Tíminn - 28.09.1939, Síða 4

448
TÍMINIV, fiiniiitiiclagiim 28. sept. 1939
112. bla»
Yfiir landamærin
1. Mbl. birti ritstjórnargrein í gœr
undir fyrirsögninni: „Nú verður að
spara“. í greininni er síðan ymprað á
nokkrum tillögum, sem langflestar
myndu hafa aukna eyðslu í för með
sér. Þykir rétt að benda blaðinu á það,
að það œtti sjálft að sýna sparnaðar-
viljann í verki með því að spara pappír
undir þessar og ýmsar aðrar vitleysur,
sem það birtir.
2. Danska blaðið „Social-Demokra-
ten“ birtir nýlega ritdóm um bók Hall-
dórs Kiljans, „Gerzka æfintýrið", sem
nýlega er komin út á dönsku. Er grein-
in eftir Jul. Bomholt, einn færasta rit-
dómara Dana. Segir Bomholt, að bók
Kiljans sé sú allra vitlausasta, sem
hann muni eftir að hafa lesið. í bókinni
skammi Halldór jafnaðarmenn fyrir
svívirðingar um Rússland. Sjálfur liki
hann Jagoda, sem um skeið var yfir-
maður leynilögreglunnar rússnesku, en
komst í ónáð hjá Stalin, við hina
verstu glæpamenn veraldar. Myndi
Halldór ekki hafa talið slík ummæli
jafnaðarmanna um Jagoda meðan
hann var á hátindi valda sinna, for-
dæmanlega svívirðingu, spyr Bomholt.
3. Halldór Kiljan skrifar í Þjóðvilj-
ann í gær og segist ekki skilja, að það
sé kommúnistum nein hneykslun, þótt
Stalin hafi hjálpað Hitler til að fá 18
milljónir manna undir nazistisk yfirráð,
þar sem Stalin hafi fengið jafnmikið.
„Mér skilst að slíkt hljóti að vera bolse-
vikum fremur fagnaðarefni en ástæða
til hneykslunar," segir Kiljan.
x+y.
Aðrar fréttir.
(Framh. af 1. síðu)
Þjóðverjum viðnám. Eftir hina
stórfelldu ósigra fyrsta hálfa
mánuðinn hafi Pólverjar verið
búnir að koma sér allvel fyrir á
nýjum víglínum og auk þess hafi
haustrigningarnar, sem torveld-
uðu mjög framsókn Þjóðverja,
verið komnar þeim til hjálpar.
Á allmörgum stöðum hafi verið
útlit fyrir að Pólverjum myndi
takast að hindra flutninga á
hergögnum og vistum til for-
ystusveita Þjóðverja.
Stöðugur orðrómur gengur um
það, að Þjóðverjar hafi í undir-
búningi að ráðast inn í Holland,
þaðan yfir Belgíu og inn í Frakk-
lnad. Styðst þessi orðrómur við
mikinn liðssamdrátt Þjóðverja
við hollenzku landamærin. En
sennilegra þykir, að Þjóðverjar
velji heldur þessa leið en að
brjótast inn í Belgíu, þar sem
Belgíumenn hafa komið sér upp
mjög öflugum víggirðingum í
stíl við Maginotlínuna við
þýzku landamærin.
Franska blaðið „Epoque“ hef-
ir svaraö þeim skrifum þýzlcra
blaða um friðarsamninga nú,
þar sem Pólland sé úr sögunni
og þýðingarlaust sé að berjast
vegna þess lengur, á eftirfarandi
hátt: Við viljum ekki semja frið
nú til þess að þurfa að byrja
nýtt stríð eftir sex mánuði und-
ir mun verri kringumstæðum.
Þýzki aðstoðarfjármálaráð-
herrann hefir samkvæmt Reut-
ersfrétt lýst yfir því í þýzka út-
varpinu, að sökum stríðsins
verði að hækka skattana upp í
28 miljarða marka. Til saman-
burðar gat hann þess, að 1933
hefðu skattarnir verið 7 milj-
arðar og 1938 18 miljarðar. Sam-
kvæmt upplýsingum hans verð-
ur tekjuskatturinn hækkaður
um 50%, en vissar lágmarks-
IJR BÆIVUM
Frönskunámskeið
Alliange Francaise.
Enn geta nokkrir nemendur komizt
að og ættu þeir, sem ætla sér að taka
þátt í þeim, að gefa sig fram sem allra
fyrst í Aðalstræti 11 eða í sima 2012.
Guðjón Pétursson
sjómaður á Ránargötu 9A er fimmt-
ugur í dag.
Símon Jóh. Ágústsson
heldur uppi fræðslu í barnasálarfræði
og uppeldisfræðl í háskólanum í vetur.
Kennsla þessi er einkum ætluð starf-
andi kennurum i Reykjavík og ná-
i grenni og öðrum mönnum með kenn-
araprófi, sem vilja afla sér framhaldsf!
menntunar. Kennslan hefst 16. október
í háskólanum og stendur til vors.
Kennslustundir verða 4 á viku, en auk
þess æfingatímár, ef þörf kröfur. Kennt
veröur á þriðjudögum og fimmtudögum
kl. 5—7. Kennslan er ókeypis, en tala
nemenda, sem hægt er að veita við-
töku, er takmörkuð. Væntanlegir nem-
endur eru beðnir að gefa sig fram við
Símon Jóh. Ágústsson kl. 1—2 í síma
5063 kl. 4—5 fyrir 15. okt.
tekjur eru þó undanskildar
þeirri hækkun. Tollar á áfengi
og tóbaki og fleiri munaðarvör-
um hafa verið stórhækkaðir.
ítölsk blöð skrifa orðið miklu
vingjarnlegar um Frakka og
franslca stjórnmálamenn en þau
hafa áður gert. T. d. hefir blað-
ið „Regime Fascista" nýlega
lokið lofsorði á Daladier.
Franska stjórnin hefir ákveðið
að banna kommúnistaflokkinn.
Bretar telja sig þegar hafa
sökkt a. m. k. 6 kafbátum og
Frakkar munu einnig hafa sökkt
nokkrum.
Þýzkir kafbátar hafa nú sökkt
öðru sænsku skipi og hafa þeir
þá sökkt fjórum Norðurlanda-
skipum. Fer andúð gegn Þjóð-
verjum vaxandi á Norðurlönd-
um vegna þessara atburöa og
hafa sænsk blöð í hótunum, að
Svíar muni hætta að selja járn-
málm til Þýzkalands, en það
væri Þjóðverjum óbætanlegt
tjón.
ítalska biaðið „Relazioni int-
ernationali“ birti nýlega grein,
þar sem því er haldið fram, að
Rússar geti ekki selt öðrum
þjóðum hráefni, nema með því
móti að draga úr iðnaðarfram-
leiðslu sinni og hætta við ýms-
ar áætlanir sínar um aukningu
iðnaðarins.
HrúUsýniagarnar
(Framli. af 1. síðu)
Erfitt var að kveða á um, hver
af fimm beztu hrútunum, er til
lokakeppni komu, skyldi hljóta
skjöldinn. En sá, er talið var að
næstur stæði Núp, var eign
Magnúsar Sigurðssonar bónda í
Bryðjuholti, undan Norðra á
Hrafnkelsstöðum.
Á sýningunni kom mjög
greinilega í ljós mikill árangur
af fjárræktarstarfi Hruna-
rnanna.
í Gnúpverjahreppi hlutu 11
hrútar fyrstu verðlaun og 8 á
Skeiðum. Á báðum þessum sýn-
ingum voru einnig sýndir mjög
góðir hrútar.
Næsta hrútasýning verðux í
Selvogi á laugardaginn.
Matvorubírgðir utan
Reykjavíkur
Samkvæmt upplýsingum frá
skömmtunarskrifstofu ríkisins,
munu birgðir af skömmtunar-
vörum utan Reykjavíkur endast
sem hér segir:
Haframjöl í um 5 mánuði.
Rúgmjöl í um 5 mánuði.
Kaffi í um 3 mánuði.
Sykur í um 3 mánuði.
Hveiti í um 4 mánuði.
Aðrar kornvörur í um 5y2 mán.
Tölur þessar eru miðaðar við
það, að vörurnar verði eingöngu
notaðar samkvæmt matvæla-
seðlum þeirra, sem eru búsettir
utan Reykjavíkur. Ekki er tekið
tillit til þess rúgmjöls, sem auka-
lega er veitt í slátur, né til auka-
leyfa, sem veitt kunna að verða í
matsöluhúsum og sjúkrahúsum.
Síðan birgðatalningin fór fram
16. þ. m.. hefir talsvert flutzt af
skömmtunarvöru til landsins, m.
a. um 800 smál. af rúgmjöli og
228 smál. af hveiti.
Stórveldisdraumar
Rtissa.
(Framh. af 1. síðu)
væru alveg einangraðir og á-
hrifalitlir um stjórnmál Ev-
rópu. Þessa breyttu afstöðu sína
mega þeir fyrst og fremst þakka
Hitler og má það sannarlega
teljast kaldhæðni örlaganna, að
nazistar skulu hafa orðið til
þess að auka þannig veldi rúss-
nesku kommúnistastj órnarinn-
ar og leggja stór lönd undir yf-
irráð hennar. Með því tiltæki
hafa nazistar gereyðilagt einn
aðalþáttinn í stefnu sinni, bar-
áttuna gegn kommúnismanum,
og sýnt að þjóðernisjafnaðar-
stefnan er þeim ekki nein hug-
sjón heldur gríma æfintýra-
manna.
Rússneski einræðisherrann
hefir jafnframt fallið í sömu
gröfina. Hann hefir einnig glat-
að því aðalmarkmiði sínu, að
berjast gegn nazismanum og
koma fram sem verndari og vin-
ur smáþjóðanna. í stað barátt-
unnar gegn nazismanum hefir
hann komið nokkrum miljónum
Pólverja undir yfirráð hans.
Stalin hefir afhjúpað sig sem
rússneskan heimsveldissinna og
klætt sig úr gerfi hins alþjóðlega
kommúnista. Hann fetar nú ekki
lengur í fótspor Lenins, heldur
Péturs mikla, sem er nú sam-
kvæmt fyrirmælum Stalins ann-
ar mesti þjóðardýrðlingur Rússa.
Á krossgötnm.
(Framh. af 1. síðu)
Slysavarnafélagið efnir í byrjun októ-
bermánaðar til námskeiðs, þar sem
kennt verður björgunarsund, almennt
sund og lífgun úr dauðadái. Námskeið
þetta er ætlað sjómönnum og verður
haldið bæði í sundhöllinni og sundlaug-
unum. Slík námskeið hefir Slysavarna-
félagið haldið tvö undanfarin ár.
Óbreiðið TÍMANN
262 William McLeocL Raine:
Kinnar Oaklands voru rauðar fyrir,
en nú urðu þær sótrauðar af bræði.
Hann starði á manninn, sem lá þarna
og diríðist að gera gys að hótunum
hans.
Þessi Barnett, eða hvað hann hét,
kom bræðinni til að sjóða í honum, svo
að hann átti bágt með að stilla sig.
Oakland hafði þegar barið Taylor með
svipunni, svo að blæddi úr kinn hans.
En reiðin gaf honum undarlegan kraft
til andstöðu. Hann var óbeygjanlegur
og það brá ekki fyrir ótta í augum hans.
Nei, hann myndi horfast í augu við
dauðann án þess að blikna.
Flannigan kom ríðandi, með viðar-
drumb í togi, til að höggva á eldinn.
Annar endinn á snöru hans var bund-
inn um viðarbútinn, en hinn í hnakk-
kúluna.
— Við þurfum varla meira en þetta,
kallaði hann.
Oakland snérist á hæli og leit hvasst
á Flannigan. — Þú ættir að bregða þér
upp á hæðarbrúnina og hrópa eins hátt
og þú gætir, að við værum hér. Kallaðu
á allt nágrennið, settu þetta í blöðin,
hengilmænan þín!
— Hér er enginn nálægt, Clem, sagði
Flannigan. — Hvað á það að þýða að
fara að verða hræddur?
Oakland skálmaði til hans.
Flóttamaðurinn frá Texas 263
— Ætlar þú að halda því fram að ég
sé hræddur, eða hvað? Farðu af baki,
ef þú þorir, og ég skal búa til úr þér
plokkfisk!
Flannigan varð óskaplega hræddur.
Hann gat ekki riðið burt, því að viðar-
drumburinn var bundinn við hnakkinn.
Hann stökk af baki og gekk undan, aft-
ur á bak.
— Nei ekki, Clem, ekki! Mótmæli
hans urðu að nístandi sársaukaópi, því
að svipuól Clems vafðist um fætur hans.
Flannigan reyndi að losa sig og æpti
á hjálp. Að lokum hratt Oakland hon-
um burtu og hann slagaði til hestsins.
— Þú gerir svo vel og verður kyrr, lags-
maður, sagði Oakland hranalega.
— Og allir skemmtu sér mjög vel, var
sagt með háðskri rödd.
Oakland snérist aftur á hæli.
— Nú, svo þú ert þá kominn, hreytti
hann út úr sér.
Brad Dean kom labbandi í hægðum
sínum og horfði sviplausum augunum
á Oakland.
— Ég hélt að þú hefðir átt von á mér.
Ég kom rétt áðan, meðan þið voruð að
æfa leikþáttinn, þið Ed.
— Það var líka kominn tími til þess
að þú kæmir, lagsmaður, sagði Oakland.
Hjólbeinótti maðurinn hló, en ekkert
varð séð í augum hans.
Nokkrar endur- J
minningar
(Framh. af 3. siðu)
una í fang sér og segir: „Nei, þú
átt að vera kyrr hjá okkur, elsk-
an mín.“ Móðir mín fann sárt
til þess að vera komin á sveitina.
Mér þótti þetta leiðinlegt, að
vera kominn á sveitina og fyrir-
varð mig, þegar ég kom í stráka-
hóp, en lítið var um það að
strákar lítilsvirtu mig; þó átti i
það sér stað.
Ég get hugsað, að sumt af
gamla fólkinu, sem nú lifir, hafi
líka sögu að segja og ég, því að
fleiri voru fátækir en foreldrar
mínir og fleiri voru á sveitinni
í þá daga en þau, en fáir eins
ömurlega, og gæti ég trúað því,
að ungu kynslóðinni þætti sag-
an ótrúleg því að unga fólkið
hefir lítið af harðrétti að segja,
sem betur fer.
Framhald.
■°*~**“GAML BÍÓ***°" ****"'
„Frú X«
Áhrifamikil og vel leikin
Metro-Goldwyn-Mayer-
kvikmynd, eftir hinu víð-
fræga leikriti ALEXAND-
RE BRISSON, sem leikhús-
gestir hér kannast við frá
því það var leikið hér fyr-
ir mörgum árum. — Aðal-
hlutv. leika:
GLADYS GEORGE,
WARREN WILLIAM
og JOHN BEAL.
Börn, yngri en 12 ára, fá
ekki aðgang.
— —NÝJA BÍÓ—
Hertur
til hetjudáða j
Amerísk kvikmynd frá |
Columbia Film, sem er tví- í
mælalaust langhlægileg-
asta skemmtimynd, er sést
hefir hér í mörg ár.
Aðalhlutv. leikur hinn ó-
viðj afnanlegi skopleikari
JOE E. BROWN,
ásamt June Travis og Man {
Mountain Dean (heims- ■
meistara í frjálsri glímu). ?
Aukamynd: l
Þegar skyldan kallar. i
Amer. skopmynd, leikin af
Andy Clyde.
Lærið að synda.
Sundnámskeið í Sundhöllinni hefjast að nýju mánudaginn
2. október. — Þátttakendur gefi sig fram í dag og á morgun kl.
9—11 f. h. og 2—4 e. h.
Upplýsingar á sömu tímum í sima 4059.
Sundhöll Reykjavfkur.
Skömmtiinarskrif-
stofa rikisins
■r .
vekur athygli á, að samkvæmt auglýsingu útgefinni 14. þ. m.
teljast undir „Aðrar kornvörur" í 1. gr. reglugerðar um sölu og
úthlutun á nokkrum matvörutegundum, þessar kornvörutegundir:
Hrísmjöl
Semulugrjón
Bygggrjón
Mannagrj ón
Maisenamjöl
og ber því að krefjast skömmtunarseðils fyrir þeim.
Hinsvegar ber ekki að krefja skömmtunarseðla fyrir sago,
sagomjöli og kartöflumjöli.
Reykjavík, 27. september 1939.
2O°|0' 3O°|0 45°|«
O S T A B
firá Mjólkursamlagi Eyiírdinga
alltafi fiyrírlígfgjandi
í heildsölu.
Samband ísLsamvínnufélaga
Símf 1080.
Lii.
Réykíd
Fést / áHum .
'ir- : Z :—z

Rafstöðin viö Laxá
(Framh. af 1. siðu)
við því, sem búið er að gera eða
bæta við nýjum leiðslum.
— Nægir sú raforka, sem
framleidd verður nú til að byrja
með, handa Akureyrarbæ til
allra þarfa?
— Svo hefir reiknazt til, að
2 þúsund hestöfl, að viðbættri
þeirri raforku, er gamla raf-
stöðin framleiðir, er að sjálf-
sögðu verður viðhaldið, muni
nægja handa Akureyrarbæ til
Ijósa, suðu, iðnaðar og nokkurr-
ar upphitunar.
— Hve aflmikil er gamla raf-
magnsstöðin?
— Gamla stöðin við Glerá var
byggð 1923 og þá 330 hestöfl að
styrkleika. Síðar var bætt við
165 hestafla dieselvél. Gamla
stöðin hefir verið metin á 260
þúsund kxónur.
— Hve dýr er Laxárstöðin?
— Stofnkostnaðurinn var upp-
haflega áætlaður 2400 þúsund
króna. Ætla má, að hann komi
til með að verða rúmlega 3 milj-
ónir, ef með er reiknað andvirði
gömlu rafstöðvarinnar og tekið
tillit til gengisbreytinga, sem
orðið hafa síðan ráðizt var i
virkjunina.
Af þessu fé hefir Akureyrar-
bær fengið 1700 þús. danskar kr.
að láni hjá Handelsbanken i
Kaupmannahöfn og nokkrum
verzlunarfyrirtækjum, sem lagt
hafa efnivörur til stöðvar-
innar og tekið skuldabréf upp í
greiðslu að nokkru leyti. Þessi
lán eru veitt til 25 ára með 5%
vöxtum. Þau eru afborgunar-
laus fyrstu þrjú árin, en borgast
síðan með jöfnum greiðslum
vaxta og afborgana. Sé reiknað
með þeim afföllum, er voru á
sumum af þessum erlendu lán-
um til virkjunarinnar, eru raun-
verulegir vextir 5,2%.
— Er þess vænzt, að fleiri geti
notið rafmagnsins frá Laxár-
stöðinni heldur en Akureyring-
ar?
— Það hefir komið til tals, að
Húsvíkingar fengju þaðan raf-
magn. Mun nú verið að athuga,
hvort þeim sé hagfelldara að
leggja taugar frá Brúum til
Húsavíkur eða nota virkjunar-
möguleika, sem nærtækari eru.
Einnig hefir verið talað um að
miðla Grenjaðarstaðarhverfinu
raforku frá Laxárstöðinni.
Annars eru starfandi, bæði í
Suður-Þingeyj arsýslu og Eyj a-
fjarðarsýslu, nefndir, sem kjörn-
ar voru til þess að athuga um
möguleika og aðstöðu þessara
héraða eða einstakra byggðar-
laga innan þeirra til þess að
njóta góðs af rafmagnsfram-
leiðslu Laxárstöðvarinnar.
Enska flugvélin
strokin.
(Framh. af 1. síðu)
flugs klukkan sex í morgun,
stefndi til hafs og sveigði síðan
vestur á bóginn.
Tilkynning um atburðinn er
væntanleg á hverri stundu frá
sýslumanni Þingeyinga.
Orðsending til
Tímamanna.
Tíminn biður Tímamenn, hvar
sem er á landinu, að senda við
og við fréttabréf úr byggðarlög-
um sínum. Ekki hvað sízt væri
kært að fá slík bréf úr byggð-
arlögum, sem annars er sjaldan
getið um í fréttaflutningi blaða
og útvarps.
í öllum slíkum bréfum verður
að skýra greinilega og ítarlega
frá hverju einu, sem um er rit-
að, og vanda alla frásögu, svo
að hvergi skeiki þar réttu máli
né um misskilning geti orðið að
ræða, og ókunnugir geti gert sér
það skýrt í hugarlund, sem ver-
ið er að lýsa. Loks er mjög þýð-
ingarmikið, að allar fréttir, sem
bréfin herma frá, séu sem allra
nýjastar. Hið sama gildir um
dánarfregnir og afmælisfregnir,
sem eru blaðinu sendar.
Minni háttar fréttir, t. d. um
samkomur og fundi, félagsaf-
mæli og fleira, er lítils virði,.
þegar er um langt liðið, þótt.
fréttnæmt sé um það leyti, sem .
það gerist.
í slíkum fréttabréfum getur ■
verið gott að miða frásögnina
við það, sem gæti orðið öðrum
héruðum til fyrirmyndar og
eftirbreytni.
Kopar
keyptur I Landssmiðjunni.
#