Tíminn - 11.07.1939, Blaðsíða 3

79. blað
TÍMIM. þrlðjmlagiim 11. jálí 1939
315
B Æ K U R
Búnaffarskýrslur áriff 1937.
Gefiff út af Hagstofu
íslands.
Skýrslur þessar skiptast eins
og venjulega í fjóra kafla, um
búpening, ræktað land, jarðar-
gróða og jarðabætur.
í fardögum 1937 var búpen-
ingseignin, sem hér segir:
Sauðfé 655.356 og varþað heldur
fleira en árið áður. Hæstu tölu
hefir sauðfénaður náð í bún-
aðarskýrslum 1933, er hann
taldist 728 þús. Á fardagaárinu
1936—37 fækkaði sauðfénaði á
Vesturlandi um 5%, á Norður-
landi um 2%, en fjölgaði um
4% á Suður- og Austurlandi.
Nautgripir töldust 37.886 eða
hafði fjölgað um 891. Tiltölulega
mest var fjölgunin á Austur-
landi og Vestfjörðum.
Hross voru talin 47.272 og
hafði fjölgað um 1227.
Hænsni voru talin 84.675 eða
nokkru færri en árið áður. Svín
voru talin 323. Endur og gæsir
voru taldar 1.526. Loðdýr voru
talin 2.650.
Ræktað land var talið sem hér
segir: Túnastærðin 34.156 ha.,
en var 33.399 ha. árið áður. Mat-
jurtagarðar voru taldir jafnstór-
ir og árið áður, en þeir voru þá
657 ha. Kornræktarland var
talið 361/2 ha.
Jarðargróðurinn á árinu 1937
varð, sem hér segir: Taða 1006
þús. hestar eða um 150 þús. hest-
um minni en árið áður. Úthey
1.046 hestar eða nær 100 þús.
hestum minna en 1936. Jarðepli
64.587 tn. eða um 20 þús. tn.
minna en árið áður. Rófur og
næpur 14.936 tn. eða um 10 þús.
tn. minna en árið áður. Óhag-
stæð veðrátta átti meginþátt-
inn í þessari rýrnun jarðar-
gróðans frá því árið áður.
Mótekjan varð 143.262 hestar
og hrísrif 13.037 hestar.
Jarðabætur á árinu 1937 námu
574 þús. dagsverkum á móti 610
árið áður. Voru þær aðallega
þessar: Safnþrær og áburðarhús
14.373 teningsmetrar, nýrækt
túna 646 ha., túnasléttur 253 ha.,
matjurtagarðar 108 ha., opnir
framræsluskurðir 94.850 ten-
ingsmetrar, lokræsi 68.530 m.,
girðingar 389 km., grjótnám
16.358 teningsmetrar, hlöður 119
þús. teningsmetrar, engjasléttur
14.600 ferm., gróðurskálar 557
ferm., heimavegir 2573 ferm.,
veitugarðar 1.455 teningsmetrar,
vatnsveitugarðar 13.117 tenings-
metrar.
um tveim sýslum eru margar ár
sérlega vel fallnar til fiskirækt-
ar. En lax kemur ekki í aðrar
ár, en þar sem hann er alinn
upp. Og í þessum tveim sýslum
var engin „fóstra“ til nema
Laxá úr Mývatni, sem náttúran
hafði gert ríka, en mennirnir
fátæka.
Fyrir nokkrum árum tók Vil-
hjálmur Þór sér fyrir hendur,
vegna Kaupfélags Eyfirðinga, að
koma á fiskarækt í Eyjafjarð-
ará. Hann reyndi að koma á fót
klakstöð við Laxá, til að fá
þaðan seiði, en sú tilraun mis-
heppnaðist, án þess að honum
væri um að kenna. Nokkru síð-
ar bar ég fram frv. i þinginu
um klakstöð við Laxá og um
heimild til að taka Laxá, eða
hluta af henni eða vatnahverfi
hennar leigunámi um nokkurra
ára skeið. Alþingi gerði frv.
þetta að lögum. Var reist klak-
stöð á Brúum, skammt ofan við
Grenjaðarstað. Ólafur Sigurðs-
son á Hellulandi stýrði því verki.
Hefir nú verið klakið út í þessu
húsi í tvö ár, og seiði flutt það-
an í nálega allar ár í Eyjafirði
og Suður-Þingeyjarsýslu, sem
til mála geta komið um fiski-
rækt, nema Hörgá í Eyjafirði.
Seiðin hafa verið látin í ána í
Reykjahverfi, Laxá sjálfa, og
hennar vegna í Mývatn, Reykja-
dalsá, Skjálfandafljót, Djúpá,
og nokkrar smáár í Köldukinn,
Fnjóská, á í Höfðahverfi, Eyja-
fjarðará, Svarfaðardalsá og ána
í Ólafsfirði. í þessar ár hefir
verið látið mismunandi mikið
af seiðum. Sumstaðar aðeins
nokkur þúsund, en í aðrar rúm-
lega 100 þús., en flestar þar í
milli. Englendingur, sem er
kennari við Eton-skóla, kaupir
seiðin í Fnjóská, og heldur því
áfram í 20 ár. Kaupfélag Ey-
firðinga ræktar Eyjafjarðará, en
(Framh. á 4. síSu)
A N N A L L
Dánardægnr.
Jón Pétursson, fyrrum bóndi
að Stöpum á Vatnsnesi, andaðist
«á síðastl. vori
að heimili sínu,
Tjörn á Vatns-
nesi, 78 ára að
aldri, fæddur
3. apríl 1861 í
Deildarkoti á
Álftanesi. Jón
fluttist ungur
norður í Húna-
vatnssýslu og
átti þar heima ávallt síðan.
Hann kvæntist árið 1887, Mar-
gréti Magnúsdóttur frá Valda-
læk, og bjuggu þau um 30 ára
skeið á Stöpum á Vatnsnesi. Af
7 börnum, sem þau hjón eignuð-
ust, náðu þessi 6 fullorðinsaldri,
og eru þau öll á lífi, Sigríður,
húsfreyja á Tjörn, Ari, er nú í
Vesturheimi, Ámundi, nú í
Reykjavík, Pétur Theodór, bóndi
í Tungukoti á Vatnsnesi og Sig-
urður, skólastjóri í Mýrarhúsum
á Seltjarnarnesi.
Margrét kona Jóns lézt árið
1921. Hætti hann þá búskap og
fluttist að Tjörn til dóttur sinn-
ar og tengdasonar, Helga E.
Thorlacius, sem þar búa.
Jón heitinn var heilsuhraust-
ur alla æfi, en sjóndapur síðustu
árin. Gat þó lesið og skrifað, en
hann skrifaði mjög fagra rit-
hönd. Ungur lærði hann söðla-
smíði og stundaði þá atvinnu
eftir því, sem tími vannst til
jafnhliða búskaparstörfunum.
Mataræði •
og markaður.
(Framh. af 2. síðu)
tízkunni í þá átt, að allir neyttu
hafragrautar og mjólkur til
morgunverðar í stað kaffis, væri
um feikna aukningu á nýmjólk-
ursölu að ræða og miklum á-
hyggjum létt af framleiðendum
og mikill gjaldeyrir sparaður
fyrir kaffi og sykur. Vil ég óska
þess og vona, að nefnd sú, er nú
vinnur að rannsóknunum ■ á
matarhæfi landsmanna, gefi
þessu gaum og segi fyrsta orðið
til þess að bannfæra óholla,
dýra og óþjóðlega nýbreytni í
matarhæfi okkar íslendinga, og
að forsvaxsmenn samvinnufé-
laganna og aðrir verzlunarmenn
og heilbrigðisverðirnir, fylgi
fast eftir þeirri öldu, sem vakin
yrði, að hún mætti rísa sem
hæzt og ná sem víðast.
Öðru atriði langar mig einnig
að vekja athygli á og beina til
matvæla- og mataræðisrann-
sóknanna, það er notkun kinda-
mörs og þorskalýsis í stað smjör-
líkis.
Okkar land er sérlega vel fallið
til að framleiða feitmeti, bæði til
lands og sjávar.
Þrátt fyrir það kaupum við er-
lendis frá efni í smjörlíki fyrir
stórfé, en vitum varla hvað við
eigum að gera við þorskalýsið
okkar, sem er viðurkennt fyrir
hollustu og ágæti.
Einnig er erfitt að selja kinda-
mör, eða var a. m. k. áður en
farið var að frysta kjöt fyrir
Englendinga.
Nú er mörinn víðast á landinu
bræddur í tólg. Á Vestfjörðum
og e. t. v. víðar, hefir hann verið
hnoðaður og notaður þannig til
viðbits, blandaður þorskalýsi og
bræddur út á soðinn fisk. Nú er
það álit þeirra manna, er dóm-
bærir eru um hollustu matar-
efna, að hnoðaður mör sé miklu
hollari og betri til matar en tólg.
Það er viðurkennt að því hærra,
sem bræðslumark feitarinnar er,
því tormeltari sé hún og snauð-
ari af bætiefnum. Tólgin er
miklu harðari og hefir hærra
bræðslumark en mör. Svo mun
hnoðunin á mörnun, gera mör-
inn meltanlegri vegna gerla-
starfsemi, er þar á sér stað.
Nú er þorskalýsi bragðvont og
óaðgengilegt í frumlegu ástandi,
en það ætti að vera kleyft nú-
tímavísindum og tækni að
blanda það óskaðlegum efnum,
er gerðu það bragðbetra svo
börn og fullorðnir neyttu meir
lýsis og bezt yrði að blanda því
saman við hnoðaðan mör, er
jafnaðist á við smjörlíki að
bragðgæðum, en væri margfalt
hollara og næringarríkara við-
bit. Þyrfti þá að finna þessum
„bræðing“ nýtt nafn, er ekki
SILFURREFIR
Seljum silfurrefahvolpa m. a. undan dýrum frá Svarstad,
Oslopels., 1. verfflaunalæffum og refum, er hlotiff hafa heiffurs-
verfflaun og verfflaunabikar.
Á refasýningunum s. 1. haust sýndum viff 23 silfurrefi og
fengum 22 verðlaun og auk þess tvenn heiffursverfflaun og verff-
launabikar fyrir bezta silfurrefinn (refhvolp) á sýningunni á
Blönduósi.
Tryggiff yffur í tíma kyngóffa silfurrefi til aff bæta hjá yffur
stofninn effa til að byrja silfurrefarækt meff.
Verff frá kr. 300 eftir kyngæffum og verfflaunastigum.
Upplýsingar gefur EYSTEINN BJARNASON, Sauðárkróki.
Refabiiið á Reynistað.
Sýning sjómanna
Bæjarbúar, nú fer að verffa hver síðastur aff sjá sýninguna
í Markaðsskálanum.
Komiff hefir verið fyrir á sýningunni áhaldi, sem sýnir
myndir frá atvinnulífi sjómanna okkar.
Vegna fjölda áskorana verffur fáninn, sem gefinn var Sjó-
mannadeginum hafffur á sýningunni í nokkra daga.
Sýningin opin alla daga kl. 2—10.
S YNIN G ARNEFNDIN.
Aðstoðarljósmóðurstaða
á fæðingardeild Landsspítalans er laus frá 1. sept. 1939. Staffan
er til 1 árs. Umsóknir sendist stjórnarnefnd ríkisspítalanna í
Arnarhváli fyrir 30. júlí næstkomandi.
1. júlí 1939.
Stjórnaraefiid ríkisspítalanna.
Hraðferðír B. S. A.
Álla daga nema mánudaga um Akranes og Borgarnes. —
M.s. Laxfoss annast sjóleiðina. Afgreiffslan í Reykjavík á
Bifreiffastöff íslands, sími 1540.
Bifreiðastöð Akureyrar.
Húðir og skinn.
Ef bændnr nota ekki tU eigin jiarfa allar
HÚÐIR og SKIM, sem falla til á heimilum
þeirra, ættn þeir að biðja KAUPFÉLAG sitt
að koma þessnm vörnm fi verð. — SAMBAND
tSL. SAMVINNUFÉLAGA selnr AAUTGRIPA-
HÚÐIR. HROSSHÚÐIR, KALFSKIAA, LAMB-
SKIM og SELSKIM til útlanda OG KAUPIR
ÞESSAR VÖRUF TEL SÚTUAAR. - AAUT-
GRIPAHÚÐIR, HROSSHÚÐIR og KÁLFSKESN
er bezt að salta, en gera verðnr það strax að
lokinni slátrnn. Fláningu verður að vanda
sem bezt ©g þvo óhreinindi og blóð af skinn-
nnnm, bæði úr holdrosa og hári, áður en salt-
að er. Góð og hreinleg meðferð, á þessnm
vörnm sem öðrum, borgar sig.
Ljósmæðraskólí íslands
Námsáriff hefst 1. október næstkomandi. Nemendur skulu
ekki vera yngri en 20 ára og ekki eldri en 30 ára, heilsuhraustir
(heilbrigðisástand verður nánar athugaff í Landsspítalanum).
Konur, sem lokið hafa héraffsskólaprófi effa gagnfræffaprófi,
ganga fyrir öffrum. Eiginhandarumsókn sendist stjórn skólans
á Landsspítalanum fyrir 1. september. Umsókninni fylgi aldurs-
vottorff, heilbrigffisvottorff og prófvottorð frá skóla, ef fyrir
hendi er.
Umsækjendur, sem hafa skuldbundið sig til aff gegna ljós-
móffurumdæmi aff námi loknu, skulu senda vottorð um þaff frá
viffkomandi oddvita.

Landsspítalanum,
24. júní 1939.
•■iWiewBsnHsr.
Guðm. Tlioroddsen.
ACCUMULATOREN-FABRIK,
Umsækjendur ljósmæffraskólans eru beðnir að skrifa á um-
sóknina greinilegt heimilisfang, og hver sé næsta símastöff viff
DR. TH. S0NNENCHEIN.
heimiii þeirra.
Kominn heím.
Oieígur J. Oieígsson
læknír.
Kopar
keyptur í Landssmiðjunni.
Gula bandið
er hezta og ódýrasta smjörlfklð.
I heUdsölu hjá
Samband isl.samvinnuf élaga
Sfiml 1989.
—
SMIPAUTC ERÐ
nmiSiw g*
Siidin
fer vestur um land í hringferff
miffvikudag 12. þ. m. kl. 9 síffd.
Flutningi óskast skilaff og
pantaffir farsefflar sóttir fyrir
hádegi á þriffjudag.
minnti á hið væmna þorskalýsis-
bragð.
Fljótvirkar vélar til að hnoða
mörinn á sláturstöðunum er
auðvelt að útvega, og þyrfti
hnoðunin eða iblöndun lýsisins
ekki að verða kostnaðarsöm.
Ég hefi hér vakið máls á fáum
atriðum af mörgum, er ég tel
miða til bóta og vera kleýft að
framkvæma. Vona ég að áður-
nefndir aðilar og aðrir góðir
menn og konur gefi þessu gaum,
og taki fleiri atriði í þjóðarbú-
skap okkar til athugunar og um-
bóta.
P. t. Reykjavík, 5. júlí 1939.
Jóhannes Davíffsson,
Neðri-H j arðardal.
132 William McLeod Raine: Flóttamaðurinn frá Texas 129
hreyfingum hestsins, varð nú stífur og
teinréttur.
— Þá höfum við náð þér, hvein hor-
aði maðurinn ánægjulega og bölvaði
hraustlega um leið og hann greip til
skammbyssunnar.
— Upp með hendurnar!
Taylor studdi höndunum á hnakk-
kúluna.
— Ég skil þetta ekki, herrar mínir, á
þetta að vera handtaka, eða hvað,
spurði hann hægt.
— Hafðu hægt um þig, lagsmaður, ef
þú villt ekki láta stoppa þig upp með
blýi, sagði beljakinn og rödd hans var
illileg.
— Mér dettur ekki annað í hug, sagði
Taylor. Þið látið mig ef til vill vita bráð-
um, hvað þetta á að þýða?
— Þú veist fjandans nóg um hvað
þetta á að þýða, sagði beljakinn grimmd-
arlega. — Stökktu af baki, Ed, og taktu
af honum byssurnar.
— Aðeins andartak, sagði Taylor. —
Hvað viljið þið? Hver haldið þiö að ég sé.
— Okkur er andskotans sama hver þú
ert, og ef þú hreyfir aðra hendina, þá
sendi ég þig umsvifalaust til helvitis
með rifflinum mínum.
— Hvar fékkst þú þennan hest, spurði
Ed og skáskaut flóttalegum augunum.
— Klárinn þann arna, sagði Taylor
hún skyldi heldur aldrei gleyma, nei,
aldrei að eilífu!
Æskan er oft skammsýn, og gerir sér
ekki ljóst, hvað áraraðirnar fá afmáð.
Molly var lika sannfærð um, að þessar
tilfinningar hennar, sem nú voru svo
ákafar, myndu haldast alla hennar æfi.
14. KAFLI.
Taylor vissi ekki hvað mikið forhlaup
hann hefði, það yrði undir því komið,
hversu fljótt Walsh kæmist á slóð hans.
Sennilegast var að sýslumaðurinn
héldi, að hann hefði leitað á þjóðveginn
og haldið norðureftir, til þess að komast
norður eftir, áður en gert yrði við sím-
ann. Slíkt væri erfitt. Það gat vel átt sér
stað, að búið yrði að gera við símann
innan sólarhrings, og þegar því væri
lokið væri erfitt fyrir elltan mann að
sleppa.
Flóttamaðurinn hugsaði sér að leita
suður á bóginn, svo sem fimmtíu mílur
eða jafnvel meira, og síðan vestur á
bóginn til Idaho. Honum fannst senni-
legt að bylsins hefði ekki gætt að mun
svo langt suður eftir og þar yrði því
hægara yfirferðar. í Sjömílnakofanum
fékk hann sér matarforða. Hann yröi
sennilega nokkra daga á lítt byggðu
svæði og hann vildi ekki hitta fleiri af
íbúunum en nauðsyn krefði. Mestar