Tíminn - 21.09.1939, Page 3

109. blaSS
TnilIW. fimmtudagiiui 21. sept. 1939
435
HEIMILIÐ
IÞRÓTTIR
Sláturtíðin.
Drcngjainót í Kjós.
Sláturtíðin er byrjuð, þessi
erfiði og vandasami tími fyrir
húsfreyjurnar, sérstaklega
sveitakonurnar. Þá eru kaupa-
konurnar venjulega farnar, þótt
þær hafi verið einhverjar. Út-
þráin og skólaþráin hefir gripið
unglingana, og húsfreyjurnar
sitja einar eftir með öll heimil-
isverkin og matreiðslu á öllum
haustmatnum, allt slátrið, allan
undirbúning undir veturinn og
undirbúning undir allt árið.
Oft ber það til, að ýmislegt af
slátrinu verður ekki notað eins
vel og skyldi, vegna þess að það
kemst ekki í verk að hirða það
allt. Það kemur líka fyrir, að
ekki þykir borga sig að kaupa
vinnu til þess að koma því í mat,
þó hægt væri að fá hana, sem
getur líka brugðizt sumstaðar.
En nú ríður á að gera sér sem
mestan mat úr hverju einu, sem
til fellur. Það er óvíst hve vel
gengur að afla sér útlendrar
fæðu, og „hollt er heima hvat“.
En hvernig verður úr þessu
bætt. Geta húsfreyjurnar unnið
meira en venja er til í slátur-
tíðinni? Ég býst ekki við að þær
geti það. Þær leggja þá oftast
fram krafta sína til þess ýtrasta.
En karlmennirnir gætu mikið
betur hjálpað til í sláturtíðinni
en þeir almennt gera. Það ríður
svo mikið á því, að öll meðferð
haustmatarins fari vel úr hendi,
að slíkt ætti að vera áhugamál
hvers einasta húsföður og allra
heimilismanna.
Ég veit líka, að það væri
mörgu heimili til mikillar hjálp-
ar, ef skólarnir, sérstaklega ung-
lingaskólár og húsmæðraskólar,
sem sveitafólk sækir mest, byrj-
uðu ekki fyrr en um veturnætur.
Fyrir það fengi fjöldi heimila
meiri vinnukraft þennan dýr-
mæta tíma og frágangur allur
og meðferð á haustmatnum gæti
orðið betri.
Á hverju heimili þarf að vera
einhver staður, þar sem hægt
er að kæla mat. Þeir, sem ekki
ná til frystihúsa eða geta haft
kæliskápa, gætu þá allflestir
haft snjógryfju, þar sem snjór
geymist í yfir allt árið. í snjó-
gryfju má geyma allskonar slát-
ur, svið og mör fram á vetur, og
verður þá hægra að matbúa það
smátt og smátt, heldur en að
þurfa að taka það allt í einu.
J. S. L.
grunsamt og einnig tungan milli
Jökulsár á Brú og Jökulsár á
Fjöllum, þótt miklar líkur séu
til þess, að nokkrar sveitir á
þessu svæði séu enn lausar við
veikina.
í Skagafirði er veikin mjög út-
breidd í Hólahreppi og nokkur
tilfelli eru kunn í Viðvíkursveit
og Hofshreppi. Þarf þar þó að
rannsaka tiltölulega fátt fé,
samanborið við á Austurlandi, til
þess að nokkurnveginn sé víst,
að komizt verði út fyrir út-
breiðslusvæðið.
í Árnessýslu eru allar líkur til
þess að veikin sé innilokuð í
hólfi því, sem myndast við vörzl-
una með Hvitá og Þjórsár og
giröinguna neðan við Skeið-
arnar.
Það sem gert verður:
Nú hefir enn verið ákveðið að
vinna að því með eins miklu
kappi og unnt er, að stöðva frek-
ari útbreiðslu þessarar veiki og
halda áfram óslitinni baráttu
við útrýmingu hennar. Var gert
ráð fyrir að rannsaka þyrfti nú
í haust og vetur 70—80 þúsund
fjár, til þess að nokkurnveginn
örugg vissa væri fengin fyrir því,
að komist væri út fyrir út-
breiðslu svæðin.
Hvort hægt verði að fram-
fylgja þessari áætlun er nú ó-
mögulegt að segja, vegna þess
að engin vissa er fyrir því, að
við getum fengið nægilegt af
rannsóknarlyfinu „johnin“ frá
Englandi, úr þvi styrjöld-
in skall á. Allt verður þó gert,
sem hægt er, til þess að fá lyf-
ið innflutt.
Bændum verður að vera það
ljóst, að okkur getur lítið orð-
ið ágengt við útrýmingu þess-
arar veiki, nema þeir séu allir
fúsir að leggja lið sitt til á alla
vegu, til þess að vinna að fram-
gangi þessa máls. Verður þeim
að vera það ljóst, að verið er að
Ungmennafélagið „Drengur“ í
Kjós hélt íþróttamót fyrir drengi
yngri en 18 ára sunnudaginn 3.
septembermánaðar, við Bugðu í
Kjós. Keppt var í sjö íþrótta-
greinum og voru þátttakendur
tólf.
Úrslit í einstökum greinum
voru þessi:
í 80 stiku hlaupi var hlut-
skarpastur Axel Jónsson á Hvíta-
nesi, sem hljóp þessa vegalengd
á 9,8 sek. Annar varð Alexíus
Lúthersson á Ingunnarstöðum á
10,2 sek. og þriðji Sigurjón Jóns-
son í Hvítanesi 10,5 sek.
í langstökki stökk lengst Axel
Jónsson, 5,91 metra. Næstur varð
Sigurjón Jónsson, stökk 5,30
metra og þriðji Gunnar Ragn-
arsson i Þúfukoti, 4,92 metra.
í hástökki varð hlutskarpast-
ur Sigurjón Jónsson, stökk 1,50
metra. Annar varð Axel Jónsson,
1,48 metra, og þriðji Alexíus
Lúthersson, stökk sömu hæð.
Þrístökki lyktaði þannig, að
lengst stökk Axel Jónsson, 12,20
metra. Sá næsti, Alexíus Lúth-
ersson stökk 11,85 og þriðji, Sig-
urjón Jónsson, 10,88 metra.
í kúluvarpi kastaði Axel Jóns-
son lengst, 12,12 metra. Annar
varð Alexíus Lúthersson, 12,10
metra, og þriðji Sigurjón Jóns-
son 9,24 metra.
í kringlukasti varð beztur Axel
Jónsson, kastaði 33,30 metra.
Annar Haukur Hannesson í
Hækingsdal, 27,21 metra, og
þriðji Alexíus Lúthersson, kast-
aði 26,07 metra.
í spjótkasti varð röðin sú, að
Sigurjón Jónsson kastaði 32,40
metra, Axel Jónsson 31,87 metra
og Haukur Hannesson 27,30.
Þetta er annað mótið, sem fé-
lagið heldur á þessu sumri. Það
fyrra var snemma í vor, en á
milli þeirra var haldið uppi æf-
ingum um helgar. Þátttakendur
eru margir efnilegir íþrótta-
menn og enginn eldri en 17 ára.
Áhugi fyrir íþróttum er tölu-
verður, en aðstæður til æfinga
slæmar.
ÞÉR ættuð að reyna kolin og
boksið frá
Kolaverzlnn
Sigurðar Ólafssonar.
Símar 1369 og 1933.
vinna að þessu fyrst og fremst
fyrir þá sjálfa.
Ómögulegt er að komast hjá
því að baka hlutaðeigandi bænd-
um ýmsa örðugleika í sambandi
við þær ráðstafanir, sem gerð-
ar verða og nokkrir einstakling-
ar hljóta og að verða fyrir
nokkrum skaða við sumar ráð-
stafanirnar.
Gert er þó ráð fyrir, að slíkt
tjón, ef mikið verður, verði bætt
að einhverju leyti úr ríkissjóði.
Ráðstafanir gerðar nú í haust.
Ýmsar ráðstafanir hafa verið
gerðar nú á þessu hausti, til þess
að reyna að hindra, eftir því sem
frekast er unnt, meiri útbreiðslu
garnaveikinnar.
Fjárflutningar milli ýmissa
landssvæða hafa verið bannaðir,
t. d. yfir stóru árnar á Norð-
austur- og Austurlandi
Ákveðið hefir verið að reyna
með öllu móti að fyrirbyggja að
veikin berist vestur fyrir Jökulsá
á Fjöllum. Verður þess vegna aö
lóga öllu því fé, sem farið hefir
yfir þá á í sumar.
Allmikil hætta er á því, að ó-
skilafé og annað, fé af hin-
um sýktu svæðum, sem kemur
fyrir fjarri átthögum sínum, og
sem þarf að reka langar leiðir
heim til sín, geti útbreitt veik-
ina mjög tilfinnanlega. Hafa því
verið gefin út fyrirmæli um að
lóga skuli sliku flækingsfé á
ýmsum svæðum, þar sem það er
hættulegast, einkum þegar þaö
kemur fyrir seint á haustin, eða
eftir að kominn er vetur, og ó-
gerlegt er að koma því heim til
sín nema reka það bæ frá bæ.
Til þess að sem fæst fé lendi
í vanskilum og verði því lógað
vegna þessara ráðstafana, hafa
verið gefin út fyrirmæli um
breytingu á fjallskilum, þar sem
þess þótti með þurfa á hinum
grunuðu og hættulegu svæðum,
þannig að samliggjandi lönd
Reykjavík. Simi 1249. Símnefni: Sláturfélag.
MðnrsnðoverksmUIja. — BJúgnagerð.
Reykhús. — Frystihús.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásölu: Niðursoðið kjöt
og fiskmeti, fjölbreytt úrvai. Bjúgu og allskonar áskurð á brauð,
mest og bezt úrval á landinu.
Hangikjöt, ávalt nýreykt,' viðurkennt fyrir gæði. Frosið kjöt
allskonar, fryst og geymt í vélfrystihúsi, eftir fyllstu nútíma-
kröfum.
Egg frá Eggjasölusamlagf Reykjavíkur.
Verðskrár sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar um
ACCUMULATOREN-FABRIK,
DR. TH. SONNENjCHEIN.
allt land.
í f af
umsóknum ýmsra skrifstofa og stofnana í bæn-
um, um aukaskammt af kaffi og sykri vegna
kaffidrykkju starfsfólksius, á viimustaðnum,
telur nefndin sig ekki hafa heimild til að
veita slíkan aukaskammt og telur eðlilegt að
starfsfólkið leggi sjálft fram af sínuni eigin
skammti.
Úthlutunarnefnd Reykjavíkur.
Bændur!
Munið að liafa ávalt hin ágætu
Sjainar-júgursmyrsl
við liendina.
yrðu ætíð gengin samhliða, og
það brýnt fyrir hlutaðeigandi
hreppsnefndum að sjá um að
þeim fyrirmælum verði fram-
fylgt. Þótt nokkru af fé þurfi að
lóga í haust, vegna þessara ráð-
stafana, þá er ekki í það horf-
andi, ef það nær tilætluðum á-
rangri, að draga mjög úr út-
breiðslu þessarar plágu. En all-
staðar hefir verið reynt að sigla
milli skers og báru og fyrirskipa
ekki slátrun á fé, ef líklegt þótti
að um mjög margt fé yrði að
ræða.
Bændur, gætið varúðar!
Bændur geta gert mikið til
þess að fyrirbyggja að garna-
veikin komist í fé þeirra og
draga úr skakkaföllum af völd-
um hennar, þótt hún sé þegar
komin í féð, með því að gæta
skynsamlegrar varúðar, án þess
að það kosti nokkur fjárútlát.
Fyrst ættu allir að hafa það
hugfast, sem á sýktum og grun-
uðum svæðum búa, að koma frá
sér öllu ókunnugu fé strax og
þess verður vart við samanrekst-
ur, og sjá um að það sé rekið
beinustu leið heim til sin.
Forðast skulu þeir að láta ó-
kunnugt fé, af grunuðum svæð-
um, inn í fjárhús, eða láta það
standa í þröngum girðingum yf-
ir nætur. Ef endilega þarf að
hafa slíkt fé yfir nætur, þá er
bezt að hafa það í réttum eða í
hesthúsum.
Fjárkaup og fjárflutninga alla
á grunsömum svæðum ættu all-
ir að forðast, eftir því sem unt
er, jafnvel þar, sem slíkt er ekki
bannað.
Þeir, sem endilega þurfa að
kaupa fé, t. d. hrúta, ættu held-
ur að kaupa lömb en fullorðið,
vegna þess að af lömbum ætti
alls ekki að vera mikil hætta,
því að þau munu yfirleitt ósýkt
að haustinu.
Fóðratöku fjár ættu líka allir
að forðast á hinum grunsömu
og sýktu svæðum, þar sem
nokkrar líkur eru til þess að
garnaveikin geti borizt á heim-
ilið með fóðra fénu.
í haust ættu þeir bændur, sem
búast við því að hægt verði að
rannsaka fé þeirra, áður en farið
verður að taka fé til hýsingar,
að reyna að forðast að láta féð
inn í húsin, heldur raga í því í
réttum, svo að bakteríur geti
ekki komizt í húsin á þessu
hausti. Verður reynt að rann-
saka féð úti og í tjaldi á þeim
bæjum, þar sem slíkrar varúðar
sem þessarar, hefir verið gætt í
haust.
Þegar farið verður að taka
féð í hús og gefa því, verða allir
að hafa það hugfast að svo
framarlega sem þeir ganga á
sömu skóm á fjárhúsgólfinu og
í görðum og heystæðum, þá eru
þeir að gera leik til þess að
sýkja féð,ef veikar kindur kunna
að vera í því.
Sömuleiðis þarf að gæta vel að
því, að vatnsílát séu ekki höfð
svo lág, að féð geti sparkað í
þau, þvi að þá geta sýklarnir
borizt beint frá sjúkri kind í
heilbrigðar með drykkjarvatn-
inu. Bezt er að brynna úti, hvar
sem því verður við komið.
Hafið garða svo háa að féð
geti ekki sparkað upp í þá, og
mokið taði út þegar líður á vet-
urinn, ef of lágt verður þá á
garða.
Látið enga kind stökkva upp
í jötur eða tóftir. Hafið slíkar
kindur í kró sér, þar sem mörg
garðabönd eru hvert fyrir ofan
annað, eða að öðrum kosti slátr-
ið þeim.
Að lokum þetta:
Fækkið fé ekki að svo stöddu
vegna hræðslu við veikina. Með
rannsóknunum ætti alltaf að
að vera hægt að halda veikinni
í skefjum og fyrirbyggja að fé
hrynji niður af völdum hennar.
Ég bið ykkur alla, hlutaðeig-
andi bændur og fjármenn, að
gera allt, sem í ykkar valdi
stendur, til þess að vinna að því
að þær ráðstafanir, sem gerðar
hafa verið og gerðar verða, með
tilliti til þess að vinna bug á
garnaveikinni, verði fram-
kvæmdar og komi að tilætluðu
gagni.
Ég hefi tekið þá stefnu í þessu
máli, að slaka hvergi til og vinna
af fremsta mætti að því, að allt
verði gert, til þess að takmarka
tjónið af völdum þessarar veiki,
og unnið verði að útrýmingu
hennar, meðan nokkur von er
um að slíkt megi takast.
Halldór Pálsson.
Fást hjá kaupfélögum og kaupmönuum
um land allt.
Bírgðír í Reykjavík hjá
Samband ísL samvinnuiélaga
Sími 1080.
Gula bandið
er bezta og ódýrasta smjörlikill.
f heUdsölu hjá
Sambandísl.samvinnufélaga
Sími 1080.
Fröuskunámskeiö Alliance Francaise
í Háskóla íslands hefjast í byrjun október. Kennari verður fyrst
um sinn Magnús G. Jónsson, konsúlritari. Kennt verður i byrj-
endadeild og framhaldsdeild.
Námskeiðið (okt.—des.) 25 kennslustundir, kosta 25 krónur,
er greiðist fyrirfram.
Áskriftalisti liggur frammi á skrifstofu forseta félagsins í
Aðalstræti 11 (sími 2012) og eru væntanlegir nemendur beðnir
að gefa sig fram sem fyrst.
252 William McLeod Raine:
hund á eftir, hvort sem ég hefði drepið
Walsh eða ekki? Þú ert varmenni, og þú
veizt ekki einu sinni hvað velsæmi er.
Oakland starði á hann og var mállaus
af reiði og undrun yfir þessari árás.
Það var Flannigan, sem svaraði, með
djöfullegu glotti.
— Þér fer mæta vel að tala eins og
sunnudagaskólakennari, herra Barnett.
Við vitum allt um þig, hvernig þú
rændir bankann í Somerton og drapst
tvo menn um leið. Þú laugst að okkur
Clem frá byrjun. Þú hélzt því fram, að
þú hétir Taylor, hefðir ekki stolið
klárnum og værir frá Wyoming. Þegar
Clem gaf þér tækifæri, með því að
drepa Walsh, þá hentir þú því frá þér.
— Og hélzt að þú mundir sleppa með
það, greip Oakland fram í. — Fjandinn
fjarri mér! Ég held áfram þar til ég
hefi drepið, ef ég ætla að drepa, hverju
sem á gengur. Taktu lykilinn, Ed, og
losaðu járnið, sem bindur hann við bíl-
inn. Við þurfum að fara að komast af
stað.
Oakland hafði tekizt að vinna bug á
ofsanum sem snöggvast, en hann gat
logað upp við minnsta tilefni. Hann
hafði aldrei lagt hemil á tilfinningar
sínar, heldur látið þær leika lausum
hala.
Félagarnir settu nú fangann á hest-
Flóttamaðurinn frá Texas 249
vasann og fannst að hann ætlaði aldrei
að ná lyklinum.
— Já, já, stamaði hann. — Nokkuð
annað, herra minn?
Lykillinn féll á jörðina.
— Taktu til fótanna!
— Meinar þú-------að fara?
Kúla reif upp mölina við tærnar á
Martin.
Hann beið ekki eftir nákvæmari skýr-
ingu á skipuninni, heldur þaut niður
brekkuna, svo hart sem miðaldra ýstru-
belgur getur hlaupið, ef hann á fótum
fjör að launa. Hann var kominn
hundrað metra burt þegar Malloy náði
honum.
Tveir menn komu niður skriðuna.
Annar þeirra var stór, sver og svolaleg-
ur, hinn horaður eins og beinagrind.
Báðir voru þeir með grímu, en Taylor
þekkti þá er þeir nálguðust.
— Ég þori að veðja, að þú ert hjart-
anlega ánægður yfir að hitta okkur
aftur, sagði sá horaði og glotti svo að
sást í svört tannskotin.
Sá fjötraði svaraði ekki. Hann horfði
fast í augun, sem glóði í undir grímu
þess stærri.
— Þekkirðu mig, spurði sá stóri og
ógnunin í röddinni var auðheyrð.
— Já, svaraði Taylor blátt áfram. —
Þú ert Oakland.