Tíminn - 30.03.1939, Blaðsíða 3

38. blað
TÍMIM, fimmtadagiim 30. marz 1939
153
ANN ÁLL
Afmæli.
Guðmundur Jónsson bóndi að
Miðfelli í Þingvallasveit átti sjö-
tugsafmæli 25. marz. Guðmund-
ur er af góðu bændafólki kom-
inn, sonur Sigurlaugar Péturs-
dóttur og Jóns Ottesen bónda að
Ingunnarstöðum í Brynjudal,
sonar Odds Péturs Ottesen
bónda að Ytra-Hólmi. — Guð-
mundur hóf búskap að Galtar-
holti í Skilmannahreppi, en
fluttist þaðan að Skorhaga í
Brynjudal og bjó þar alllengi.
Þaðan fór hann austur yfir fjall
að Miðfelli. Guðmundur er gift-
ur Ásu Þorkelsdóttur frá Þyrli.
Hafa þau eignazt sextán börn og
eru þrettán þeirra á lífi, hið
mesta dugnaðarfólk. Heimsóttu
flest börnin og tengdabörnin
Guðmund á afmælisdaginn.
Dánardægur.
Guffmundur Daníelsson bóndi
á Svignaskarði andaðist 27. marz
og var hjartaslag banamein
hans. Guðmundur bjó í 36 ár að
Svignaskarði. Var hann hinn
umsvifamesti bóndi og mjög
mörgum kunnur.
Guðfinna Jensdóttir, ekkja
sr. Björns Jónssonar prófasts
að Miklabæ, andaðist 12. októ-
ber síðastliðinn að heimili sínu,
Sólheimum í Blönduhlíð. Hún
var 76 ára að aldri, er hún lézt,
fædd 6. apríl 1862.
Þau hjón, sr. Björn og frú
Guðfinna, eignuðust 11 börn,
efnileg í bezta lagi, 7 dætur og
4 sonu. Eru þau öll á lífi, nema
ein dóttir, er dó uppkomin. —
Tveir synir þeirra eru prestar:
sr. Guðbrandur próf. á Hofsósi,
og sr. Bergur, prestur í Stafholti.
Frú Guðfinna var hin mæt-
asta kona, og gagnmerk á marga
lund. — Þau hjón bjuggu um
langt skeið stórbúi á Miklabæ,
við allgóð efni. Hitt bar þó frá,
hversu auðug frú Guðfinna var
þeirra gæða, er eigi eru af þess-
um heimi. Hún var fyrst og
fremst móffirin. Og ekki aðeins
sinna eigin barria, — allir í
prestakallinu vóru hennar börn.
Glöggvari lýsing verður vart af
henni gefin í einni setningu, né
heldur sannari.
Ásamt með manni sínum mót-
aði frú Guðfinna Miklabæjar-
heimilið, þar sem hún dvaldi allt
sumar æfinnar og fram á haust,
með þeim hætti, að þangað litu
allir upp, þeir er til þekktu, með
ást og einlægri virðingu. —
Síðustu árin dvaldi hún í Sól-
heimum, hjá börnum sínum
tveim og tengdadóttur, umvafin
ástúð þeirra og umhyggju.
G. M.
Kristjana Stefánsdóttir hús-
freyja að Austurgörðum í
Kelduhverfi andaðist á mjög
skjótan og óvæntan hátt 1.
desember síðastliðinn, aðeins
42 ára að aldri. Banamein
hennar var óvenju skæð lungna-
bólga. Hún var gift Þórarni Har-
aldssyni bónda þar og áttu þau
fjögur börn, sem öll eru enn
ung. Faðir hennar var Stefán
Erlendsson, Gottskálkssonar al-
þingismanns, en móðir Margrét
Þórarinsdóttir frá Ólafsgerði,
sem lézt háöldruð í haust er leið,
var hún náfrænka Jóns Sveins-
sonar munks og rithöfundar.
Kristjana var, sem hún átti
kyn til, hin mesta atgerfiskona.
Heimili þeirra Þórarins og henn-
ar hafði hafizt og risið af litl-
um efnum, en af mikilli bjart-
sýni, samtakamætti og dugn-
aði, var þar sífellt sótt fram til
meiri vaxtar og velgengni.
Kristjana var sem fædd til
þess að veita heimili forstöðu.
Hún fór með ágætum vel með
verðmæti þau, sem runnu um
hendur hennar, en var jafn-
framt höfðingleg og veitul við
gesti, sem að garði bar. Hún
mun um margt hafa verið ein
hin myndarlegasta húsfreyja
þessa héraðs af yngri kynslóð,
byggði af litlum efnum, en mikl-
um smekk upp hið ágætasta
heimili, þar sem hverjum þótti
dvöl ljúf.
Sem móðir sinna kornungu,
vaxandi barna hygg ég þó að
hún hafi verið stærst. Hún
hugsaði mikið um hvernig hún
mætti sem bezt uppfylla skyldur
þær, sem lagðar höfðu verið
á herðar hennar þar, hvernig
hún gæti orðið þeim bæði vörð-
ur og skjól og jafnframt óbrigð-
ull leiðtogi.
Engum, sem um hugsar, mun
dylj ast hvílíkur harmleikur
gerðist þarna, er Kristjana var
kölluð á brott frá sínu sívök-
ula starfi fyrir börn sín og heim-
ili. Engin hönd strýkur framar
jafn mjúkt um vanga hennar
litlu barna, engin augu beina
fótum þeirra veg til manndóms
og göfgis á jafn hugljúfan hátt
sem hennar.
En minningin um hana mun
þó áfram slá ljóma um hennar
kærá heimili. Svipar hennar
strá birtu og yl um hugskot
þeirra, sem hún lifði fyrir og
mun örva til samheldni, til bar-
áttu áfram og til þess mesta
sigurs, sem nokkur getur unn-
ið — sigurs yfir sorginni. Úr
æðri veröld mun hún því áfram
spinna óbilandi þræði í ham-
ingjuvoð þeirra, sem hún unni
mest á jörðu hér. P. Þ.
Jón Sigurðsson frá Ásmund-
arstöðum á Melrakkasléttu and-
aðist í Kristneshæli hinn 20.
desember síðastliðinn.
Jón sál. var aðeins á 25. ald-
ursári, fæddur 23. ágúst 1914, að
veiðar í Norðuríshafi, loðdýra-
veiðar í Grænlandi, auk hinna
miklu þorsk- og síldveiðar við
strendur heimalandsins. Á síð-
ustu áratugum hafa þeir skapað
sér nýjan atvinnuveg með loð-
dýraræktinni, sem að útflutn-
ingsverðmæti gefur af sér 35
miljónir króna. á ári. Er þar
vissulega um met að ræða. Þá er
kolavinnsla á Spitsbergen ný
framleiðslugrein hjá þeim.
Nýlega var í Reykjavíkurblaði
sagt frá því, að afgreiðslustörf
á pósthúsinu hér í Reykjavík
hafi ekki þótt nógu fín fyrir
Hallgrím Benediktsson eftir að
hann hafði gerzt afreksmaður í
íslenzkri glímu. Skal eklci um
það dæmt hvort orðalagið á um-
sögninni er það sem við á. En
unga fólkið mætti veita þessari
umsögn athygli. Hér er á vissan
hátt komið að kjarna málsins.
Góður iþróttamaður er að öðru
jöfnu tekinn fram yfir jafn-
aldrana til vandasamra starfa.
Og sé hann ekki aðeins duglegur
íþróttamaður, heidur jafnframt
glæsilegur — hafi fagran stíl —
eins og Hallgrímur Benedikts-
son í glímunni, þá fleytir þetta
langt. Hallgrímur Benediktsson
átti ekki kost menntunar um-
fram ýmsa stéttarbræður sína á
uppvaxtarárunum. Samt hefir
hann um mörg ár verið formað-
ur Verzlunarráðs og er það við-
urkennt, að þegar á hefir reyrt,
þá hefir hann þar haft í framrni
„fagran leik“ eins og í glímunni
meðan hann var ungur maður.
Vissulega er ástæða til að
leggja hina mestu áherzlu á
líkamsuppeldi æskulýðsins og í-
þróttaiðkanir fullorðna fólksins.
Eru uppi samráð góðra manna
um að koma því til vegar, að
iþróttaiðknair verði auknar, og
þá m. a. við skólana. Þár sem
aðstaða er til, ætti að gera sund
og leikfimi að skyldunámsgrein
fyrir karla og konur við skólana,
og íslenzka glímu einnig að
skyldunámsgrein fyrir pilta, og
hefðu einkunnagjafir í þessum
námsgreinum sama gildi við
próf og bóklegar námsgreinar.
Auk hins aukna líkamsatgerf-
is og hreysti sem af námi þessu
leiddi, þjálfuðu þessar náms-
greinar nemendurna í því að
leggja hart að sjálfum sér, og
leiddi þá jafnframt til að menn
geröu kröfur til sjálfs sín meir
en ella, en það er sú hlið upp-
eldisins sem á hverjum tíma
ætti a$ leggja hina ríkustu a-
herzlu á.
Loks er enn ein „íþróttin“ sem
merkur skólamaður hefir varp-
að fram að gera ætti að sjálf-
sagðri námsgrein i öllum fram-
haldsskólum. En það er að kenna
mönnum að yrkja.
Sá sem þetta ritar þekkir
mann sem hafði afar ófullkom-
ið rímeyra. Þegar þessi maður
var kominn yfir tvítugt var hon-
um kennt að þekkja höfuðstafi
og stuðla. Að fenginni þessari
þekkingu, fór hann að reyna að
búa til vísu. Næstu árin urðu til
með þessum hætti nokkrar stök-
ur, og ber það við að maður
rekst á sumar þeirra enn hjá
mönnum sem hafa numið þær.
En þessi maður hætti síðar að
iðka „íþróttina" og nú heldur
hann því fram, að sér væri ill-
^ýkomið:
fjölbreytt úrval aS
karlmannafataefnum
káputauum og dragftarefnum
Margar nýjar gerdir.
Kaupum tómar flöskur
þessa viku til föstudagskvölds. —
Flöskunum veitt móttaka í Ný-
borg.
Verksmiðjuútsalan
ÁFENGISVERZLEN RÍKISINS.
Gefjun
Iðunn
Aðalstræti.
Tílkynnin
Ásmundarstöðum, sonur Sigurð-
ar Guðmundssonar frá Grjót-
nesi og konu hans, Sigríðar
Jónsdóttur frá Ásmundarstöð-
um.
Hann var elztur af 8 börnum
þeirra, er á legg komust, og
hvíldi því snemma á honum
forsjá heimilisins, þar sem fað-
ir hans var jafnan heilsutæpur,
og missti alveg heilsu og starfs-
þrek fyrir nálega þremur árum
síðan. Jón var því alveg tekinn
við búsforráðum með pióður
sinni, og virtist vel ætla að farn-
ast, því umhyggja hans og hugs-
unarsemi, um allt er að bústörf-
um laut, mátti einstök teljast,
um svo ungan mann, samfara
dugnaði og áhuga.
Hann bar einnig í brjósti mjög
sterka þrá til umbóta í búskap
og félagsmálum, og hafði þegar,
þótt ungur væri, hlotið sæti í
fulltrúaráði Kaupfélags Norður-
Þingeyinga. Samvinnustefnan á
því hér á bak að sjá mjög glæsi-
legum stuðningsmanni, af þeirri
kynslóð, sem næst skal það
merki bera.
Jón hafði búið sig undir lífs-
starfið, eftir því sem ástæður
hans leyfðu. Han'n var einn
vetur við nám á Laugarvatni,
og annan á Laugum, og hafði
svo í hyggju að fara á bænda-
skóla, en heimilisástæðurnar
leyfðu ekki að það mark næðist.
Hann fór í júní s. 1. vestur að
Kristnesi til að fá skorið úr um
heilsufar sitt, og við sáum hann
ekki framar.
Jarðneskar leifar hans voru
fluttar hingað heim með Súð-
inni 22. janúar þ. á. Ungmenna-
félagið „Austri" tók á móti hon-
um við bryggju og bar hann í
kirkju. Jarðarförin var fjöl-
menn og fór fram með prýði.
Við samsveitungar Jóns Sig-
urðssonar áttum margar vonir
við hann tengdar, um afkomu
og forráð þessarar sveitar, en
þó foreldrar hans og systkini
allra mest, þar sem hann var
enn einkum þeirra „sverð og
skjöldur“, eins og sakir stóðu.
En við verðum að sætta okk-
kleift að koma saman bögu.
Þessi íþrótt, að geta gert vísu,
er æfagömul með þjóðinni, og er
enn landlæg og furðanlega út-
breidd í ýmsum byggðarlögum.
Er þessi alþýðukveðskapur eins-
konar andleg leikfimi sem ekki
heyrir beinlínis undir skáld-
skap, en mildar hinsvegar jarð-
veginn fyrir góðan skáldskap,
eykur á skilning hans, auk þess
sem hér er um að ræða merki-
legt atriði í málvöndun. Og
kannske er hér fólgin ein skýr-
ingin á þvi að alþýðumálið hér
á landi er hið sama og bókmál-
ið. En íþrótt þessi hefir ekki sem
skyldi verið inetin í bæjunum,
og þessvegna er hugmyndin hin
athyglisverðasta og ætti að
komast til framkvæmda.
Sunnudaginn sem skíðastökk-
in áttu að fara fram, var veðrið
eins óhagstætt og orðið gat, úr-
hellisrigning og rokstormur, en
vindstaðan útilokaði að stökkin
gætu farið fram á stökkbraut-
unum. Reykvíkingar settu ekki
fyrir sig veðrið. í þúsundatali
sóttu þeir upp að Skíðaskála.
Gat nokkuð orðið af skíöastökk-
um í slíku veðri? Enginn gat
svarað. Hugsast gæti að veörið
batnaði. Æðimargir sneru heim-
leiðis.
Aðeins einn maður var ekki
aðgerðalaus. Það var Birgir
Ruud. Um morguninn fór hann
ásamt konu sinni að leita að
stað þar sem skíðastökkunum
yrði komið við. Staðurinn
fannst. Nú var safnað liði. —
Klukkustundum saman var unn-
ið að snjómokstri. Á settum
(Fravih. á 4. síðu)
ur við það sem orðið er, og
geyma minningu hans. Láfið er
stutt fyrir hvern einstakling, og
allir eiga þessa skuld að gjalda.
Forsjóninni hefir þóknazt að
kalla hann þegar „til meiri
starfa Guðs um geim“.
Kunnugur.
GullSoss
fer í kvöld um Vestmannaeyjar
til Leith og Kaupmannahafnar.
Brúarfoss
fer væntanlega frá Kaupm.-
höfn 31. marz í stað 28.
Tll auglýsenda!
Tíminn er gefinn út í fleiri
eintökum en nokkurt annað
blað á íslandi. Gildi almennra
auglýsinga er í hlutfalli við
þann fjölda manna er les þær.
Tíminn er öruggasta boðleiðin
til flestra neytendanna í land-
inu. — Þeir, sem vilja kynna
vörur sinar sem flestum, aug-
lýsa þær þess vegna í Tíman-
um. —
Járniðnaðarpróf veröur haldið í apríl næstkomandi. Þeir,
sem óska að ganga undir það, sæki umsóknarbréf til Ásgeirs
Sigurðssonar, forstjóra í Landssmiðjunni.
Hmáiölnyerð
á eftirtöldum tegundum af clgarettum má
ekki vera hærra eu hér segir:
Capstan Navy Cut Medium .... . .. . í 10 stk. pk. kr. 1.00 pk.
Players Navy Cut Medium .... . . . . - 10 — — — 1.00 —
Players Navy Cut Medium .... . . . . - 20 —r — — 1.90 —-
Gold Flake . . . . - 20 — — — 1.85 —
May Blossom . . . . - 20 — — — 1.70 —
Elephant . . . . - 10 — — — 0.75 —
Commander . . . . - 20 — — — 1.50 —
Soussa . . . . - 20 — — — 1.70 —
Melachrino . . . . “ 20 — — — 1.70 —-
De Reszke turks . . . . ~ 20 — — — 1.70 —
De Reszke virginia . . . . - 20 — — — 1.60 —
Teofani . . . . - 20 — — — 1.70 —
Westminster Turkish A.A . . . . - 20 — — — 1.70 —
Derby . . . . - 10 — — — 1.00 —
Lucky Strike . .. . - 20 — — — 1.60 —
Raleigh . .. . - 20 — — — 1.60 —
Lloyd . .. . - 10 — — — 0.70 —
--«5»
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má leggja allt að 3% á
innkaupsverð fyrir sendingarkostnaði til útsölustaðar.
tOrakseiivkasaea RÍKISIIVS.
- Kaup og sala -
Ellarefni og silki,
margar tegundiró BLÚSSUR,
KJÓLAR o. fl. nýkomið.
SAUMASTOFAN UPPSÖLUM.
Sími 2744.
Beztu kolín
BEIR H. ZOEBA
Símar: 1964 og 4017.
Vinttið ötullega fyrir
Tímann.
4 Lettlce Ulpha Cooper:
Eftir máltíðlna fórum við í land til þess að
njóta þar dagsins. ÞaS var sólskin og mjög heitt
í veðri. Við gengum frá bátakvínni, upp
strætið milli tvöfaldra trjáraða, þar sem páfa-
gaukar í búrum voru hengdir upp og boðnir til
sölu, og litlir, brúnir silkiapar léku sér i for-
sælunni. Flestir farþeganna fóru I skemmtiför
þvert yfir eyna, en ég fór ekki með. Ég kaus
fremur að reika upp bæinn. Ég fékk mér hress-
ingu á kaffihúsi og síðdegis gekk ég út að San
Antonio. Minningin um þennan dag er mér sér-
staklega ánægjuleg, minning um sólvakin stræti
og hús lauguð í mjúkum litum. Búðir og sýning-
argluggar voru yfirfylltir af skrautmunum og
skrani og á götunum skröltu uxavagnar 1 hita-
mollimni, svipdökkt fólk bar körfur á höfðinu og
sólbrennd börn með grunnhyggnisleg, brún augu
báðu með útrétta lófa um enska peninga. Þetta
eru þær myndir frá Madeira, sem venjulega
geymast í huga ferðamannsins. En ég ætla ekki
að reyna að rita ferðasögu. Ég nefni þetta aðeins
af því, að ég held, að þá sé mér auðveldara að
skilja það, sem hún sagði mér. Minningin um
allt það nýstárlega, sem bar mér fyrir augu
þennan dag, yndi þess og fegurð, er 1 huga mín-
um óaðskiljanlega tengt við sögu Ellen Crane.
Ég held, að ég hafi ekkert talað við hana,
nema þá eitt eða tvö orð af tilviljun, fyrr en
við höfðum yfirgefið Kanaríeyjamar. Þar býst
ég við, að hún hafi farið í land eins og hinir
farþegarnir, þótt ég muni ekki eftir, að ég hafi
veitt henni athygli í hópnum. Ég mætti henni
LETTICE ULPHA COOPER
MÁLARINN
JÓN HELGASON
ÞÝDDI
„TÍMINN" — REYKJAVÍK 193»