Tíminn - 05.12.1939, Blaðsíða 4

564
|irið|udagiim 5. des. 1939
141. bla»
Ylir landamærm
1. Rökvísi kommúnista getur oft
verið hin fyndnasta. í dag birtir blaðið
mikla langloku, þar sem sagt er að
Framsóknarflokkurinn hafi svikið
stefnu sína og gersamlega gengið í-
haldinu á hönd. En síðan segir blaðið,
þegar það snýr sér að því, sem það
telur svik Sjálfstæðisflokksins: „Sjálf-
stœðisflokkurinn lofaði kjósendum sín-
um baráttu gegn spilltum stjórnarhátt-
um Framsóknar. Nú teymir JónasJóns-
son Ólaf Thors á afsögðum hengingar-
víxlum, og það er vissa fyrir þvl, að
hœgra bros gamla mannsins er blandið
meinfýsinni ánœgju, þegar hann lítur
um öxl og sér hversu auðmjúkur Ólafur
fetar í slóð hans.“ Það er sannarlega
ekki mikil þörf fyrir að vera í orða-
skaki við blað, sem þannig mótmælir
firrum sinum í sömu greininni og það
ber þær fram!
2. Kommúnistablaðið birtir á sunnu-
daginn langt einkaskeyti frá Moskva
um stefnuskrá finnsku landráðastjórn-
arinnar. Sömuleiðis birtir það Moskva-
skeyti þess efnis, að Pinnar hafi hafið
styrjöldina með því að ráðast yfir
landamæri Rússlands og hafi Rússar
þá orðið að grípa tíl varnar! Annars
vill blaðið auðsjáanlega tala sem
minnst um þessi mál á sunnudaginn,
o^ ætlar auðsjáanlega að draga það á
langinn að segja álit sitt til fullnustu,
þangað til árás Rússa á Pinna er farin
að fyrnast og andúðarhugur manna
ekki jafn heitur og fyrst í stað. En þá
mun líka verða ieyst frá skjóðunni og
„frelsun Finnlands" sungið lof og dýrð.
Lítilsháttar byrjun í þessa átt er í blað-
inu í dag, þar sem sagt er, að „finnska
yfirstéttin hafi beitt þjóðina ofbeldi
og kúgun“. Annars leystu þingmenn
kommúnista greiðlega frá skjóðunni á
þingmannafundi í gær og er þess getiö
á öðrum stað.
3. Það er einkennilegur siður hjá
útvarpinu, að skýra í fréttum frá helztu
greinum Vikunnar og Fálkans. Verði
þessum áróðri fyrir einstök blöð haldið
áfram, er sjálfsagt af öðrum blöðum
að krefjast sömu réttinda hjá út-
varpinu og fá einnig skýrt frá helztu
greinum sinum i útvarpsfréttum.
x+y.
Styrjöld gegn Rússum
(Framh. af 1. siöu)
gegn Rússum. Myndu þeir þá
hlýða eða ekki?
Hann sagði ennfremur, að
Kuusinenstjórnin myndi bráð-
lega komast til valda í Finnlandi
og verða viðurkennd af öllum
Norðurlöndum. Hun myndi þá
með finnsku þjóðina að baki sér
stjórna frjálsu og óháðu Finn-
landi! Þegar svo væri komið
myndi ekki vera amalegt fyrir
Kuusinen að vita, hvaða ráð-
herrar þaö voru, sem stóðu fyr-
ir þessum fjandsamlegu vinnu-
brögðum á íslandi.
Einar Olgeirsson óð elginn af
mikilli æsingu, en reyndi þó að
haga orðum sínum af meiri
gætni en hinir tveir. Héðinn
var hins vegar mjög daufur í
dálkinn og mátti finna, að hann
var mótfallinn Rússum, enda
þótt honum virðist nú nauðug-
ur einn kostur að dansa með
kommúnistum.
Af ræðum kommúnistaþing-
mannanna var ræða ísleifs lang
lærdómsríkust. Hún gefur til
kynna, að kommúnistar ætli að
hóta fjandskap Rússa, ef ís-
lendingar þori að láta skoðan-
ir sínar í Ijós og sýni íslenzk-
um kommúnistum verðskuldaða
andúð. Svo nákomna telja is-
lenzku kommúnistaforingjarnir
sig Rússum, að andúð gegn
störfum þeirra sé sama og að
segja Rússlandi ófrið á hendur.
IT« H/EiVlM
Varðskipið Ægir
kom til hafnar hér í Reykjavík í gær-
morgun með norskt vöruflutningasklp,
sem það fann á reki suður af landinu.
Hafði það misst skrúfuna og beðið um
hjálp. Það er frá Porsgrunn i Noregi
og var á leið til Vesturheims.
Verkfall
á hárgreiðslustofum bæjarins er sagt
yfirvofandi. Hefir atkvæðagreiðsla um
það, hvort hefja skuli verkfall, ef
samningar takast ekki, farið fram i
hinu svonefnda „sveina“-félagi hár-
greiðslukvenna. Var samþykkt að láta
til verkfallsins koma, ef deilan yrði
ekki leyst hina næstu daga.
Sundnámskeið
eru nú í sundhöllinni. Mun enn hægt
að bæta við nokkrum nemendum. Upp-
lýsingar um námskeiðin og sundkennsl-
una verða veittar í síma 4059 klukkan
9—11 og 2—4 alla rúmhelga daga.
Skákkeppni
milli Vesturbæinga og Austurbæinga
fór fram á sunnudaginn var. Var teflt
á tíu borðum og sigruðu Vesturbæingar
með 7 gegn 3.
Stúkan Verðandi
heldur fund í Góðtemplarahúsinu í
kvöld.
Skag'firðingafélagið
heldur fund að Hótel Borg annað
kvöld. Hefst hann kl. 8.15.
Raflampagerðin í Suðurgötu.
Um þessar mundir er fyrsta raf-
lampagerðin, sem sett hefir verið á
laggirnar hér á landi, búin að starfa
í fimm ár. Er það raflampagerðin í
Suðurgötu 3. Eigendur hennar og
stofnendur eru Þorsteinn Hannesson og
Krístþór Alexandersson málarameist-
arar. Fóru þeir á sínum tíma utan til
að kynnast þessari iðn. Um tíu manns
vinna nú að staðaldri í þeirra þjónustu
að hverskonar raflampagerð.
Hversvcgna heyja
Bretar og Frakkar
styr jöld ?
(Framh. af 1. siðu)
misnotað ríkidæmi sitt. Að hin
vestræna menning er umbreyt-
ingum undirorpin, er sönnun
þess lífsmagns, sem hún nær-
ist af.
Þessi þríeinu siðferðisviðhorf
setja svip sinn á Vesturlönd.
Hvorki í Asíu né Afríku hafa
þau þjóðfélög risið á legg, sem
hefja hátt hinar kristnu sið-
fræðikenningar, hinn frjálsa
anda vísindanna né lagarétt-
inn. Ekki er þessi lífsskoðun
gefin Múhameðstrúarmönnum,
ekki hefir hún hafizt til vegs í
Kína, Japan né Indlandi. Hún
hefir hvergi rutt sér til rúms
nema í Norðurálfu og á þeim
svæðum jarðar, sem byggzt
hafa af Norðurálfumönnum, og
afkomendum þeirra, og verið
stjórnað af þeim, svo sem' í
Vesturheimi, Ástralíu, Nýja-
Sjálandi og samveldislöndunum
í Suður-Afríku.
Þær þjóðir, sem þessi lönd
býggja, eru lífgaðar anda vest-
rænnar menningar. Þær eru
traustum böndum tengdar. Þær
eiga sér hinn sama guð, hin
sömu vísindi, sömu siðfræði,
sömu bókmenntir og sama
skilning á lögum og rétti.
Menning Vesturlanda hefir
skapað nær öll vísindi og nær
alla tækni nútímans; hún hef-
ir sveigt villt náttúruöfl undir
vilja sinn; hún hefir lyft and-
legu oki af mönnunum; hún
hefir skapað hin aðdáunarverð-
ustu þjóðfélög og ríkjaheildir,
sem dæmi eru um í sögu mann-
kynsins; hún hefir skapað al-
þýðu manna betri kjör í and-
legum og veraldlegum efnum
heldur en áður hefir verið kost-
ur á í heiminum. Því er hún hið
eina, sem vert er að berjast
fyrir og fórna lífinu vegna.
Gegn þessari fylkingu vest-
rænna menningarþjóða hefir
Þýzkaland risið. En það hlýtur
að hverfa aftur að sínum upp-
hafsstað. Þjóðverjar hafa
sjálfir átt drjúgan þátt í sköp-
un þessarar menningar.
Löngu áður en stjórnmála-
mennirnir gáfu því gætur,
hvaða harmleikur var að gerast
með fráhvarfi þýzku stjórnar-
valdanna, var vísindamönnun-
um, skáldunum, listamönnun-
um, trúarleiðtogunum og heim-
spekingunum það fullljóst.
Gyðingaofsóknirnar sköpuðu
ekki fyrst og fremst Gyðing-
um þrengingar. Þær krepptu
mest að kristindóminum; þær
voru stríðsyfirlýsing gegn
kristnu siðgæði. Þeir fyrstu, sem
sáu að hafin var hatröm árás
á eina af þrem meginstoðum
menningarinnar, voru þýzku
prestarnir. Menntamenn á
Vesturlöndum hófu baráttuna
gegn brúnliðunum af því að þeir
sáu gerla, að undirstaða menn-
ingarhofsins var að bresta.
Hin óttalega styrjöld er háð
af mönnum, sem unna Þýzka-
Jandi góðs eins. Er það ekki
eftirtektarvert, að forstöðumað-
ur hinnar frönsku áróðursmið-
stöðvar er Jean Giraudoux, sem
svo mjög er kunnur fyrir túlk-
un sína á málefnum Þýzkalands
og eljusama viðleitni þess, að
koma á andlegu samstarfi milli
Frakka og Þjóðverja? Gefið
því gætur hvaða blaðamenn,
rithöfundar, vísindamenn og
hagfræðingar það voru, sem
fyrstir risu öndverðir gegn Ver-
salasáttmálanum. Þér munið
komast að raun um, að þeir
eru allir andstæðingar þjóð-
ernisjafnaðarstefnunnar. Þeim
duldist ekki, að ástandið, sem
skapaðist að ófriðarlokum,
hlaut að leiða af sér uppreisnar-
bylgju gegn vestrænu menn-
ingunni.
Nei, það er ekki örvitastríð,
sem nú er háð. Það er stríð,
sem háð er af mönnum, sem
nauðugir viljugir berast á bana-
spjótum, mönnum, sem bera í
senn velvild og gremju í hug sér.
En stríðið mun ekki sundra
heldur sameina á nýjan leik. Og
það er stríð, sem hægt hefði
verið að komast hjá, en í þess
stað er nú þreytt með vopnum,
vegna þess að villureikandi
menn rufu eðlileg þjóðartengsl.
Gervöll Norðurájlfan hrópar
til Þýzkalands: Kom til vor að
nýju! Vér skulum sameinast!
Vér skulum skapa oss nýja Ev-
rópu!
Vinnið ötuUega fyrir
Tímann.
42 Margaret Pedler:
Þú hefir aðeins séð gamla landið í svip,
og þá varst þú aðeins í London nokkra
daga. Hvernig litist þér á það?“
Elizabet leit íhugandi á hann.
„Ég er hrædd um, að mér finnist ég
vera voða lítil perla í voða stórri skel,
ef ég verð ein á Abbey, heldur þú það
ekki líka?“
„Drottinn minn dýri. Mér datt aldrei
í hug að senda þig þangað eina. Nei,
síður en svo. Gamla ráðskonan mín, hún
frú Dove, hefir séð um Abbey siðan
leigutíminn leið. Hún sér um allt þar,
þangað til við erum komin þangað, og
þá mun hún gæta okkar. Ég er viss um,
að Fjólu langar ekkert til þess að þurfa
að rekast í stórum þjónahóp! Nei, ég
ætlaðist til þess að þú dveldir hjá fólki
í nágrenninu."
„Hvaða fólki?“
„Þú hefir heyrt mig tala um Jane
Wentworth, er það ekki? Hún var —“,
hann þagnaði, en bar svo ótt á, þegar
hann hélt áfram: „Hún var mikil vin-
kona móður þinnar. Og, þó undarlegt
megi virðast, þá var hún líka vinkona
min, jafnvel þó að við rifumst um, —
um ákveðin málefni." Elizabet kinkaði
kolli. Hún vissi allt í sambandi við
fyrri giftingu föður síns. Hann hafði
alltaf verið á móti því að leyna hana
nokkru, og þegar hún var orðin svo
Laun þess liðna 43
gömul, að ætlazt mætti til, að hún
skildi söguna, þá sagði hann henni
hana alla og það skal játað, að hann
sagði mjög hlutlaust frá. Frayne hafði,
á vissan hátt, látið Elizabet sjálfráða
um skoðanir sinar á málinu, svo að
hún gæti sjálf dæmt um mál foreldr-
anna. „Samt, hélt hann áfram, „höfum
við Jane alltaf verið vinir og höfum
alltaf skrifazt á, síðan ég fór frá Abbey.
Þegar ég kem til London og svo hittist
á, að hún kemur líka til borgarinnar,
þá borðum við alltaf saman annað-
hvort hádegisverð eða kvöldverð. Síð-
ast þegar við híttúmst, þá sagði hún að
sig langaði mikið til þess að sjá þig
núna, þegar þú værir komin heim úr
skólanum. Satt að segja vildi hún að þú
kæmir til sín og dveldir í Waincliff. En
ég er hræddur um að ég hafi sagt henni,
að ég mætti ekki missa þig. Ég mátti
heldur ekki missa þig,“ hélt hann á-
fram brosandi, „þá áttir þú að koma til
okkar fyrir fullt og allt.“
„Nei, ég hefði heldur ekki viljað fara
þá,“ sagði Elizabet áköf.
Frayne var þögull um stund og hugs-
aði um síðustu fundi hans og Jane
Wentworth. Hann mundi það svo vel.
Þau höfðu neytt hádegisverðar saman
í litlu ítölsku veitingahúsi í Soho, ein-
um af þeim stöðum, þar s em maður
Gríman fiellnr afi
kommúnistum
(Framh. af 2. siöu)
kvæði á mig, og að ég vildi
engin mök hafa við flokk, sem
stæði undir húsbórfdavaldi
framandi ríkis.
““““•“GAMLA BÍÓ~—°—
Ameríski stúd-
entinn í Oxford
Bráðskemmtileg og spenn-
—'- NÝJA BÍÓ ’——-
Maðurínn
mínn
Kommúnistar reyndu enn að
dulbúa sig. Þeim tókst að véla
allmarga menn úr Alþýðu-
flokknum, sem trúðu sviksam-
legum fagurgala þeirra. Þeir
breyttu um nafn. Þeir sögð-
ust elska lýðræði, vera þjóð-
hollir föðurlandsvinir. Þeir
töldu sig vera þess umkomna.
að gefa út bækur til stuðnings
sjálfstæði landsins. Það átti
enginn endir að vera á þjóð-
rækni þeirra og föðurlandsást.
En þegar upp komst um
bandalag kommúnista við naz-
ista, þótti undarlega við bregða.
En blað kommúnista varði þetta
fullum fetum og söfnuðurinn
fylgdi. En utan flokksins fór
nú að þynnast fylking sovét-
vina, sem hugðu Stalin líklegan
til að vera höfuðverndara
frjálsra smáþjóða. Næst kom
innrás Rússa í Pólland, þegar
það átti í baráttu upp á líf og
dauða við voldugt herveldi.
Blað kommúnista varði enn
framferði Rússastjórnar. Næst
tóku Rússar að beita ofbeldi við
smáríkin við Eystrasalt og kúg-
uðu þau til að leyfa kommún-
istum að hafa virki, setulið,
flotahafnir og flugstöðvar i
löndum sínum. Höfðu þau þar
með raunverulega orðið að gef-
ast upp fyrir herveldi Rússa.
Þjóðviljinn varði' enn þetta til-
tæki og þótti aðferð Rússa
sjálfsögð og drengileg. Loks
kom röðin að Finnum. Griða-
sáttmáli, margra ára gamall, var
milli landanna, og Finnar höfðu
hvergi brotið hann. En skyndi-
lega krefjast Rússar með mik-
illi hörku, að Finnar afhendi
sér víggirðingar sínar og þýð-
ingarmestu hernaðarsvæði
landsins. Þegar Finnar neita að
afhenda sjálfstæði sitt, lýsir
fréttastofa Rússa því yfir, að
Finnar ógni Rússum og hóti að
ráðast á stórveldi, sem er fer-
tugfalt stærra og mannfleira.
Kommúnistablaðið í s 1 e n z k a
gerði þetta að sínum orðum og
hrakyrti Finna fyrir að vilja
ekki gefa upp land sitt og frelsi.
Litlu síðar réðust Rússar á
Finna á landi, sjó og í lofti,
víða með óvenjulegri grimmd.
Hvarvetna um heim utan Rúss-
lands var þessi aðferð Rússa-
stjórnar fordæmd svo að engin
dæmi munu til um meiri ein-
hug í siðferðilegri fordæmingu.
Sama var raunin hér á landi.
Stúdentar tóku forustu um að
sýna samúð með finnsku þjóð-
inni með hópgöngu að skrifstofu
ræðismanns Finna hér í bænum.
Hópgangan varð eins og skriða
í vorleysingum. Aldrei hafa
höfuðstaðarbúar sameinast á
jafn áþreifanlegan hátt eins og
í þetta sinn. Talið er, að í hóp-
göngu þessari hafi verið 8—-10
þús. menn. Hver og einn kom
þar til að sýna hug sinn um
vörn Finnlands og óbeit sína á
hinni siðlausu framkomu kom-
múnista, erlendis og á íslandi.
Fyrir fáum vikum hefir kom-
izt upp, að valdamenn í Rúss-
landi eyða 160 þús. kr. í áróð-
ursskyni til kommúnista hér á
landi. Engin þjóð eyðir fé á
þann hátt í áróður í öðru landi,
nema til að fá þar valdaað-
stöðu. Hinar ferlegu skeyta-
sendingar frá Rússlandi til
kommúnista hér voru full sönn-
un þess, að hór vgr verið að ala
upp söfnuð íslenzkrá manna,
sem raunverulega eru ekki ís-
lendingar. Um leið og sönnunin
um Rússaskeytin var lögð á
borðið, var hverjum manni
auðsætt, að þjóðin var 1 hættu.
Hér var sýnilega verið að ala upp
sveit manna, sem stóð undir er-
lendu valdboði. Á hinn bóginn
hefir framkoma íslenzku komm-
únistanna orðið til að svifta
grímunni frá ásjónu þeirra.
Nú standa allir borgarar lýð-
ræðisflokkanna einhuga á hinum
þjóðlega grundvelli. í Finnlandi
sjá menn hversu stjórn Rússa
notar fámennan flóttamannahóp
og gerir þá að föðurlandssvik-
urum móti sinni eigin þjóð.
Meðan öll finnska þjóðin berst
með dæmafárri hreysti móti ó-
vinum landsins, býr stjórn
Rússa til í þorpi á landamær-
um Finnlands nýja ríkisstjórn
fyrir Finnland og þykist semja
við hana. Með þessari ríkis-
stjórn, sem er varnarlaust leik-
andi stúdentamynd, tekin
af Metrofélaginu í Eng-
landi.
Aðalhlutverkin leika:
ROBERT TAYLOR,
VIVIAN LEIGH
og
MAUREEN O’SULLIVAN.
fang í höndum óvina Finn-
lands, á að réttlæta alla þá
blóðstrauma, eymd og grimmd-
arverk, sem framin verða með-
an hinn erlendi miljónaher er að
að mylja frelsi hugprúðrar og
hámenntaðrar þjóðar.
Kommúnistar á í s 1 a n d i
standa nú afhjúpaðir frammi
fyrir allri þjóðinni. Þeir hafa
með framferði sínu sýnt, að þó
að þeir séu fæddir á íslandi, þá
eru þeir ekki íslendingar, held-
ur raunverulega borgarar ann-
arrar þjóðar. Og þeir eru svo
forblindaðir i trú sinni á for-
sjón þessarar þjóðar, að þeir
taka að sér að verja hin aug-
ljósustu réttlætisbrot þessara
húsbænda sinna.
ísland mun vafalaust ekkl
neita framfærsluskyldu sinni
vegna þeirra manna,. sem hér
eiga fæðingarsveit. En eftir hina
sorglegu atburði síðustu daga
verður að líta á hvern íslenzkan
kommúnista sem erlendan borg-
ara. Kommúnistum mun ekki
sýnd hér sú harka, sem flokks-
bræður þeirra beita við
stjórnmálaandstæðinga í Rúss-
landi. Þeir munu ekki verða
beittir ofbeldi eða settir í fanga-
búðir. En þeir geta ekki notið
trausts og virðingar sem ís-
lenzkir menn. Þeir munu fá að
skilja það, að mælir synda
þeirra er nú orðinn fleytifullur.
Sú staðreynd, að þeir hafa reynt
að útbreiða þá skoðun, að
Finnar væru að ráðast á Rúss-
land, er lokasönnun þess, að sá
Amerísk kvikmynd frá Fox, sem
talin er í fremsta flokki amer-
ískra músíkmynda.
Aðalhlutverkin leika:
ALICE FAYE, TYRONE POWER
og langfrægasti jazzsöngvari
Ameríku, AL JOLSON, er hér
syngur hið fræga lag Mammy.
Kaupendur Tímans
Tilkynnið afgr. blaðsins tafar-
laust ef vanskil verða á blaðinu.
Mun hún gera allt, sem í hennar
valdi stendur til þess að bæta
úr því. Blöð, sem skilvísa kaup-
endur vantar, munu verða send
tafarlaust, séu þau ekki upp-
gengin.
Skrifstofa
Framsóknarflokksiiis
í Reykjavfk
er á Lindargötu 1 D
Framsóknarmenn! Munið að,;
koma á flokksskrifstofuna á
Lindargötu 1 D.
flokkur, sem heldur fram svo
gífurlegum ósannindum ein-
göngu til aö þóknast valda-
mönnum í erlendu árásarriki„
er ekki samstarfshæfur í
frjálsu landi.
Ef allir þjóðræknir menn á ís-
landi standa saman um að verja
sæmd og heiður íslands á við-
eigandi hátt, mun ekki líða á
löngu, þar til enginn maður,
sem fæddur er á íslandi, kann
við sig í þjónustu erlendra vald-
hafa. Sú stund ætti ekki að
þurfa að vera fjarlæg, þegar
allir íslendingar standa í þéttri
fylkingu móti hverri árás,
leyndri eða opinberri, sem gerð
er á frelsi og sjálfstæði lands
og þjóðar. J. J.
Bökunarvörur
Flestar á gamla
lága verðiim, tll
dæmis kostar hveiti
eimþá 0.45 kgr.
5% í pöntun
Tekjjuafgangur
eftir árið.
ö^kaupfélaqió