Tíminn - 11.07.1939, Blaðsíða 2

TmrVTV. f>rI5judagiim 11. Júlí 1939
79. blað
Mataræði og:
markaður
Eitir Jóhannes Davíðsson
Á nýafstöðnum sambands-
fundi samvinnufélaganna, var
nokkuð rætt um markaðsmögu-
leika fyrir ísl. afurðir og mögu-
leikana á því að koma væntan-
legri framleiðsluaukningu í verð.
Eins og kunnugt er, ráðum við
lítt eða ekki yfir erlenda mark-
aðinum, þó að sjálfsagt megi
vinna þar ný lönd að einhverju
leyti með auglýsingastarfsemi
o. fl. ráðum.
Aftur á móti ætti okkur að
vera meir í sjálfs vald sett, að
þröngsýni, að geta ekki skilið
þörf og vilja fólksins,sem býr við
þessa erfiðleika, til þess að fá
bætt úr þeim. Jón Þorláksson, er
mun réttilega hafa verið talinn
íhaldssamur maður, skildi þetta,
því fyrir nokkrum árum síðan
ritaði hann bækling, þar sem
sýnt var fram á, að þessar sam-
göngur væru óhagstæðar, og
fékk hann því þá til leiðar komið
um nokkurt skeið, að millilanda-
skipin komu við á Austfjörðum á
leið sinni til og frá útlöndum.
Þetta kom að vísu ekki að fullum
notum, en var þó mikil úrbót. Nú
hefir þessum ferðum verið hætt.
Sú skoðun virðist gægjast
fram hjá Morgunblaðinu, að
Eimskipafélagið eigi að hafa
einskonar einokunaraðstöðu í
samgöngumálum þjóðarinnar og
a. m. k. megi engin innlend félög
hafa neitt að segja á því sviði.
En blaðinu mætti vera það full-
ljóst, að Eimskipafélagið tryggir
sér ekki slíka aðstöðu með upp-
hrópunum um „þjóðþrifafyrir-
tæki“ og „óskabarn þjóðarinn-
ar“. Það getur því aðeins unnið
sér verðskuldaðar vinsældir hjá
þjóðinni, að það láti sjást, að
það sé starfi sínu vaxið og vilji
bæta úr þörfinni fyrir auknar
samgöngur.þar sem hún er mest.
Það verður að sýna svart á hvítu,
að það vilji láta vöruflutningana
komast í hendur íslendinga
sjálfra, og reyni að gera þá hent-
ugri og ódýrari en nú. Stjórn
Eimskipafélagsins virðist full-
komlega skorta skilning á þessu
tvennu, þar sem hún, í stað þess
að reyna að bæta úr því, hyggst
að láta byggja tekjuhallaskip
fyrir 4 y2 millj. kr. til farþega-
flutninga milli íslands og út-
landa. Meðan hún sýnir slíkt
skilningsleysi og ráðleysi, verður
hún að sætta sig við það, ef
menn snúa sér eitthvað annað
til að bæta úr þeim ágöllum, sem
nú eru mestir í samgöngumálum
þjóðarinnar.
gæta þess vandlega, hvort inn-
lendir sölumöguleikar fyrir ís-
lenzkar afurðir eru svo notaðir
sem skyldi, en á því tel ég mik-
inn misbrest.
Mjólkurframleiðsla okkar vex
svo að segja hröðum skrefum,
og gæti vaxið enn örar, ef
bændur og þeir menn, er sölu-
málin hafa með höndum, sæju
nokkra leið til að selja fram-
leiðsluaukann.
Vegna mæðiveikinnar hafa
margir bændur horfið að því
ráði að fjölga kúm og auka
mjólkurframleiöslu. Sýnist það
ekkert óráð, ef þeir markaðs-
möguleikar og framleiðsluform
eru notuð út í yztu æsar, er til
eru í landinu (aukin mjólkur-
sala, smjörsamlög). Hitt sýnist
vafasamara, að hleypa upp stóð-
hrossaeign í þúsundatali, þar
sem sölumöguleikar fyrir íslenzk
hross úr landi munu ekki batna,
og innanlandsmarkaður mjög
takmarkaður.
Um mjólkurvörurnar og
mjólkina er allt öðru máli að
gegna. Þar eru markaðsmögu-
leikarnir til, ef nægur skilningur
væri fyrir hendi, hjá neytend-
unum, á því hvílík þjóðarnauð-
syn það er að nota sem allra
mest þessa ágætu og hollu fæðu-
tegund. Nýmjólkursala frá
mjólkurstöðinni hér mun vera
til jafnaðar 15—17000 lítrar á
dag. Eitthvað er auðvitað selt
beint úr fjósum einstakra
manna, en það er hverfandi lít-
ið í þessu sambandi.
Mun það því láta nærri, að
mjólkurneyzlan hjá Reykvíking-
um sé i/2 lítri á mann, í stað 1
litra, sem talið er að hver maður
þurfi og eigi að nota af mjólk á
dag, til þess að lífi og heilsu og
líkamlegri vellíðan sé sæmilega
borgið.
Þegar þetta er athugað, er
augljóst, að ennþá eru miklir
markaðsmöguleikar fyrir ný-
mjólk i höfuðborginni og þyrft-
um við ekki að kvíða offram-
leiðslu á mjólk fyrst um sinn,
ef höfuðstaðarbúar vildu al-
mennt hverfa að því ráði, að
auka mjólkurneyzlu sína að
verulegum mun frá því sem nú
er. Nú er víðast almenna við-
kvæðið, þegar um þetta er tal-
að: mjólkin er of dýr neyzlu-
vara.
Ekki er ég við því búinn að
hrekja þá fullyrðingu með full-
gildum rökum. En allmjög eru
þó skiftar skoðanir meðal neyt-
enda í Reykjavík um þetta.
Þekki ég t. d. alþýðumann í
Reykjavík, er notar daglega um
1 1. af nýmjólk á mann til mat-
ar (heimilið barnlaust) og tel-
ur hann mjólkina síst dýrari en
aðrar fæðutegundir, er hann á
kost á að kaupa hér, en miklu
betri og hollari. Heimili munu
einnig vera hér í höfuðstaðnum
er nota mjög lítið af mjólk,
þrátt fyrir sæmilegar og mjög
góðar efnahagslegar ástæður,
af því húsráðendur halda að
mjólkin sé dýrari en annar mat-
ur, og svo mun matartízkan
eiga sinn drjúga þátt í því að
draga úr mjólkurneyzlunni.
Þegar íslendingar, illu heilli,
tóku upp þá nýbreytni að fækka
máltíðum sínum í tvær á dag í
stað þriggja áður, og nota kaffi
með brauði, oft sætum kökum í
stað morgunverðar, er áður var
venjulega grautur og mjólk, var
að minni hyggju, að miklu leyti
horfið að óráði, sem hefir orðið
þjóðinni dýrkeypt, bæði efna-
lega og heilbrigðislega séð.
Fyrir einum mannsaldri voru
3 máltíðir á dag og svo mola-
kaffi eða annar drykkur tvisv-
ar til þrisvar. Nú er drukkið
kaffi með brauði jafnoft á dag,
og víða daglega notaðar sætar
kökur, sem flestir álíta mjög ó-
hollan og dýran mat.
Allir vita, að óhollt er að skola
lítt tuggðu brauði niður með
kaffi eða öðrum drykk, sem
neytt er jafn framt brauðinu,
vegna þess að kolvetnin í korn-
mat þurfa að blandast sem bezt
munnvatninu, til þess að þau
geti melzt vel, og þar af leið-
andi orðið líkama mannsins að
notum.
Út frá þeim forsendum mætti
brauðát með kaffi minnka, en
haframjölsgrautar og nýmjólk
koma í .staðinn til morgun-
verðar.
Hafragrautur og nýmjólk
mun vera einhver ódýrasta,
bezta og hollasta fæða, er við
eigum völ á, og sem betur fer,
eru margir íslendingar enn svo
hyggnir að nota hann til morg-
unverðar, í stað kaffis, einkum
í sveitum. En að hitt sé ráðandi
tízka, kaffi og brauð, sézt bezt
á opinberum matsölustöðum,
þar þarf að panta graut og
mjólk sérstaklega, en kaffiboll-
arnir eru sjálfsagðir á borðið
annars.
Þetta þarf sannarlega að
breytast, bæði frá heilsufars-
legu og þjóðhagslegu sjónarmiði
séð. Það er ekki nóg að börnin
séu látin borða hafragraut og
mjólk á morgnana, ef þau sjá
þá fullorðnu drekka kaffi, það
er eins og að banna þeim að
blóta og nota tóbak, sem þeir
fullorðnu áskilja sér þó rétt til.
Börnunum finnst þau kúguð til
að halda sér frá því sem er í
raun og veru eftirsóknarvert og
gott.
Ef að hægt væri að breyta
(Framh. á 3. síSu)
JÓNASJÓNSSON:
Laxá í Þingeyjarsýslu
314
^ímtrm
Þri&judayinn 11. jttií
Vöruílutníngar
Kaupfélaganna
Á síðasta aðalfundi S. í. S. var
samþykkt áskorun til sambands-
stjórnarinnar um að athuga
möguleikana fyrir því, að það
tæki vöruflutninga félagsins al-
gerlega í sínar hendur með eigin
skipum eða leiguskipum, en ef
það þætti ekki hagfellt, að vinna
þá að því að fá bættar samgöng-
ur við hinar afskekktari hafnir.
Einkum var óskað eftir fleiri við-
komum Hamborgarskipa Eim-
skipafélagsins og þeirri áskorun
beint til Skipaútgerðar ríkisins
að auka strandferðirnar.
Þótt undarlegt megi virðast,
hefir Mbl. notað þessa samþykkt
sem árásarefni á samvinnufélög-
in og kallar hana m. a. „hótun
til Eimskipafélagsins“. Hinsveg-
ar kvartar blaðið undan því, að
í samþykkt sinni hafi aðalfund-
ur S. í. S. ekki gert neinar kröf-
ur til Skipaútgerðarinnar. Þetta
er fullkomlega ósatt, enda af-
sannar blaðið sjálft þessi ósann-
indi sín með því að birta tillög-
una, sem samþykkt var, því þar
er þetta tekið skýrt fram.
Það hefir ekki verið athugað
nákvæmlega hvað mikið S.Í.S. og
sambandsfélögin greiða fyrir
vöruflutninga milli íslands og
útlanda, en þegar allar vörur eru
taldar, — þar á meðal vörur, sem
fluttar eru í heilum förmum og
Eimskipafélagið flytur því yfir-
leitt ekki, en það eru kol, salt,
byggingarefni, síld og saltkjöt,
auk vara, sem fluttar eru við
leiguskipum á hafnir, er milli-
landaskipin koma aldrei á, t. d.
Hornafjörð og Eyrarbakka —
mun láta nærri að öll flutnings-
gjöld, sem félögin greiða, nemi
allt að 1.5 millj. kr. á ári.
Þegar það er því athugað,
hversu mikið vöruflutningarnir
kosta samvinnufélögin, er það
ekkert undarlegt, þótt þau vilji
láta rannsaka, hvort ekki sé
hægt að fullnægja flutninga-
þörf þeirra á ódýrari og hag-
felldari hátt. Þetta mál er heldur
engan veginn nýtt á aðalfund-
um S.Í.S. Það hefir oft verið rætt
þar og fyrir 20 árum síðan mun-
aði minnstu að ráðizt væri
í skipakaup. Sambandsfélögin
hafa nú orðið það mikla flutn-
inga, að þau eiga auövelt með að
safna saman í heila skipsfarma
og komast á þann hátt að betri
kjörum en áætlunarskip geta
veitt. Eimskipafélagið hefir ekki
viljað auka skipakost sinn til að
fullnægja þessari þörf, þótt oft
hafi verið bent á, að það gæti
bæði verið félaginu sjálfu hag-
kvæmt og gefið þeim, sem mikið
hafa að flytja, kost á ódýrari
flutningum.
Annað er það, sem hlýtur að
valda eðlilegri óánægju hjá
kaupfélögunum í garð Eimskipa-
félagsins. Þegar félagið var
stofnað, keypti það tvö skip og
átti annað að annast samgöngur
við Norður- og Austurland, en
hitt við Suður- og Vesturland.
Síðan hefir skipum félagsins
fjölgað, en það er eins og Norð-
ur- og Austurlandið hafi alltaf
orðið hornreka, að undanskild-
um Siglufirði og Akureyri, en
þangað koma flest skip félagsins.
Aðeins eitt skip, Lagarfoss, hefir
reglubundnar ferðir til Austur-
og Norðurlands. Það fer 8 ferðir
milli íslands og útlanda. Auk
þess fer Goðafoss eina ferð norð-
ur um og frá Austfjörðum til út-
landa og Brúarfoss fer 2—3 ó-
reglubundnar ferðir til að taka
útflutningskjöt á þeim höfn-
um, þar sem frystihús eru.
Það eru því mjög margar hafnir,
þar sem starfandi eru stór kaup-
félög, sem hafa mjög ónógar
sámgöngur við útlönd. Má nefna
Djúpavog, Fáskrúðsfjörð, Reyð-
arfjörð, Eskifjörð, Norðfjörð,
Borgarfjörð, Vopnafjörð, Þórs-
höfn, Kópasker, Húsavík (sem
hefir þó fengið nokkrar úrbætur
seinustu árin), Hofsós, Sauðár-
krók, Skagaströnd, Blönduós,
Hvammstanga, Borðeyri, Hólma-
vík, Reykjarfjörð og Norðurfjörð.
Þegar á þetta allt er litið, hið
mikla flutningamagn félaganna
og óhagstæðar samgöngur til
margra smærri hafnanna austan
og norðanlands, er það hrein
I.
Það er erfitt að fá endanlega
og óumdeilda dóma um fegurð.
Menn eiga erfitt með að koma
sér saman um hvað sé fegursta
byggingin, fegursta málverkið,
fegursta höggmyndin eða feg-
ursta konan í tilteknu landi, þó
að eigi sé víðar leitað.
En ef talað er um hvað sé
fegursta fallvatnið á íslandi,
þá held ég að um það sé fullt
samkomulag meðal þeirra, sem
séð hafa flestar ár hér á landi.
Almannarómurinn virðist vera
eindregið með því að Laxá úr
Mývatni sé fegursta áin á ís-
landi.
Þessi á hefir ýmislegt fleira
sér til ágætis en fegurðina eina.
Þar er ein hin bezta aðstaða til
virkjunar, og er Akureyrarbær
að gera þar mikla rafstöð. Með
orku Laxárfossanna hjá Grenj-
aöarstað má hita og lýsa allt
Norðurland, þegar þjóðin hefir
efni til að leggja leiðslur um
dreifbýlið. Á bökkum Laxár og
Mývatns hafa fæðst upp nálega
öll hin sjálfmenntuðu skáld
Þingeyinga. Vatnið í Laxá er
svo frjótt, að hvar sem það
snertir gróðurmoldina, er jörð-
in vafin hinu kjarnmikla grasi
eða þróttmikla trjágróðri. Mý-
vatn og Laxá eru full af lífefn-
um, líkamlegum og andlegum.
II.
En þeir, sem fundu og byggðu
ísland, sáu í þessu fallvatni enn
önnur gæði. Áin var þá full af
laxi, og sá auður réði nafni
hennar. Fræöimenn í þeim efn-
um telja Laxá úr Mývatni vera
í eðli sínu alveg frábært heim-
kynni fyrir þessa fisktegund.
Þeir telja skilyrðin til stór-
felldrar laxaræktar í þessari á
alveg óvenjuleg, líka þó að
leitað sé út fyrir íslenzka land-
steina.
En þessi góða. á er samt ekki
auðug af laxi, nú sem stendur.
Þekktasta veiðijörðin við ána er
Laxamýri, skammt ofan við ós-
ana. Sú jörð á hólma i ánni og
lönd á báðum bökkum og hefir
hin beztu veiðiskilyrði. Samt
telur bóndinn þar, Jón Þor-
bergsson, að í fyrrasumar hafi
öll veiði hans í laxakistum, og
þær eru aðal veiðitækið á Laxa-
mýri, ekki verið nema 113. Á
nokkrum bæjum ofar við ána,
er nokkur veiði, bæði í net og
á stöng. En af arðinum á Laxa-
mýri, eins og hann er nú, má
sjá hve hörmulega hefir tekizt
til fyrir mönnunum, sem átt
hafa þessa gullkistu, að gera
hana að þeirri auðlind, sem
náttúran hefir ætlað henni að
vera.
Það hlýtur að vera einhver
veigamikil ástæða til þess, að
svo auðug veiðielfa er orðin svo
snauð. Og almannarómurinn
hefir aldrei verið í vandræðum
með svarið. Rányrkjan við þessa
veiði hefir verið sterkari en
gjafmildi árinnar. Alveg sér-
staklega hafa kisturnar á Laxa-
mýri í síðastliðin 80 ár, verið
þyrnir í augum allra skyn-
bærra og óhlutdrægra manna,
sem um málið hafa hugsað. Nú
er líka svo komið, að Laxamýri
er eina jörðin á landinu, sem
notar kistur við laxveiði, og
með þeim fátæklega árangri,
sem að framan er lýst.
III.
Fyrir 80 árum tók ríkur og
athafnamikill bóndi á Laxamýri
upp þann sið að þvergirða ána
með girðingum og laxakistum,
enda átti hann lönd á báðum
bökkum. Þótti búendum ofar í
dalnum einsýnt að með þessu
athæfi væri frá þeim tekin öll
veiðiskilyrði. Gengu bændur og
prestur í miðri Þingeyj arsýslu
þá í félag til að afnema þessa
nýjung. Tóku þeir í votta viður-
vist girðingarnar úr ánni og
töldu þær með öllu óheimilar.
En þegar bóndi fór sínu fram
engu að síður, kom Benedikt
Kristjánsson prestur í Múla með
fjölda bænda og kastaði kist-
unum niður fyrir fossinn. Stóðu
prestur og allir hinir þróttmestu
bændur í þeim hluta héraðsins
að þessum aðgerðum. Benedikt
Kristjánsson var skörungur í
héraði og á Alþingi. Hann var
lengstan hluta æfi sinnar einn
af merkismönnum í liði Jóns
Frá Tímamönnum:
Hundrað prósent.
Innheimtu Tímans hafa þessa
dagana borizt skil frá nokkrum
trúnaðarmönnum blaðsins. Hafa
þau yfirleitt verið mjög góð og
sumir jafnvel náð hinu setta
marki, sem er, að allir kaupend-
ur blaðsins — 100% — borgi.
Guðjón Jónsson á Skeggja-
stöðum í Hraungerðishreppi,
Árnessýslu, hefir á síðastliðnu
sumri og í vor unnið af miklum
og lofsverðum áhuga og dugnaði
að innheimtu blaðsins. Árang-
urinn er sá, að í fjölmennum
hreppi með mörgum kaupendum
greiða allir, — 100% —. Guðjón
hefir staðið í mjög góðu sam-
bandi við innheimtumann
blaðsins í Reykjavík og verið
sístarfandi og hugsandi um
blaðið, útbreiðslu þess og inn-
heimtu.
í Skarðshreppi í Dalasýslu
hefir Steingrímur Samúelsson á
Heinabergi unnið mjög vel fyrir
blaðið og borga nú allir kaup-
endur blaðið skilvíslega. Fyrir
tveim árum voru aðeins 10%
kaupenda í hreppnum, sem
borguðu blaðið. Þessa tölu hefir
Steingrímur tífaldað — upp í
100%.
Einn af ágætustu Tímamönn-
um er Sigurjón Árnason bóndi í
Pétursey í Vestur-Skaftafells-
sýslu. í fyrra vann hann mjög
vel að innheimtu blaðsins, svo
að langsamlega flestir kaup-
endur borguðu þá blaðið, en nú
fyrir nokkrum dögum sendi
hann innheimtunni bréf, sem
hafði þær góðu fréttir að færa,
að nú var Sigurjón búinn að ná
„takmarkinu“. Enginn óskilvís
kaupandi framar. Dyrhóla-
hreppur er einn af 100% hrepp-
unum. Sigurjón hefir ekki ein-
göngu hugsað um innheimtu
blaðsins, heldur hefir hann
einnig útvegað blaðinu nýja
kaupendur, þótt margir væru
fyrir í hreppnum.
Árangurinn af starfi þessara
manna og annarra slíkra fyrir
blaðið, er ómetanlegur. Það er
ekki aðeins að þeir vinni blað-
inu fjárhagslegt gagn, heldur
eru þeir einnig fremstir í bar-
áttunni við að kveða niður þann
landlæga ósið, að taka á móti
blöðum, án þess að borga þau.
Sú veila, sem liggur í því, að
borga ekki blöð, getur haft al-
varlegri afleiðingar en margur
hyggur, og er því mikils um vert
að lækna hana, og að því vinna
Tímamenn um land allt.
Því er ekki hægt að neita* að
aðstaðan við innheimtuna er
afar ólík í hinum ýmsu sýslum
og hreppum. En ef allir gera
það sem þeir geta, verður árang-
urinn eins góður eins og hjá
þessum þrem mönnum, sem hér
hafa verið nefndir. Og ég veit
Sigurðssonar í frelsisbaráttu
þjóðarinnar.
Eftir þessi átök var sett fast
skipulag um kistuveiðarnar,
sem átti að tryggja rétt þeirra,
sem ofar bjuggu við ána. En í
framkvæmdinni báru þeir
skarðan hlut frá borði. Stór-
bóndinn á Laxamýri hafði bezta
aðstöðuna. Hann átti löngum
vingott við kaupmanninn á
Húsavík og sýslumanninn á
Héðinshöfða. Dreifðu smábænd-
urnir ofar í dölunum áttu fáa
vini, sem voru þess megnugir
að veita þeim lið, sem um mun-
aði. Að lokum var svo komið, að
dalabændurnir voru næstum
farnir að trúa því, að það væri
samkvæmt yfirnáttúrlegri ráð-
stöfun, að næstum enginn lax
kom þeim til hagsbóta, í meg-
inhluta Laxár, eða hinar tæru
bergvatnsár, sem í hana falla.
IV.
Nokkrum missirum eftir að
Framsóknarflokkurinn tók til
starfa, vann ég að því með
bændum í austurhluta Þingeyj-
arsýslu, að Alþingi var send al-
menn bænarskrá þaðan úr hér-
aði, um að opna Laxá, sem var í
raun og veru sama og að upp-
hefja forréttindi Laxamýrar, um
að mega hafa fastar veiðivélar
nærri ósunum. Undir skjal þetta
skrifuðu nálega allir landeigend-
ur við Laxá og hliðarár hennar,
ofan við ósajarðirnar. Ekki
sinnti Alþingi þessu máli. Merkir
þingmenn litu fyrst og fremst á
þörf Laxamýrar og að jörðin
væri keypt, seld og virt til arfs
og skatts með þessum sérrétt-
Athugfasemd
í greinum, sem birzt hafa í
Morgunblaðinu að undanförnu
um skipakaup Eimskipafélags
íslands, m. a. í „leiðréttingu“,
sem formaður og ritari félags-
ins birta í Morgunbl. 9. júlí, er
þess getið að ég hafi, sem ráð-
herra,með bréfi dags. 3. nóv. f. á.,
lofað að leggja til við Alþingi að
félaginu yrði veittur sérstakur
styrkur úr ríkissjóði vegna
kaupa á því skipi, sem félagið
hefir nú samið um smíði á. í
nefndu bréfi mínu var þetta fyr-
irheit um meðmæli til Alþingis
því skilyrði bundið, að sú lausn
fengist á gjaldeyrishlið málsins,
sem framkvæmanleg væri að á-
liti ríkisstjórnarinnar og gjald-
eyris- og innflutningsnefndar.
Eimskipafélagið hefir nú sam-
ið um smíði á þessu stóra far-
þegaskipi, án þess að uppfylla
það skilyrði fyrir stuðningi
ráðuneytisins, sem um getur í
nefndu bréfi frá 3. nóv. Þegar
ég fór úr ríkisstjórninni, hafði
ráðuneytið engar upplýsingar
fengið frá Eimskipafélagsstjórn-
inni um það, á hvern hátt fé-
lagiö ætlaði að greiða vexti og
afborganir af þeim stóru lánum,
sem það tekur erlendis til kaupa
á skipinu og ekki hefir félags-
stjórnin heldur sent gjaldeyris-
og innflutningsnefnd umsókn
um leyfi til innflutnings á skip-
inu og yfirfærslu á andvirði
þess, sem hefði þó átt að gerast
áður en sú ákvörðun var tekin
að láta smíða þetta stóra og dýra
skip.
Þar sem stjórn Eimskipafé-
lagsins hafði, eins og að fram-
an greinir, enga grein gert fyrir
því hvernig ætti að yfirfæra
andvirði skipsins, ritaði ég fé-
laginu annað bréf í s. 1. apríl-
mánuði, þar sem var fram tekið
að ráðuneytið teldi eigi fært að
mæla með því við Alþingi að
styrkja félagið til kaupa á far-
þegaskipinu, en þess jafnframt
getið, að ríkisstjórnin vildi
gjarnan eiga tal við félags-
stjórnina um möguleika til
kaupa á vöruflutningaskipi eða
skipum.
Taldi ráðuneytið skynsam-
legra að fjölga vöruflutninga-
skipum, sérstaklega vegna
stríðshættunnar, heldur en að
kaupa farþegaflutningaskip, þó
að stjórn Eimskipafélagsins hafi
aðra skoðun á því máli.
p.t. Reykjavík, 10. júlí 1939.
Skúli Guðmundsson.
að í sumar getur Tíminn flutt
öðru hvoru fréttir af batnandi
ástandi í innheimtumálum
blaðsins, og stuttar frásagnir af
störfum 100% Tímamanna.
E. B.
indum. Vár málið svæft að þessu
sinni og næsta ár á eftir, ein-
göngu af því að Laxamýri átti
jafnan sína öruggu talsmenn,
þegar bændurnir ofar í dölunum
minntu á tilveru sína og rétt til
að njóta gæða jarða sinna.
Þó kom þar að lokum árið 1932,
árið eftir hinn mikla kosninga-
sigur Framsóknarmanna, að
gerð var ný skipun á um laxa-
málin, sunnudagsfriðunin var
lengd til stórra muna og þrengd
sérréttindin um kistuveiði. Á
þessu þingi, 1932, voru hagsmun-
ir bændanna ofan við ósana í
fyrsta sinn eftir 80 ár, nokkurn-
veginn teknir til greina.
Þó var jafnvel á þessu þingi
nóg um talsmenn fyrir ósa-
bændur og var laumað inn í
löggjöf, sem yfirleitt má telja
heilbrigða, ýmiskonar undan-
þágum, sem verið hafa til leið-
inda og minnkunar síðastliðin
ár. Komu sumar þessar undan-
þágur sér miður vel fyrir Laxá,
enda sézt árangurinn af óheppi-
legri meðferð mannanna á þess-
um ágætu náttúrugæðum
greinilegast, með þvi að athuga
hina sárlitlu kistuveiði 1938. En
kistuveiðin hefir jafnan verið
talin aðalatriði, þegar rætt hef-
ir verið um laxveiði í þessari á.
V.
Málum var þá svo komið, að
í Eyjafjarðará og Suður-Þing-
eyjarsýslu mátti heita, að allar
ár væru tæmdar af laxi, nema
Laxá úr Mývatni, og hún þó svo
mögur veiðiá, sem nú hefir verið
lýst. Á hinn bóginn var ljóst öll-
um hugsandi mönnum, að í þess-
I