Tíminn - 04.02.1939, Blaðsíða 2

58
TÍMIWN, laugardagiim 4. fehriiar 1989
15. blað
Ipmmrt
Laugardaginn 4. fehr.
Hvað leggja sveit-
irnai í þjóðarbáið?
Oft hefir heyrzt um það tal-
að á seinni árum, einkum í mál-
gögnum stórútgerðarmanna og
kaupstaðarbúa, að hluti land-
búnaðarins í útflutningsfram-
leiðslu þjóðarinnar væri lítill.
Menn hafa starað á útflutn-
ingstölur sjávarútvegsins ann-
arsvegar og útflutningstölur
landbúnaðarins hinsvegar og
gert á þeim samanburð um af-
köst þessara tveggja atvinnu-
vega. Og út frá þessum saman-
burði hafa sumir komizt að
þeirri niðurstöðu, að í raun og
veru væri ekki rétt að telja
nema einn aðalatvinnuveg í
landinu og að sá atvinnuvegur
væri sjávarútvegurinn.
En slík niðurstaða stafar af
fljótræði. Það er út af fyrir sig
alls ekki svo, að útflutnings-
verðmætið gefi rétta hugmynd
um tekjur þjóðarinnar, allra
sízt nú á tímum. Og til saman-
burðar á framleiðsluverðmæti
landbúnaðar og sjávarútvegs er
það mjög rangur grundvöll-
ur. Þegar slíkur samanburður
er gerður, er ekki tekið tillit til
þess, sem landbúnaðurinn
framleiðir handa þjóðinni
sjálfri. Helmingurinn af því
kjöti, sem íslenzkir bændur
selja, er selt á innlendum mark-
aði. Af mjólkurframleiðslunni
fer sama sem ekkert út úr
landinu og ekkert af jarðávöxt-
um né grænmeti. Allir íslenzkir
bændur leggja í bú sitt mjólk,
kjöt, ull o. fl. En til alls þessa
verður að taka tillit þegar
meta skal, hvað sveitirnar
leggi árlega í þjóðarbúið.
í hinni stórmerku gréin
Bjarna Ásgeirssonar alþm.,
„Verzlunarárferði landbúnaðar-
ins“, sem lokið er hér í blað-
inu í dag, er gerð mjög eftir-
tektarverð tilraun til að reikna
út hið raunverulega verðmæti
allrar landbúnaðarframleiðslu á
árinu 1938, bæði þeirrar, sem út
er flutt og einnig þeirrar, sem
notuð er í landinu sjálfu. Um
sumt liggja fyrir nokkurnveg-
inn nákvæm gögn. Annað er á-
ætlað eftir því, sem næst verð-
ur komizt og færð rök fyrir
niðurstöðum.
Samkvæmt þessum útreikn-
ingum Bj arna Ásgeirssonar
hafa tekjur af náutgriparækt-
inni orðið um 12 millj. 375 þús.
kr. og af sauðfjárræktinni um
10 milj. 851 þús. kr. á síðastliðnu
ári. Þar við bætast svo tekjur
af garðyrkju, alifuglarækt,
hlunnindum, hrossarækt, refa-
rækt, geitfjár- og svínarækt o.
fl. — talið hér í sömu röð, sem
upphæðir teknanna eru af hin-
um einstöku atvinnugreinum.
En samtals hafa tekjur land-
búnaðarins á árinu 1938 numið
27 miljónum og 221 þúsundum
króna.. Þetta er, eftir því sem
næst verður komizt, það verð-
mæti, sem landbúnaðarfram-
leiðslan hefir lagt í þjóðarbúið
á árinu, sem leið.
Það svarar til meira en 45%
af útflutningsframleiðslunni.
En í þessu sambandi má auð-
vitað benda á það, að nokkur
hluti af framleiðslu sjávarút-
vegsins sé einnig notaður í
landinu sjálfu. Um það liggja
engin gögn fyrir.
Og hitt vegur áreiðanlega
miklu meira, að til þess að geta
rekið sjávarútveg hér á landi
með venjulegum árangri, þarf
mörgum sinnum meira af inn-
fluttum vörum (kol, salt, olía,
veiðarfæri o. s. frv.), en inn þarf
að flytja til að geta rekið land-
búnaðinn með venjulegum á-
rangri. En slíkt verður að taka
til greina, þegar metin er er hin
þjóðhagslega þýðing atvinnu-
veganna.
Hin merkilega skýrsla Bjarna
Ásgeirssonar gefur rökstudda á-
minningu um það, að menn
skyldu fara varlega í það að
líta smáum augum á landbún-
aðinn og vanmeta hlutdeild
hans í framleiðslu landsins.
Engum dettur í hug að neita
því, að hinn mikli vöxtur sjáv-
arútvegsins hafi haft stórkost-
lega þýðingu fyrir þróun hins
Ranniéknir
á Jo li ii c’s-s.ý k i ii ii i
(paratuberculosís)
Frásögn dt*. Halldórs Pálssonar
Eins og áður hefir verið skýrt
frá, fól ríkisstjórnin dr. Hall-
dóri Pálssyni á síðastl. hausti að
hafa yfirumsjón með rannsókn-
um á Johne’s-veikinni svoköll-
uðu. Hefir Tíminn nýlega
spurzt fyrir um það hjá Hall-
dóri, hvað rannsóknum þessum
liði og fer frásögn hans hér á
eftir:
Eins og áður hefir verið getið
um, er þekkt leið til þess að
rannsaka, hvort skepnur eru
sýktar af Johne’s-sýki eða ekki.
Strax og Ásgeir Einarsson dýra-
læknir fann, hvaða sjúkdómur
þetta var, var ákveðið að reyna
að hagnýta sér þetta og rann-
saka útbreiðslu veikinnar og
reyna svo að útrýma henni, ef
þess væri nokkur kostur.
Guðm. Gíslason læknir hefir
haft á hendi rannsóknirnar á
Hæli og öðrum þeim bæjum í
Árnessýslu, sem líklegt var að
veikin væri komin á vegna fjár-
samgangna við Hæli. — Eftir-
farandi kafli styðst að miklu
leyti við bráðabirgðaskýrslu frá
honum um rannsóknir hans í
Árnessýslu.
Rannsóknin er framkvæmd á
þann veg, að til þess gerðu lyfi
(Johnin) er sprautað í leður-
húð kindarinnar og kemur í
ljós eftir ákveðinn tíma og end-
urtekna bólusetningu, sérkenni-
leg húðþykknun, ef skepnan er
orðin sýkt af þessari veiki.
Fyrsta sendingin af rann-
sóknarlyfinu (Johnin) reyndist
því miður svo illa, að ekkert var
á þeim rannsóknum að byggja
og tafði það eðlilega fyrir fram-
kvæmdum. Síðar var þetta lyf
fengið frá annari stofnun í
Englandi og gerðar tilraunir
með það hér.
Hefir þetta síðara rannsókn-
arlyf reynzt vel og hefir síðan
verið unnið að rannsóknunum
af eins miklu kappi og unnt er.
Fyrst var féð á Hæli rannsak-
að. Þar voru þá lifandi 137
íslenzka þjóðfélags og fram-
farir á síðustu áratugum. Hinn
ungi íslenzki iðnaður er þar líka
farinn að inna af hendi mikils-
vert hlutverk. En hinu ber þó
þjóðinni ekki sízt að gefa gaum,
að sá atvinnuvegurinn, sem í
öndverðu og fram til þessarar
aldar bar uppi íslenzkt þjóðlíf
og íslenzka menningu, er ennþá
„landsstólpi", — og sennilega
sá traustasti — ekki aðeins
menningarlega, heldur einnig
þjóðhagslega, þegar öll kurl
koma til grafar.
kindur. Við rannsóknina kom í
ljós, að á 52 þeirra komu fram
þær breytingar, sem báru vott
um að þær væru sýktar eða
grunsamar. Þessum 52 kindum
var öllum slátrað. Við ná-
kvæma skoðun á innýflum
þeirra reyndust 43 þeirra greini-
iega veikar.
Það sem strax bar vott um
góðan árangur, var, að nokkrar
kindur á Hæli, sem tekizt hafði
með saurrannsóknum að á-
kveða að væru sýktar, komu
allar í sýkta hópinn við húð-
prófunina.
Lömbin á Hæli voru öll heil-
brigð og sömuleiðis veturgamla
féð, en það hafði verið ein-
angrað frá hinu fénu, meðan
það var hýst síðastliðinn vetur.
Það var þá vitað með vissu, að
veikin hafði borizt að Stóru-
Mástungu í sömu sveit með
lömbum, sem fóðruð voru á Hæli
fyrir þrem árum, og allar líkur,
að hún hefði borizt á sama hátt
að Fossi í Hrunamannahreppi.
Féð í Stóru-Mástungu var nú
rannsakað. Þar voru þá 302
kindur og reyndust 30 þeirra
sjúkar eða grunaðar samkvæmt
húðprófun. Þeim var slátrað og
bar mikið á sýkingu í flestum
þeirra. Þannig var þar ástatt, að
þær kindur, sem fóðraðar voru
á Hæli, þegar þær voru lömb,
höfðu alltaf síðan verið hýstar
í sama 60 kinda húsinu og það
fé, sem með þeim hafði verið í
þessu húsi, hafði ekki verið
hýst á vetrum í öðrum húsum.
í þessu húsi reyndist helm-
ingurinn af ánum sýktur við
húðprófun, en aðeins 3 kindur
af öllu hinu fénu á bænum.
Sýndi það, hve smitunin hafði
haldið sig við húsið.
Þar sem svo mikil sýking var
í þessu húsi, þá var líklegt að
svo framarlega sem húðprófun-
in væri ekki alörugg, þá myndi
eitthvað af kindunum, sem eftir
voru í þessu húsi, vera sýktar.
Var því ákveðið að slátra þeim
öllum, til þess að finna, hve ein-
hlít húðprófunin væri.
Nú gat einnig hugsast, að
kindur, sem væru alveg nýsýkt-
ar,kæmu ekki í sýkta hópinn við
húðprófunina. Var því ákveðið
að láta kindurnar í þessu húsi,
sem heilbrigðar voru taldar
samkvæmt fyrstu húðprófun, en
þær voru 28 talsins, lifa einn
mánuð og gera þá aftur á þeim
húðprófun og slátra þeim að því
búnu. Þetta var gert. Við síðari
húöprófunina kom það í ljós, að
engin þessara kinda sýndi þau
einkenni, sem bentu til þess, að
um sýkingu væri að ræða, og
við slátrun reyndust þær allar
vera alveg heilbrigðar.
Þetta gefur því nokkurnveg-
in örugga vissu fyrir því, að
þessi aðferð sé góð til þess að
finna, hvort fé sé sýkt af þess-
ari veiki. Samt ber að gæta
þess, að þær kindur, sem eru
mjög aðframkomnar af völdum
veikinnar, svara stundum ekki
við húðprófun, en þá er auðvelt
fyrir glöggt auga að sjá að þær
eru ekki heilbrigðar.
Nú hefir verið lokið við að
rannsaka féð á eftirtöldum
bæjum í Árnessýslu: Hæli,
Stóru-Mástungu, Hlíð, Steins-
holti, Háholti, Glóru, Eystra og
Vestra-Geldingaholti í Gnúp-
verjahreppi, á Fossi í Hruna-
mannahreppi og Sandvík í Flóa.
Veikinnar hefir orðið vart á
öllum þessum bæjum en í mis-
munandi mörgu fé. Sýkinguna
hefir allsstaðar verið hægt að
rekja til Hælisfjárins. Sömú-
leiðis hefir féð á Grænhóli í Öl-
fusi verið rannsakað, en þar var
einn karakúlhrúturinn og
drapst þar. Engin kind fannst
þar veik.
Alls hafa verið rannsakaðar
í Árnessýslu 2143 kindur og þar
af voru 167 sjúkar eða grunað-
ar, flestar samkvæmt húðpróf-
un, en aðeins örfáar þeirra voru
teknar með vegna útlits. Þess-
um 167 kindum var öllum slátr-
að. Af þeim reyndust við ná-
kvæma skoðun á innýflum 135
greinilega veikar, eða rúmlega
80% af því sem slátrað var. —
Þetta skiptist þannig á býli:
í gær átti ég tal við Ásgeir,
hafði hann þá rannsakað 1284
kindur frá 4 bæjum og af þeim
reyndust 271 sýkt.
Þær skiptust þannig á býli:
Fjártala Sjúkt
Bær alls grunað
Krossavík 507 192
Hellisf j örubakkar 164 12
Syðri Vík 468 62
Skj aldbeinsstaðir 145 5
Samtals 1284 271
Auk þess hafði hann fundið
veikina í einni kind frá Rifsdal
og einni í Röðhólum. Ásgeir
gerir ráð fyrir að veikin geti
verið allmikið útbreidd í Vopna-
firði.
Eins og sézt af framansögðu
hefir sú stefna verið tekin í
þessu máli að rannsaka féð á
öllum þeim bæjum, þar sem
veikinnar verður vart og þar
sem líkur eru fyrir að hún geti
verið, og slátra svo öllu sýktu
og grunuðu fé. Samtímis og
sýkta fénu er slátrað, eru húsin
sótthreinsuð.
Það er vonast eftir, að með
þessum ráðstöfunum verði hægt
að hindra frekari útbreiðslu
veikinnar og útrýma henni fyrr
en síðar úr fénu á þeim bæjum
þar sem hennar hefir orðið vart.
Hvort það tekst, er ekki hægt
að fullyrða nokkuð um að svo
stöddu. en takizt það ekki verð-
ur reynt að gera nægilega rót-
tækar ráðstafanir næsta haust.
Það er víst, að með því að
útrýma sýkta fénu, þá er gert
mikið til þess að fyrirbyggja
Býli Fé alls Positivar eða grunaðar Við skoðun reyndust: sýkt- sá ekk-
rannsa kað við húðprófun ar, ert á
Hæli, Gnúpverj ahreppi 137 52 43 9
Stóra-Mástunga 302 30 27 3
Hlíð 234 30 24 6
Foss, Hrunamannahreppi 312 18 15 3
Eystra Geldingaholt 326 10 ' 7 3
Steinsholt, Gnúpverjahr. 242 11 5 6
Háholt 124 10 9 1
Glóra 78 2 2 0
Vestra Geldingaholt 182 2 2 0
Sandvík, Flóa 124 1 1 0
Grænhóll, Ölfusi 82 1 0 1
Samtals 2143
Sýkingin var mest á Hæli. Á
hinum bæjunum stendur sýk^
ingin í beinu hlutfalli við sam-
göngur við féð á Hæli. Að Sand-
vík barst veikin með kindum,
sem voru fluttar þangað haust-
ið 1937, frá Hlíð í Gnúpverja-
hreppi.
Ásgeir Einarsson dýralæknir
er nú að rannsaka útbreiðslu
þessarar veiki á Austurlandi.
Hann hefir þegar rannsakað
832 kindur í Breiðdal og af þeim
reyndust 177 veikar. Núna er
hann í Vopnafirði, en fyrir jólin
fékkst vissa fyrir því að veiki
þessi væri þar á a. m. k. einum
bæ, Krossavík, en þangað fór
einn karakúlhrúturinn og
drapst þar.
167 135 32
frekari útbreiðslu veikinar. Má
með vissu segja, að heilbrigðu
fé í nágrenni hinna sýktu bæja,
sé lítil hætta búin af fénu frá
sýktu bæjunum á komandi ári,
eftir að sjúku einstaklingarnir
hafa verið drepnir, samanborið
við undanfarin ár.
Sjálfsagt er fyrir fjárhirða á
þeim bæjum, þar sem veikinnar
hefir orðið vart, að nota sér-
staka aðgæzlu við hirðinguna,
svo sem með því að stíga aldrei
á sömu skónum af fjárhúsgólf-
inu upp í jötuna, heldur hafa
aðra skó í garðahöfðinu, sem
hægt er að nota meðan verið er
að gefa.
Sýklarnir berast niður af hin-
Kartöiluræktin
Það er margt um það rætt og
ritað, hvað mikils virði það sé
fyrir bændur, að rækta sem
mest af kartöflum, og aldrei er
of mikið sagt i þeim efnum. En
það er annað mál hvernig rétt-
ast er að fylgja því fram til sig-
urs á sem skemmstum tíma, því
nú er þörf skjótra ráða í þeim
efnum.
Að mínu áliti væri það bezta
leiðbeiningin, sem bændur og
aðrir, sem vilja rækta kartöfl-
ur, fengju, að annaðhvort Bún-
aðarfélag íslands eða ríkissjóð-
ur kostuðu útgáfu á litlum
bæklingi, sem hefði inni að
halda allar helztu upplýsingar
•um kartöflurækt.
Bæklingur þessi mætti vera
mjög einfaldur að útliti og þétt-
prentaður með smáu letri til að
spara pappír sem mest, helzt
ekki í stærra broti en vasa- al-
manak. Innihaldinu mætti
skipta niður einhvernveginn á
þessa leið:
Lýsa jarðvegi sem bezt, og
segja um leið hvaða tegund af
kartöflum þrifist þar' bezt. Því
það virðist svo, að minnsta kosti
fyrir þá sem eru fáfróðir í þess-
um efnum, að allar tegundir
þrífist ekki jafn vel í öllum
jarðvegi. Svo og hvaða áburður
helzt á við jarðveginn. Hvernig
á að undirbúa jarðveginn. Hvað
snemma á að sá þessari og þess-
ari tegund, o. s. frv.
Þetta mætti taka eftir röð, til
dæmis:
1. Sandjörð. Hvernig á að
undirbúa hana. Hvaða tegund
þrífst þar bezt. Hvaða áburð á
að nota. Hvað þarf mikinn á-
burð ca. í hvern fermetra eða
því um líkt.
2. Melur.
3. Tún ræktað.
4. Valllendis móar og brekkur.
5. Óræktar móar.
6. Leirjörð, o. s. frv.
Ég álít, að þekkingarleysi á
þessum sviðum sé mjög algengt.
T. d. veit ég til þess, að bænd-
um, sem ég þekki til, hefir oft
mistekizt við kartöflurækt, sér-
staklega ef þeir hafa brugðið
út af venjum með útsæði, og þá
(Framh. á 4. síðu)
um veiku kindum með saurnum,
og er því engin augljósari smit-
unarhætta en að þeir berist á
fótum fjármannsins úr krónni í
heyið í garðanum, og svo éti
féð þá með fóðrinu. Sömuleiðis
ber að gæta að því að spörð
geti ekki fallið í vatnsílát fjár-
ins.
Guðm. Gíslason læknir er á
förum norður í Hóla í Hjaltadal,
ásamt með aðstoðarmönnum
sínum, til þess að rannsaka féð
þar.
Bfarni Ásgeirsson:
8. — geitfé, svinumo.fi. 100.000
Verzlunaráríerdi
landbúnad arins
NIÐURLAG
Garðyrkjan. Skýrslur um upp-
skeru ársins liggja ekki fyrir að
fullu. En samkvæmt áætlun
Steingríms Steinþórssonar hefir
uppskera á kartöflum numið sem
næst 60 þúsund tunnum. Verð er
sama og árið áður. Sé tunnan
reiknuð að meðaltali á 18 krón-
ur, verða það 1.080 þúsund.
Rófur og næpur mun mega
áætla svipað og síðastliðið ár,
eða um 15000 tunnur. Með 12
króna verði á tunnu gjörir það
180.000 kr. Verðmæti annara
garðjurta og gróðurhúsa fram-
leiðslu er ekki hátt í lagt að
áætla 400 þúsund krónur- og
nemur þá garðyrkjuuppskeran
(þar með kartöflur) að verðmæti
1 millj. 660 þúsund.
Lax- og silungsveiði. Árið 1938
er útfluttur lax- og silungur tal-
inn ca. 63.000. Hlunnindaskýrslur
ársins liggja ekki fyrir enn. En
með hliðsjón af hlunninda-
skýrslum undanfarinna ára og
það sem næst verður komizt um
leigu á veiðiám til útlendra
manna og innlendra, þykir mega
gjöra ráð fyrir tekjum land-
búnaðarins af þessum hlunnind-
um, til viðbótar útflutningnum,
um 160 þúsund og nema þær þá
alls krónum 220 þúsund.
Æðarvarp var yfirleitt með
lakara móti síðastl. ár. Dún-
framleiðsla landsins losar þó
venjulega 3000 kílógrömm og
reikna ég með þeirri tölu hér.
Verðið í ár var mjög gott eða
að meðaltali um 58 kr. hvert kg.
og gjörir það samtals 174 þúsund.
Selskinn og selaafurðir má
ætla samkv. undangengnum
skýrslum að séu af 4000 selum.
Verðið á skinnum féll mikið frá
árinu áður en má áætla tekjur
af hverjum sel til jafnaðar 28
krónur, sem gerir alls 112.000.
Tekjur af fuglaveiðinni mun
mega áætla 40 þúsund.
Allar tekjur af hlunnindum
þessum ná þá 546.000 kr.
Alifuglar eru í landinu 90 þús-
und og má áætla tekjur af þeim
um 900 þús. krónur.
Og tekjur af geitfé og svínum
um 70 þúsund. Samanlagðar
tekjur af landbúnaðarfram-
leiðslunni árið 1938 verða þá
samkvæmt áætluninni þessar:
1. Af sauðfjárrækt
2. — nautgriparækt
3. — hrossarækt
4. — refarækt
5. — garðyrkju
6. —- hlunnindum
7. — alifuglarækt
kr.
10.851.000
12.375.000
•431.000
358.000
1.660.000
546.000
900.000
Eða alls 27.221.000
Verðlag allra þessara vara hef-
ir verið svipað árið 1938 og 1939,
nema á ull um 40—50% lægra,
gærum 12% lægra og selskinn
40—50% lægra.
Kaupgjald hjá landbúnaðinum
hefir verið svipað og árið áður
og almennar nauðsynjar svo sem
útlendar matvörur nokkru lægri
en árið áður.
Árið má því í heild teljast
mjög sæmilegt landbúnaðarár,
þar sem engin sérstök óáran hef-
ir steðjað að eins og t. d. hin
illræmda fjárpest en um hana
ræði ég nokkuð síðar.
Þó hafa afleiðingarnar af
hinni erfiðu heyskapartíð sunn-
an og vestan lands árið 1937
teigt sig nokkuð fram á árið 1938
og komið fram í miklum fóður-
bætiskaupum og lélegri arði af
mjólkurkúm — og þannig gjört
afkomu ársins 1938 lakari en ella
hefði orðið. Aftur á móti hefir
hin jafngóða heyskapartíð, sem
var um land allt síðastliðið sum-
ar, orðið þess valdandi, að menn
áttu yfirleitt venju fremur góð
og ódýr hey í haust sem leið,
þó að þau væru óvíða mikil að
vöxtum, og þannig bætt að
nokkru upp afleiðingar hins lé-
lega og dýra heyfengs árið áð-
ur. Og þær hagsbætur koma til
með að verka á afkomu ársins
1939. Þrátt fyrir það að sauð-
fjárafurðir hafi nokkuð lækk-
að í verði á árinu, má telja út-
komuna betri fyrir sauðfjár-
ræktina en nautgriparæktina.
Það kemur líka heim við niður-
stöður Guðmundar Jónssonar á
Hvanneyri, við rannsóknir hans
á niðurstöðu nokkurra búreikn-
inga, fyrir árið 1936, en hlut-
faliið á milli sauðfjárræktar-
innar og nautgriparæktarinnar
árið 1936 og 1938 var mjög
svipað.
Ég get ekki lokið þessum at-
hugasemdum mínum um af-
komu landbúnaðarins sl. ár, án
þess að minnast nokkrum orð-
um á hina illræmdu mæðiveiki
og afleiðingar hennar. Veiki
þessi hefir nú herjað hér á landi
um 5 ára skeið, og hefir nú lagt
undir sig alla Borgarfjarðar-
sýslu, Mýrasýslu, Dalasýslu,
Vestur-Húnavatnssýslu, mikið
af Austur-Húnavatnssýslu. Enn-
fremur nokkurn hluta Snæfells-
nessýslu, Strandasýslu, Kjósar-
sýslu, Árnessýslu og Skaga-
fjarðarsýslu, og auk þess er hún
komin inn fyrir varnargirðingu
Reykj anesskagans í Gullbringu-
sýslu. Síðastliðið ár hefir meg-
ináherzlan verið lögð á að
stemma stigu fyrir útbreiðslu
hennar á nokkrum aðal útlín-
um og er svo að sjá, að tekizt
hafi í bili að stöðva hana við
Héraðsvötn að norðan og Þjórsá
að sunnan, sömuleiðis á Vest-
fjörðum við girðingu úr Stein-
grímsfirði í Þorskafjörð. Að vísu
hefir hennar orðið vart norðar-
lega á Ströndum, en verið girt
þar inni og er haldið í skefjum.
Auk þessa er henni haldið í
skefjum með stöðugum niður-
skurði, þar sem hennar verður
vart á jaðrasvæðunum á milli
Blöndu og Héraðsvatna, sömu-
leiðis í Árnessýslu, Kjósarsýslu
og Snæfellsnessýslu. Auk þess
hefir verið girt ný varnargirð-
ing yfir Snæfellsnessýslu vest-
anverða. — Með öllum þessum
ráðstöfunum hefir síðastliðið ár
tekizt að hefta útbreiðslu henn-
ar út á við. Hinsvegar hefir
engum vörnum verið komið við
innan svæðisins og hefir veikin
því síðastliðið ár haldið áfram
að sleikja upp einstakar sveitir
og bæi, þær sem til þessa höfðu
sloppið. —
Sumir teija veikina nú gera
minni usla þar sem hún er í
byrjun, heldur en áður. Þó eru
þess dæmi, frá síðastliðnu ári,
að hún hefir á einstöku bæjum
farið fullt svo geyst sem fyr.
Hitt er annað mál, að á síðari
árum reyna menn að draga úr
yfirvofandi tjóni veikinnar, með
því að slátra öllum lömbum og
ungviði að haustinu, þar sem
hún byrjar að breiðast út — og
af þeim ástæðum verður hrunið
minna, þegar að veikin byrjar
að drepa. — En reynslan hefir
sýnt, að þar sem veikin fer að
geysa, skilur hún að jafnaði
ekki meira eftir af fénu en um
40—50%, og þaðan af minna.
í framsveitum Borgarfj arðar,
þar sem veikin byrjaði, ber nú
orðið lítið á henni, þó er hún
ekki að fullu útdauð þar ennþá,
en stofn sá, er eftir hefir lifað,
virðist víða orðinn ónæmur fyr-