Tíminn - 29.10.1938, Blaðsíða 2

234
TlMlNN, langardagfim 29. okt. 1938
59. hlað
Pálmi Loitsson útgerðarsftjóri:
Nýj a strandferða skipið
'gíímmn
Laufiardatiinn 29. oUt.
Framleiðslan þari
að aukast
í grein, sem fjármálaráSherr-
ann ritaði í júnímánuði í sum-
ar og ýmsum greinum, er birzt
hafa síðar hér í blaðinu, hefir
verið gerð glögg grein fyrir því,
að fyrsta og stærsta atriði
gj aldeyrismálsins, eins og það
horfir við nú, er að örfa fram-
leiðsluna og auka útflutninginn.
Með þeim útflutningi, sem
verið hefir undanfarin ár, er ó-
mögulegt að komast út úr
gjaldeyriserfiðleikunum. Fram-
kvæmd innflutningshaftanna er
nú komin niður undir skömmt-
unarmark. Og þó að lengra megi
komast á þeirri leið, er það vit-
anlega ekkeit frambúðarfyrir-
komulag. Framkvæmdir í þess-
um málum verða nú fyrst og
fremst að miða að því að auka
þá framleiðslu, sem um munar.
Það verður að draga saman
þann vöxt iðnaðarins, sem í-
þyngir gjaldeyrisverzluninni
vegna vélakaupa og leggja allt
kapp á aukningu útgerðarinnar
til þorskveiða. Undanfarið hafa
menn kviðið því, að þorskurinn
seldist ekki, en nú eru allar
birgðir seldar og útlit fyrir að
hægt hefði verið að selja mun
meira. Viðhorfið er að þessu
leyti breytt.
Það þarf að auka framleiðsl-
una þannig, að árangur sjáist í
gj aldeyrisverzlun næsta árs.
Framtíðarráðstafanir, sem hafa
í för með sér mikinn stofnkostn-
að, geta verið góðar, en þær í-
þyngj a gj aldeyrisverzlunínni í
bili og úr þeim verður að draga
hiklaust.
Aflabrestur undanfarinna ára
hefir stafað sumpart af því, hve
fiskimagn á miðunum hefir ver-
ið lítið, en einnig af hinu, að
mikill hluti fiskveiðaflotans
stundar ekki fiskveiðar að neinu
ráði nema síldveiðitímann, þ. e.
2—3 mánuði á ári.
Þannig mun vera ástatt um
17 gufuskip og 35 mótorskip 35
smál. og þar yfir, árið sem er að
líða. Þar við bætist, að úthalds-
tími flestra þeirra skipa og
margra þeirra báta, sem þorsk-
veiðar hafa stundað, hefir orðið
styttri og styttri undanfarin ár.
Aukin fiskgengd mundi senni-
lega breyta þessu til batnaðar
að verulegu leyti. En það þarf
að hafa vakandi auga á því,
hvar við erum staddir í þessum
efnum og hvernig fiskiflotinn
notast, enda mun ríkisstjórnin
hafa gert ráðstafanir til þess að
það atriði verði gaumgæfilega
rannsakað.
Allt bendir til þess að aukinn
þorskafli mundi hafa mjög þýð-
ingarmikil áhrif á gjaldeyris-
verzlunina til bóta. í því sam-
bandi er fróðlegt að benda á, að
árið 1936 voru aðeins „aukaaf-
urðir“ þorskveiðanna, lýsi, fiski-
mjöl, hrogn, sundmagi o. s. frv.,
selt úr landi fyrir tæpar 5 millj.
króna og árið 1937 fyrir tæpar
6 milljónir króna og náði þó
aflamagn þessara ára ekki
helmingi af meðalafla undan-
farinna ára. Aukningin á út-
flutningi „aukaafurðanna"
einna, ef þorskveiðar væri
stundaðar af kappi í meðalafla-
ári, mundi því hafa stórkostleg
áhrif — hvað þá ef athuguð er
aukningin á heildarverðmæti til
útflutnings. Það er óhugsandi
að þjóðin geti byggt viðskipti sín
til frambúðar að langmestu
leyti á síldveiðum einum, sem
reknar eru 2—3 mánuði ársins,
og gjaldeyrisvandræðum verður
ekki afstýrt til frambúðar nema
með því móti að framleiðslan
aukist frá því sem nú er.
Jafnframt verða menn að
gera sér ljóst, að þótt fram-
leiðsla aukist að mun, er engu
að síður þörf strangra inn-
flutningshafta. Það sýnir
reynsla undanfarinna ára og
vafalaust verða menn enn að
herða að sér um nokkurt tíma-
bil.
Á góðu árunum bjuggu íslend-
ingar við óhagstæðan verzlun-
arjöfnuð og fluttu inn lánsfé.
Á erfiðu árunum síðustu hef-
ir náðst hagstæður verzlunar-
jöfnuður, en ekki svo hagstæð-
ur, að afborganir föstu lán-
Undanfarna daga hefir Mbl.
gagnrýnt nokkuð þá ákvörð-
un ríkisstjórnarinnar að láta
byggja nýtt strandferðaskip í
stað „Esju“. Hafa þar komið
fram ýmsar tillögur um, hvernig
betur mætti fara. Virðist nýja
skipið álitið óþarft með öllu, og
það aðallega rökstutt með
tvennu. í fyrsta lagi, að nýja
skipið muni skaða Eimskipafé-
lagið og í öðru lagi að hentara
muni að annast strandferðirnar
með flugvélum en skipum.
Samgönguþörfin.
Það verður varla um það deiit,
að eitt af aðalskilyrðunum fyr-
ir lífvænlegri afkomu manna á
þessu strjálbýla landi er, að
samgöngurnar séu í sem beztu
lagi. Framleiðandinn getur oft
á tíðum ekki beðið lengi eftir
því að koma framleiðslu sinni
á markað. Sama máli er að
gegna um innkaupin. Þau verða
eins og nú háttar, að gerast eftir
hendinni að heita má. Hafa
þessar kröfur tímanna aukizt
mjög á undanförnum árum, eins
og sést meðal annars á því, hve
þörfin fyrir strandferðir hefir
aukizt síðan Esja var keypt 1923.
Esja hafði þá um 600 viðkomur
á ströndinni árlega, og virtist
það nægja til að byrja með. En
brátt fór þörfin fyrir strand-
ferðir að aukast svo mjög, að
Esja gat ekki annað þessu ein.
Var þá e.s. Súðin keypt og bætti
það stórlega úr. Voru viðkomur
strandferðaskipanna t. d. s. 1.
ár, 1250 og hafa þannig aukizt
um rúmlega helming síðan Esj-
an var keypt. Eigi að síður vant-
ar mikið á að strandferðirnar
séu í því lagi, sem æskilegt væri.
Enda þótt vitað sé, að bílarnir
hafa á síðustu árum bætt mjög
samgöngurnar að því, er far-
þegaflutningi viðkemur yfir
sumarmánuðina, hefir flutn-
ingaþörfin aukizt svo mikið, að
strandferðaskipin, þótt tvö séu,
hafa ekki undan vor og haust.
Sérstaklega er erfitt að full-
nægja fólksflutningaþörfinni
eftir að bílar hætta ferðum á
haustin.
Bílarnir sköpuðu það ástand í
þessum málum, að stórkostleg
þörf varð fyrir betra og stærra
farþegaskip en Esju í strand-
ferðirnar frá því bílar hættu á
anna hafi greiðst án þess að
skuldir hafi myndazt á móti. í
því liggja gjaldeyriserfiðleik-
arnir.
Það þarf enn ný átök í þess-
um málum til þess að lækka
innflutninginn, en affallega til
þess aff auka útflutninginn og
framleiffsluna.
Höfundur þessarar greinar,
Olav Oksvik, er norskur stór-
þingsmaffur úr flokki jafnaff-
armanna. Árin 1927—31 var
hann ritari Verkamanna-
flokksins. Greinin kom út í
norsku tímariti á þessu ári og
birtist hér í Iauslegri þýffingu.
Máliff, sem um er rætt, mætti
vekja athygli, ekki sízt vegna
þess, aff því hefir áffur veriff
hreyft hér á landi. Og margt
af því, sem Olav Oksvik segir
um framtíffarverkefni Norff-
manna, á ekki síffur viff um
framtíffarverkefni vor íslend-
inga.
Flestir, sem þetta lesa, byrja
sennilega að velta vöngum út af
fyrirsögninni. Og til þess að
gera hugsun þá, er í henni felst,
aðgengilegri, hefi ég í raun og
veru búið til tvær fyrirsagnir
um sama efnið, enda þótt það,
sem í þeim felst, þurfi ekki að
fara alveg saman. Þegar ég nú
vek máls á þessu viðfangsefni,
er það ekki aðeins vegna þess,
að gaman sé að velta því fyrir
sér, heldur er það sannfæring
mín, að norska þjóðin verði að
taka afstöðu til þess innan til-
tölulega fárra ára.
haustin og þar til þeir byrjuðu
á vorin. En yfir sumarmánuðina
var meiri þörf fyrir flutninga-
en farþegaskip. Esja gat ekki
tekið neinn flutning að ráði og
var þess vegna ekki nothæf í
strandferðir að sumrinu. Var því
um tvennt að velja, að láta skip-
ið liggja og afskrá skipverjana
eða að útvega því verkefni við
þess hæfi. Er svo hinsvegar
voru athugaðir hinir miklu
möguleikar landsins, sem ferða-
mannalands, og hvað nágranna-
þjóðirnar gerðu mikið til að ná
ferðamönnum til sín, en hingað
mikil vöntun á farkosti, var í
það ráðizt að láta Esju sigla milli
Reykjavíkur og Glasgow yfir
sumarmánuðina.
En brátt sýndi það sig, að Esja
var ónóg í Glasgow-ferðrnar. Og
um langt skeið hafði hún verið
ónóg í vetrarstrandferðirnar.
Að þessu athuguðu og ýmsu
fleiru, var ákveðið að selja Esju
og byggja nýtt skip, er gæti full-
nægt því verkefni, er henni
hafði verið ætlað, og þá fyrst og
fremst strandferðunum.
Á síðastl. ári fluttu strand-
ferðaskipin um 15 þús. smálestir
af vörum og um 9500 farþega.
Enda þótt bílarnir, eins og áð-
ur er sagt, taki mikið af farþega-
flutningunum, þá ætti það að
vera sæmilega ljóst af þessum
tölum, að framleiðsla og verzlun
í landinu mundi bíða mikinn
hnekki, og almenningur í stór-
um hlutum landsins verða fyrir
alvarlegum óþægindum, ef ekki
kæmi annað strandferðaskip í
stað Esju.
Strandferðaskipiff nýja og
Eimskipafélag íslands.
Hvernig hið nýja strandferða-
skip getur skaðað Eimskipafé-
lagið er mér næsta óskiljanlegt.
Mig furðar jafnvel á því, að
Eimskipafélagið skuli ekki hafa
leiðrétt misskilning þeirra, sem
þessa skoðun virðast hafa.
Þvert á móti má færa sterkar
líkur fyrir því að koma hins
nýja skips muni verða til hag-
ræðis fyrir Eimskipafélagið. í
fyrsta lagi hefir Skipaútgerð
ríkisins aldrei starfað á sam-
keppnisgrundvelli gagnvartEim_
skipafélaginu, heldur hefir ætíð
þar á milli verið hin bezta sam-
vinna og engar líkur til fyrir, að
það breytist í framtíðinni.
í öðru lagi er það vitað, að
Eimskipafélagið telur sig tapa
hundruðum þúsunda árlega á
strandferðum skipa sinna. Við
komu fullkomins strandferða-
skips, hlýtur strandferðasnatt
Eimskipafélagsins að minnka
og félagið þannig að hagnast á
komu hins nýja skips.
Margir munu ef til vill segja,
að þegnskylduvinnufyrirkomu-
lagið eigi heima í einræðisríkj -
umim, og að kosturinn við lýð-
ræðið sé einmitt sá, að þegnar
þeirra eigi að geta sloppið við
meira og minna af þeim óþæg-
indum, sem einræðisríkin láta
sér lynda, viljandi eða óviljandi.
Og meginmunurinn á einræði og
lýðræði sé, að einræðið þýði
kúgun en lýðræðið frelsi. En
hér kemur fleira til. Ef þessi
tvennskonar þjóðfélög, einræð-
isríkin og lýðræðisríkin, væru
sitt á hverjum heimsenda og
hefðu lítið saman að sælda,
myndi margt verða einfaldara í
þessum efnum. En nú er það
svo, að þessi tvennskonar þjóð-
félög starfa hlið við hlið, og þó
ekki sé hægt að segja, að sam-
búð þeirra sé sérlega innileg, en
hinsvegar um samkeppni á milli
þeirra að ræða í ríkum mæli,
þá er óhjákvæmilegt að taka
ýms tillit og gera ýmsar ráð-
stafanir, sem menn áður hafa
hliðrað sér hjá, bæði vegna
skoðana sinna og af „praktisk-
um“ ástæðum. Og þetta á fyrst
og fremst við um lýðræðisríkin.
Að gengið skuli hafa verið fram-
hjá málum eins og þegnskyldu-
Ef einhverjum skyldi detta í
hug að Glasgow-ferðirnar tækju
farþega frá Eimskipafélaginu,
þá má bara benda á reynsluna
í því efni. Síðan Esja hóf ferðir
til Glasgow hafa farþegaflutn-
ingar með skipum Eimskipafé-
lagsins aukizt stórlega, og nú
s. i: sumur var eftirspurnin
miklu meiri en svo að skipin
gætu fullnægt henni.
Síðastl. sumar var ástandið í
þessum málum þannig, að ekki
var hægt að komast hingað til
lands, öll skip upptekin mánuð-
um fyrirfram. Hinsvegar nauð-
synlegt að auka og skapa mögu-
leika fyrir komu ferðafólks til
landsins. Tveir möguleikar lágu
fyrir til að bæta lítilsháttar úr
farkostsleysinu. Annar sá, sem
Eimskipafélagið hafði hug á, að
byggja skip fyrir um 200 farþ.
og taka á sig reksturstap, sem
áætlað var að yrði um hálf millj.
króna á ári. Hinn var sá, að fá
skip fyrir um 150 farþega, sem
gæti komið í stað Esju, bætt úr
bráðustu þörfinni fyrir farkost
frá útlöndum yfir sumarmánuð-
ina og fullnægt strandferða-
þörfinni hinn tíma ársins. Hér
við bættist svo, að allar líkur
bentu til þess, að hið nýja
strandferðaskip gæti staðið und_
ir sér sjálft fjárhagslega með
sama framlagi og veitt hefir ver-
ið til reksturs Esju.
Getur nokkrum blandast hug-
ur um, hvora leiðina átti að
fara, ef ekki voru báðar færar?
Hinsvegar skal það fúslega
viðurkennt, að það er full þörf á
að Eimskipafélagið eignist nýtt
skip. Væri óskandi, að það gæti
orðið sem allra fyrst. En það
skip má ekki vera þannig, að
fyrirsjáanlegt sé stórtap árlega
á rekstri þess.
Flugvélastrandferffir.
Þrjár voru þær víst, flugvél-
arnar, sem ætlað er að taka ó-
makið af strandferðaskipunum
og flytja 9500 farþega og hálft
annað hundrað smál. af pósti
að viðbættum um 50 kg. á hvern
farþega í farþegaflutning. Hvern
ig rekstiir þessara flugvéla er
hugsaður veit ég ekki. En ég
hika ekki við að fullyrða, að
það er óhugsandi að fullnægja
flutningaþörfinni hér við land
með 3 flugvélum. Hinsvegar ef-
ast ég ekki um, að með tíman-
um verði hægt að létta undir
með flugvélum. En til þess að
hægt sé að tala um það í alvöru,
þarf mikinn undirbúning, þar á
meöal rannsókn á veðurfarinu
um nokkurra ára skeið, flug-
velli og fleira.
Annars virðist viðhorfið í þess-
um málum erlendis ekki vera
þannig, að hægt sé að búast
við, að flugvélar verði fyrst um
sinn almennt notaðar hér á ís-
landi í staðinn fyrir önnur far-
artæki. Tökum t. d. leiðina milli
Oslo og Kaupmannahafnar. Þar
vinnunni hér ‘í Noregi, er aðal-
lega af þvi, að bæði blöð verka-
manna og mestur hluti hinna
borgaralegu blaða hafa haft
horn í síðu einræðisríkjanna
og öllu þeirra athæfi. Allur
þorri þessarar þjóðar er eflaust
mótfallin starfsaðferðum ein-
ræðisstjórnanna yfirleitt, og
lýðræðið er vitanlega ólíkt við- 1
kunnanlegri tegund baráttunn-
ar um valdið. Hitt má þá jafn-
framt viðurkenna, að í lýðræð-
isríkjunum tefjast framkvæmd-
ir oft vegna málskrafs og ráða-
gerða, þar sem einræðisríkin
ganga beint til verks og ná
þýðingarmiklum árangri.
Ég held, að tími sé til þess
kominn — og þá fyrst og fremst
vegna lýðræðisins sjálfs — að
menn endurmeti að nokkru
þann árnagur, sem náðst hefir
á síðustu árum, ekki aðeins í
Rússlandi heldur einnig í ftalíu
og Þýzkalandi. Því fyrr sem lýð-
ræðisþjóðunum lærist að líta
hleypidómalaust á þá nýstár-
legu — og ég get gjarnan bætt
við ógeðfelldu hluti, sem fyrir
koma í þessum löndum, þeim
mun fyrr er hægt að komast að
niðurstöðu, sem með tímanum
má læra af og nota í okkar þjóð-
félagi. Ég hafði ekki hugsað mér
að taka fyrir í þessarri grein
allt viðfangsefnið fámennis-
stjórn, gegn því elskulega þjóð-
stjórnarformi, sem við þekkjum
hér á landi. Það er ekki einu
sinni tilgangur minn að ræða
til hlítar hvað hægt væri að
gera við okkar ónotaða vinnu-
afl, ef við færum að dæmi ein-
ræðisríkjanna. Mér er það full-
hafa í mörg ár verið reknar
flugferðir og aðstæður allar hin-
ar beztu fyrir flug, mörgum
sinnum betri en hér á íslandi.
En samt hefir flugvélunum ekki
tekizt að útrýma skipum, því að
eins og kunnugt er, hefir verið
smíðað nýtt skip, ’Kronprins
Olaf', sem tekur um 500 far-
þega, til að halda uppi ferðum
milli nefndra staöa. Þetta skip
hefði verið óþarft, og ekki byggt,
ef reynslan hefði dæmt flugið
eins ákjósanlegt til flutninga og
sumir vilja vera láta. Enda sýndi
það sig, að alstaðar, þar sem ég
spurði um flugferðir erlendis í
sumar, væru þær um helmingi
dýrari en ferðir með öðrum far-
artækjum.
Ef flugið væri komið svo
langt á veg, að hægt væri með
því að fullnægja flutningaþörf-
inni hér innanlands, þá væri
líka sjálfsagt fyrir Eimskipafé-
lagið að hætta við að kaupa nýtt
farþegaskip, því að óhætt er að
fullyrða, að skilyrðin eru að
mörgu leyti miklu betri til að
annast farþegaflutninginn milli
íslands og nágrannalandanna
heldur en hér innan lands.
Þess er að vænta, að flug eigi
framtíð hér á landi. En það
verður ekki flýtt fyrir því með
því að ætla því ótímabær við-
fangsefni.
Pálmi Loftsson.
Líst og lístsýníng
Það er nokkuð algengt, að
fólk kemur á málverkasýningu
og gengur viðstöðulítið fram-
hjá myndunum, auðvitað oftast
af því, að þær hafa ekki fallið
áhorfendunum í geð.
Það er tilgangslaust að sækja
málverkasýningu án þess að
gefa sér tíma til að skoða vel
myndirnar. Því það má enginn
svíkja sjálfan sig á því að halda
að hann hafi séð allt, er felst
í mynd, er listamaðurinn hef-
ir verið vikur og jafnvel mánuði
að skapa, á nokkrum mínútum.
Og það er einmitt oftast erfið-
ast að skilja til hlítar beztu
listaverkin, þau verk er færa
manni eitthvað nýtt umhugs-
unarefni, eitthvað er setur hug-
myndaflugið i hreyfingu, eitt-
hvað lærdómsríkt og þroskandi.
Þeir fara jafn fátækir og þeir
komu. Hafa enga ánægju fund-
ið, engu nýju kynnzt, ekkert
þroskazt.
En finni maður fegurðina í
verkunum, þá hefir sjóndeildar-
hringurinn víkkað og listaverk-
ið hefir náð takmarki sínu.
Þessa undanfarna daga hafa
Reykvíkingar átt kost á að sjá
málverkasýningu, er þetta, sem
hér hefir verið sagt, á fyllilega
við um. Málverk Þorvaldar
Skúlasonar eru með þeim hætti,
að menn fá ekki notið þeirra við
fyrstu sýn, myndir hans koma
komlega ljóst, að eigi að venja
sjúkling á að taka inn bragð-
vond meðöl, þá verður — a. m.
k. fyrst í stað — að gefa honum
þau í smáskömmtum, en síðan
breytir vaninn smekknum. Það
er hægt að stækka skammtinn,
og með tímanum þykir okkur
það gott, sem áður þótti vont.
i Það er þó alveg óvéfengjan-
legt, að einræðisríkin hafa,
vegna stórkostlegra fórna af
hendi almennings, og efalaust
með ofbeldi, náð vinnuafköst-
um, sem vandkvæðum væri
bundið fyrir lýðræðisríkin að, ná,
ekki sízt vegna þess, að það er
þeim fjárhagslegt ofurefli, þ. e.
a. s. það fer yfir þau takmörk,
sem skattgreiðendunum, bæði
beinna og óbeinna skatta, er
ijúft að gjalda. Ef litið er á þau
þjóðfélagsverkefni, sem óleyst
eru hér á landi, kemur það í
ljós, að með nútímahraða þró-
unarinnar — og allir hljóta að
viðurkenna að sá hraði hefir
aukizt verulega síðan um síð-
ustu stjórnarskipti — mundi
líða mannsaldrar áður en hin
mest aðkallandi verkefni yrðu
leyst. Ef litið er á hin stóru al-
mennu viðfangsefni, eins og t.
d. vegagerð, jarðyrkju, vatns-
virkjun, skógrækt, vita- og
hafnarbyggingar, svo að nefnd
séu nokkur þau þýðingarmestu,
þá liggja fyrir óskir, sem með
núverandi hraða mundi taka
margar kynslóðir að uppfylla.
Það mun taka 50—100 ár að
leysa flest þessara stóru verk-
efna, enda þótt allar kostnaðar-
áætlanir stæðust, en á það er
tæpast að treysta til langframa.
S_ XT- !F_
Félag ungra Framsóknarmanna
í austurhluta Norffur-
Þingeyjarsýslu.
Nýlega hefir verið stofnað fé-
lag ungra Framsóknarmanna
fyrir austursveitir Norður-Þing-
eyjarsýslu, Þistilfjörð og Langa-
nes.
Stofnendur félagsins voru 34.
í félagsstjórninni eru Þórarinn
Ólafsson í Laxárdal (formaður),
Gunnlaugur Sigurðsson á Grund
(ritari) og Ágúst Steinsson í
Þórshöfn (gjaldkeri).
Félag ungra Framsóknarmanna
á Siglufirði hefir haldið tvo
fundi í haust og var annar
þeirra aðalfundur. Stjórn fé-
lagsins skipa nú Þorsteinn
Hannesson (formaður), Snorri
Friðleifsson og Garðar Guð-
mundsson. — Félagsmenn eru
rúmlega tuttugu.
Tíffindi frá stofnþingi
S. U. F. hafa nú verið send til
félaga og stuðningsmanna þess
víðsvegar um allt land. Birtast
þar m. a. ræður þær, sem ráð-
herrar flokksins fluttu á þing-
inu. Gefa þær glöggt yfirlit um
meginstefnu flokksins og við-
horf hans til þeirra mála, sem
nú þykja mestu skipta og þurfa
skjótastrar úrlausnar. Þing-
tíðindin eru því mjög hentug
fyrir þá, sem ekki þekkja vel
til stefnu flokksins, en vilja
kynnast henni. Eru það því vin-
samleg tilmæli til þein’a, sem
hafa fengið þingtíðindin send,
að þeir láti slíka menn og aðra
þá, sem kynnast vilja stefnu
flokksins, fá þau til aflestrar.
fyrst flatt upp á mann og það
er ekki fyrr en eftir nákvæma
skoðun, að manni verður ljóst,
hvað í þeim er fólgið.
Þegar maður athugar myndir
hans, verður manni ljóst, að
hann gengur út frá því efni, er
hann vinnur með, þ. e. litum.
Hann byggir upp myndir sínar
á nokkuð óvenjulegan hátt bæði,
hvað liti og form snertir; hefir
djörfung og kjark til að fara
sínar eigin leiðir eins og eðli-
legast er góðum listamanni. —
Hver mynd hans er heimur út af
fyrir sig. Þær hafa sitt eigið
lögmál og það er allt annað en
lögmál náttúrunnar.
Mikil list verður aðeins sköpuð
á þessum grundvelli. Allt annað
er eftirlíking og lítils virði sem
list, þótt tekið sé eftir fallegum
og stórfenglegum fyrirmyndum.
Sýningu Þ. S. verður lokað
eftir nokkra daga, svo það er
hver síðastur fyrir þá listunn-
endur, er ekki hafa enn séð
málverk hans að koma og skoða
þau.
Ágúst Pálsson.
Þess vegna hljóta menn að
leggja fyrir sig þá spurningu,
hvort það væri ekki einnig hægt
að notfæra sér vinnuorku þjóð-
arinnar með öðrum hætti en
viðgengizt hefir til þessa. Það
ætti, svo framarlega sem líta
ber á landið sem sameiginlegt
heimili og okkar lýðræðisþjóð-
skipulag sem dýrmætan fjár-
sjóð, að vera hægt að krefjast
þess af hverjum fulltíða og
starfshæfum manni, að hann
helgaði uppbyggingu þjóðfélags
síns nokkrum hluta af starfs-
kröftum sínum, án annars end-
urgjalds en fæðis og húsnæðis.
Líklegt er,að fram komi sú at-
hugasemd, að þetta sé að færa
landvarnarskylduna, sem nú er
eingöngu bundin við hernaðar-
legan tilgang, í allt annað bún-
ing — já, er nokkuð við það að
athuga?
Þegar nú allir aðilar eru á einu
máli um það, að mönnum beri
að berjast í þágu landsins, þá
gæti það vart talizt ósanngjarnt
að gera ráð fyrir, að menn yröu
jafnframt einhuga um að vinna
nytsöm störf í þágu landsins.
Og sé þannig litið á málið, ættu
menn að geta séð, að þegn-
skylduvinnan væri ekki annað
en áframhald af varnarskyld-
unni, en í miklu betra samræmi
við nútímann. Ég hygg, að ekki
væri rétt að kalla þá til þegn-
skyldustarfa, sem komnir eru af
léttasta skeiði, það væri að
berjast við náttúrulögmálið, og
náttúrulögmálunum ber ég virð-
ingu fyrir. Hinir ungu eiga að
hefja starfið. Ef gert er ráð
fyrir, að landvarnaskyldan væri
QLAV OKISAmC:
Þegnskylduvínna - eða land-
varnarskylda án herþjónustu