Tíminn - 29.08.1939, Blaðsíða 2

394
TtMIM, þrigjjndagmn 29. ágiíst 1939
99. blað
Þá kvað bóndí vors húss:
,Þú er samvizkuliðugur'
Kaupíélag Skagfirðinga
fímmtíu ára
‘g'ímtnn
Þriðjudat/inn 29. ágúst
Fordæmí franskra
verkamanna
AfstaSa íslenzku kommúnista-
foringjanna til vináttusamnings
Sovét-Rússlands og Þýzkalands
tekur af öll tvímæli um tak-
markalausa hlýðni þeirra við
valdhafana í Moskva.
Árum saman eru þessir menn
búnir að prédika „ósáttfúsa bar-
áttu gegn fasismanum" og átelja
alla hlutleysis- og vináttusátt-
mála, sem gerðir hafa verið við
Þýzkaland. Þeir hafa sagt, að
hlutleysi væri sama og „hjálp
við fasismann" og það væri um
óverjandi svik við friðinn og
lýðræðið, ef einhvert riki skærist
úr leik um að veita „viðnám
gegn fasismanum“.
Menn geta því hæglega imynd-
að sér, hvaða dóm Englendingar
hefðu hlotið hjá kommúnistum,
ef þeir hefðu gert vináttu- og
hlutleysissamning við Þjóðverja
og látið þeim eftir, að ráða mál-
efnum Pólverja og Rúmena eftir
vild sinni.
Slíkur samningur myndi á-
reiðanlega hafa verið stimplaður
sem svik hinnar úrættuðu og
gerspilltu ensku auðvaldsklíku
við friðinn, lýðræðið og sjálf-
stæði hinna máttarminni þjóða.
Því myndi hafa verið lýst meö
sterkum orðum, að slíkur samn-
ingur væri til einskis annars
fallinn en að æsa Þjóðverja til
aukins ofbeldis og yfirgangs.
Hann væri þeim enn meiri
hvatning til hermdarverka en
Munchensáttmálinn í fyrra.
En þegar Stalin gerir slíkan
samning við Hitler heitir það á
máli íslenzku kommúnistafor-
ingjanna viðleitni til að vernda
heimsfriðinn og hindra frekari
yfírgang fasismans!
Mörgum mönnum hér á landi
hefir verið kunnugt um þjón-
ustu íslenzku kommúnistafor-
ingjanna við valdhafana í
Moskva. Mönnum hefir lika ver-
ið kunnugt, að félagsbundnum
kommúnistum er gert að skyldu
að sýna foringjum sínum tak-
markalausa hlýðni og sérstak-
lega er lögð á það rík áherzla,
að flokksforingjarnir í hinum
ýmsu löndum sýni yfirstjórn Al-
þjóðasambands kommúnista í
Moskva skilyrðislausa undir-
gefni. En þrátt fyrir þetta mun
þó fæstum hafa órað fyrir því,
að þessi agakenning kommún-
ismans hefði náð slíkri rótfestu
í hugum íslenzku kommúnista-
foringjanna, sem sumir hverjir
eru óheimskir menn, að hún hef-
ir gjörsamlega skert þá öllu
skoðanalegu sjálfstæði og skap-
að hjá þeim óhagganlega trú á
óskeikulleika valdhafanna í
Moskva.
Hínir óbreyttu liðsmenn
kommúnistaforingjanna, bæði
hér á íslandi og annarsstaðar
utan Rússlands, hafa ekki viljað
trúa því, að flokkur þeirra væri
undir yfirstjórn rússnesku vald-
hafanna. Þeir hafa reynt að
telja sér trú um, að það væri til-
búningur borgarablaðanna svo-
nefndu, sem hyggðust að spilla
fyrir kommúnistaforingjunum
með slíkum söguburði.
Tilraunir kommúnistaforingj-
anna utan Rússlands til að
verja vináttusamning Rússa og
Þjóðverja hafa svift þessari
svikablæju frá augum þeirra. í
Frakklandi, þar sem kommún-
isminn hefir átt mest fylgi
seinustu árin, hafa þúsundir
verkamanna gengið úr kommún-
istaflokknum seinustu dagana.
Þeir hafa séð svik og fals for-
ingja sinna, neitað að hlýða þeim
lengur og skipað sér í flokk
hinnar þjóðlegu einingar, sem
þar er risin til varnar gegn
auknum yfirgangi einræðisríkj-
anna. Þeir hafa fundið, að yfir-
lýsingar kommúnistaforingj -
anna um „baráttu fyrir lýðræði
og frelsi“ og „viðnámi gegn
fasisma" byggðust ekki á neinni
innri sannfæringu heldur voru
framkomnar til að grímubúa er-
indrekstur þeirra fyrir Moskva.
Þeir hafa komizt að raun um þá
hættu, sem fólst í þvi fyrir frelsi
og sjálfstæði Frakklands, að
heill stjórnmálaflokkur starfaði
eins og þýlundað málalið annars
ríkis og vann að því eftir megni
Stundum hefir verið svo að
orði kveðið, að Morgunblaðið
væri „heimskasta blað“ lands-
ins. Hafi þetta einhverntíma
verið sannleikur, þá er það ekki
sannleikur lengur. Nú er það
Þjóðviljinn, sem á þessa nafnbót
og er vel að henni kominn.
Skrif hans um heimspólitík-
ina undanfarið hafa verið með
slíkum fádæmum um heimsku,
fals og ósannindi, að lengra
verður naumast komizt.
Hann hefir nítt og skammað
Englendinga óbótaskömmum
fyrir það, að þeir hafi setið hjá,
meðan Hitler hrifsaði til sín
hvert landið á fætur öðru, enda
þótt öllum fullvita mönnum sé
Ijóst, að þeir, ásamt Frökkum,
hafa staðið í eldinum sleitu-
laust, þótt þeir hafi í lengstu lög
viljað hliðra sér hjá að steypa
öðrum eins voða og styrjöld yf-
ir heiminn.
Hinsvegar hefir þetta fávísa
blað ekki borið við að undrast
það, hvers vegna Rússar hafa
ekki að fyrra bragði hreyft litla
fingur til þess að stemma stigu
fyrir ógnum nazismans. Þeir eru
að auka úlfúð og sundurlyndi,
þegar örlög þjóðarinnar ultu á
því, að hún væri samhent og
einhuga.
Þeim mönnum, sem fylgt hafa
íslenzkum kommúnistaforingj-
um að málum, getur ekki dulizt
hér eftir undirgefni þeirra við
valdhafana í Moskva. Þeim ættí
jafnframt, eins og frönskum
verkamönnum, að vera ljós
hættan af takmarkalausum
undirlægjuhætti við erlenda
valdhafa og hversu fjarri fer því,
að slíkt sé til styrktar sjálfstæði
og frelsi þjóðarinnar. Þær ógn-
ir, sem nú vofa yfir heiminum,
gera íslenzku þjóðinni líka
nauðsynlegt eins og öðrum þjóð-
um, að vera samhuga og sam-
taka í því, að sigrast á erfiðleik-
unum.
Hópurinn í kring um eTind-
reka Moskvavaldsins á ís-
landi niun því þynnast fyrr en
varir. Hinir heilbrigðu, afvega-
leiddu verkamenn munu hverfa
frá villu síns vegar og koma til
samstarfs við þau öfl, sem hafa
skipað sér til varnar um frelsi
íslands og ávexti þeirra sigra,
sem samtök íslenzkra alþýðu-
stétta hafa unnið seinustu
mannsaldrana. Sorinn verður
hinsvegar eftir og myndar dán-
arkrans um þá pólitísku skip-
brotsmenn, sem gáfu Stalin sál
sín og ætluðu með tilstyrk er-
lends valds og yfirskinsfylgi við
frelsi og lýðræði að komast til
valda á íslandi.
Um nokkur undanfarin ár
hefir byltingarstefna Rússa
rekið umsvifamikið trúboð hér á
landi. í fyrstu var þetta trúboð
opinbert. íslenzkir kommúnist-
ar viðurkenndu hreinlega að
þeir væru undirdeild í alþjóða-
bandalagi byltingarmanna, og
að tilgangur þeirra væri að und-
irbúa og síðan að framkvæma
byltingu á íslandi, þar sem
kommúnistaflokkurinn tæki sér
einræðisvald yfir öðrum lands-
mönnum og beitti sömu aðferð-
um við valdatöku og stjórn
samlanda sinna eins og bolse-
vikar hafa gert í Rússlandi. Á
þessum árum var ekki dult farið
með að Rússar stjórnuðu alger-
lega íslenzku kommúnistadeild-
inni. Meðal annars sendu þessir
íslendingar fulltrúa á þing bylt-
ingarmanna í Moskva, og þang-
að var skotið deilumálum ís-
lenzku kommúnistanna til loka-
úrskurðar. Á þann hátt voru
ýmsir af leiðtogum kommúnista
á íslandi kallaðir til Moskva til
að standa fyrir máli sínu og
hlíta dómi: Undirlægjuháttur
íslenzku kommúnistanna var í
þessu efni fullkominn og tak-
markalaus. Aldrei virtist bóla á
hjá þessum mönnum þeim þjóð-
lega og persónulega metnaði, að
langfjölmennasta þjóð álfunn-
ar, ráða yfir óhemju herstyrk og
fjármagni. Þeir hafa, eftir því
sem Þjóðviljinn upplýsir, talið
sig fremstu verndara lýðræðis í
heiminum. Og þeir hafa, einnig
eftir upplýsingum Þjóðviljans,
talið nazismann erkifjanda sinn.
Það væri því ekki að undra,
þótt menn spyrðu, hvers vegna
þessir lýðræðisunnendur og
féndur nazismans hafi ekki sett
hnefann í borðið og sagt: Hing-
að og ekki lengra?
Eða vill Þjóðviljinn skýra frá
því, hvað Rússar höfðust að,
þegar Þjóðverjar óðu inn í Wien,
eða þegar þeir sundruðu Tékkó-
slóvakíu?
Raunar þarf hér engra upp-
lýsinga. Það vita allir, að þeir
litu ekki einu sinni í þá átt
hvað þá meira. En á sama tíma
hafa þeir staðið í stórfelldum
manndrápum heima fyrir og
hafa nú komið fyrir kattarnef
elztu og helztu foringjum sín-
um. Þjóðviljinn hefir fárazt yf-
ir samningatilraunum Englend-
inga og Rússa nú undanfarið og
skellt allri skuldinni á Englend-
inga, fyrir það að þeir séu ekki
nógu auðmjúkir og undirgefnir,
rétt eins og þeirra sé eingöngu
þægðin. Rússa á svo sem ekki
að vera þágan á neinn hátt. Þeir
eru ekki skyldugir að teygja sig
hið minnsta. Þeir þurfa ekki að
leggja neitt á sig til verndar
lýðræðinu, sem Þjóðviljinn segir
þó, að þeir elski. Það eru aðeins
Englendingar og Frakkar, sem
eru hvers manns níðingar, ef
þeir krjúpa ekki í duftið fyrir
húsbændunum í austri.
Nýlega óskaði Danmörk, sem
er lítið land og varnarlaust, að
standa utan við deilurnar. Þá
ætlaði Þjóðviljinn að tryllast
og hellti skömmum yfir Stau-
ning og Dani og taldi þá æru-
lausa svikara.
En hvað skeður svo? Nú eru
það Þjóðverjar og Rússar, sem
hafa gert með sér hlutleysis-
samning. Sjálfur erkióvinurinn
rétti höndina austur í hið kom-
múnistiska vé — og handtakið
er endurgoldið. Nú skyldi maður
ætla, að Þjóðviljinn, ásamt öll-
um íslenzkum kommúnistum,
hefði blátt áfram sprungið af
bræði og hellt úr skálum reiði
sinnar yfir lýðræðissvikarana,
Rússa.
Nú skyldi maður ætla, að kom-
múnistarnir hér hefðu snúið
baki við sínum gömlu húsbænd-
um og sagt upp vistinni, líkt og
hjú, sem hefir verið svikið um
kaupið. Nei takk. Þeir leggjast
bara ennþá hundflatari í duft-
ið og segja: Verði ykkar vilji,
við eigum enga aðra sannfær-
þykja skömm að þessum utan-
stefnum. Sá metnaður var svo
ríkur í Norðmönnum, að verka-
mannastétt þeirra neitaði alger-
lega að vera undirlægja Rússa
og gerðist eftir það þjóðlegur
og algerlega sjálfstæður stjórn-
málaflokkur.
En eftir að Hitler hafði náð
einræðisvaldi í Þýzkalnadi,
gert bandalag við ítali og styrkt
aðstöðu sina á margan hátt,
snéri Stalin við blaðinu og skip-
aði kommúnistum í lýðræðis-
löndunum að dulbúa sig, láta í
veðri vaka, að kommúnistar
hvers lands væri lýðræðisflokk-
ur, og að þeir vildu hafa vinsam-
legt samstarf við alla, sem væru
á móti „fasistum“. Þó fór það
ekki leynt, að ekki átti að breyta
stefnu eða lokatakmarki, heldur
að svíkjast að lýðræðisflokkun-
um, gera þá ósamþykka, veika og
sundraða, en hirða síðan hinar
tvístruðu leifar, þegar tími væri
til kominn að framkvæma of-
beldisverk og koma á blóðstjórn
hinnar fámennu einræðisklíku,
sem þá gengi fram 1 dgasljósið
í sinni réttu mynd sem undir-
deild í liði Stalins. Samfylk-
ingarboð kommúnista í öllum
lýðræðislöndum við alla lýðræð-
isflokka er framkvæmd þessa
rússneska herbragðs. Má sjá
30. júlí í Skagafirði. Við dag-
mál er þoka í fjöllum og sólar-
laust um hérað. En í Drangey
er sólskin. Það boðár blíðan dag.
Á sléttum grundum fyrri sunn-
an húsaþyrpinguna á Sauðár-
króki, eru tvö stór samkomu-
tjöld. Milli þeirra er græn flöt,
skýld að norðan með bárujárns-
vegg, en opin móti suðri. Á flöt-
inni er komið fyrir ræðustól.
Kringum völlinn og yfir ræðu-
stólnum er þétt röð fána, bland-
ast þar saman hinir bláu, hvítu
og rauðu litir íslenzkra fána við
ingu en þá, að hlýða ykkur í
blindni. Þess vegna leggur Þjóð-
viljinn nú blessun sína yfir ein-
inguna og gleðst af hjarta, þeg-
ar hakakrossfáninn blaktir yfir
Moskva. Hann lýsir því að visu
yfir, — rétt eins og með hon-
um búi þó einhver grunur um,
að húsbændur sínir þurfi af-
sökunar við —, að Þjóðverjar
hafi ekki þorað annað en semja
við Rússa. Og þá var auðvitað
skammarlegt af Rússum að reka
þessa vesalinga frá sér synjandi.
Rússar hafa með öðrum orðum
samið við Þjóðverja af ein-
skærri meðaumkvun og mann-
gæzku!
Skýringin á þessu fyrirbrigði
leynist auðvitað ekki nokkrum
heilvita manni. í stað þess, að
Rússar vilji vernda lýðræðið,
eins og Þjóðviljinn hefir svo fag-
urlega gefið í skyn, þá vilja þeir,
eins og kommúnistar annars-
staðar, lýðræðið feigt. Þeir ala á
lýðræðisskrafi sínu aðeins til
þess að blekkja saklausar sálir
til fylgis við sig. Og nú hafa
þeir dregið rýtinginn fram und-
an erminni. Nú hafa þeir sann-
að það, sem mörgum hefir leik-
ið grunur á, að nazismi og kom-
múnismi í núverandi mynd
væru skilgetnir bræður. Og nú
mega kommúnistar hér þakka
húsbændum sínum í Rússlandi
fyrir þann álitlega skerf, sem
þeir hafa lagt af mörkum, til
þess að styrjöld geti hafizt. Það
er að vísu ekki öruggt, að þeir
skilji þetta. En ef þeir skilja það
ekkí, þá eru þeir eindæma
heimskir. Og ef þeir skilja það,
þá eru þeir samvizkulausir lodd-
arar.
Það virðist kominn tími til
þess, að íslenzka þjóðin hugsi
sig tvisvar um hvort leyfa eigi
slíkum mönnum óhindraða pré-
dikunarstarfsemi, hvort ekki sé
nú kominn tími til þess að átta
sig á því, að fyrir slíka menn
hefir hún ekki þörf til ritstarfa,
enda þótt þeir gætu verið lið-
léttingar við að draga fisk eða
bera á völl. T.
ljósan árangur í tveim löndum.
Fyrir áhrif kommúnista veikti
frakkneska þjóðin herveldi sitt
og framleiðslumátt svo stór-
vægilega, að um stund gat hún
ekki neytt sín sem stórveldi. En
á stund hættunnar sameinuðust
Frakkar og afmáðu eftir því sem
unnt var spor kommúnista:
Setuverkföll í verksmiðjum og
óeðlilega hindrun framleiðsl-
unnar. Hér á landi þekkja allir
aðfarir kommúnista. Með sam-
fylkingarfláræði sínu hafa þeir
sundrað verkalýð landsins, og
veikt aðstöðu hans til að vinna
sem framsæknir og löghlýðnir
borgarar á þeim vegi, sem for-
ingi þeirra, Jón Baldvinsson,
benti þeim á bæði með dæmi
sínu og beinum fyrirmælum í
því sem kalla mátti pólitíska
erfðaskrá hans.
II.
Eitt af lævísustu áróðursfyr-
irtækjum íslenzkra kommún-
ista er bókaútgáfa þeirra, sem
þeir hafa gerbreytt eftir að
Rússar fyrirskipuðu leynilegan
undirróður. Fyr á árum höfðu
Einar Olgeirsson og félagar hans
gefið út ýmsa ritlinga, sem ná-
lega eingöngu snertu opinbert
byltingartrúboð. Nú byrjuðu þeir
að gefa út blandaðan áróður.
Aðalkjarninn var jafnan um
hin rússnesku trúarbrögð, en
innan um var blandað hlutlausu
efni, innlendu og útlendu. Síðan
lögðu kommúnistar meginá-
herzlu á við hina „borgaralegu
svikara", að þeir væru hættir við
byltingaráróður, að þeir elskuðu
ættjörðina yfir alla hluti fram,
regnbogaliti samvinnufánans.
Sauðárkrókur er í hátíðabún-
ingi. í dag minnast bændur og
verkamenn í Skagafirði 50 ára
afmælis Kaupfélags Skagfirð-
inga.
Drangey spáir ekki rangt. Þeg-
ar hátíðin hefst skín sólin bjart
i hádegisstað. Mæliféllshnúkur,
Glóðafeykir, Tindastóll og Þórð-
arhöfði horfa brosandi yfir hinn
víða, fagra dal.
Fimmtíu ár eruekkilangurtímií
sögu þjóðar. Síðustu 50 árin hafa
þó markað djúp spor í sögu ís-
lenzku þjóðarinnar, jafnt í
breyttum atvinnuháttum, í
breyttum félagsmálum og í
breyttum lífsskoðunum fólksins.
Það voru fátækir menn, sem
fyrir um 50 árum stofnuðu til
samvinnuverzlana í byggðum
landsins. Þeir voru fátækir sök-
um langrar kúgunar erlends
verzlunarvalds og þeir voru fá-
tækir sökum harðæra, sem yfir
landið gengu á árunum milli
1880—90.
En glöggt auga sá, að breyt-
ingar voru í nánd. Beztu synir
íslenzku þjóðarinnar höfðu
undanfarin 100 ár fórnað kröft-
um sínum og lífi til að flytja
boðskap frelsis og lýðræðis til
hins kúgaða fólks og kenna því
þau einföldu sannindi, að ham-
ingja og framtíð þjóðarinnar og
hvers einstaklings hennar bygg-
ist ekki á náðarsól erlends né
innlends embættisvalds, heldur
er hún fyrst og fremst undir því
komin, að hver íslendingur -líti á
sig sem frjálsan, ábyrgan mann,
sem markar sjálfur sín eigin
örlög. Ber þær byrðir, sem þeim
ákvörðunum fylgja. En krefst
jafnframt þeirra réttinda og
þeirrar virðingar, sem frjálsum
manni ber.
Smátt og smátt seytluðu þess-
ar skoðanir inn í vitund íslenzku
þjóðarsálarinnar. Þeirra vegna
sprengdi þjóðin af sér hlekki er-
lends stjórnarvalds, þeirra
vegna öfluðu islenzkir fiski-
menn sér betri skipa og betri
veiðarfæra. Þeirra vegna slétt-
uðu bændurnir túnin, stækkuðu
þau og byggðu upp bæi sína.
Þeirra vegna stofnuðu bændurn-
ir búnaðarfélög til að afla sér
þekkingar og auka búnaðar-
tækni. Þeirra vegna stofnuðu
verkamenn og sjómenn verka-
lýðsfélög til að gæta hagsmuna
sinna. Og þeirra vegna hafa
bændur, verkamenn og sjó-
menn skapað hina sterku, ís-
lenzku samvinnuhreyfingu.
Samvinnufélögin hafa síðast-
liðin 50 ár áorkað miklu til bóta
á sviði fjármála, verzlunar og
atvinnuhátta. Nægir þar að
og væru eingöngu önnum kafnir
við að koma góðum, ódýrum' og
siðbætandi bókum í hendur
lestrarfúsra manna í landinu.
Þessi leynilegi undirróður gerð-
ist nú undir tveim nöfnum, sem
þó voru heiti á sama fyrirtæk-
inu. Önnur deildin var kölluð
Heimskringla, eftir hinu fræga
sagnfræðiriti Snorra Sturluson-
ar. Hin deildin nefndist „Mál
og menning“. Þar söfnuðu kom-
múnistar föstum áskrifendum og
beittu liði sínu hvarvetna um
land allt til að ginna fólk úr
lýðræðisflokkunum til að verða
áskrifendur að þessari útgáfu.
En svo náið er nef augum, að
fyrir fáum dögum auglýstu
kommúnistar í blaði sínu að eitt
af helzta byltingarverkum Len-
ins, sem gefið er út af Heims-
kringlu, fengist í islenzkri þýð-
ingu fyrir niðursett verð handa
félagsmönnum í Mál og menn-
ing.
Enginn vafi er, að kommúnist-
ar hafa fengið fjárgjafir frá er-
lendum byltingarmönnum í
starfsemi sína, ekki sízt í bóka-
útgáfu þessa. Nokkuð af þessu
fé er flutt til íslands í útlendum
bókum um byltingar, sem kom-
múnistum er gefið, en þeir selja
hér þessar bókmenntir sér til
tekjubóta. Auk þess fá þeir
stuðning á ýmsan annan hátt
frá útlöndum. Það telja þeir sér
leyfilegt, þar sem þeir séu þegn-
ar í hinu alþjóðlega byltingar-
ríki. Kommúnistar hafa lagt
stund á að lokka nokkra ritfæra
menn úr lýðræðisflokkunum til
að skrifa á þeirra vegum, og tal-
ið sig geta borgað mun ríflegri
benda á bætta vöruvöndun
vegna áhrifa frá þeim, skipu-
lagningu afurðasölu fyrir bænd-
ur, skipulagningu á útlánum til
bænda, mjög bætt vöruverö á er-
lendum vörum og tryggingu þess
að hinn svokallaði verzlunar-
hagnaður sé kyrr í héraðinu,
sem skapaði hann, í stað þess
að honum sé eytt í hóglífi af
uppgjafa kaupmannafjölskyld-
um suður í Kaupmannahöfn.
Verksmiðjur samvinnufélaganna
og hin góðu verzlunarhús, sem
byggð hafa verið og verið er að
byggja, tala og sínu máli.
Kaupfélag Skagfirðinga hefir
lagt fram rífan skerf til þessar-
ar þróunar. Það var eitt af
fyrstu félögunum, sem þátt tók
í starfi Sambands kaupfélaga
íslands og nú er það eitt af
veigamestu félögunum í sam-
bandinu. Er gott til þess að vita,
því að íslenzkum samvinnu-
mönnum ætti að vera alveg sér-
staklegt ánægjuefni, að sam-
vinnustefnan þróist í Skaga-
firði, því að núverandi nafn á
landssamtökuin samvinnufélag-
anna: „Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga“ var ákveðið að
Sauðárkróki á aðalfundi sam-
bandsins 1910.
Ég hefi haft lítil tækifæri til
að kynnast félagsmönnum
Kaupfélags Skagfirðinga. Tveim
forustumönnum þeirra hefi ég
þó kynnzt, hinum vinsæla látna
kaupfélagsstjóra, séra Sigfúsi
Jónssyni og tengdasyni hans,
núverandi kaupfélagsstjóra,
Sigurði Þórðarsyni. Báðir þessir
menn voru búnir mikilli skap-
festu, framsýni og fórnarvilja
fyrir félag sitt og hérað. Þeir
voru sannfærðir um, að sú bezta
gjöf, sem þeir gætu fært héraðs-
búum sínum, væri óeigingjarnt
starf, til að tryggja þeim heil-
brigt, vel rekið kaupfélag. Þegar
ég heyrði að félagsmenn Kaup-
félags Skagfirðinga höfðu á-
kveðið að stofna minningarsjóð
um séra Sigfús með þeim til-
gangi, að efla samvinnufræðslu
í héraðinu, fannst mér þeir
hefðu skilið störf hans og óskir.
Það er óþarft að lýsa einstök-
um atriðum hátíðarinnaT. Hún
stóð fram til kvölds með ræð-
um og söng og loks dansi.
Um kvöldið, þegar bíllinn
rann með mig fyrst heim til Hóla
og síðan til hins fagra, forna
verzlunarstaðar Skagfirðinga, til
Hofsós, fann ég, að ég -hafði
lifað einn af þeim dögum, sem
hafinn er yfir hversdagsleik
hins daglega lífs og hvetur til
nýs starfs og nýrra dáða.
Ragnar Ólafsson.
Vinnið ötullcfiu fi/rir
Tíntann.
ritlaun, heldur en fátæk, ís-
lenzk útgáfufyrirtæki. Siðan
nota kommúnistar nafn hvers
borgaralegs manns, sem vinnur
eitthvað á þeirra snærum, sem
agn til að leiða nýja menn í
gildru sína og blekkja enn fleiri
af borgurum landsins. Hafa ein-
stakir ritfærir menn látið ginn-
ast af þessum fagurgala, og
skrumkenndum auglýsingum um
hve margir skipti við áróðursút-
gáfu þessa, og fengið þeim í
hendur ritverk sín. Fór þessu
fram þar til hugsandi mönnum
í landinu ofbauð frekja og læ-
vísi kommúnista í útgáfumál-
unum. Er nú svo komið al-
mannadómum í þessu máli, að
hér eftir munu fáir ritfærir
menn úr lýðræðisflokkunum
vilja gera nýja samninga við
byltingarmenn. Munu kommún-
istar innan skamms, svo sem
rétt má telja og eðlilegt, sitja
með sinn söfnuð og gefa út rit
Lenins og Stalins þeim til sálu-
bóta, með þeim kaupbæti, sem
hinn islenzki byltingarlýður tel-
ur sér geðfelldan.
III.
Árið 1935 byrjuðu íslenzkir
kommúnistar að gefa út ársrit,
er þeir nefndu „Rauða penna“
og hefir rit þetta komið út síð-
an. Er þar að finna kjarnann í
hinum leynda áróðri, sem nú fer
fram í landinu til framdráttar
kommúnisma. Bók þessi er fast-
ur liður í útgáfu Máls og menn-
ingar“. í ritinu og í allri útgáf-
unni er blandað saman bylting-
argreinum og nokkru af hlut-
lausu efni.
JÓNAS JÓNSSON:
Hraðfrysting
mannssálarínnar