Tíminn - 18.02.1939, Qupperneq 3

21. blað
TtMINN, laugardagian 18. febráar 1939
83
Þvíng'un
Ég er utan af landi, nýkomin
til Reykj avíkur, meðfram í at-
vinnuleit um eitthvert dálítið
tímabil. Ég var svo heppin að
fá atvinnu í nýlegri verksmiðju
með sæmilega góðu kaupi. Við
vinnum þar nokkrar stúlkur og
mér er óhætt að segja, að við
höfðum það ágætt eftir því, sem
gerist um verkastúlkur. Enda
undum við vel hag okkar.
En einn góðan veðurdag komu
erindrekar frá félaginu „Iðja“
og þröngvuðu okkur í þann fé-
lagsskap, annars var okkur
hótað burtrekstri, verksmiðjan
skyldi stöðvuð o. fl. þessháttar.
Auðvitað fannst mér ekki
nema eðlilegt, að verkafólk
hefði sameiginlegan félagsskap
til þess að gæta hagsmuna
sinna. En það er aðferðin og
andinn, sem er yfir þessu öllu,
sem mér geðjast ekki að. Við
erum reknar vegna atvinnunnar
inn í félagsskap, þar sem við
erum knúðar til þess að borga
hátt gjald til einhverra stjórn-
málaflokka.sem við kærum okk-
ur ekkert um að styðja. Félags-
skírteinið, sem við fáum, er há-
rautt að lit og byrjar og endar
á byltingasöngvum kommún-
ista og allur virðist mér andinn
í þessum nýja félagsskap vera
þannig,aðþeir,sem gangast fyr-
ir atvinnunni, og við erum
vinnuþegar hjá, séu kúgarar og
óvinir okkar. Ég hafði vanizt á
það heima, að hugsa um hag
heimilisins í heild og fannst
hagur þess vera minn hagur.
í þessu nýja umhverfi finnst
mér flest hníga að hinu gagn-
stæða. Jafnvel sé hér hálfljótt
að bera hag atvinnuveitandans
fyrir brjósti. Sjálfsagt sé að
líta á hann sem andstæðing
sinn eða hálfgerðan óvin. Ég
kann illa við þennan hugsunar-
hátt og að vera knúð til þess í
gegnum stéttarfélag að styðja
hann, þó að það félag geti
stundum knúð fram eitthvað
hærra tímakaup fyrir okkur
vinnuþegana. Atvinnan er þó
okkur fyrir mestu.
Ég er undrandi yfir að þetta
mál skuli vera jafn lítið rætt
eins og það er, jafnmikið stór-
mál og það er í atvinnulífi þjóð-
arinnar. Mér finnst að í því og
úr því liggi margir sterkustu
þræðirnir, er ráða því hvort at-
vinnulífið er blómlegt og á-
nægjulegt eða að þaT ríki róst-
ur og óánægja, sem oft leggur
það i kaldakol.
Sveitastúlka.
Vinnið ötullega fyrir
Timann.
og gagnslítil. Heimavistarskólar
fyrir einn hreppp eru of víða
vegna kostnaðar við stofnun og
rekstur. Útbúnaður þeirra og
rekstur verður því ávalt af van-
efnum og þeir koma ekki að til-
ætluðum notum.
Almenning skortir aðgang að
fræðslu í bóklegum og verkleg-
um greinum. Einnig er vöntun
á þjálfun í íþróttum og félags-
störfum.
Að þessum staðreyndum at-
huguðum, telur Aðalsteinn
nauðsynlegt að bæta aðstöðu
heimilanna til fræðslu og upp-
eldis, að xeisa fáa og vel útbúna
heimavistarskóla, að þar fari
fram margháttuð fræðsla önn-
ur en venjuleg barnafræðsla,
að þar sé héraðsbókasafn og
miðstöð íþrótta- og félags-
starfa, og að stofnað verði til
náinnar samvinnu milli skóla,
heimila og héraðslækna.
Aðalsteinn leggur fram á-
kveðnar tillögur í þessum mál-
um. Aðalatriði tillagnanna eru
þessi:
I. Kennsla um uppeldi og
fræðslu barna skal fara fram í
öllum húsmæðra-, bænda- og
héraðsskólum landsins. — Á
heimilunum hvíli ákveðnar upp-
eldis- og fræðsluskyldur, líkt og
framfærsluskyldan, og sé haft
eftirlit með, að þessum skyldum
sé gegnt.
II. Skólaskyldan sé undan-
tekningarlaust færð niður í 7
ár, en fræðsla 7—10 ára barna
fari fram á heimilum með að-
stoð og undir eftirliti skólanna.
Fræðsla 10—14 ára barna fari
„Já, þetta er hinn réttl katti-
ilmur'S s&gGi Gunna, þegar
Maja opnaði „Freyju“-kaffi-
bætispakkann.
„Nú geturðu veriff viss um
að fá gott kaffi, þvf aff nú
höfum viff hinn rétta kaffi-
bæti. Ég hefi sannfærzt um
það eftir mikla reynslu, aff
með því að nota kaffibaetir-
inn „Freyja“, faest lang-
bezta kaffiff.

Þið, sem enn ekki bafib reyBt Preyja-
kaffibæti, ættnð að gera þaS sem fyrst,
ojg þér mimnð komast að sömn niðnr-
stöða off JMLaJa.
Hitar, ilmar, heillar drótt,
hressir, styrklr, kætir.
Fegrar, yngir, færir þrétt
Freyju-kaffibætir.
íþróttafélagið
Hörður.
Síðastl. haust var íþróttafél.
„Hörður“ á Patreksfirði 30 ára.
Það var stofnað af nokkrum á-
hugasömum glímumönnum í
nóvembermánuði 1908, Helztu
forgöngumenn og stjórnendur
þess fyrstu árin má nefna með-
al margra annara Kristján
Skagfjörð stórkaupmann, Ed-
ward Fridrekssen afgreiðslu-
mann, Hermann Þórðarson
kennara og Eggert Backmann,
nú bókara í Landsbankanum.
Fyrstu árin starfaði félagið
einkum að ísl. glímu og mál-
fundaæfingum, þó kemur all-
snemma upp innan þess áhugi
fyrir leikfimi og útiíþróttum, en
sem þó gætir minna í starfi fé-
lagsins fyrr en seinni árin. —
Árið 1915 eignaðist félagið
verðlaunaskjöld, sem var glímt
um árlega og færðist við það
mikið fjör í íþróttina. Seinni
hluta stríðsáranna dofnaði
nokkuð yfir starfsemi félagsins
og svo margra annara í þeirri
grein, vegna erfiðleika af völd-
um heimsstyr j aldarinnar. En
upp úr því hófst nýtt líf í félag-
inu og hefir það sum árin starf-
að af miklum áhuga og náð góð-
um árangri.
Á öðru starfsári félagsins var
stofnuð málfundadeild innan
þess, sem hélt uppi málfundum
um margra ára skeið. Þar tóku
þátt í allflestir leiðandi menn í
þorpinu, og ræddu áhugamál
sín með þeim árangri, að ungl-
ingarnir fengu fljótlega að
fylgjast með þeim úrlausnar-
málum á ýmsum sviðum, sem
fyrir lágu. En málin fengu
þannig samhug fjöldans með
sér og leystust af þeim ástæðum
oft fyrr og sennilega betur en
þau ella hefðu gert. Og það er ó-
hætt að fullyrða, að fyrir mál-
fundina átti „Hörður“ veruleg-
an þátt í menningar- og fram-
faramálum þorpsins á þessum
árum.
í seinni tíð hefir glíman að
mestu leyti fallið niður í starfs-
skrá félagsins, en áhuginn snú-
izt að leikfimi.
í vetur heldur það uppi leik-
fimikennslu í 4 flokkum undir
stjórn Gunnlaugs Sveinssonar
kennara. Þá gengst félagið fyr-
ir tafl- og spilakvöldi einu sinni
í viku, þar sem fólk getur um
leið sitið við kaffidrykkju.
Síðastliðið sumar var hafin
vinna að byggingu íþróttavallar,
sem eingöngu er unnið að ókeyp
is, en íþróttavöllur hefir enginn
verið til í þorpinu áður. Unga
fólkið hefir orðið að velja sér
einhversstaðar, sem mishæða-
minnsta bletti, sem þó er erfitt
að fá, og gera tilraunir með að
ÞÉR ættuff aff reyna kolin og
koksiff frá
Kolaverzlun
Sigurðar ðlafssonar.
Simar 1360 og 1933.
M.s. Dronning
Alexandrine
fer mánudaginn 20. þ. m. kl. 6
síffdegis til ísafjarffar, Siglu-
fjarffar, Akureyrar. Þaffan sömu
leiff til baka.
Farþegar sæki farseffla fyrir
kl. 3 í dag.
Fylgibréf yfir vörur komi fyr-
ir kl. 3 í dag.
Skipaafgreiðsla
Jes Zimsen
Tryggvagötu. Simi 3025.
Tilkynning frá Samvinnuskólanum
Vegna þess að miklu fleiri hafa sótt um skóla-
vist næsta vetur heldur en hægt er að taka á móti,
geta ekki aðrir fengið að ganga undir inntökupróf
heldur en þeir, sem þegar hafa fengið svar um það.
í sögu verður prófað í Veraldarsögu Wells. Inntöku-
prófið fer fram 2 —9. maí.
Skólast j órinn.
æfa þar útiíþróttir. En með
þessu hyggst félagið að ná meirí
tökum á eflingu þeirra íþrótta-
greina.
Félagið hélt hátíðlegt 30 ára
afmælið með kaffisamsæti í
samkomuhúsinu „Skjaldborg“
14. desember siðastl. Samsætið
sátu yfir tvö hundruð manns. Þá
voru kjörnir heiðursfélagar Jón-
as Magnússon skólastjóri, Helgi
jöfnum höndum fram í heima-
vistarskólum, heimangöngu-
skólum og á heimilum barn-
anna. Fræðslutilhögun skól-
anna miðist fyrst og fremst við
það, að nemendurnir verði
leiknir í að nema sjálfir og
fróðleikslöngun þeirra bíði ekki
hnekki við skólaveruna. — Á-
herzla sé lögð á verklegt nám,
ekki sízt fyrir þá unglinga, sem
erfitt eiga um bóknám.
III. Rannsaka skal hvernig
hágkvæmast er að skipta land-
inu í heimavistarskólahverfi og
sameina farskólahéruð. Síðan
yrði reistur einn heimavistar-
skóli árlega.
IV. Halda skal námskeið við
skólana til framhaldsmenntun-
ar fyrir þá unglinga, er lokið
hafa fullnaðarprófi barna-
fræðslunnar. Einnig sé ungling-
um veitt aðstoð við heimanám.
— Við skólana séu haldin ým-
iskonar námskeið, er standi
skamman tíma hvert (2—6
vikur), svo sem í garðrækt, í-
þróttum, vefnaði, prjónaiðnaði,
fatasaum, matreiðslu, trésmíði,
steinsteypu, húsagerð, skó-
smíði, bókbandi og jarðrækt.
Auk þess stutt námskeið fyrir
bændur og húsfreyjur, þeim til
hvíldar, tilbreytingar og
fræðslu. — Skólarnir yrðu mið-
stöðvar félagslegrar starfsemi í
skólahéraðinu. Þeir löðuðu
menn til félagslegra átaka í
menningar- og athafnamálum.
Þar yrðu og haldin mót, fundir
og hátíðir héraðsins. — Við
skólana yrðu starfræktar tvær
vinnustofur, önnur fyrir konur
og hin fyrir karla, auk gróðrar-
stöðvar. — Skólarnir yrðu þann-
ig útbúnir, að þeir gætu í senn
orðið heilsuverndarstöð fyrir
héruðin og fyrirmynd í hrein-
læti. Héraðslæknir hefði umsjón
með þeirri starfsemi.
V. Við fyrirhugaða samein-
ingu skólahéraða mundi fækk-
un kennara nema allt að y3
frá því, sem nú er. Hins vegar
yrðu laun starfandi kennara
hækkuð nokkuð. Kennarar
heimavistarskólanna þurfa að
fá fjölbreyttari og að sumu
leyti aðra menntun en kennarar
við stærri heimangönguskóla.
VI. Skipaðir yrðu þrír náms-
stjórar, einn yfir alla kaupstaði
og kauptún og tveir yfir landið
þess utan. Störf námsstjóranna
beindust fyrst um sinn að því
að rannsaka skiptingu landsins
í skólahverfi og undirbúa aukið
heimanám barna.
Hér er ekki rúm til
Ályktarorff. þess að rökræða
hinar ýtarlegu til-
lögur Aðalsteins. Þær, ásamt
greinargerð, eru langt mál og
yfirgripsmikið. Hitt skal hins-
vegar fullyrt, að tillögur þessar
eru fyrir margra hluta sakir
hinar merkilegustu. Þær bera
með sér ljósan skilning höf-
undar á þeim vandamálum á
sviði uppeldis og fræðslu, sem
við nú stöndum andspænis.
Hvorki heimili né skólar eru
ein saman fær um að leysa
þennan vanda, því verða báðir
þessir aðilar að eiga hér hlut
að máli. Aðalsteinn lýsir þessu
(Framh. á 4. siOu)
Árnason, Jóhannes Þórarins-
son, Magnús Brynjólfsson og
Aðalsteinn P. Ólafsson. Áður var
Kristján Skagfjörð kjörinn
heiðursfélagi.
Félagið nýtur samhugs allra
þorpsbúa, enda þó annað í-
þróttafélag (Skíðafélag Pat-
reksfjarðar) sé starfandi í þorp-
inu. En innan beggja þessara
félaga starfar að mestu leyti
sama fólkið og eru því líkur til
að íþróttamálunum væri betur
borgið með því, að þau væru
sameinuð í eitt.
Núverandi stjóm félagsins
skipa Einar A. Helgason, Bald-
ur Guðmundsson og Bergvin
Einarsson. B.
Reykjavik. Sími 1249. Simnefni: Sláturfélag.
Mðnrsaðuverksmiðja. — BjúgnagerðS.
Reykhús. — Frystihús.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásölu: Niffursoffiff kjöt
og fiskmeti, fjölbreytt úrval. Bjúgu og allskonar áskurff á brauff,
mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávalt nýreykt, viðurkennt fyrir gæði. Frosiff kjöt
allskonar, fryst og geymt í vélfrystihúsi, eftir fyllstu nútíma-
kröfum.
Ostar og smjör frá Mjólkurbúi Flóamanna.
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar um
allt land.
252
Andreas Poltzer:
Patricia
Símskeyti til ungfrú Bradford, sagði
símastrákurinn.
Alice hafði naumast heyrt röddina fyr
en hún flýtti sér að ljúka upp. Símsend-
illinn gekk inn.
— Louis! sagði stúlkan og reyndi að
bæla röddina.
Sluice skríkti.
—Það stendur heiðursvörður fyrir ut-
an húsið yðar. Eruð þér ekki upp með
yður, Alice?
— Komið þér inn Louis, og segið þér
hvað gerzt hefir . .. .! Það var kvíða-
hreimur í rödd Alice.
— Ég get ekki staðið við nema fáeinar
mínútur. Manninum, sem er á verði
hérna fyrir utan, fyndist ef til vill kyn-
legt, ef símsendill stæði of lengi við
hérna, sagði Sluice.
— Eruð þér farinn úr matsölunni
hennar frú Croy?
Louis Napoleon kinkaði kolli.
— Mér þótti vissara að bíða ekki þang-
að til Whinstone kæmi að heimsækja mig
og byði mér í gönguferð með sér upp í
Scotland Yard. Jafnvel þó að hann geti
varla haft hendur í hári mínu eða hafi
nokkuð upp á mig að klaga. En þegar
maður er svo óheppinn að heita Louis
Adam Farvart er betra að forðast húsið
þarna við Victoria Embankment. Jæja,
þessvegna fór ég til Battersea. Ég þorði
Viljið þér að ég láti ungfrú Bradford
koma hingað inn, og yfirheyri hana að
yður viðstöddum?
Fulltrúin var sannfærður um, að þetta
væri það óhyggilegasta, sem hægt væri
að gera. Þess vegna flýtti hann sér að
segja:
— Nei, hlífið þér mér við þeirri athöfn!
Það getur verið að mér skjátlist.
— Já, það er alveg áreiðanlegt, sagði
Sir William og varð hægari.
Whinstone mundi, að Sir William hafði
sjálfur mælt mjög með Alice Bradford,
þegar hún var ráðin á Scotland Yard.
En samt varð hann hálf forviða, þegar
Sir William tók svari hennar svo ákaft.
— Þér gerið hlutina alltaf flóknari en
þeir þurfa að vera, sagði Sir William nú.
— Það er ofur auðvelt að útskýra þetta
mál. Konan, sem þér hélduð, að væri
ungfrú Bradford, hefir samskonar
fingraför og Catherine Woodmill. Hún
kom oft í Old Man’s Club og hún leigði
suðurherbergið í Upper Harley Street.
Það er mögulegt, að hún hafi drepið
Meller, en það þarf ekki endilega að vera.
Fingraförin á skyrtuhnappnum hans
geta verið frá því áður en hann var
drepinn. Það er ekki ómögulegt, að hún
hafi verið samsek Meller. Auk þess er eitt,
sem mælir með því, að hún sé saklaus
af morði Mellers. Hún hefði nefnilega