-
ur en þau, sem „hjartað“ girn-
ist. En lífsins lögmál eru ströng.
Og sé undirstaða þjóðfélagsins
— framleiðslan — vanrækt, rið-
ar yfirbyggingin á grunni.
Frumskilyrðin til lífsins e'ru þá
ekki lengur fyrir hendi. Enginn
maður skapar sér né öðrum
húsaskjól með því að sitja og
telja stráin á húsþökum ann-
ara. Náttúran gerir út af fyxir
sig ekkert fyrir þá, sem veg-
sama fegurð hennar og færa
hana í liti og línur. Og meist-
arar reikningslistarinnar, sem
þekkja verðmæti allra hluta í
jörðu og á, eru alls ómáttugir og
einkisnýtir nema þeir njóti
hjálpar hinna starfandi handa,
sem að framleiðslunni vinna.
Sá þúsunda og milljóna her,
hinna mjúkhendu manna og
kvenna, sem í öllum löndum
héfir tekið sér stöðu í laufskál-
um menningarinnar, er óvígnr
her, nema hin sveitin sé að
sama skapi fjölmenn, sem fram-
leiðslustörfin stundar.
Hér með vorri þjóð og vafa-
laust með flestum þjóðum, vak-
ir einskonar undirvitund um
hið göfuga og óhjákvæmilega
hlutverk framleiðslunnar, jafn-
vel hjá þeim, sem fjarstir henni
virðast standa. Um það vitnar
m. a. það, að margir menn, sem
engin framleiðslustörf vinna,
hampa því í tíma og ótíma, að
þeir séu framleiðendur og mátt-
arstólpar þj óðfélagsins. En það
er í sjálfu sér engin framleiðsla,
að kalla sig skipaeiganda eða að
leggja saman tölur á skrifstofu
atvinnufyrirtækis. Framleiðslan,
undirstaða þjóðfélagsins, er í
þvi fólgin að erja jörðina, draga
fiskinn úr sjónum, leggja stein-
inn í vegg hins nýja heimilis
eða breyta óunnum efnum í
lífsnauðsynjar.
Það er að vísu rétt, að mörg
þau störf, sem unnin eru og
ekki geta kallast framleiðslu-
störf, eru nauðsynleg og óhjá-
kvæmileg hjá menningarþjóð.
Og sum þeirra efla og styðja
framleiðsluna beint og óbeint.
En lokaniðurstaðan er þó og
Hefir hraðfrystíhúsunum
fjolgað of ört?
EFTIR RUNÓLF SIGURÐSSON
Ulfurínn í sauðargærunní
Sjálfstæðisflokkurinn
ávarpar samvinnufé-
lögin.
Sænsk-ísl. frystihúsið er
fyrsta frystihúsið hér á landi,
sem er byggt aðallega eða ein-
göngu með fiskfrystingu til út-
flutnings fyrir augum. , Það er
fullgert árið 1929 og árið eftir,
1930, er frystur fiskur fyrst tal-
inn útfluttur frá íslandi. Það ár
eru samkv. skýrslum Hagstof-
unnar fluttar út 1273 smál.
frystur fiskur fyrir kr. 191.732.00
og var allur þessi fiskur frystur
í Sænska frystihúsinu. Þessi
upphæð mun þó ekki hafa kom-
ið inn í landið, því fiskurinn,
sem sendur var til Spánar, ít-
alíu, Sviþjóðar og Þýzkalands,
seldist illa og þeir sem að þess-
um útflutningi stóðu töpuðu
stórfé.
Eftir þessa fyrstu misheppn-
uðu tilraun, sem virðist hafa
verið gerð af stórhug og bjart-
sýni, en of lítið athuguðu máli,
eins og oft vill verða með nýja
hluti hér á landi, og sem síðar
hefir endurtekið sig í sambandi
við sölutilraunir til Póllands og
Ameríku, fellur útflutningur á
frystum fiski næstum niður
1931, en fer svo smávaxandi ár-
in 1932, 1933 og 1934, en er þó
ekki nema 416 smál. það ár og
verðmætið talið kr. 97.000.00.
Eftir 1934 vex útflutningurinn
mjög ört næstu árin og verður
1.777 smál. fyrir 1436 þús. kr.
verður sú, að framleiðslan get-
ur komizt af án þeirra, en þeir
sem þau stunda, geta ekki kom-
izt af án framleiðslunnar. Þess
vegna má hið vinnandi fólk til
sjávar og sveita bera höfuðið
hátt. Flóttinn frá framleiðsl-
unni er þjóðhættulegur, og
kemur harðast og stundum fyrst
niður á flóttamönnunum sjálf-
um. Sérhver ungur maður og
kona, sem heilsu hefir og vill
vera viss um að gera gagn í líf-
inu, á að taka sér stöðu í þeim
hóp, sem að framleiðslunni
vinnur.
árið 1937, en til 1. október í ár
er búið að flytja út 994 smál. af
frystum fiski fyrir kr. 1054 þús.
og er ekki ólíklegt að útflutn-
ingurinn geti orðið allt að 2
millj. króna á öllu árinu.
Að hinni öru aukning útflutn-
ingsins eftir 1934 liggja ýmsar
ástæður. í fyrsta lagi fer þá að
bera alvarlega á markaðsörðug-
leikum fyrir saltfiskinn og
mönnum verður ljós hættan,
sem stafar af einhæfni fram-
leiðslunnar og því hversu mark-
aðsmöguleikarnir eru bundnir
við ákveðin lönd. í öðru lagi eru
það örðugleikar útgerðarinnar
vegna lágs saltfisksverðs og
smærri bátar fara því að gefa
meiri gaum dragnótaveiði og
veiði verðmeiri fisktegunda, og
í þriðja lagi eru þá af hálfu hins
opinbera gerðar ráðstafanir til
eflingar fjölbreytni í framleiðsl-
unni, meðal annars með fjár-
framlögum og lánveitingum til
hraðfrystihúsa í gegnum Fiski-
málanefnd.
Birtist hér tafla, sem sýnir út-
flutningsmagn og verðmæti
frysts fisks allt frá 1930 og til
1. okt. í ár.
Við athugun á þessari töflu
er það ljóst, að næstum ekkert
hefir verið flutt út til þeirra
landa, sem mest var sent til ár-
ið 1930. Hinsvegar vex útflutn-
ingurinn til Bretlands mjög ört
og er það nú næstum því eina
landið, sem frystur fiskur er
seldur til. Taflan sýnir ennfrem-
ur hvernig meðalverð pr. kg. af
útfluttum fiski hefir vaxið ár
frá ári og er nú árið 1938 sjöfalt
hærra en árið 1930. Þessi gífur-
legi munur er vegna þess, að hin
síðari ár hefir verið lagt kapp á
að veiða og flytja út verðmeiri
fisk en áður og svo líka vegna
þess, að sá fiskur, sem nú er að-
allega fluttur út, er fullunninn í
landinu (flakaður), sem eykur
verðmætið að miklum mun og
skapar aukna atvinnu. Við fryst-
um nú og flytjum út aðallega
flakaðan flatfisk, í stað þess að
árið 1930 var útflutningurinn
eingöngu heilfrystur þorskur.
Þorskurinn hverfur í útflutn-
ingnum, vegna þess, að við get-
um ekki framleitt hann fyrir
það verð, sem hægt er að fá fyrir
hann í markaðslöndunum. Með
öðrum orðum, við erum ekki
samkeppnisfærir.
Fram til ársins 1935 má segja,
að Sænsk-íslenzka frystihúsið
sé eina fiskfrystihúsið hér á
landi, en úr því fjölgar hrað-
frystihúsunum mjög ört og eru
þau nú á þessum stöðum:
Reykjavík 3, Keflavík 2, Akra-
nesi, Stykkishólmi, Bíldudal,
Flateyri, ísafirði, Skagaströnd,
Siglufirði, Akureyri, Húsavík,
Þórshöfn, Seyðisfirði, Norðfirði,
Vestmannaeyjum 3.
Samtals eru þetta 20 frysti-
hús, sem öll frysta fisk til út-
flutnings. Mörg þeirra byggja að
vísu aðallega á kjötfrystingu og
síldarfrystingu til beitu, enda
væri rekstur þeirra með öllu
vonlaus, ef þau ættu aðeins að
starfa að fiskfrystingu til út-
flutnings. Meirihluti frystihús-
anna hafa fengið einhvern
stuðning frá Fiskimálanefnd.
Verkefni þessara hraðfrysti-
húsa hefir verið og verður áreið.
anlega fyrst um sinn aðallega
frysting á flatfiski til útflutn-
ings. Dragnótaveiðin kringum
landið byggist líka á því,að hægt
sé að frysta það, sem veiðist og
koma því á þann hátt óskemmdu
á erl. markaö. Hitt er aftur
vafamál, hvort það sem veiðist í
dragnótina, sé nægjanlegt verk-
efni fyrir öll þessi frystihús,
hvað þá fleiri. Vegna þess að við
getum ekki framleitt þorsk, ýsu
né annan bolfisk fyrir það verð,
sem fáanlegt er á erlendum
markaði, byggist fjárhagslega
heilbrigður rekstur og afkoma
frystihúsanna eingöngu á þvi
flatfiskmagni, sem þau fá, en
reynsla undanfarandi 2ja ára
bendir hinsvegar til þess, að
kolinn fari minnkandi kringum
landið. Sárafá af frystihúsunum
hafa í sumar fengið jafnmikinn
kola og í fyrra og ekkert þeirra
hefir fengið eins mikið og þau
geta afkastað. Ástæðan er
Ýmsir hafa verið þeirrar
skoðunar á seinni árum, að
hugur ráðamanna Sjálfstæðis-
flokksins í garð samvinnufélag-
anna, væri eitthvað að breyt-
ast frá því sem áður var. Að
fjandskapinn frá þeim tíma,
þegar gefin voru út níðrit um
Sambandið og þýdd á erlend
mál, væri að lægja. Sumir hafa
jafnvel álitið, að hægt væri
fyrir samvinnumenn að vinna í
Sjálfstæðisflokknum eða með
honum að landsmálum, án þess
að framtíö samvinnustefn-
unnar væri af því nokkur háski
búinn. Sjálfstæðisflokkurinn
væri genginn til viðurkenning-
ar á hinu mikilsverða hlutverki
samvinnufélaganna, og að
kaupmenn væru búnir að gera
sér það ljóst, að barátta gegn
vexti félaganna væri þýðingar-
laus og heimskuleg.
En hafi menn haldið, að um
varanlega betrun væri að ræða
í þessum efnum, er hægt að
komast að raun um sannleik-
ann með því að lesa annað að-
alblað Sjálfstæðisflokksins,
dagblaðið Vísi, sem út kom 17.
okt. sl. Þar er sauðargærunni
minnkandi afli dragnótabát-
anna, jafnhliða fjölgun frysti-
húsanna, sem nú eru farin að
draga hvort frá öðru.
Það virðist því, að frystihús-
unum hafi fjölgað of ört, því
takist ekki að vinna markað fyr-
ir frystan þorsk í náinni fram-
tíð, og skapa frystihúsunum þar
með möguleika til aukinnar
starfsemi, er ekki annað fyrir-
sjáanlegt, en að rekstur þeirra
dragist saman, jafnhliða því sem
kolinn minnkar. Svo virðist, sem
mönnum sé þetta ekki að fullu
ljóst, því ennþá er talað um
fjölgun frystihúsa og það jafn-
vel á hinum ólíklegustu stöðum,
eins og t. d. Hornafirði og Ólafs-
vík, þar sem fyrirsjáanlegt er að
ný frystihús leysa ekki annað
hlutverk en að skerða afkomu-
kastað svo að einskis þarf að
spyrja. Blaðið segir svo:
„Hinn pólitíski yfirgangur
kaupfélaganna verður að stöðv-
ast. Hann er blettur á íslenzku
stjórnarfari. Hrokinn, hræsnin
og blygðunarleysið, sem þeim er
samfara, er nýtt fyrirbrigði í ís-
Ienzku stjómmálalífi. Hinn
„guðdómlegi“ réttur kaupfélag-
anna til þess að leggja undir sig
alla verzlunina í landinu, er
byggður á fölskum staðreynd-
um. — — Af slíkum yfirgangi
höfum vér*) nú fengið nóg. Og
því skal nú verða barizt til
þrautar“.
„Glöggt er það enn, hvað þeir
vilj a“! Enginn þarf um það að
efast. Ennþá sveimar andinn
frá 1920 — andi níðritanna —
yfir vötnum Sjálfstæðisflokks-
ins.
Því er lýst yfir af ráðamönn-
um Sjálfstæðisflokksins —
heildsölunum í Reykjavík, að nú
skuli „barizt til þrautar“ gegn
vexti og viðgangi samvinnufé-
laganna í landinu. Kaupfélög-
unum er brugðið um „pólitísk-
an yfirgang“ og að þau „leggi
undir sig“ verzlunina í landinu
(Framh. á 4. síðu.)
möguleika þeirra frystihúsa sem
næst liggja þessum stöðum, og
þó litlar líkur til að þau geti
borið sig fjárhagslega, ef þau
eiga að byggja á fiskfrystingu
einni saman. Auknir markaðs-
möguleikar og fjölgun frysti-
húsanna þarf að fara saman og
fjölgun frystihúsanna frá því
sem nú er, verður að teljast ó-
ráðleg, meðan ekki er hægt að
selja neitt teljandi af öðru en
flatfiskinum. Þetta þurfa menn
að gera sér ljóst, því geri menn
það ekki, en haldi hinsvegar á-
fram fjölgun hraðfrystihúsanna
meira og minna út í loftið, verð-
ur Alþingi að setja lög sem
banna að reisa frystihús nema
með sérstöku leyfi, á svipaðan
hátt og lög þau, sem nú gilda um
fjölgun á síldarbræðslum.
) Þ. e. Sjálfstæðisflokkurinn.
LÖND 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 (til 1. okt)
kg. kr. kg. kr. kg. kr. kg. kr. kg. kr. kg. kr. kg. kr. kg. kr. kg. kr.
Bvetland .... 1.975 430 n n 266.538 67.934 377.155 79.599 404.900 94.392 417.647 176.009 800.905 436.398 1.438.158 1.290.455 930.609 1.034.944
Sviþjóð 459.250 68.889 64.534 23.062 n n 45 5 n n 6.297 4.172 8.765 7.320 20.754 24.345 130 140
Þýzkaland . . . 109.476 16.421 n n 300 60 n n n n n n n n 2.377 756 20 20
Spánn 500.474 75.671 n n n n n‘ « n n n n n n n n n n
ítalia 202.146 30.321 n n n n n n n n n n n n n n n n
Danmörk.,. . . n n 2.000 870 2.130 979 n r 1.550 270 2.088 1.703 n n 435 94 9.996 5.790
Noregur .... n n 2.600 143 n n « n n n n n n n n n n n
Pólland n „ ' n n n n n n 10.400 2.811 200.000 30.000 n n 142.113 34.973 5.750 1.580
Frakkland . . . n „ „ n n n n n n n 340 340 n n n n n n
SvÍ9S n „ n n n n n n n n 140 25 n n n n n n
U. S. A n n n n n n n n n n n 210.347 86.128 144.066 73.957 47.752 11.893
Tékkóslóvakia n n n n n n r „ n n n n n n 28.866 12.066 n n
1.273.321 191.732 69.134 24.075 268.968 67.973 377.200 79.604 416.850 97.473 626.512 212.249 1.020,017 529.846 1.776.769 1.436.646 994.257 1.054.367
Meðalverð
pr. kg.1) .... 15 aurar 35 aurar 26 aurar 21 eyrir 23 aurar 34 aurar 52 aurar 81 eyrir 106 aurar
1) Broti úr eyri er sleppt eða hækkað.
Þegar ófrídarblikan var
svörtust
Guðl. Rósinkranz:
Síðan í júlímánuði 1914 hefir
ólgan og æsingarnar í stjórn-
málum Evrópu aldrei verið eins
miklar og síðastliðinn ágúst og
septembermánuð. Aðalástæðan
til þessa var krafa Súdeta, að
undirlagi Þýzkalands, um sjálf-
stjórn og síðar sameiningu við
Þýzkaland, fyrir þær 3,5 millj.
Súdeta, sem bjuggu í Súdeta-
héruðunum í Tékkóslóvakíu.
Sem undirleikur þessara háværu
krafa Súdeta, komu svo hinar
geysimiklu heræfingar Þjóð_
verja, þar sem þeir kölluðu
hundruð þúsunda varaliðs-
manna til vopna og höfðu þá
yfir 2 millj. manna í einu undir
vopnum og í æfingu. Samtímis
unnu tugir þúsunda að bygg-
ingu víggirðinga á vesturlanda-
mærunum. Flest önnur lönd Ev-
rópu höfðu einnig heræfingar
og stórfelldar loftvarnaræfingar.
Rússar reyndu flota sinn í
Eystrasalti. Ráðuneyti stórþjóð-
anna voru á stöðugum fundum.
Milli þeirra fóru óteljandi skeyti,
með kröfum, gagnkröfum, úr-
slitakostum og tilslökunum. í
Súdetahéruðunum voru stöðug-
ar skærur, og svo og svo
margir menn féllu. Nazistaþing-
ið var kallað saman í Núrn-
berg, þar sem Hitler hélt mikla
æsingaræðu, svívirti lýðræðis-
þjóðir Evrópu og hótaði vopn-
aðri innrás í Tékkóslóvakíu, ef
ekki væri látið að vilja hans og
Henleins um sameiningu Su-
deta-landsins við Þýzkalands.
Helztu stjórnmálaleiðtogar Ev-
rópu fóru í flugvélum á milli
fundarstaðanna. Hitler hélt æs-
ingaræðu á ný í Berlín. Herút-
boð voru tilkynnt í útvarp
margra landa og herirnir hröð-
uðu sér, vopnaðir hinum full-
komnustu morðtækjum, sem nú_
tíminn þekkir, út til landamær-
anna. Æsingarnar, heiptin og
óttinn ukust með degi hverjum
og náðu hámarki í herútboð-
unum.
Einmitt þegar þessi „drama-
tiski“ þáttur í stjórnmálum Ev-
rópu var að hefjast, atvikaðist
það svo, að ég lagði af stað frá
íslandi á leið til Genf og kom
aftur heim í lok þessa alvöru-
þrungna leiks. Ég hafði því
tækifæri til þess að fylgjast
nokkuð með „stemningunni“ á
ýmsum stöðum, þessar al-
vöruþrungnu vikur, þegar spil-
ið stóð sem hæst um líf og ham-
ingju miljónanna.
Á útleið varð ég samskipa ung-
um háskólakennara frá Cam-
bridge. Hann hafði verið hér á
landi í nokkrar vikur, ferðast
um og haft mikla ánægju af.
Nú var hann á heimleið til
konu sinnar og barns. Hann
hlakkaði til að koma heim, en
nokkurn skugga, og eigi svo lít-
inn, bar á. Fregnir bárust okkur
á leiðinni af Sudetadeilunni,
sem harðnaði með degihverjum.
Þessi ungi, gáfaði og fríði mað-
ur, sem var nýbúinn að stofna
heimili og átti fagrar framtíðar-
vonir, tengdar við heimili og
glæsilega vísindamannabraut,
átti nú í vændum, þegar hann
kæmi heim, að verða kallaður
í herinn og sendur út á vígvöll-
inn, þaðan sem hann naumast
átti afturkvæmt. — Þetta voru
framtíðarviðhorf þessa unga vís_
indamanns, eins og sakir stóðu
þá, og sömu viðhorf blöstu við
milljónum ungra manna í Ev-
rópu.
Leið mín lá yfir Þýzkaland.
„Hafið þér nokkur forboðin
blöð?“ var það fyrsta, sem
þýzki vegabréfaeftirlitsmaðurinn
spurði mig að. — „Nei“. — Og
ég fékk að halda áfram.
Ég kom til Hamborgar að
kvöldi dags og dvaldi þar í 2—3
tíma. Ég gekk út í bæinn til þess
að skoða mig dálítið um. Brátt
heyrði ég mikinn hljóðfæra- og
bumbuslátt og eftir skamma
stund sá ég mikla fylkingu S.A.-
manna koma eftir götunni,
vopnaða byssum og byssustingj-
um, albúnir til atlögu. Jafn
hörkulegan og miskunnarlausan
svip og á þessum mönnum hefi
ég aldrei séð á nokkrum manns-
andlitum. — Á götunum hróp-
uðu blaðasalarnir, og seldu blöð
með ræðum Hitlers á Nazista-
þinginu í Núrnberg,
Frá Hamborg hélt ég til Genf
með næturlest suður Þýzkaland.
Um morguninn eftir vaknaði ég
í Karlsruhe í Suður-Þýzkalandi.
Við erum komnir vestur undir
landamæri. „Sjáið þér víggirð-
ingarnar!“ sagði danskur höf-
uðsmaður, sem með mér var í
járnbrautarklefanum og benti
út um gluggann. Hvert vígið af
öðru, sem verið er að byggja,
bera fyrir augu okkar. Alstaðar
er verið að grafa skotgryfjur í
vínakra bændanna, sem rölta á
milli og bjarga uppskerunni eða
plægja. Það er verið að setja
upp geysiháar margfaldar
gaddavírsgirðingar. Við þetta
vinna þúsundir ungra, sól-
brendra og hraustlegra manna.
Það fer hrollur um mann að
hugsa til þess, að eftir nokkrar
vikur eða daga er þessi fagra
sveit, ef til vill, breytt í blóð-
ugan vígvöll, þessir ungu menn,
og þetta friðsama bændafólk er
flest fallið fyrir sprengjum,
byssustingjum eða eiturgasi, og
þessi litlu sólbrenndu börn for-
eldralaus eða fallin í blóma
lífsins, því hér hlýtur vígvöll-
urinn að verða. Hinumegin
landamæranna, á hinum ár-
bakka Rínar, í Frakklandi,
verður eins ástatt. Um hvað er
svo barizt? Og hvers á þetta
fólk að gjalda? Fólkið hefir enga
löngun til þess að myrða hvert
annað, og fæstum er kunnugt
um hvað er barizt. Ástæðan mun
þó nánast valdafíkn hinna
þýzku yfirboðara og stórveldis-
draumar þeirra, og einn þátt-
urinn í þessum stórveldisdraum
Þýzkalands er að ná undir sig
hluta af Tékkóslóvakíu. Því það
mun skoðun núverandi valdhafa
í Þýzkalandi, eins og Bismarks
forðum, að sá,sem ráði Bæheimi,
ráði einnig Evrópu, -því eins og
hann einnig sagði, „Bæheimur
er vígi, sem sjálfur guð hefir
byggt í hjarta Evrópu“. Hitler
hefir áreiðanlega verið það
ljóst, hvers virði Bæheimur eða
Sudetalandið með öll sín fjöll,
málma og verksmiðjur, er fyrir
Þýzkaland. Til þess að fram-
kvæma þessi áform á að fórna
milljónum mannslífa. Evrópu-
strið kostar 3—4 millj. manns-
lífa, þar til Þýzkaland er sigrað,
sagði þekktur stjórnmálamaður
við mig í Genf, og það er það,
sem þeir eru í vafa um í París
og London, hvort þeir eigi að
fórna þessum 3—4 milljónum
mannslífa.
Á Þjóðabandalagsþinginu var
ekkert rætt um Sudetadeiluna.
Meðal fulltrúanna, utan þing-
funda, var þó ekki rætt um ann-
að meira, og svo mikið bar á því
hvað fulltrúarnir vorú með hug-
ann við þessa deilu, að Welling-
ton Koo, utanríkisráðherra Kín-
verja, gat ekki setið á sér að
minna þá á, að stríðið í Kína
væri engu minna áhyggjuefni en