Tíminn - 17.10.1939, Blaðsíða 4

480
TÍMINN, þrigjiidagiini 17. okt. 1939
120. blað
Nokkrar nýútkomnar bækur:
£ dag koma þcssar bæknr í bókaverzlanir:
ÍSl&MM FRÆÐI
(studia Islandica) 5. hefti. Um dómstörf 1 Landsyfirréttin-
um 1811—1832, eftir dr. jur. Björn Þórðarson, lögmann.
ÍSLENZK FKÆÐI, 6. hefti.
Um hluthvörf, eftir Halldór Halldórsson, kennara við gagn-
fræðaskólann á ísafirði.
ESPERAIVT© III,
orðasafn með þýðingum á íslenzku, eftir Ólaf Þ. Kristjáns-
son, kennara.
ESPERANTO IV,
leskaflar. Þórbergur Þórðarson hefír safnað og búið undir
prentun.
ÞEGAR SRALDIÐ RÓ.
Eftir Skugga. Er þetta söguþáttur eða smásaga úr Reykja-
vík, er hann nefnir öðru nafni: Dauði Guðmundar Krist-
mannssonar.
KERTALJÓS,
vinsælasta ljóðabókin, eftir Jakobínu Johnson, er nú komin
út í annarri útgáfu.
JÓA 1ÍA1XRÓRSSOA,
prófastur í Hítardal. Eftir Jón Helgason dr. theol. — Þetta
er þriðja bók Jóns biskups Helgasonar af æfisögum merkra,
íslenzkra manna. Fyrsta bókin var Meistari Hálfdán, þá
Hannes Finnsson biskup og nú Jón Halldórsson. Af þessum
þremur bókum eru prentuð sérstaklega nokkur eintök á
vandaðan pappír í stóru broti. Eru þau eintök bundin í
skinnband og hentug til gjafa.
Og svo er nýja barnabókin eftir Steingrím Arason kennara:
Seg'öu mér sög'una aftur.
Nafn Steingríms Arasonar er trygging þess, að þetta er ágæt
barnabók. Þarna eru nokkurar sögur, allar við hæfi barna, sem
geta komizt fram úr léttum lestri á eigin hönd. Þær eru prýði-
lega sagðar og efni þeirra er börnum hugðnæmt. Frú Barbara
Árnason, kona Magnúsar Árnasonar, listmálaia, hefir teiknað
nokkurar myndir í bókina, sem prýða hana mikið.
Fæst hjá öllum bóksölum.
IÍÓKAVEHZLLIV ÍSAFOLDARPRErVTSMIÐJL
Sími 4527.
Yfir landamærin
1. Árni Jónsson býst við að J. J. muni
mjög tapa fylgi í Þingeyjarsýslu, ef
hann fylgi því fram að kaupfélagsmenn
liafi rétt til að gera sjálfir innkaup á
nauðsynjavörum sínum. — Sjálfsagt
myndi það vera ánægjuefni fyrir J. J.
að fá Árna sem mótframbjóðanda fyrir
málstað heildsalanna. En langar Árna
til að reyna málstað sinn í vöggu kaup-
félaganna?
2. Ein merkileg nefnd, sem kalla má
afkvæmi Héðins Valdemarssonar, er nú
önnum kafin, að koma í brytastarf á
landssjóðsskipi manni, sem margsinnis
hefir verið i höndum lögreglunnar fyrir
stórfelldan drykkjuskap. Ráðsmennska
hans var svo óhagstæð, að innkaup á
matarefnl í eins dags fæði handa
manni lækkaði um eina krónu á dag við
burtför hans. — Gott er þegar slík
æfintýri gerast með þjóð vorri.
3. Hannibal rak naut á undan her
sínum til að villa óvinum sýn. Frakk-
ar reka kýr yfir sprengjulönd óvinanna
á undan liðinu. En kommúnistar reka
skáld sín í fremstu skotgrafirnar þegar
verja skal málstað Rússa um viðhald
heimsfriðar og vernd þeirra á sjálf-
stæði smáþjóða.
x+y.
Sáttmálí Rússa
og Litháa
(Framh. af 1. slðu)
Pólverja um Vilnahéraðið.
Byggðu Litháar kröfu sína á því,
að það væri gamall hluti lithá-
iska ríkisins og Vilna hefði
lengstum verið höfuðborg þess.
Pólverjar reistu tilkall sitt til
Vilnahéraðsins á þeim forsend-
um, að mikill meirihluti íbúanna
væri pólskur, en Litháar hins-
vegar mjög fámennir á þessum
stöðum. í Vilna sjálfri, sem hef-
ir um 210 þús. íbúa, eru Lithá-
ar ekki nema 2% íbúanna.
Meirihluti íbúanna lét einnig
þann vilja í ljósi, að þeir vildu
frekar tilheyra Póllandi. Þjóða-
bandalagið gerði margar til-
raunir til málamiðlana og gerði
Belgíumaðurinn, P. Hymans,
sem vann að þessum málum á
vegum þess, m.,a. þá tillögu að
Lithauen yrði fylkjasamband
eins og Sviss og yrði Vilnahérað-
ið eitt fylkið. Fylkin hefðu sjálf-
stjórn í mörgum málum. Gegn
slíku afsali Vilnahéraðsins af
hendi Pólverja kæmi náin sam-
vinna milli Póllands og Lithau-
en í hernaðar- og utanríkismál-
um. Pólverjar samþykktu þessa
tillögu, en Litháar höfnuðu
henni. Fór þannig um allar slík-
ar tilraunir þjóðabandalagsins,
að Litháar höfnuðu þeim. Varð
nðurstaðan sú, að alþjóðaráð-
stefna, sem m. a. fjallaði um
þetta mál, viðurkenndi yfirráð
pólska ríkisins yfir Vilnahérað-
inu. Fyrsta stórveldið, sem við-
urkenndi yfirráð Póllands yfir
Vilnahéraðinu var Sovét-Rúss-
land. Þá var Lenin við völd i
Rússlandi.
Vilnahéraðið er um 33 þús.
ferkm. og hefir á aðra miljón
íbúa. Ekki er sennilegt, að Rúss-
ar eftirláti Litháum það allt.
Lithauen er 55 þús. ferkm. og
hefir 2i/2 milj. íbúa. Litháar
sjálfir eru um 70% íbúanna,
Gyðingar eru 7% af íbúunum og
Rússar 3%. í Ameríku eru um
ein milj. Litháa.
IJR RÆATIM
Framsóknarfélag Reykjavíkur
heldur fund í Kaupþingssalnum ann-
að kvöld kl. 8%. Meðal annars verður
rætt um þjóðstjórn fyrir Reykjavík,
sem formaður félagsins hefur umræður
um, og ófriðarráðstafanir stjórnarinn-
ar, málshefjandi Eysteinn Jónsson við-
skiptamálaráðherra.
Leikfélag Reykjavíkur
sýnir Brimhljóð á morgun (miðviku-
dag), en ekki á fimmtudag eins og
venjulega. Athygli skal vakin á því að
nokkrir aðgöngumiðar verða seldir aö
þessari sýningu mjög lágt. Sjá auglýs-
ingu í blaðinu í dag.
Trúlofun.
Nýlega opinberuðu trúlofun sína
Hulda Elíasdóttir frá Ytra-Lágafelli í
Snæfellsnessýslu og Jón Bjarnason á
Skarði í Dölum.
Ryskingar á samkomu.
Aðfaranótt sunnudags siðastliðna var
samkoma í Iðnó og urðu þar allmiklar
ryskingar af völdum ölóðra manna.
Handleggsbrotnaði einn maður í þeirri
viðureign. Var hann fluttur á sjúkra-
hús af samkomunni.
Gestir í bænum.
Ólafur Sigurðsson fiskiræktarráðu-
nautur á Hellulandi í Skagafirði, Svein-
biörn Jóhannsson í Fagradal á Fjöllum,
Ólafur Magnússon á Þórisstöðum í
Svínadal, Valgeir Jónasson á Neðra-
skarði í Leirársveit.
íslenzkir stú-
dentar erlendis
Tíðindamaður Tímans hefir
leitað upplýsinga hjá forstöðu-
manni upplýsingaskrifstofu stú-
denta, Lúðvíg Guðmundssyni,
um íslenzka stúdenta erlendis og
hag þeirra, eins og málum er nú
komið.
Eins og stendur er ekki hægt
að veita fullnægjandi upplýsing-
ar um það, hve margir íslenzkir
stúdentar kunna að vera erlend-
is, en það er vitanlegt, að þeir
eru mun færri en verið hefir
undanfarna vetur, segir Lúðvig.
Hins vegar munu í lok nóvem-
bermánaðar verða fyrir hendi
allítarlegar skýrslur um þetta,
ásamt uppiýsingum um náms-
greinar, námsstyrki og náms-
kostnað stúdenta ytra. Hafa ver-
ið lögð drög að öflun þessara
upplýsinga af ríkisstjórninni í
samráði við upplýsingaskrifstofu
stúdenta. Þessar skýrslur verða
meðal annars notaðar síðar til
hliðsjónar um úthlutun gjald-
eyris til námsmannanna.
Síðastliðinn vetur voru 143 ís-
lenzkir stúdentar við nám ytra.
Flestir þeirra, 64, voru í Dan-
mörku, en næstflestir í Þýzka-
landi. Skiptust stúdentarnir á
mjög margar námsgreinar, en
flestir stunduðu ýmsar greinar
verkfræði, alls 45. En eins og
tekið var fram í upphafi, eru nú
mun færri stúdentar við nám er-
lendis heldur en í fyrravetur.
Um 80% af íbúum Lithauen
lifa á landbúnaði.
Síðan Litháar heimtu frelsi
sitt hafa orðið allmiklar fram-
farir í landinu, einkum á sviði
menningarmálanna. Síðan 1929
hefir Smetona forseti verið
raunverulegur einvaldi landsins.
Framkvæmd
innSlutnmgshaftanna
(Framh. af 1. síðu)
ir verið gengið á hlut kaupfé-
laganna og þau neydd til að
kaupa vörur af heildsölunum til
þess að geta fullnægt þörfum fé-
lagsmanna sinna.
Það er vel að íhaldsblöðin hafa
með vanþekkingu sinni og
blekkingaskvaldri vakið nýja at-
hygli á þessum misrétti, sem
kaupfélögin hafa verið beitt á
undanförnum árum. Hér í blað-
inu hefir oft verið bent á þetta
misrétti og krafizt viðunandi
leiðréttinga. Tíminn ber enn
fram þá kröfu, — og hún er
vissulega studd af öllum sam-
vinnumönnum landsins, — að
hætt verði að beita kaupfélögin
þessum órétti og þau þurfi ekki
framvegis að leita á náðir heild-
salanna til að ná þeirri hlut-
deild í innflutningnum, sem
þeim ber.
þEr ættuð að reyna kolin og
koksið frá
Kolaverzlnn
SigurSar Ólafssosiaa*.
Síxnar 1360 og 1933.
„Brímhljóð"
sjónleikur í 4 þáttum eftir
Loft Guðmundsson.
Sýnliig á morgnn kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 4
til 7 í dag og eftir kl. 1 á morgun.
NB. — NOKKRIR AÐGÖNGU-
MIÐAR AÐ ÞESSARI SÝNINGU
VERÐA SELDIR Á KR. 1.50.
Hreinar
léreftstuskur
kaupir
Prentsmiðjan Edda
Lindargötu 1 D.
N orðlendingur,
vanur allri sveitavinnu, óskar
eftir góðri vetrarvist sunnan-
lands, helzt i uppsveitum Ár-
nessýslu. Uppl. í síma 4079.
Óhæia
(Framh. af 2. síðu)
nothæf, en því aðeins að hand-
viss, samvizkusamur og á-
reiðanlegur maður fari með'
hana. En skotið er þó alltaf ör-
uggasta og hreinlegasta deyð-
ingaraðferðin. Að vísu getur
slys hlotizt af byssunni og skot
misheppnazt, en sú hætta er
mjög lítil, ef sæmileg gætni er
viðhöfð.
Ég vildi með þessum línum
vekja athygli á þessu og mælast
til að góðir menn sjái um aö
ekki sé nein skepna kvalin að
óþörfu.
Dýraverndunarfélagið þarf að
vera á verði um að mannúðar
sé gætt gagnvart þessum dauða-
dæmdu smælingjum og aðeins
áreiðanlegum mönnum sé leyft
að fara með deyðingaráhaldið.
10. okt. 1939.
Einar Sigurfinnsson.
Fjós brernmr
Aðfaranótt laugardags sfðastliðna
brann fjós til ösku að Skútum í Glæsi-
bæjarhreppi í Eyjafirði. Brunnu fjórir
nautgripir inni í fjósinu. Þess hefir
verið getið tll að eldur hafi borizt í
þekju fjóssins frá lampa, er var not-
aður um kvöldið áður en það brann.
AuglýsiSf í Tímanum!
294 William McLeod Raine:
röð, svaraði Barnett. — Ég hefi oft
hugsað um þetta, en þar finnast engar
útgöngudyr.
— Jafnvel ekki þó að þú segðir hver
ræninginn er, sem komst undan?
— Það get ég ekki.
— En þú mátt til með að gera það.
Ef hann er þannig maður, þá mátt þú
ekki fórna þér fyrir hann, það er fjar-
stæða.
— Það myndi ekki hjálpa mér að
heldur, þó að ég segði hver hann er.
Þá yrði ég sakaður um það í ofanálag
að reyna að komast undan á hans
kostnað.
Molly ýmist talaði um fyrir Barnett
eða bað hann, en hún sá að hún gat
ekki fengið hann til að breyta um á-
kvörðun. Hún hætti þess vegna alger-
lega við árásina, eins og konum er títt.
Hún tók að spyrja spurninga um hann
sjálfan, og hann svaraði.
Þau sátu við eldinn þarna uppi í hæð-
unum, golan hvein í furutrjánum, vax-
andi tunglið skein á himninum og hann
sagði með gætnum orðum æfisögu sína
þeirri konu, sem hann unni. Þau horfð-
ust í augu meðan hún hlustaði á hann.
Hjarta hennar var fullt innilegrar með-
aumkunar með þessum manni, sem
svo hraparlega var hafður fyrir
rangri sök. Hundruð ósýnilegra þráða
Flóttamaðurinn frá Texas 295
titruðu milli þeirra. Auðnin og myrkr-
ið umhverfði þau. Þau voru jafnt tvö
ein og Adam og Eva í Eden í upphafi
vega.
Staðreyndirnar, sem hann sagði henni
frá, voru í raun og veru fáar. Faðir
hans hafði verið búandmaður í Texas,
rnaður af gamla skólanum, sem hafði
rekið marga hjörðina um Chrisholm-
brautina. Webb var einkasonur hans, og
þegar móðir hans dó, var frænka hans
fengin til þess að sjá um heimilið í
hennar stað. Hún var ekkja og átti son,
nokkrum árum yngri en Webb. Þessi
frænka gekk Webb í móður stað og
veitti honum sömu ást og umhyggju og
sínum eigin syni. Hún hafði dáið fyrir
nokkrum árum og faðir hans skömmu
síðar.
— Og sonur hennar — hvað varð af
honum? spurði Molly.
— Alan, hann — hann fór í burtu.
— Hann bjó ekki á búgarði þínum?
— Stundum og stundum ekki. Ungir
menn eru eirðarlausir eins og þú veizt,
sagði Taylor mjög eðlilega.
Hún lét sér þetta ekki nægja.
— Og villtir, bætti hún við.
Alvarlegt bros hans var dularfullt.
— Ég geri ráð fyrir, að þú þekkir
drengi eins vel og ég.
— Ekki þennan sérstaka dreng, og þó
.-■■■GAMLA bÍÓ"1—""
‘
Olympíu-
leikarnír
1936
SÍÐARI HLUTINN:
„Itsttíð þjóðanna“
sýnd í dag kl. 9.
Þar sézt m. a. úrslita-
keppni í
tugþraut,
knattspyrnu,
kappsiglingu og róffri,
hnefaleik,
sundi og dýfingum.
—NÝJA BÍÓ—~
Æskudagar
Amerísk tal- og söngva- |
mynd um æskugleði og \
æskuþrá. j
Aðalhlutverkið leikur og |
syngur hin óviðjafnanlega |
DEANNA DURBIN.
Aðrir leikarar eru: f
MELVYN DOUGLAS, í
JACKIE COOPER O. fl. |
Húðir og skinn.
Ef bændur nota ekki til eigin þarfa allar HÚÐIR
og SKINN, sem falla til á heimilum þeirra, ættu þeir
aff biffja KAUPFÉLAG sitt að koma þessum vörum
í verð. — SAMBAND ÍSL. SAMVINNUFÉLAGA selur
NAUTGRIPAHÚÐIR, HROSSIIÚÐIR, KÁLFSKINN,
LAMBSKINN og SELSKINN til útlanda OG KAUPIR
ÞESSAR VÖRUR TIL SÚTUNAR. — NAUTGRIPA-
HÚÐIR, HROSSHÚÐIR og KÁLFSKINN er bezt aff
salta, en gera verffur þaff strax aff lokinni slátrun.
Fiáningu verffur aff vanda sem bezt og þvo óhreinindi
og blóff af skinnunum, bæffi úr holdrosa og hári, áffur
en saltaff er. Góff og hreinleg meffferff, á þessum vörum
sem öffrum, borgar sig. —
Tómar flöskur
og gflÖI
Kaupum i Nýburg fyrst uni sfnn tómar
flöskur, % og 1 lítra á kr. 0,20 og %
lítra flöskur á kr. 0,15. — Rökunar-
dropaglös iiieð skráfhettmn á kr. 0,05
og ennfreniur allar tegundir af g'lösum
undan þefm innlendu Iiárvötnuiu er
vér höfuan selt, að því tilskyldu, aö
hettan fylgi.
Áfengisverzlun ríkisíns.
Gula bandið
er bezta og ódýrasta sinjörlíkið.
f heildsölu hjá
Samband isl.samvinnufélaga
Sími 1080.
Framsóknaríél. Reykjavíkur
Fundur annað kvöld (miffvikudag) kl. 8Vá í Kaupþingssalnum.
FUNDAREFNI :
I. ÓfriÖarráðstafanir ríkisstjórnarinnar.
Eysteinn Jónsson, viðskiptamálaráðherra hefur framsögu.
Síðan fyrirspurnir og umræður.
II. Þjóðstijórn fyrir Heykjavsk:
Formaður félagsins.
Mætiií siundvísl&tftt. STJÓÍtNSN.
4 krossgötnm.
(Framli. af 1. síðu)
öllum hreppum sýslunnar til að ræða
um fóðurbirgðamálin. Fiskafli hefir
verið góður þar nyrðra upp á siðkastið
og kolkrabbi alveg upp við landsteina.
Kopar,
aluminium og fleiri málmar
keyptir í LANDSSMIÐJUNNI.
IJthreimð T f M A N N