Tíminn - 14.11.1939, Blaðsíða 4

528
TÍMINN, þrigjiidagiim 14. nóv. 1939
132. blað
Yíir landamærin
1. Mbl. birtir skrítna hugleiðingu
um sambandsmálið á sunnudaginn.
Blaðið ávítar þá, sem berjast íyrir
skilnaði við Dani, fyrir það að hreyfa
málinu, þvi að það sé ekki tímabært.
Hinsvegar hefir blaðinu þótt tímabært
að birta ræður Sveins Björnssonar og
Staunings um þessi mál, en þar var
undanhaldsstefnan túlkuð fullum fet-
um. Virðist samkvæmt þessu, að það
sé álit Mbl., að ekki megi ræða skiln-
aðarkröfurnar, sem allir flokkar hafa
sameinazt um, en hins vegar sé sjálf-
sagt að gera röksemdir undanhalds-
mannanna sem útbreiddastar. Gefur
þessi framkoma Mbl. til kynna, að for-
ráðamenn blaðsins séu ekki eins á-
kveðnir í sambandsmálinu og ætla
mætti af stefnuskrá Sjálfstæðisflokks-
ins.
tJR BÆNUM
Kommúnistar
halda tvo fundi hér í bænum um
þessar mundir. Annar kallast stofn-
fundur „landssambands ísl. stéttarfé-
laga“, og munu sækja hann fulltrúar
frá Dagsbrún, Hlíf í Hafnarfirði, Þrótti
á Siglufirði og nokkrum fleiri félögum.
Hinn kallast fundur flokksstjórnar
Sameiningarflokksins og mun þar
verða til lykta leidd deilan um afstöð-
una til Rússlands.
Glímuflokkur drengja.
Glímufélagið Armann hefir ákveðið
að æfa í vetur glímuflokk drengja, 12
—16 ára. Verða þessar æfingar haldnar
í íþróttahúsi Jóns Þorsteinssonar. Þeir
drengir, sem komast vilja í glímuflokk-
inn eru beðnir að tilkynna það Þór-
arni Magnússyni skósmið, Fraklcastíg
13.
r
Avarp tíl Reykvíkínga
Hin árlega fjársöfnun til nýrra kirkna í Reykjavík hefir þetta
haust fallið í hlut fyrirhugaðrar Laugarneskirkju. Þannig, að á
þessu hausti verður eingöngu safnað til kirkjunnar, sem ákveðið
er að reist verði fyrir austustu svæði bæjarins.
Oss er það ljóst, að all óvænlega horfir, sakir ástandsins í
heiminum, en oss var úthiutað þessu hausti, og förum því samt
af stað, ekki til að knýja eða heimta og ætlum engum að ganga
nærri sér, heldur leitum vér fulltingis bæjarbúa í þeirri von og
í því trausti, að þeir, sem sjá sér það fært, vilji Ieggja því lið
sitt að viðunandi lausn fáist um kirkjumál Reykjavíkur.
Þess vegna leitum vér fulltingis yðar, góðir samborgarar, og
biðjum yður vel við að bregðast.
í undirbúningsnefnd fyrirhugaðrar Laugarneskirkju:
“—“•GAMLA bÍÓ*~*“——
Marie Antoníette
Heimsfræg og hrífandi fögur
Metro Goldwyn Mayer stór-
mynd, að nokkru leyti gerð
samkvæmt æfisögu drottningar.
inar eftir Stefan Zweig.
Aðalhlutverkin leika:
NORMA SHEARER
Og
TYRONE POWER.
NÝJA BÍÓ'”-—«
Borgarglaumur
og sveitasæla
Hressilega fjörug og skemmti-
leg austurrísk kvikmynd. Aðal-
hlutverkið leikur og syngur
MARTHA EGGERTH.
Aðrir leikarar eru:
LEO SLEZAK,
IDA WUST,
HANS MOSER o. fl.
2. Einn merkur Sjálfstæðismaður lét
þessi orð falla eftir lestur aöalgreinar
Mbl. á sunnudaginn: Það rifjast nú
upp fyrir mér, að Þorsteinn Gíslason
lét af ritstjórn Morgunblaðsins af því
að hann þoldi ekki stjákl og afskipta-
semi Dana á ritstjórnarskrifstofunni.
3. Mbl. viðurkennir á sunnudaginn
hrakför Jóns Pálmasonar fyrir við-
skiptamálaráðherra. Blaðið segir, að „í
umræöunum hafi viðskiptamálaráð-
herra, sem er þarna öllum hnútum
kunnugastur, notið þess kunnugleika
síns umfram þá, sem styttra hafa kaf.
að í því en hann“. Má vel marka á
þessum ummælum blaðsins, hver ver-
ið hefir frammistaða Jóns.
4. Mbl. notar tækifærið til að reyna
að hefna þessarrar hrakfarar Jóns á
þann hátt að brígsla Eysteini Jónssyni
um skort á „vilja til aðgæzlu og sparn-
aðar“. Slík atriði bar alls ekki á góma
í þessum umræðum, enda hefir Ey-
steinn Jónsson- gætt þess betim en
nokkur annar fjármálaráðherra, að
höfð yrði næg aðgæzla við afgreiðslu
fjárlaganna og framkvæmd þeirra
eins og líka má sjá á hinum lágu
umframgreiðslum í ráðherratíð hans.
Mun það líka sannast, að hann mun
ekki nú, frekar en endranær liggja á
liði sínu, heldur hjálpa til við af-
greiðslu þessarra mála, þótt ekki
gegni hann lengur störfum fjármála-
ráðherra.
5. Vísi segir í gær, að „samkvæmt
stefnu sinni berjist Sjálfstæðisflokk-
urinn gegn því, að nokkur stétt fái
sérréttindi í þjóðfélaginu". Samkvæmt
þessu er blaðið að berjast gegn Sjálf-
stæðisflokknum og stefnu hans, þegar
það er að hampa sérhagsmunakröfum
heildsalanna og krefjast þess að þeir
fái að' einolca meginhlutann af inn-
flutningnum.
6. Vísir birtir langa grein í gær um
eininguna í Sjálfstæðisflokknum. —
Blaðið nefnir hins vegar engin dæmi
um einingima og gefur t. d. enga skýr-
ingu á siðferðisvottorðinu, sem Mbl.
gaf Gísla vélstjóra eftir seinasta
Varðarfund, eða hvers vegna Vísir
falsaði stórkostlega ræðuna, sem Ol-
afur Thors hélt þar, og eignaði hon-
um ýms ummæli, sem hann ekki
sagði.
7. I kommúnistablaðinu i gær segir m.
a.: „Um leið og mönnum er nú neit'að
um þá hjálp, sem ekki er beðiö um
fyrr en á síðustu stundu — það er
bæjarstyrk —, er þeim venjulega
sagt að fara upp í sveit. Þorlákur á
venjulega í körfunni sinni 1—2 beiðn-
ir um menn í sveit, með kaupgreiðslu
eftir samkomulagi. Hvernig er þetta
kaup, sem á að greiðast eftir sam-
komulagi fyrir langan vinnudag við
misjafna aðbúð? I flestum tilfellum
sambærilegt við það kaup, sem fang-
arnir á Litla-Hrauni fá, og eru það
að mínu áliti lítil hollráð, að vera vís-
að á bekk með afbrotamönnum þjóð-
félagsins, þegar maður ber fram ósk
um að fá allra frúmstæðustu þörfun-
um fullnægt". Þessi ummæli þarfnast
engra skýringa. Kommúnistablaðið
reynir að fæla menn frá því, að leita
sér eftir vinnu í sveit með því að
líkja henni við fangavist.
8. Skýringin á því, hvers vegna kom-
munistar vilja haida atvinuleysingjum
kyrrum í Reykjavík og aftra þeim frá
atvinnuleit í sveit, er auðfundin. Kom-
Glímufélagið Armann
heldur skemmtifund í Oddfellow-
húsinu annaö kvöld. Hefst hann kl. 9.
Húsinu lokað kl. 10.30. Skemmtunin er
einvörðungu fyrir félagsmenn.
Umferðaslys
tvö urðu í gær hér í bænum. Lítil
telpa, á fimmta ári, varð fyrir bifreið
á Skólavörðustíg. Hún heitir Matthild-
ur Sigurbjörnsdóttir, til heimilis á
Hallveigarstíg 10. Hún marðist talsvert
á öðrum fæti. — Þá datt og maður af
reiðhjóli, Dýri Baldvinsson að nafni,
til heimilis Leifsgötu 10. Meiddist
hann allmikið á augnabrún og nefi.
Kvikmyndahúsin
Gamla Bíó sýnir ameríska mynd, sem
aðallega er byggð á sögu Stefan Zweig
um Marie Antoinette, hina fögru, ó-
lánssömu Frakklandsdrottningu. Að-
alhlutverkin leika Norma Shearer og
Tyrone Power. Mynd þessi hefir hlotið
góða dóma erlendis. — Nýja Bíó sýnir
austurríska kvikmynd, Börgargiaumur
og sveitasæla. Aðallilutverkið ieikur hin
vinsæla söngkona, Martha Eggerth.
Bækur
(Framh. af 3. síöu)
bókabúöum. Þess vegna hefir
hún nú verið gefin út í annarri
útgáfu. Bókin hlýtur því að
fjalla um efni, sem er húgstætt
miklum fjölda íslenzkra les-
enda. — Hún leitast líka við að
svara spurningunni um, hversu
háttað er lífi mannanna eftir
, dauðann. Þúsundir manna eru
I sífellt að reyna að afla vitn-
íeskju um það. Og miljónir
manna fylgjast með því af á-
huga, hversu þær tilraunir tak-
ast. En Tómasareðlið er mjög
misjafnlega ríkt í hugum
þeirra. Þeir meta þess vegna
misjafnt gildi þeirra frásagna,
sem sagðar eru um aðra heima
tilverunnar. Þannig mun það
einnig verða með frásagnir
þessarar bókar.
Hún lýsir vel skoðunum
„spíritista" um framhaldslífið.
í formálanum segir, að hún sé
skrifuð ósjálfrátt af enskum
miðli. Hann segir einkum frá
tilverunni fyrst eftir dauðann:
Þar tekur við fjölþætt starfslíf.
Hinir framliðnu eru sífellt að
reyna að komast í samband við
íbúa jarðarinnar og alltaf
reiðubúnir að hjálpa þeim, þeg-
ar þeir deyja. *
múnistar telja, að þeir geti ekki afl-
að stefnu sinni fylgis, nema þar sem
neyð sé mjög mikil og því auðvelt að
egna menn til örþrifaráða. Þess vegna
vilja þeir haida sem flestu fólki at-
vinnulausu Og bágstöddu í bæjunum.
x+y.
Jón Olafssou. Carl Oisen. Þórir ISnlriviaissoii.
Emil Rokstad. Ólafur Jóhaniisson.
Kristni. tiiiðinundssoii. Trygg’vi Giiðuiundsson.
Skátar munu heimsækja bæjarbúa í kvöld meff söfnunarlista
sína fyrir Laugarneskirkju og eru menn beffnir að taka þeim
vinsamlega.
Fordson-Traktor
til sölu. Uppl. gcfur
Pálmi Eínarsson, ráðunautur.
RaSveitur á íslandi
(Framh. af 1. síðu)
tungu-, Öngulstaða-, Mosfells-
sveitar- og Keflavíkuxhreppum,
hverjum fyrir sig, eru taldar 5
rafstöðvar.
Við þessar tölur allar er þó
það að athuga, sem áður er tek-
ið fram, að inn í skýi'sluna vant-
ar æðimargar rafstöðvar til
sveita.
Samanlögð orka þeirra 232
rafstöðva, sem rafmagnseftir-
litið hafði fullnægjandi upplýs-
ingar um, er talin nema 2232,42
hestöflum. Að frátöldum stöðv-
unum á Siglufirði, sem notaðar
eru í þágu síldarverksmiðja,
frystihúsa og tunnuverksmiðja,
eru stærstar af einkarafstöðv-
um stöð að Setbergi við Hafnar-
fjörð, 38 hestöfl, stöð Lauga-
skóla í Reykjadal, 38 hestöfl,
stöð að Brúsastöðum í Þing-
vallasveit, 35 hestöfl, og stöð
að Gunnólfsá í Ólafsfirði, 30,8
hestöfl.
Flestar einkastöðvarnar eru
5—-12 hestöfl að orku, en marg-
ar mun minni. Fæstar vindafls-
stöðvarnar eru yfix y3 hestafls
að orku.
Fréttabréf til Tímnns.
Tíminn biður Tímamenn víðs-
vegar um land að senda blaðinu
öðru hverju fréttabréf úr byggff-
arlögum sínum. Einkum er það
vel þegið, að í slíkum bréfum
sé greint frá athafnalífinu,
framkvæmdum ýmsum og nýj-
ungum. Öll fréttabréf þurfa
að vera glögg og greinagóð og
skilmerkilega sagt frá öllu því,
er þau fjalla um, svo að ókunn-
ugir menn geti gert sér um það
skýra hugmynd.
Nýjar bækur:
Fegrun og snyrfíng,
eftir norska læknirinn, dr. Alf Lor-
entz Örbeck, íslenzk þýðing eftir frú
Kristínu Úlafsdóttur lækni. — Þessi
bók tekur til meðferðar öll atriði fegr-
unar og snyrtingar líkamans og leysir
úr ótal vandamálum.
I aftureldíng
annars lífs,
eftir enska prestinn c. Drayton Tho-
mas; íslenzk þýðing eftir Einar H.
Kvaran. Þetta er síðasta þýðing E. H.
Kvarans og bókin ein af þeim beztu,
sem völ er á um sálarrannsóknirnar og
lífið eftir dauðann. — Bókin kemur út
eftir nokkra daga.
Barnabækur:
Hans og Gréta, æfintýrið gamla og
góða, ný útgáfa með litmyndum. —
Rauðhetta, með litmyndum, ösku-
buska, Mjallhvít, Kóngsdóttirin, sem
svaf í hundraö ár. Allar með myndum.
Reglnr
lun meðferð og söltmi á liúðuin og skinmini.
1. Fláningu verður að vanda sem bezt. Rista skal þannig
fyrir að húðin haldi eðlilegu lagi, svo að sem minnst verði af
sepum og vikum í jöðrunum.. Á afturfótum skal rista fyrir aftan
á hæklunum, en ekki innanfótar eins og oft er gert. Á gripum er
bezt að losa húðina af kjötinu með kollóttu barefli, en það verður
þó að gera með gætni svo hárramurinn springi ekki. Fláningu
rneð hníf veröur að framkvæma með mestu varkárni, og er það
verk ekki fyrir aðra en handlægna menn eða æfða slátrara. Hver
hnífrispa eða skurffur í húðina gerir hana verffminni. Flánings-
hnífurinn á að vera með boginni egg og vel beittur. Þegar brýnt er,
skal brýnið síðast dregið þeim megin á eggina, sem snýr að húð-
inni þegar flegiö er.
2. Fariff hreinlega með húðirnar þegar slátrað er, og látið þær
kólna sem fyrst, en án þess að holdrosinn skurni. Við fláningu þarf
að gæta þess að húðin atist sem minnst af blóði og óhreinindum.
AÖ lokinni slátrun skal breiða húðina á svölum, þurrum stað, svo
hún kólni sem fyrst, og skola af holdrosanum með köldu vatni.
Skarnklepra, sem stundum eru í hárraminum, verður að hreinsa
varlega í burtu svo ekki komi rispur í hárraminn.
3. Saltið húðirnar strax eftir að þær eru orðnar kaldar og áður
en holdrosinn byrjar aff þorna. Látiff aldrei hjá líða aff salta sama
daginn og slátrað er. Sé dregið lengur að salta, gengur saltið ekki
eins vel inn í húðina. En það er skilyrði fyrir góðri geymslu, að
húðin gegnsaltist á sem skemmstum tíma. Hinn mikli aragrúi
baktería, sem þekur yfirborð húðarinnar, byrjar að starfa að
upplausn og rotnun húðvefjanna strax og lífi skepnunnar er
lokið. Og þessi starfsemi getur gengið ótrúlega fljótt, ef ekki er
komið í veg fyrir hana þegar í byrjun. Bezta vörnin er fljót og
góð söltun og geymsla á svölum stað. Þegar saltað er verður vand-
lega að breiða úr öllum skæklum og jöðrum og dreifa saltinu vel
yfir alla húðina. Eftir því, sem skinnið er þykkra, þarf meira salt.
Einkum þarf að salta mikið, þar sem skinnið er þykkt og laust í
sér, svo sem í háls og kviði á nautshúðum. Fyrir hver 3 kg. af
hráhúðarvigt þarf sem næst 1 kg. af salti. Mikið salt gerir aldrei
skaða og er því betra að salta of mikið en of lítið. Notið ávallt
hreint og fínt salt.
4. Nýsaltaðar húffir má ekki brjóta saman í búnt til að geyma
þær þannig. Þær eiga að liggja flatar, lítið eitt hallandi, svo hið
blóði blandaða vatn, sem saltið dregur úr húðinni, geti runnið
burt. Má salta þannig hverja húðina ofan á aðra í stafla og snúa
holdrosanum upp á hverri húð. Húðirnar verða að liggja þannig
fJatar, þar til þær eru gegnsaltaðar, en það tekur venjulega 1—2
vikur. Þá má, þegar hentugt þykir, taka þær upþ og búnta til
flutnings eða geymslu. Aðeins með þessari söltunaraðferö er hægt
að geyma húðirnar óskemmdar. Búntsaltaðar húðir eru venjulega
meira og minna skemmdar og geta yfirleitt ekki talist fyrsta
flokks vara. Ef ekki er hægt á heimilum, þar sem gripum er slátraö,
að geyma húðirnar á þennan hátt, verður að búntsalta til bráða-
byrgða, og salta þá jafnframt i hárraminn, þegar vafið er saman.
Síðan verður að koma húðinni sem fyrst á sölustað og salta þær
þar aftur á réttan hátt.
5. Nýjar ósaltaðar húðir verður aff verja gegn frosti, því frostið
gerir leðrið laust og gróft. Húðir má ekki láta liggja við járn því
6 *rMargaret Peddler:
Hann var búinn til úr löngum, eldslit-
um strútsfjöðrum.
Stúlkan fann, að eitthvað slóst mjúk-
lega í hönd hennar, er hún lyfti blæ-
vængnum upp frá borðinu. Hún leit
snöggt niður og sá þá að mjó perlufesti
hafði flækzt í fjaðrirnar og hékk þar
föst. Það var auðséð, að frú Damerell
hafði lagt blævænginn í athugaleysi
ofan á perlufestina, svo að hún sást
ekki, og farið niður án þess að hafa
hugmynd um, að perlufestin væri eftir.
„Hún á svo mikið af þessu“, hugsaði
stúlkan, meðan hún var að losa fest-
ina.
Það var erfitt að losa festina án þess
að skemma hinar fíngerðu fjaðrir, en
að lokum tókst það, og perlurnar lágu
í glitrandi hrúgu í lófa stúlkunnar.
Perlurnar voru ekki stórar, en þær
áttu afar vel saman og voru allar gul-
ar, með ofurlítið rauðleitum blæ. Þær
voru sjaldgæfar og miklu verðmætari
en unga stúlkan gerði sér í hugarlund.
Hún horfði á þær með athygli. Eigand-
inn hlaut að meta þær mjög lítils, úr
því að þær höfðu verið skildar eftir í
slíku hirðuleysi, hugsaði stúlkan. En
frú Damerell átti líka svo mikið af perl-
um. Hún var til dæmis með þrjár mis-
langar hálsfestar þetta kvöld. Ein
festin, sennilega sú verðmætasta, var
Laun þess liöna 7
svo löng, að hún náði niður undir
mjaðmir og var eins og tunglskins-
geislar á litinn á gulllitum kjólnum.
Stúlkan lyfti festinni og lagði hana
urn háls sér að gamni sínu. Það var
óumræðilega fagurt að sjá perlurnar
glóa á hvítum, ungum hálsinum. Hún
óskaði þess, að hún ætti þær, hún hafði
alltaf fundið til þess, að perlur freist-
uðu hennar næstum því ómótstæði-
lega. Hún handlék þær mjúklega, en þó
með græðgi. Þessi festi var svo lítil,
saman borið við aðrar hálsfestar, sem
frú Damerell átti, að hún myndi tæp-
lega sakna hennar. Stúlkan fann blóð-
ið stíga sér til höfuðs, er henni datt
þetta í hug. Hún fann, að hún hitnaði
öll við þessa hugsun, sem skaut svo ó-
beðið upp í huga hennar. Auðvitað væri
það þjófnaður að taka perlurnar. En
það gæti varla verið þjófnaður að taka
þær til láns um stuttan tíma, aðeins
til þess að láta þær einu sinni eða
tvisvar um hálsinn á sér í laumi, uppi
í litla svefnherberginu, og lauga sig ör-
stutta stund í hinni glitrandi fegurð
þeirra.
Frú Damerell myndi auðvitað upp-
götva skaðann og perlufestarinnar yrði
leitað með dunum og dynkjum, en hún
gæti þá sagt, að hún hefði fundið þær
einhversstaðar, — já, hvar sem var, —
Ss. Bergenhus
(í stað m s.Dr.Alexandrine)
fer að öllu forfallalausu
fimmtudaginn 16. þ. m. til
ísafjarðar, Siglufjarðar, Ak'
ureyrar. Þaðan sömu leið
til baka.
Farþegar sæki far-
seSIa á miðvikudag.
Fylgibréf yfir vörnr
komi á miövikudag.
Skipaafgreiðsla
Jes Zimsen
Tryggvagötu. Sími 3025.
Kopar,
aluminium og fleiri málmar
keyptir í LANDSSMIÐJUNNI.
V AK A
Á ERINDI TIL ALLRA.
Gerist kaupendur að vandað-
asta tímarlti landsins.
VAKA, REYKJAVÍK.
járnið orsakar riðbletti og skemmdir.
6. Húðir og skinn af gripum, kálfum, sauðfé og geitum ætti
aldrei að herða eða þurka. En sé slíkt gert, þarf að strá í hárið
naptalíni til að verja skinnið fyrir mel.
BÆNDUR! Klippið þessar reglur úr blaðinu og geymið þær!
Vegna vaxandi fyrirspuma um hvort endurtekið verði
tilboð mitt um fjölbreytt heimilisbóltasafn fyrir 10 kr., að
viðbættu einnar krónu burðargjaldi, vil ég enn gefa
mönnum kost á slíkum kjörum:
Steingrímur Thorsteinsson: Ljóðaþ. I. meö mynd (208 bls.) og Ljóðaþ. II.
með mynd (58). Sawitri II. útg. með mynd (64). Sagan af Kalaf og keisara-
dótturinni kínversku (64). Eftir Axel Thorsteinsson: Börn dalannal.—17.(198),
/ leikslok, sögur úr heimstyrjöldinni 1.—2. útg. (148). / leikslok II. b. (58), Heim
er haustar, og nokkrar smásögur aðrar (96). Hannibal og Dúna (76). Greifinn
frá Monte Christo I b. (128) II. b. (164), III. (192), IV. (176). — ítalskar smá-
sögur I. (120). ítalskar smásögur II. (80). Ævintýri og smásögur meö myndum
(64). — Einstœöingur, hin ágœta saga Margaret Pedler (504 bls.) og Ástarþrá,
eftir sama höf. (354), líka falleg og skemmtileg saga. Loks: Árgangur af
Rökkri (heilir árg.) um 700 bls. — Hefir nokkur boðið yður betri kjör? Pant-
endur sendi meðf. auglýsingu og 11 kr. (ein króna má vera í frímerkjum) í
ábyrgðarbréfi (sendið ekki peninga í almennu bréfi) — eða póstávísun og
nægir að skrifa á afklippinginn: „Sendið mér bækurnar samkv. tilb. í Tím-
anum þ. 12. okt. 1939.“ Það er ódýrast að senda peninga þannig og tryggt, en
biðjið ávallt um kvittun fyrir póstávisun og ábyrgðarbréf, til þess að fá
leiðréttingu ef nokkur vanskil verða.
í stað „Dokað við í Hrunamannahreppi" sem nú er uppseld kemur „Þöglar
ástir“ eftir Musæus í þýðingu Steingr. Thorsteinssonar.
Virðingarfyllst.
AXEL THORSTEINSSON.
NB. — Notið þetta óvenjulega tækifæri fyrr en seinna, því að Upplög bókanna
„Börn dalanna" og „Einstæðingur" þrjóta fyrirsjáanlega á yfirstandandi ári.
Skrifstofa mín og bókaafgreiðsla er flutt i hús Félagsprentsmiðjunnar,
efstu hæð. Viðtalstimi kl. 1—4.