Tíminn - 29.04.1939, Side 3

49. blað
TÍMIM, langardagiim 29. apríl. 1939
195
H E I 91 1 L 1 Ð
ÍÞRÓTTIR
Grænkál.
Drengjahlaupið.
Ég vildi gjarnan leggja nokk-
ur góð orð inn fyrir grænkálið,
því það á skilið meiri athygli en
því er veitt hér.
Það er harðgerðast allra kál-
tegunda, auðræktaðast, fræið af
þvi ódýrast og svo langsamlega
næringarmest. í hvítkáli og
blómkáli eru 10% af næringar-
efnum — en í grænkáli 20% —
og það er því næringarauðug-
asta matjurtin, sem þrifizt get-
ur á okkar landi. Þetta veit al-
menningur ekki, en þetta þarf
fólk að vita. Fyrir utan hina
beinu næringu, áðurnefnd 20%,
þá er grænkálið einhver bæti-
efnaríkasta matjurtin og er það
sökum þess, að það myndar ekki
höfuð og sólin nær því að skína
á hvert einstakt blað. En i
grænum blöðum plantnanna
myndast bætiefnin fyrir áhrif
sólargeislanna. Það er því hverju
orði sannara, sem Guðmundur
Ingi segir í kvæðinu: „Bætiefni
búa hér; bezta líf og sólskin er
geymt í grænkálsblöðum." —
Það er því um að gera að hafa
nóg af þeim.
Sé grænkálsfræi dreifsáð í
beðstubb, þá má fara að hafa
not af blöðunum eftir 6—7 vik-
ur, og er því grænkálið ein
fyrsta matjurtin á borðið eftir
grænmetisskort vetrarins.
En vilji menn láta það ná
fullum þroska, verður að sá
fræinu í sólreit snemma í mai
og gefa því hæfilegt vaxtarrými,
þegar það er gróðursett úti, t. d.
3 raðir á 1 meters breitt beð og
hafa 30—40 cm. milli plantna í
Töðum. Þá verður hver græn-
kálsplanta stór og þroskamikil
með stórum og þykkum, matar-
miklum blöðum.
Það er gott að eiga 50—100
slíkar plöntur í garðshorninu
um haustið! Grænkálið þolir
svo að segja hvaða kulda sem
er, en fyrir næðingi og snjó-
þyngslum verður að reyna að
vernda það — og gott er svo að
geta gengið að því nýju og góðu
meira hluta vetrarins. í því eru
A-, B-, C-, D- og E-bætiefni, svo
varla þarf sá, sem notar nóg af
þvi, að óttast kvilla þá, er or-
sakast af skorti þessara merki-
legu efna.
Hvar sem er á íslandi getur
grænkálið náð fullum þroska, ef
því er veitt nægileg næring og
sjálfsögð hirðing, svo að illgresi
dragi ekki úr vexti þess. Það er
sjálfsagt með gulrófunum og
kartöflunum í garðinum og
jafnvel þar sem ræktun þeirra
er vafasöm eins og á nyrztu
útkjálkum, þar er grænkálið
jurtín, sem aldrei þarf að bregö-
ast. — Reynið hana strax i vor.
Rétt er það, að blómkál og
hana, elska hana, þrá hana.
Náttúra þess er enn í harla
mörgum greinum lítt rannsök-
uð. Þar er afar mikið verk fyrir
höndum. Við, sem erft höfum
þetta fagra, lítt kannaða, hálf-
numda land, verðum sjálfra
okkar vegna og vegna framtíð-
arinnar að beina öllum okkar
kröftum til þess að leysa þau
verkefni, sem nú voru talin. Og
mörg fleiri þessu skyld.
Landið, þjóðin og sagan eru
eitt. Kyndill lífsins, sem örlögin
vörpuðu upp á eyðistrendur
þessa lands fyrir þúsund árum,
brennur enn og lýsir á hverju
byggðu bóli, í veru sérhvers
íslendings. Jafnvel í minning-
unni, á eyðiátöðvunum, þar sem
kynkvísl okkar varð að þoka
undan fyrir ofureflinu, tendrast
hugur manns heitri, stilltri glóð
samúðar, kapps og eftirsjár.
Eins og hver taug manns endur-
ómi eyðiþögnina, sem hrópar til
manns, miklu máttugri en nokk-
ur rödd lífsins: Heilagur er þessi
staður, helgaður lífinu af dauð-
anum um allar aldir. Hér sérðu
þyrnirunn hins stríðandi lífs.
Hvar er eldurinn geymdur, sem
á að tendra hann að nýju? Þessa
tilfinningu, þessa reynslu, hefir
enginn túlkað betur en skáldið
Gunnar Gunnarsson. Ég vil
ljúka þessum þætti með lofsöng
hans um eyðibýlið, ímynd ætt-
landsins:
— Við erum staddir margir
saman á koti einu inni á grýttri
heiðinni. Þar á meðal er faðir
minn. Ég hefti hestana utan
túns. Þetta hefir verið i meira
Drengjahlaup Ármanns fór
fram síðastliðinn sunnudag.
Drengj ahlaupið mun vera það
fjölmennasta kapphlaup, sem
nú er háð innan vébanda í. S. í.
Að þessu sinni tóku þátt í því
35 keppendur. Keppt var um
nýjan bikar, sem er gefinn af
Eggert Kristjánssyni stórkaup-
manni.
Úrslit hlaupsins urðu þau, að
K. R. sigraði með 11 stigum, átti
1., 3. og 7. mann. Ármann varð
næst með 19 stig, átti 5., 6. og
8. mann. Fimleikafélag Hafnar-
fjarðar varð þriðja, átti 2., 9. og
13.mann.Fjórða varð önnur sveit
Ármanns með 37 stig, fimmta í-
þróttafélag Kjósarsýslu með 41
stig, sjötta önnur sveit K.R. með
54 stig, sjöunda íþróttafélag
Reykjavíkur, hafði 61 stig, átt-
unda önnur sveit F. H. 72 stig,
og níunda önnur sveit í. K. með
82 stig. — Keppt var á sömu
vegalengd og áður hefir verið.
Fyrstur í mark varð Guð-
björn Árnason, K. R., á 7 mín.
18,9 sek., annar Haraldur Sig-
urjónsson, F. H., 7 mín. 19 sek.
og þriðji Garðar Þormar, K. R.,
á 7 mín. 37-,4 sek.
Guðbjörn tók forustuna þeg-
ar í upphafi hlaupsins með
Garðar, sem var þriðji, var að-
eins 1 sek. lengur en Guðbjörn í
komst Haraldur fram úr þeim,
en Guðbjörn fylgdi honum þeg-
ar eftir. Haraldur hélt síðan
forustunni, en Guðbjörn vildi
ekki láta sinn hlut og komst
fram úr honum á síðustu metr-
unum eftir langan og harðvít-
ugan lokasprett. Munaði tæp-
um metra á þeim.
Tími Guðbjörns er met. —
Gamla metið var 7.36,4 og var
sett í fyrra'af honum sjálfum.
Garðar, sem var þriðji, var að-
eins 1 sek. lengur en Guðbjörn
fyrra. Eru þessir 3 hlauparar og
margir fleiri, sem þarna kepptu,
mjög efnilegir íþróttamenn.
X.
hvítkál þykja almennt ljúffeng-
ari en grænkálið, en hafi menn
fyrst lært að borða grænkálið,
þá vill maður ekki án þess vera
síðan. Matreiðslukennslukonur
okkar þyrftu að birta leiðbein-
ingar um matreiðslu þessarar
káltegundar, sem af ofangreind-
um ástæðum er sjálfsögð á hvers
manns borði. — Vitað hefi ég
það notað hér á landi, bæði í
brauð og blóðmör, til drýginda
með ágætum árangri. í höndum
þeirrar húsmóður, sem kann
með grænkálið að fara, getur
það orðið „bezta kál á bænum“;
— svo að ég vitni aftur í hann
Guðmund Inga.
Ragnar Ásgeirsson.
lagi erfiður dagur. Þreyttur og
yfirkominn sezt ég á sandorpna
þúfu og horfi heim að bænum.
Grjótgarður liggur í rústum um-
hverfis túnskekilinn. Æ, hér er
ekkert nema grjót, grátt grjót.
Það gægist upp úr túninu, gláp-
ir frá sliguðum bæjarveggjun-
um......Bændurnir, sem hóp-
ast heima við lágkúrulegan bæ-
inn eru líka gráir á að líta —
gráir, gráir. Og þeir eru gráir í
meira en einum skilningi. Því
þeir eru líka beygðir af striti,
útiteknir, veðurbarðir. Álíka
margir menn og hér eru nú
samankomnir — álíka margir
hafa bændurnir verið, sem búið
hafa hér á þessum afskekkta bæ,
síðan land var numið. Það getur
ekki munað miklu. Ég virði þessa
gráu menn betur fyrir mér og
sé þá, að ég þekki reyndar eng-
an þeirra, hefi aldrei séð þá fyrr.
Þessir líkamar eru mótaðir ó-
kunnum örlögum, þessir andlits-
drættir ristir oddum ókunnra
rauna. Hér hafa þeir átt heima,
ár eftir ár, mann fram af manni,
síðan landið var fundið. Búið hér
og lifað af því, sem grjótið miðl-
aði þeim. Andi þeirra, trú og
tryggð gerði grjótið frjósamt.
Og ekki aðeins hér, heldur á öll-
um grýttum, gráum jörðum um
landið allt hafa slíkir bændur
búið, staðfastir synir moldar-
innar. Eins og sögn segir, að
haugaeldur brenni yfir fólgnu
gulli, þannig gýs nú allt í einu
upp logi yfir þessum gráa bæ,
sem siginn er til hálfs í jörð
niður. Upp af gráu grjótinu,
upp af bændum, sem bera lík-
Ávaxta-
ínnflutningurinn
í tilefni af því, að dagblöðin
hafa undanfarið verið að vonzk-
ast yfir afgreiðslu á úthlutun á-
vaxta, sem farið hefir fram á
skrifstofu Skipaútgerðar ríkisins
undanfarið, þykir mér rétt að
taka fram eftirfarandi:
Eins og kunnugt er, hafa síðan
1930, ríkisstofnanirnar, sjúkra-
húsin og ríkisskipin, haft sam-
eiginleg vöruinnkaup, og hefir
forstaða þeirra innkaupa verið
á skrifstofu Skipaútgerðar ríkis-
ins. Meðal þeirra vara, sem
keyptar hafa verið, eru ávextir.
Þegar tekið var fyrir að leyfa
innflutning á ávöxtum til lands-
ins, voru sjúkrahúsin undan-
tekin og hafa ætíð fengið leyfi
til að flytja inn ávexti til notk-
unar fyrir sjúklinga.
Aðrir, sem færðu sönnur á að
þeir þyrftu ávexti vegna veik-
inda, fengu þá, í gegnum þessi
innkaup, enda þótt þeir væru
ekki á sjúkrahúsum. Um þetta
vissu læknar bæjarins. Er ekki
kunnugt um, að neinir árekstrar
hafi orðið í sambandi við þetta
fyrirkomulag, þar til nú í vor, að
þúsundir manna komu meö lyf-
seðla frá læknum, um að þeir
þyrftu ávexti.
Allur þessi lyfseðlagrúi kom
alveg óvörum. Lítið var til af
ávöxtum, enda hafði innflutn-
ingsleyfið verið miðað við und-
anfarna notkun til sjúklinga.
Það var því ekki hægt að af-
greiða nema lítinn hluta af því
fólki, sem lyfseðlana hafði. Þeg-
ar því farið var að rannsaka
hverju þessi aukna eftirspurn
sætti, kom í ljós, að fólkið hafði
trúað skrifum dagblaðanna í
vetur, um að ávextir væru allra
eða flestra meira bót, farið til
læknanna og fengið hjá þeim
lyfseðla upp á ávexti í þúsunda
tali. Afleiðingin varð sú, að ekki
var hægt að taka þessa lyfseðla
alvarlega, af því að ekki fékkst
nægur innflutningur á ávöxtum,
til að fullnægja þeim.
Það er skiljanlegt, að þeir, sem
urðu frá að hverfa án þess að
fá ávexti út á sína lyfseðla, yrðu
gramir og kenndu afgreiðslunni
um, og leituðu til dálka dagblað-
anna með gremju sína, enda
fengið þaðan vitneskju um ágæti
ávaxtanna.
Þegar hér var komið málum,
óskaði skrifstofa Skipaútgerðar-
innar að hætta við úthlutunina
á ávöxtunum, en gerði það þó
ekki, fyrir tilmæli innflutnings-
og gjaldeyrisnefndar og vegna
hlífðar við þá sjúklinga, sem
þurfa ávaxta, eða að minnsta
kosti trúa því, að þeir þurfi þá,
og hafa fengið þá gegnum inn-
kaup ríkisstofnananna á undan-
förnum árum. Hinsvegar hefir
sú aðferð nú verið tekin, að talað
hefir verið við læknana og þeir
beðnir að úthluta ekki lyfseðl-
um upp á ávexti, til annarra en
þeirra, sem þeir telja að þeirra
þurfi nauðsynlega, og hafa
þeir yfirleitt brugðizt vel við
þeirri málaleitun, en þar til það
er komið á meðal allra lækna,
verða ekki afgreiddir ávextir
eftir lyfseðlum, fyrr en eftir-
grennslanir hafa leitt í ljós að
um sjúkling sé að ræða. Er þess
að vænta, að á þennan hátt
komist lag á þessi mál, meðan
ávextirnir eru ekki gefnir frjáls-
ir, en sýni það sig að það tak-
ist ekki, munu innkaup ríkis-
stofnananna neydd til að hætta
að kaupa inn ávexti fyrir aðra
en sjúkrahúsin.
Pálmi Loftsson.
Erlendar myndir
Hreinar
léreftstuskor
kaupir
PRENTSMIÐJAN EDDA H.F.
Lindargötu 1D.

Frá lieimsókn frönsku forsetahjónanna í París. Myndin er tekin á svölum Buckingham-hallar, en mikill mann-
fjöldl hafði safnazt saman við höllina, til að hylla Jorsetahjónin og ensku konungsfjölskylduna. Á myndinni
eru talið frá hœgri: Georg konungur, Lebrun forseti, forsetafrúin, Elizabeth prinsessa, Margaret Rose prinsessa
og Elizabeth drottning.
Frá höfuðborg Albaniu, Tirana.
M.s. Dronning
Alexandrine
fer þriðjudaginn 2. mai kl. 6
síðdegis til ísafjarðar, Siglu-
fjarðar, Akureyrar. Þaðan sömu
leið til baka.
Pantaðir farseðlar þurfa að
sækjast í dag eða í síðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag.
Fylgibréf yfir vörur komi sem
fyrst.
Skfpaafgrefðsla
Jes Zimsen
Tryggvagötu. Sími 3025.
Vinnið ötullega fyrir
Tímann.

Eiturgas er stundum notað á friðartimum. I Þýzkalandi hafa vísindin tekið
það í sína þágu í baráttunni gegn dýrum og skorkvikindum, er valda
skemmdum á trjám og jurtagróðri. Hér á myndinni sézt flugvél svífa yfir
trjátoppunum og skilja eftir i flugfari sinu dökka mön af eitruðum loft-
tegundum, sem sígur hœgt niður til jarðar. Hingr eitruðu lofttegundir setj-
ast í lögum á skógarlaufin og stofnana og tortíma lirfum og öðrum sníkju-
dýrum er á trjágróðrinum lifa.
12
William McLeod Raine:
ÞÉR ættuð að reyna kolin og
koksið frá
Kolaverzlnn
Sigurðar Ölafssonar.
Símar 1360 og 1933.
ingu grjótsins, stígur bjartur,
stilltur logi, loginn af hinum si-
brennandi þyrnirunni lífsins.
Guð hefir talað. —
með að eiga í fjölskyldunni svona lag-
lega og blíðlynda stúlku.
Hún sagði ekkert, enda hafði hún nú
annað að hugsa um. Þau voru villt. Hún
þekkti ekki lengur neinar áttir og ekkert
varð séð frá sér fyrir hríðinni.
— Ég rata ekki, sagði hún loks, og
nokkurs ótta gætti í röddinni.
— Ég hefi haldið það góða stund, svar-
aði hann. — Hvað er langt heim til þín?
— Fjórar eða fimm milur.
— Gæti klárinn þinn ratað, ef þú létir
hann ráða?
— Það er af og frá, hann er mjög
heimskur.
— En hvað um lækinn? Ef við færum
aftur þangað og fylgdum honum, mynd-
um við þá komast til bæja?
— Svo sem hálfa mílu þaðan, sem við
vorum, er eyðikofi.
— Þá væri það reynandi.
— Getum við fundið lækinn?
— Já, með því að fara undan hallan-
um, ég skal fara á undan, fylgdu mér
bara fast eftir.
Kuldinn var nístandi napur og hríðin
hamlaði ferðum þeirra. Þau komu að
brekku, héldu niður hana og voru þá
komin að læknum. Þau beygðu til vinstri
og hestarnir brutust gegnum snjóinn,
eftir læknum, unz þau komu að gadda-
virsgirðingu.
Flóttamaðurinn frá Texas B
gátu aðrir menn lifað í friði, og þurftu
ekki að óttast um líf sitt.
Hún var samt óttaslegin, þegar hún
sneri burt og knúði Gypsy, hestinn sinn,
sporum. Hún hafði aldrei áður séð
mann líða svona út af allt í einu.
Á þessum fáu mínútum, síðan skotinu
var skotið, hafði vindurinn aukizt. Snjór-
inn kom í gusum og veðurhvinurinn var
ægilegur. Það var áreiðanlegt, að upp i
fjöllunum var skollinn á blindbylur og
hans var þá ekki langt að bíða niðri á
sléttlendinu. Nóttin var að skella á og
hvergi skjól....
Hún sneri Gypsy sínum við og reið
sömu leið til baka. Hún barðist af öllum
mætti gegn þessum veikleika sínum, en
hún hélt samt áfram sömu leið til baka.
II. KAFLI.
Þegar hún var komin af baki, læddist
hún varlega áfram, því að drífan var
svo þétt, að ómögulegt var að sjá nema
rétt út úr augunum, og hún vildi ógjarna
lenda í gildru.
Jú, maðurinn var þarna ennþá og lif-
andi. Hún heyrði hina spottandi rödd
hans:
— Svo þú komst þá aftur, til þess að
sannfærast um að þú hefðir drepið mig.
— Getur þú ferðast? spurði hún.
— Það er nú það eina, sem ég hefst að.