Tíminn - 12.08.1939, Blaðsíða 3

92. blað
TÍMIM, langardagiim 12. águst 1939
367
B Æ K U R
A \ X Á L L
Árbók
Slysavarnafélagsins.
Árbók Slysavarnafélagsins
1938 er fyrir skömmu komin út.
Eru í henni ítarlegar skýrslur
um starfsemi félagsins þetta ár,
ástand björgunarmálanna og
fleira.
Þetta ár voru fleiri slysa-
varnadeildir stofnaðar heldur
en nokkru sinni fyrr síðan
Slysavarnafélagið tók til starfa,
alls níu. En slysavarnasveitir
þessar eru, í Austur-Landeyjum,
Súðavik, Vestur-Landeyjum,
Fljótshlíð, Hvolhreppi, Ása-
hreppi í Ranárvallasýslu, Þykk-
vabæ, Reyðarfirði og Holtum í
Ranárvallasýslu.
Björgunarskútan Sæbjörg
veitti allmörgum bátum, er
voru í nauðum staddir, aðstoð
sína, sömuleiðis varðskipið Æg-
ir, varðbáturinn Óðinn og varð-
skipið Þór. Auk þessa voru ýms
önnur skip fengin til hjálpar,
þegar það þótti hagkvæmara.
Alls voru 25 bátar með bilaða
vél eða af öðrum sökum ósjálf-
bjarga á hafi úti dregnir til
hafnar af þessum skipum.
Samkvæmt skýrslum árbókar-
innar um björgun frá drukknun
þetta ár, björguðu Vestmanna-
eyingar tveim bátshöfnum, alls
tólf manns, af vélbátum, er
sukku í fiskiróðri þar við eyj-
arnar. Tveim mönnum, er féllu
útbyrðis af síldveiðiskipum, var
bjargað af félögum þeirra, er
syntu eftir þeim. Drengur bjarg-
aði yngri leikbróður sínum, er
féll út af bryggju á Seyðisfirði.
Danskur bifreiðarstjóri bjarg-
aði manni frá drukknun í
Tungufljóti. Alls 17 manns.
Árið 1938 var eitt af þeim
mannskæðustu, hvað sjóslys
snerti síðan starfsemi Slysa-
varnafélagsins hófst. Af togara,
vélbát og tveim hreyfilbátum,
er fórust, drukknuðu alls þrjá-
tíu manns. Með hreyfilbátunum
tveim fórust fjórir menn og voru
allir að fuglaveiðum. Tveir menn
fórust í lendingu, þannig að
brimsjór tók þá út. Tveir menn
féllu útbyrðis og drukknuðu.
Sex manns féllu út af bryggjum
og drukknuðu. Sex manns
drukknuðu i ám eða vötnum.
Enginn drukknaði við skrip-
strand þetta ár og enginn féll
ofan um ís. Alls drukknuðu 46
manns þetta ár.
Tíu íslenzk skip og bátar
strönduðu eða töpuðust hér við
land árið 1938, þar af einn tog-
ari. Af þeim varð gert við þrjá
vélbáta, er náðust aftur á flot.
Auk þess strandaði hér enskur
togari, sem varðskipið Ægir
dróg á flot litlu seinna.
Tala björgunarstöðva hér við
land var 36 og var fjögur þús-
Dánardægur.
Sigurður Sigurðsson skáld frá
Arnarholti andaðist að heimili
sínu hér í bænum hinn 6. ágúst
síðastliðinn, tæplega sextúgur
að aldri. Hann var maður víð-
þekktur, meðal annars fyrir
skáldskap sinn og baráttu í
björgunarmálefnum Vest-
mannaeyja.
und krónum varið til endurbóta
á þeim og meðal annars fengnir
tveir nýir björgunarbátar, sem
komið var fyrir á Akranesi og
í Garði, og byggt yfir björgunar-
tækin í Þorlákshöfn og á Stokks-
eyri og að nokkru leyti á Harð-
bak á Sléttu.
Ýmsar stórgjafir hlaut félagið
þetta ár, meðal annars 25 þús-
und krónur frá hjónum í Ólafs-
firði.
Fulltrúi félagsins um slysa-
varnir á landi er Jón Oddgeir
Jónsson. Hann gekkst fyrir nám-
skeiði meðal bifvélavirkja og
bifreiðarstjóra, þar sem kennt
var um slysahættu af völdum
kolsýrlings og benzíns og fleira.
Ennfremur voru haldin nokkur
námskeið, þar sem verkstjórum,
skátum, íþróttamönnum,slökkvi-
liðsmönnum, járnsmiðum og
baðvörðum var kennt hjálp í
viðlögum og íleira slíkt. Fjöl-
menn námskeið voru haldin til
þess að kenna lífgun úr dauða-
dái og sjómönnum björgunar-
sund og almennt sund. Utan
Reykjavíkur voru námskeið
haldin í Vestmannaeyjum,
Keflavík, Vatnsleysuströnd,
Eyrarbakka og Hafnarfirði. —
Ennfremur var haldin svonefnd
umferðavika og eldsvarnavika.
Á annað hundrað manns
færðu Slysavarnafélaginu stærri
og smærri peningagjafir árið
1938, auk um sextíu áheita.
í árslok 1938 voru alls 72
deildir í Slysavarnafélaginu og
meðlimir þess alls rösklega
9500.
Fjárhrútar
bæði veturgamlir og lamb-
hrútar, eru til sölu næsta haust,
tilheyrandi fjárbúinu.
Rangá 3. ágúst 1939.
Björn Hallssoo.
Mest
og bezt
fyrir krónuna,
með því að
nota
þvotta-
duftið
Pcrla
hremkfk f
Hraðlerðir B. S. A.
Alla daga nema mánudaga um Akranes og Borgarnes. —
IW.s. Laxfoss annast sjóleiðina. Afgreiðslan í Reykjavík á
Bifreiðastöð íslands, sími 1540.
Bifreiðastöð Akureyrar.
Bændur!
Uliinið að liafa ávalt hin ágætu
Sjaf nar-júgursmyrsl
við hendina.
Fást li|á kaupfélögum og' kaupmönnum
um land allt.
Byrgðir í Reykjjavík hjá
Samband ísl. samvínnuíélaga
Sími 1080.
20'
30"
45'
O S T A E
frá Mjólkursamlagi Eyíirdinga
alltaf fyrirliggjandi
í heildsölu.
Samband ísLsamvínnufélaga
Sími 1080.
Vinnið ötuUega fyrir
Ttmattn.
Gula bandið
er bezta og ódýríista smjörlíkið.
1 heililsölu hjá
Samband ísl. samvinnuf élaga
Sími 1080.
norðurhluta landsins í kring-
um Antwerpen.
Um miðj an ágúst
Blóðbaðið höfðu Frakkar og
byrja'r. Þjóðverjar lokið her-
væðingunni og fylkt
herjum sínum bak við landa-
mærin. Talið er að Frakkar hafi
þegar kvatt 3.8 milj. manna til
vopna og Þjóðverjar álíka
marga. íbúatala Frakklands var
þá 40 milj. og Þýzkalands 68
milj. Til vígstöðvanna höfðu
Þjóðverjar sent um 1.6 milj.
hermanna, Frakkar öllu fleiri,
Bretar um 100 þús. og Belgía um
100 þús.
Herstjórnum beggja aðilanna
olli það ótrúlegum erfiðleikum,
að þær fréttu sama og ekkert
um herflutninga eða annað það,
sem gaf vitneskju um fyrirætl-
anir andstæðinganna. Þeir urðu
því að byggja ákvarðanir sinar
að meira og minna leyti á á-
gizkunum og höfðu sjaldnast
vissu fyrir því, hvar andstæðing-
arnir voru veikastir eða sterk-
astir.
Þessi óvissa olli Frökkum sér-
staklega mikilla erfiðleika. Þeir
vissu t. d. ekki fyrr en um sein-
an, hversu stórfelldir voru her-
flutningar Þjóðverja yfir Belgíu.
Á leið Þjóðverja inn í Belgíu
voru tvö sterk vígi, Liege og
Namur. Þýzk herdeild háfði
strax 4. ágúst ráðist yfir landa-
mæri Belgíu og þrem dögum
seinna höfðu þeir náð borginni
Liege á vald sitt, en vígin þar
féllu þeim ekki í hendur fyrr en
16. ágúst. Þótti þessi sigur Þjóð-
verja, sem var eignaður Luden-
dorf, mjög mikilsverður og jók
mjög sigurvissu þýzka hersins.
Þann 18. ágúst höfðu Þjóð-
verj ar fulllokið hervæöingunni
og byrjuðu þá fyrir alvöru
innrásina í Belgíu. Þann 20. á-
gúst náðu þeir höfuðborginni,
Brússel, á vald sitt og settust
um Namux, sem féll þeim i
hendur fimm dögum seinna.
Belgiski herinn hafði þá höríað
til varnarstöðvanna í norður-
hluta landsins, enda hafði hann
ekki fengið neina aðstoð til að
stöðva framsókn Þjóðverja.
Um 20. ágúst var hægri armur
þýzka hersins undir það búinn
að hefja innrásina í Frakkland.
Hann taldi þá um 700 þús. her-
menn, en lið það, sem Frakkar
og Bretar höfðu þar til varnar,
var um 350 þús. manns. Eftir
þriggja daga orustur við landa-
mærin urðu Bretar og Frakkar
að hörfa til baka og þýzki her-
inn hélt inn í Frakkland.
Samkvæmt áætlun
Gagnsókn Joffre hershöfðingja
Frakka. hafði hægri armur
franska hersins brot-
izt inn í Lothringen um miðjan
ágúst. Vinstri armur þýzka hers-
ins hopaði undan nær orustu-
laust. Útlit var fyrir að þessi
framsókn Frakka hefði heppn-
azt. En undanhald Þjóðverja
var aðeins herbragð og 20.—22.
ágúst hófu þeir öfluga gagnsókn
og hröktu Frakka aftur yfir
landamærin.
Um 20. ágúst hafði Joffre feng-
ið upplýsingar um herflutninga
Þjóðverja í Belgíu og taldi því
víst, að þeir hefðu veikt að-
stöðu þeirra svo mikið um mið-
bik herlínunnar, að Frökkum
myndi heppnast sókn þar. Joffre
lét því 600 þús. manna her hefja
sókn á þessum slóðum imilli
Verdun og Meziéres) um 22. á-
gúst. Um 450 þús. manna þýzk-
ur her var þar til varnar. Eftir
tveggja daga orustu höfðu
Frakkar orðið fyrir miklu mann-
falli og tjóni og voru neyddir til
undanhalds.
Með þessu var ljóst, að áætlun
Joffre um stórfellda sókn og
innrás í Þýzkaland var ekki
framkvæmanleg. Eftir þetta
hlaut franski herinn fyrst og
fremst að búast til varnar.
Eftir að Bretar og
Sókn Frakkar höfðu orðið
Þjóðverja. að láta undan síga
fyrir hægra armi
þýzka hersins í landamæraor-
ustunum 20.—23. ágúst, mátti
heita að framsókn hans mætti
ekki neinni teljandi mótstöðu.
Hersveitum Breta og Frakka
gafst aldrei tími til að búast til
varnar. Þýzki herinn nálgaðist
París með risaskrefum, og um
tima hafði franska stjórnin á-
kveðið, að gefa skyldi upp borg-
ina orustulaust. Þeirri ákvörð-
un var þó breytt, en um mán-
aðamótin flutti franska stjórnin
þaðan til Bordeaux, vegna
þeirrar hættu, sem yfir borginni
vofði.
Hinn 30. ágúst er stundum
talinn örlagaríkasti dagur Þjóð-
verja í heimsstyrjöldinni. Þann
dag var ákveðið að breyta þann-
ig frá áætlun Schlieffens, að
þýzki herinn færi ekki vestur
fyrir París, hætti við umsátur
um borgina, og beygði í þess
(Framh. á 4. síSu)
ÞÉR ættuð að reyna kolin og
koksið frá
Kolaverzlnn
Sigurðar Olafssonar.
Símar 1360 og 1933.
Nýjar gerðir ai
Sportfataefn iini
nýkomnar.
Verksmiðjuútsalan
Geijun — Iðunn
Aðalstræti.
ACCUMULATOREN-FABRIK,
DR. TH. S0NNENCHEIN.
ÚTBREIÐIÐ TÍMANN
184
William McLeod Raine:
Flóttamaðurinn frá Texas
181
látið þá halda báða sömu leiðina.
Litlu síðar þekkti hann Clint Prescott
og vissi þá, að þessi síðasta von hans var
tálvon. Clint var harður sem stál, og
hann myndi aldrei láta bráð sína komast
undan án þess að til orustu kæmi.
Prescott sá hann einmitt jafn snemma.
Hann rak upp veiðióp og hleypti upp
brekkuna á harðastökki.
Taylor reið niður í krikann, þar sem
hálsarnir mættust, en gaddavírsgirð-
ing varð á vegi hans. Hann snéri snöggt
til vinstri upp á hæðina, en eftir brún-
inni lá einnig gaddavírsgirðing og
mynduðu gírðingarnar þarna vinkil.
Ennþá varð Taylor að snúa til vinstri.
Hann var kominn í gildru. Það var
enginn tími til þess að leggja girðing-
una niður. Ef hann snéri við, kæmi
hann í flasið á Prescott, en ef hann
héldi áfram myndi hann mæta hinum.
Hann heyrði Prescott kalla:
— Gættu að þér, Bob!
Kúla flattist á kletti rétt fyrir fram-
an Taylor. Prescott yngri hafði hleypt
af.
Taylor stöðvaði hest sinn.
— Þú ert króaður, maður minn, kall-
aði Prescott til hans. — Fórnaðu hönd-
um eða ég sendi þér kúlu.
Prescott hafði stokkið af baki. Hann
hélt rifflinum í báðum höndum og var
drap þá tvo menn. Vitið þið nokkuð hvert
hann ætlaði að halda?
— Til Meagher-héraðsins, sagði hann.
Hann sagðist eiga þar bróður, sem héti
Jack Brown. Hann talaði um að póst-
stöðin ætti að vera Cottonwood, en ég
býst alveg eins viö að það hafi allt saman
verið uppspuni.
— Kom þú pabbi, sagði Bob ákafur. —
Hann kemst undan ef við hröðum okkur
ekki.
Clint glotti illilega.
— Rétt hjá þér, sonur sæll.
Reiðmennirnir tveir héldu upp hæð-
ina, sem strokumaðurinn hafði horfið af.
Af brúninni var gott útsýni. Lækur rann
þarna í bugðum niðureftir, niður í langt
dalverpi og voru bakkar hans skógi
vaxnir.
— Hann hlýtur að fylgja læknum,
sagði Clint. — Það er sú eina braut, sem
hann gæti farið óséður, hér um hæð-
irnar. Við skulum hraða okkur niður. Ég
vona bara að hann sjái okkur ekki.
Þeir hröðuðu sér áfram, en gættu þó
vel að sér. Maðurinn var hættulegur og
það sem hafði hent Walsh, gat alveg eins
hent annanhvorn þeirra og jafnvel báða,
ef þeiT færu ekki varlega.
Þeir stönzuðu, til að bera saman ráð
sín, er þeir voru komnir svo sem mllu
vegar niður með læknum. Hér rann litill