Tíminn - 21.02.1939, Blaðsíða 3

22. blað
þriðjMdaginn 21. febrúar 1939
87
Ávarpss tökur
fluttar af Karli Kristjánssyni frá
Húsavík, 17. þ. m., í kveðjusam-
sæti ungra Framsóknarmanna,
er voru á förum heimleiðis af
þjóðmálanámskeiði S. U. F.
I.
Er eg kom á ykkar fund,
ungu menn, um daginn,
varð mér hlýtt og létt í lund.
— „Ljósið fyllti bæinn.“
Bjart er þar, sem einlæg: er
æsku manndómsleitin.
Góður vilji geisla ber,
— gefur fyrirheitin.
Þið eigið gott, sem eigið enn
æskuþróttinn teita,
og flokkur sá, er fylla menn,
sem fyrirheitin veita.
Sælt er að vera æskuör,
— ör í tímans brýnum, —
elska lifið, — fossafjör
finna í æðum sínum.
Eiga draum sinn óráðinn. ..
Alveg laus við kvíða.
Horfa í óskahimininn
hreina... fagra... víða...
DEIMILIÐ
Undan farin 12 ár hefir starf-
að á Akranesi unglingaskóli
undir stjórn Svövu Þórleifsdótt-
ur, skólastjóra barnaskólans.
Starístími skólans er frá 1. okt.
fram í miðjan febrúar. — Að
þessu sinni sóttu skólann 47 ung-
menni, stúlkur og piltar.
Sýning á handavinnu og teikn-
ingum nemenda var í barnaskól„
anum sunnudaginn 12. febrúar.
Sótti sýningu þessa fjöldi manns,
enda var hún í fyllsta máta at-
hyglisverð. Mátti þar sjá, hverju
starfsfúsar hendur barna og
unglinga fá afkastað, með leið-
sögn góðra kennara, ef þeim eru
veittir möguleikar til að starfa.
Saumar stúlknanna, fatasaumur
og útsaumur, prjón og hekl, og
smíðar piltanna, hyllur, koffort,
stólar o. m. fl., er of langt yrði
upp að telja, vöktu óskipta eftir_
tekt og ánægju sýningargesta,
enda var sýningin í heild skól-
anum og nemendum hans til
mikils sóma. Handavinnukenn-
arar voru Guðlaug Jónsdóttir, er
kenndi útsaum, prjón og hekl,
Þórunn Oddsdóttir, er kenndi
fatasaum og Ingimar Magnús-
son, er kenndi smíðar.
Frelsi og
verzlunarhöft.
Ykkur kalla efni vönd;
átök stór að sinna.
Inn til sveita, út við strönd
er svo margt að vinna.
Frammi í dalnum hlíðin hlær,
heimtar skógarklæðin.
Hvað þarf dimmur, kaldur bær?
Hver á að skapa gæðin?
Hver á að sigla æginn á
auknum skipaflota?
Hver á borgum frið að fá?
— finna þar lausnarsprota?
Unga lið! Þú átt og skalt
afrek þessi vinna.
Láttu rætast um það allt
efni drauma þinna.
III.
Flokksins bíða erfið ár,
— eins og þjóðin stendur.
Öfgastefna-flaumur flár
flæðir á báðar hendur.
Ef að Framsókn ekki fær
unnið, svo hann víki,
verður ættjörð okkar kær
illra norna ríki.
Ungi vinur! Verkastór
vertu í flokksins dáðum.
Þín er sveitin, þinn er sjór,
þitt er rikið bráðum.
ingsskapur fylgir því að búa
svona dreift og erfiðleikar miklir,
sem því fylgja að reka búskap á
afskekktum stöðum, af t .d. ein_
yrkja eins og víða á sér stað.
Einmitt yfirstandandi tímar gera
æ háværari og háværari kröfur
til þess að búa í þéttbýli og sam-
fara þessari kröfu hefir véla-
menning tuttugustu aldarinnar
haldið innreið sína inn í landið
meðal ýmsra atvinnugreina, en
einstaklingar mikið dreifðir hafa
ekki bolmagn til þess að eignast
stærri vélar og fylgja eftir af-
köstum þeirra, því óumflýjan-
lega krefst vélanotkun mikils
mannafla á vissum tímumt.d.um
sáningar- og uppskerutímann.
Úrlausnin hnígur því ótvírætt í
þá áttina, að byggðirnar verði á
skipulegan hátt að færa sig sam_
an með samyrkju og samvinnu
fyrir augum á vissum sviðum, ef
tök virðast á. Leikur eng-
inn vafi á því, að eins og
bændastétt landsins hefir með
elju og samheldni og djúpum
skilningi uppbyggt öflugan sam_
vinnufélagsskap í verzlun og iðn_
aði, eins mundu þeir og taka
sjálfstæðum skipulögðum ná-
býlisbúskap fegins hendi með því
að gerast sameigendur stærri
véla og samvinnendur á frjálsan
hátt, eftir því sem þeir eftir
lyndiseinkennum gætu samið sig
hver að annars háttum. Krafan
um aukið þéttbýli mun aukazt.
Einn af vorum kennimönnum,
Sigurður Guðmundsson skóla.
meistari, lét svo ummælt fyrir
nokkrum árum, á Hólum í
Hjaltadal, að nábýlishugmyndin
væri rétthá og eðlileg og þetta
upp innflutningshöft, bæði þeg-
ar útgerð landsins lá við gjald-
þroti út af verðfallinu á salt-
fiski í Suðurlöndum, og þegar
sterlingspundið féll. Banka-
stjórar Landsbankans voru
honum sammála. Myndun salt-
fisksöluhringsins og innflutn-
ingshöftin voru óhjákvæmilegar
sjálfsbjargartilraunir, sem
þjóðbanki landsins kom í fram-
kvæmd, þegar fjárhagslegt
sjálfstæði lands og þjóðar var í
voða í byrjun hinnar miklu
kreppu.
Samvinnumenn létu ekki þar
við sitja, að eiga mikinn þátt í
þessum sjálfbjargaraðgerðum,
sem náðu til allra. Forstjóri
Sambandsins, Sigurður Krist-
insson, beitti sér fyrir stórfelld-
um frjálsum innflutningstak-
mörkunum í kaupfélögunum.
Samvinnufélögin drógu þá sam-
an seglin svo árum skipti með
innkaup á erlendum varningi,
sérstaklega álnavöru. Sigurði
Kristinssyni var, í sambandi við
fjárhag einstaklinga í kaupfé-
lögum, ekki nóg aðhald hinna
almennu hafta, heldur kom
hann til leiðar almennri spar-
semi um vörukaup samvinnu-
manna, sem mest líktist ráðstöf-
unum.sem gerðar eru á styrjald-
artímum.
En þessi frjálsi sparnaður
samvinnufélaganna kom þeim
ætti ekki einungis við um hinar
dreifðu byggðir, heldur og einnig
um hinar stærri borgir, því að
þegar hann hefði dvalið í erlend-
um stórborgum, hefði hann
ósjálfrátt sogast inn til þétt-
byggðasta hluta borgarinnar, þar
sem um var að ræða mikla lífs-
hræringu.
III.
Það má undrum sæta, að
stjórn búnaðarmálanna skuli
ekki gera sér far um, að nýbýlin
séu reist eftir skipulagsupp-
drætti, þar sem tekið er til greina
aðstaða til ræktunar, sam-
gangna, notkunar raforku, síma
o. fl. Aðrar þjóðir eins og t. d.
Danir, sem nú stefna að því að
skipta herragörðum og öðrum
stórbýlum, gera sér far um að
ráða því, hvernig þeim er skipt
og hafa þar hönd í bagga skipu-
lagsfróðir menn. Eða með öðr-
um orðum, að gefnir séu út upp-
drættir fyrir hinar dreifðu
byggðir, eins og bæjarfélögin
gefa út skipulagsúppdrætti fyrir
lagningu gatna og bygginga.
Nú stendur yfir ræktun á stóru
landflæmi í Norður-Jótlandi, er
heitir Vildmösen. Allt þetta land
er fyrirfram skipulagt, þar sem
öll höfuðsjónarmið til hagnýt-
ingar landsins, samgangna og
orkunýtingar eru tekin til greina.
Það skal tekið fram, að land
þetta er afar blautt og erfitt til
ræktunar og lætur því ríkið ann-
ast framkvæmdirnar og stendur
jafnframt straum af kostnaðin.
um, en þá ræktuninni er lokið,
verður landið selt þeim er þess
æskja.
Framhald.
SKtÐAlVÁMSKEIÐ
IpÉ I þjJ að Kolviðarhóli hefjast í þessari viku. Kennari verður
I if/ sænski skíðakennarinn GEORG TUVESON.
Þátttaka tilkynnist í síma 3811.
Tekið á móti nýjum félögum í simum 3811, 3545 og 4587.
STJÓRN KOLVIÐARHÓLS.
VillikjanlgHiir.
ACCUMULATOREN-FABRIK,
DR. TH. SONNENCHEIN.
Það tilkynnist ættingjum og vinum fjær og nær, að hjart-
kær móðir okkar, tengdamóðir, amma, systir og fóstursystir
Jóhauna Jóhamiesdóttir frá Geitavík
andaðist í morgun, 18. febrúar.
Sveina Helgadóttir. Guðm. Bjarnason. Sigurrós Rósinkarsd.
Aðalh. L. Guðmundsdóttir. Erna J. Guðmundsdóttir
Guðríður Jóhannesdóttir. Jóh. S. Kjarval.
——— ———
síðan í koll, þegar innflutnings-
nefnd byrjaði að miða leyfi við
verzlun fyrri ára. Hafa sam-
vinnufélögin með þessum þegn-
skap sínum bjargað miklu við
um fjármál sinna félagsmanna,
en haft að öðru leyti af þessari
varfærni skaða í almennri verzl-
unarsamkeppni.
Samvinnumenn myndu taka
því með miklum fögnuði, ef sala
á islenzkum afurðum væri með
þeim hætti, að nú þegar mætti
fella niður allar viðskiptahöml-
ur. En þeir meta fjárhagslegt og
pólitískt frelsi landsins miklu
meira en nokkur augnabliks-
þægindi. Þeir vonast eftir, að ef
nú er unnt að gera ráðstafanir
til viðréttingar sjávarútvegin-
um, hliðstæðar þeim, sem áður
hafa verið gerðar vegna land-
búnaðarins, þá muni stórlega
létta yfir gjaldeyrismálunum, og
að smátt og smátt verði unnt að
auka svið hinna frjálsu við-
skipta, án þess að setja fxelsi
landsins í hættu, og að lokum
innleiða það frelsi, sem Adam
Smith taldi vera himnaríki við-
skiptanna.
íslenzku kaupfélögin hafa nú
fellt niður ótakmarkaða sam-
ábyrgð sem lífsreglu fyrir fé-
lagsmenn sína. En stórþjóðirnar
hafa um sama leyti innleitt
samábyrgð heilla þjóða í við-
skiptamálum. Gyðingar í Þýzka-
landi bæta því með þúsundum
millj óna óhappaverk eins manns
af sama kynstofni. Allir líða þar
fyrir einn. Hver íslendingur, sem
stofnar skuld í Noregi, Svíþjóð,
Danmörku, Ítalíu, Þýzkalandi og
Englandi, til að nefna helztu
viðskiptalöndin, stendur að vísu
fyrir sinni skuld, en hún er líka
talin þjóðinni allri. Hver van-
skila skuld erlendis er talin synd
þjóðarinnar. Eg hefi orðið fyrir
því að sæta svo hörðum ásökun-
um erlendis, vegna þess að bank-
ar landsins gátu ekki yfirfært á
réttum tíma afborganir af húsi
Jóns Þorlákssonar og Mjólkurfé-
lagshúsinu, að það olli slitum
gamals kunningsskapar við er-
lendan mann, sem hafði þessar
fjárreiður með höndum. Eg hafði
vitanlega hvorugt lánið tekið,
og hafði meira að segja verið
mjög mótfallinn Mjólkurfélags-
láninu. Ekki var ríkis- eða
bankaábyrgð á þessum lánum.
En í nútíðarviðskiptum er hver
skuld einstaks borgara frá út-
löndum talin krafa á landið. Og
ef einstaklingar í landinu sýna
léttúð í skuldasöfnun erlendis,
þá er hver krafa hlekkur í fjötri
á þjóðina alla.
Við Framsóknarmenn höfum
átt þátt í að setja á viðskipta-
hömlur og halda þeim við, ein-
göngu af alþjóðarnauðsyn, ein-
göngu til að forða þjóðinni frá
hættulegri ánauð. Við treystum
því að menn í öðrum flokkum
hafi jafn þroskaða dómgreind og
ábyrgðartilfinningu í þessum
efnum eins og við, og að leiðandi
menn þjóðarinnar standi saman
um að vernda fjármálafrelsi
landsins og að setja frelsi lands-
ins og heiður þjóðarinnar ofar
öllum hagsmunum augnabliks-
ins. Þá mun þjóðin oft og mörg-
um sinnum geta minnzt full-
veldis landsins með almennri
hrifningu, eins og nú var gert
fyrir nokkrum vikum.
J. J.
HAPPDRÆTTIS-
VINNINGAR.
10. janúar vor dregið í happ-
drætti U. M. F. Mövetningur í
Mývatnssveit. Eftirtöld númer
hlutu vinninga: 1365 divan með
hægindastól, 142 ferðabækur
16 myndavél, 430 bakpoki með
grind, 166 lindarpenni. — Vinn-
inganna sé vitjað til stjórnar
félagsins. STJÓRNIN.
Skrifstofa
Er mjúk sem rjómi og
hefir yndislegan rósailm.
Fæst í öllum verzlunum,
sem leggja áherslu á
vörugæði.
Framsókuarflokkslns
í Reykjavík
er á Lindargötu 1D
Framsóknarmenn utan af
landi, sem koma til Reykja-
víkur, ættu alltaf að koma
á skrifstofuna, þegar þeir
geta komið því við. Það er
nauðsynlegt fyrir flokks-
Gula bandið
er bezta og ódýrasta smjörlíkið.
f hcildsölu hjá
starfsemina, og skrifstof-
unni er mjög mikils virði
að hafa samband við sem
Samband ísl.samvinnufélaga
Sími 1880.
flesta flokksmenn utan af
landi.
Framsóknarmenn! Munið að
koma á flokksskrifstofuna á
Lindargötu 1 D.
Annast kaup og sölu verðbréfa.
WVWWWWVN
IJthreiðið TÍMANN
Sigurður Olason &
Egill Sigurgeirsson
MálflutningsskrífstoÍa
Austurstræti 3. — Sfmi 1712.
TRÚLOFUNARHRINGANA,
sem æfilöng gæfa fylgir, selur
SIGURÞÓR, Hafnarstr. 4. Sent
gegn póstkröfu hvert á land
sem er. Sendið nákvæmt mál.
SIGURÞÓR,
Hafnarstræti 4, Reykjavík.
Kopar
keyptur í Landssmiðjunni.
256 Andreas Poltzer: Patricia 253
misskilning að ræða — hinn horfni
Kingsley lávarður!
Já, þar gat ekki verið um neinn mis-
skilning að ræða. Whinstone fulltrúi
hafði hitt Edgar Kingsley lávarð nokkr-
um sinnum í samkvæmum. Og öll blöðin
höfðu alveg nýlega birt af honum mynd-
ir og allar lögreglustöðvar höfðu ljós-
myndir af honum hjá sér.
Fulltrúinn jafnaði sig loksins eftir
geðshræringuna, sem hann hafði kom-
izt í. Hann hneigði sig djúpt fyrir gamla
manninum.
— Herra minn, ég er Whinstone full-
trúi frá Scotland Yard. Mér þykir vænt
um að sjá yður aftur, hressan og hell-
brigðan. Við höfum haft mikil umsvif
og ónæði út af yður....
Kingsley lávarður tók fram í fyrir
honum og sagði kuldalega:
— Ég hefi ekki beðið lögregluna að
gera sér ónæði út af mér!
Whinstone leit forviða á gamla mann-
inn. Nú fyrst tók hann eftir hve svipur
hans var hjárænulegur og annarlegur.
Gamli maðurinn var vafalaust ekki með
fullym sönsum. Fulltrúinn spurði, hálf
vandræðalega:
— Herra minn, viljið þér gera svo vel
að segja mér, hvar þér hafið hafzt við
síðan þér hurfuð?
Rödd lávarðarins var þyrkingsleg og
ekki að hringja til yðar í síma. Þegar
fulltrúinn hefir bitið sig í eitthvað spor
á annað borð, þá sleppir hann því ekki
aftur. Húsbóndi hans má trúa hverju,
sem hann vill, en . .. . Jæja, segið mér nú
fljótt hvað þér álítið um dauða Mellers?
Alice Bradford hafði kveikt sér í nýrri
sígarettu og Sluice Favart sá, að hún var
dálítið skjálfhent.
Ég var í Old Mans Club í gærkvöldi og
sá dauða manninn . .. og hann líka .. .!
Hrukkótta apaásjónan á Sluice varð
fölari en áður.
— Alice, drap hann Meller?
— Ég veit ekki. En líkið fannst síðar
í hvelfingunni . .. . og maður getur trúað
honum til alls!
Augnablik varð dauðaþögn í herberg-
inu, en svo hrópaði stúlkan ástríðufull:
— Louis, við verðum að flýta okkur!
Hver dagur sem líður ber með sér nýja
hættu .... ég get ekki lengur sætt mig
við að vera áhorfandi .... ég verð að
hefjast handa sjálf!
— Alice, ég grátbæni yður um að flasa
ekki að neinu! Ef liann fær minnsta
snefil af grun, þá getið þér ekki verið
óhult um líf yðar lengur.... Ég skil
ekki, að hann skuli ekki hafa þekkt yður
ennþá.
— Mér var það ráðgáta sjálfri þangað
til fyrir nokkru! Ég var meira að segja